장음표시 사용
91쪽
ma amavis anni tempestate victursaliaris abundat.
Da NATI v Is ROMANItatem commendat lacus Procopii ri seracitate, que seli confirmat, ubi obsessam a Gothis Urbem, & annonae caritate laborantem, ab herbis victum sibi quaesisse narrat et quales, inquit,tra moenia sua possim sponte nascuntur et in biequidem in agro Romano non brene , nec alio quovis tempore desunt , sed asiduis forent , aede se germinant, ea copia sunt, ut vel equos Obsessi bis alerent. VIII. De vinis autem superfluum plane est sermonem instituere, cum colles Albani, Ariciant, Lavinii, Tusculani, Tiburtini, aliique finitia
mi , magnam copiam selectorum, pariterque Od riserorum vinorum, quae prisci etiam Scriptores laudibus extulerunt, in Urbem transmittant. IX. Mirari itaque satis non possum, nonnullos nostra alimenta hebetiora, parumque nutrie
tia cum leviora, & concoctu faciliora dicenda sint putavisse. Certissimum enim est, Romae saluberrimum , si justa dosi sumatur, bonique succi victum omni anni tempestate a cujusvis sortis hominibus seligi posse, si velint; pisces quidem
ex flumine, atque ex proximo mari; caetera verb ampla tellure fruges , frumenta , fructiferas arbores, laetisera, atque Ovipara animalia, quovis tempore, parvo etiam pretio, largiter subministrante; ut nemo dubitare possit , quin Roma terram ipsam, quatenus optima, copiosaque sug
92쪽
COELI QUALITATIBUS. 73gerit alimenta, salutarem obtinuerit. X. Uerum duo argumenta Romanae terra
bonitatem impugnare videntur, alterum petitum a diversis mineralium fodinis , quae per Latii agrum passim occurrunt , alterum ab experientia , quae crebro nos admonet, insalubria, ac lethisera esse nonnulla loca , in quibus si quis Urbanorum hominum summa aestate, vel autumno semnum capiat , cito in malignas febres incidit, de plerunque occidit. XL At neque mineralia nobis obsint, noque loca iis referta infamem aerem contrahere per se possunt , nisi stagnantibus inter aestivos calores aquis sermententur, & squaleant quo vitium, si quod terrae inest, atmosphaeram inficiat . Unde quidquid vulgus mineralium venis attribuit, nos in palustres aquas, fodinarum salibus magis depravatas, ratione adstipulante, rejicimus 3 cum experientia compertum sit, multa loca, vel intra Urbem , quae olim propter haerentes aquas, damnati prorsus aeris reputabantur, sela exiccatione evasisse salubria. Sed haec, aliaque objecta fusius agitabimus, ubi de adventitiis hujus coeli qualitatibus agemus .
d Paret. poster. huilis Dissertati cap. VII.
93쪽
Ex fortia colore ciGium Romani caeli
clementia deducitur. C A P. XV. R A D υ vi nunc ficiamus ad ea, quae, licet ex laudatis jam in Urbe tum situ, & ventis, tum aquis, de selo proficiscuntur, ad ejusdem tamen salubritatem comprobandam suppetiasserunt. QEorum primus est: Romanorum color, qui nec nimium rubicundus, Celse suspectiis, nec admodum pallidus, flavus, aut terreus, qui cunetis ... damnatur, sed suavis, atque ad visum dulcis,
mento n.f. quem profecto Hippocrates inter hominum co- omnibus commendavit. Sunt enim m- commendatu . rum, qui Romam incolunt, tametsi umbrat,
lem , ac sessilem vitam degunt, ut Moniales, Npleraeque nobilium mulierum formae benὸ coloratae, ac floridae , nisi quis morbus prohibeat. Quinimo adeo verum est, aspectus incolarunia Urbis suaviter temperatos esse, ut si quis Romam veniat cum oris colore partim laudabili, sensim illum deponat, atque in suaviorem com
94쪽
COELI in1 ALITATIBUS. T II. Quanquam vero inquirere in causas boni, malive hominum coloris, non sit in praesentia necellarium; utile tamen est noste naturalem vultus tincturam humorum in corpore exuberantium certissimam notam esse; quemadmodum aperte docuit Hippocrates si . Bonus enim, dulcis , ac suavis hominum color significat tum contenta fluida optime seluta, ac desecata, tum continentia vasa sine ullo, vel obstructionis, vel convulsionis impedimento inveniri: nimirum liberam fieri bonorum humorum a visceribus in cutim ,& a cute in viscera reciprocationem, sanguinemque ad minimos cutis tubulos pertingentema, partim perspirare , partim lymphae mixtura ita dilui, ac temperari, ut intuentium oculos oblectet grata lucis reflexione, quam jucunde efflorescentem colorem appellamus. III. Secus vero nihil magis, ac prius advenas commonet, coelum alicubi csse inclemens, quam subtumida incolarum species, quae flavo, aut viridi colore pene exanguis occurrat, ut apud paludum , nostrique proinde litoris accolas pastim evenire observamus , quibus apte congruet vul
gatum illud Stratonici Citharoedi dicterium in
Tale quidem genus es bominum, quale est folio
rum ; aut illud ejusdem, quo Caunios excepit moleste ferentes, atque indignantes, propria Κ Σ urbem
de humoribus. e Ex Strabone lib. sq.
95쪽
76 . DE NATI v Is ROMANI urbem eo celebri Homeri Versu tanquam insalubrem damnari, je, inquiens, nunquam ausurum, urbem insalubrem Oocare , in qua mortui ambulent, perinde quasi ex pravo Civium colore argui posset, cadavera , non homines per vias illas incedere. Atqui per semitas Urbis, nisi quis ex palude veniat, aut ex Noicomio, plerique omnes grata specie jucundissimi occurrunt. IV. Nequidquam vero Plinii verba quis objecerit: Salubritas loci non semper incolarum colore detegitur, quoniam assueti etiam in pes lentialibus durant. Etenim, ut ut nonnulli ex iis, qui regiones inclementis coeli habitant, bono colore frui possint, in universum tamen malo habitu semper foedantur; atque illi potissimum se
mam in deteriorem commutant, qui in acrem, noxium ex laudabili migrant; quod hic minime apud advenas contingit. Constat enim, ut supra monuimus, sita-Viorem colorem eos in Urbe sensim acquirere, qui ex nocenti coelo
96쪽
Ex Romanorum ingemo, prudentia Urbis salubritas asseritur. C A P. XVI. Eoa suavi Romanorum Civium habitu ad sublimem ,
temperatamque in iisdem mentis aciem transeamus . Ad hanc vero quantum ipsa aeris salubritas conducar, ne mo melius assequetur, quam qui probe noverit, multigena S particulas ex atrii Osphaera secretas , tum per pulmones oblique cum sanguine, tum per cranii meatus recta in cerebrum, robur, & materian L. tam pro corporiS, quam pro animorum motibus subministraturas ascendere. Unde in aere crasso, te coenoso nonnisi ingenia tarda, retusa , atque
hebetiora ; in subtilissimo E contrario, ac servido, nimium acria, prompta, & saepius inverecunda ; in temperato denique, salubri, ac puro, temperata pariter, praeclara, ac praestantissima nascuntur; juxtaque coelorum discrimina multae quinque tum mentis, tum morum varietates si ipsa non desuerit educatio ) adolescunt. Rectissimὸ i, circo scripsit Hippocrates sapientiam cerebro,
97쪽
genia trudentia conjuncta. ι rnium iv mo Irassiterint Romani.
lib. I. V tuaioris memor a Romani praesari rami.
8 DE NATI vis ROMANI si fanum fuerit, exbibet aer. Quod fatis ostendit, aerem non modo ingenia, quae peperit, sed quae
diu etiam complexus est, atque educavit, secundum propriam temperiem erigere, vel flectere , acuere, vel retundere, uno Verbo , componere, dc consormare. II. At vero, magnam esse Romanorum ingeniorum vim, cum prudentia, quod non pass1m invenitur, conjunctam, res plane est non in opianione dubia, sed ante oculos totius antiquitatis,& in praesentia cunctarum gentium exposita: ita ut pudeat , nostram quam satis cognoscimus , &ultro fatemur ) tantam esse non rerum modo, sed verborum etiam inopiam, ut tali patria plane arguamur indigni. III. Profecto nulla ex omni historia civitas reperitur, quae dexteriora ingenia ad humanarum,& civilium rerum peritiam, atque usum produxerit , quam Roma . Unde Cicero ρ praeclare non minus, quam vere scriptum reliquit, Romanos omnia aut invenisse per se sapientius, quam Graecos, aut accepta ab illis scisse meliora . Una enim ex Urbe tot, tantique singulis in aetatibus prodierunt, pluribus simul doctrinis, atque exercitationibus pares; quippe qui & rem militarem, civilemque, Sc jurisprudentiam, bc dicendi artem,& omnigenam philosisphiam ad rem usque rusticam con)plecterentur 3 qualis prosecto ec Scipio Asri-
98쪽
Asricanus suit, & M. Cato, & L. Crassus, & M. Cicero , M M. Varro, & Servius Sulpicius, Min Mucius, N Iulius Caesar, & Titus Lucretius,
3e CorneIius Cessus ; ne Principes enumerem sequentium temporum, qui ad summam Imperatoriae artis scientiam omnes humaniores literas, ac liberales artes, & iuris instiper studium cum totius orbis admiratione adjunxerunt. Roman rum insuper ingenia ad regendos populos quae ars artium dicitur) maxime idonea perpetuo habita sunt. Quo nomine supra caeteras orbis nationes a Poetarum Latinorum Principe Virgilio ε .extolluntur celebratissimis illis versibus: Excudent alii spirantia mollius aera, tus: Credo equidem, vivos ducent de marmore tu Orabunt causas melius coelique meatus
Deseribent radio, est surgentia sidera dicent.
Tu regere imperio populos, Romane, memento: Ha tibi erunt artes , pacique imponere morem,
Parcere subjectis, in debellare superbor.
Neque adeo effoetam hanc esse tellurem quis opunetur, ut non proxime dederit, ac, nisi cultus subtrahatur , in posterum non promittat Viros eximios, atque egregios , veterem Romani n minis laudem , novis illustrium operum exemplis instauraturos. Cum duobus prope ab hinc
99쪽
8o Da NATI v Is ROMANI seculis Columnenses dederit, de Ursinos , aliosque tum militari scientia, tum rerum civilitaria peritia florentissimos . Ac si rem literariam sacram,
de profanam recentiorum temporum attingamus ,
quid rilla in humanis studiis non promovit, a que perfecit , egitque, ut posteritas omnis proficeret Quid in fictis literis, & Ecclesiastica a liquitate illustranda non praestitit Annalium parens Eminentissimus Baronius, alibi quidem natus, sed Romae a pueritia liberalibus disciplinis institutus; quem ducem habuere qui deinde ejusmodi in rebus laudem sibi pepererunti Merito
propterea striptum est apud eundem Hippocratem et ut plurimum formas bominum, mores , regionis naturae compares esse. ΙU. Argumentum hujusce rei in CLEME TE XI. Pontifice Maximo, dc Principe Optimo luculentissimum habemus. Sed vetat eximia animi ejus moderatio, quo minus virtutes egregias percenseamus , quibus illum Romani coeli temperies, educatio, & disciplina ad totius Ecclesiae selicitatem , & aevi hujus ornamentum eduxit , Si inser-mavit . Deo nimirum praeclarae indolis, S naturrae, cujus ipse Auctor est, rudimentis obsecundante, ac veluti jactis seminibus belleficioru- , gratiaeque ubertate feracitatem, Sc incrementa . largiente.
100쪽
COELI QUALITATI Bus. 8 IVernaculos morbos nullos Romae omnibus civitum ordinibus communes inveniri. P. XVII. BsoLu To sermone de misrabili Romanorum ingeni
rum temperie, proximum est explicare, nullos Romae morbos omnibus Civium ordinubus esse communes, quam obrem vernaculi dici possint; ηρα
sunt alii, quam familiares multis in una regione viventibus morbi ob aeris, vel aquae vitium ei regioni familiare, ut ex Hippocratis sententia Ga- '
II. Et primum continuae febres, quas cum catalepsit, seu lethargite specie olim Asclepiades ρ Lis frequenter Romae vidit, non sunt hic morbi ver- .acui. naculi, sed aliquando, aut sporadici ex particu- Iaribus nempe Incolarum erroribus orti, aut epi-demici vagantur, sub censu scilicet febrium ca-
strentium, Se malignarum, quae tunc praelertim Oulgares ιarer divexant , cum aquarum cura in Urbe neglecta palustre alicubi selum ante aestatem induxerit . e Ineom. lasa