Ex historia ecclesiastica P. Natalis Alexandri doctoris Parisiensis selectae dissertationes de schismate Graecorum

221쪽

38s , dedisti mihi : Sicut ne pater, ex eo quod scriptum est , Cum tradiderit Filius Regnum Deo, & atri. Muia non ei ut possessionem donando tribuit sed ut Filio Heredi universorum, quae Patris sunt, Christo scilicet qui es Dei virtus et Dei sapientia. Amplius de consum- in One Salvator DiscipuIos instruens dicit , De die illa hora nullus scit, neque Angeli in Coelo, nisi P ter soIus suis cogitet filium exceptum esse, seu Spiritum, ab iιι cognitione . . . . Igitur sicut vjum est, Dominum non babere consummatissmam illorum temporum, Liιιius diei scientiam quod dixit , Nemo novit nisi Pa- et solus: Et, Quae Pater posuit in sua pote. rita non es credendum, Filium non emittere Spiritum, quod is dixerit , Qui a Patre procedit non adje-eerit , a se iιio. Quod si pro eo, quod ibi scriptum es,

manifes Spiritum ex Fiιio procedere credere non oportet δpropteY eandem causam neque dicendum , neque credendum erit, Pod Spiritus apud Deum erat. In principio erat, Deus, ex Deo erat lumen verum, terrae Cauique factor, quod Deus Trinitas sit, tres quoque Personae unus Deus: eum neque hoc nomen Persona, neque bo nomen, Trinitas, Sancti Θmbοι editio expressi. si ιius is Qui- cunque inquit apostolas, in Christo baptizati estis, se Christum, induistis. At nusquam sine Spiritu sanctificatio perficitur , sed in Filio Patrem Spiritumque signi mavit. Et αἰibi se Nemo cognovit atrem nisi Fi-

'ius, aut cui voluerit Filius revelare. Quo in loco Spiritus non nominatur, Uriamen intelligitur Nam Spi-vitus Sanctus Filium cognoscit Patrem. Apud Matthaeum loquitur Saluator Si ergo vos, cum si-- tis mali, seitis bona data dare siliis vestris; quanis to magis Pater ester, qui est a Coeliis dabit bona, petentibus se. Ergo non dabit eadem Filius hona' Et iterum . mon enim vos estis, qui loquimini, sed si Spiritus Patris vestri, qui loquitur in vobis. Numquid dum Patris Spiritum esse profitetur , eundem Fi-ui abnegat esse, sed scriptum es t Spiritum Filii sui misit. Si ergo in memorat capitulo scili et Spiritus, . qui

222쪽

qvi a Patre praeedit, intelligendum est, soIor 6 intelligentim est, solus, ciuium ut Bllogistica neeese stat inferri possi, Spiritum esse Patris solius, s su solius U Filii solius, is non solius. Igitur ubicunque de Patre dicitur ιiquid , nisi ad personalis di-μνctionem proprietatis vocabulam Patris proferaturi, ut es Pater dicitur, quia generat, quo in ioco non subinintelligitur cum eo generare uiuis idem de Filio in relligi oportet. Unde cum dicitur. Qui a Patre proceis

dit qui non nominatur cum Patre, subintelligitur necessario.

Caeteras Graecorum Se his maciam argutiolas, & levioris momenti parologismos, scilicet bovi, ico Ini Methonensis Episcopi, icet de Philosophi Baetantini, Eustratii etropolitae leaeni, Maximi ιanudis Nicolai ab re, Andronici Sebasti, Nili Thessalonicensis Archiepiscopi , Marci Ephesinimetropolitae, Palam e , Germani Constantinopolitani Patriarchae metrophanis Episcopi Smyrnensis, Maximi argunti, confutatos legere potes apud Hugonem Etherianum, in Iibris tribus de Haeresibus , quas Graeci in Latinos devolvunt. S. bomam in opusculo contra Graecos, annem Beccum Patriarcham Constantinopolitanum, Demetrium Cydonium manuelem Cabecam in libris quatuor adversus Graecos, Joannem ordinis FF. Praedicatorum Provincialem Provinciae Lombardiae causae Latinorum in Synodo Florentina Patronum, Cum in ejusdem Synodi Actis, tum in lib. de Processione Spiritus sancti, Bessarionem Cardinalem lib. de Processione Epiritus Sancti ad Iexium Lascarim Gregorium Patriarcham Constantinopolitanum Gennadium ejusdem Urbis Patriarcham, in Expositione pro Concilip

Florentino, c. I.

Ex quibus omnibus compertum est, quam recte in Concilio Lugdunensi II sub Gregorio x, in Concilio Florentino sub Eugenio IV definiverit EccIesia Spiritum sanctum a Patre, & Filio proeedere. Verba L

Diuiti

223쪽

gdunens Coneilii supra dedimus Concilii PIorentini verba in Definitione Fidei subjicimus ison nomine sanctae Trinitatis, Patris, & Filii, spiritus san-m inquit Eugentur' hoc sacro universali approbante Florentino Concilio, definimus, ut haee Fidei veritas ab omnibus Christianis credatur, & suscipiatur, se eque omnes profiteantur, quod Spiritus sanctiis ex is Patre, & Filio aeternaliter est, messentiam suam, is suumque esse subsistens, habet ex Patre sinui, &F-- lis is ex utroque aeternaliter tanquam ab uno Principio, is a piratione procedit de ela integri quod id, quod a Doctores is atre di eunt: Ex is Patre per Filium procedere Spiritum Sanctum, ad se hane intelligentiam tendit , ut per hoc signifieetur is Filium quoque esse secundum Graecos quidem cau- , sam, secundum Latinos vero principium subsisten- tia Spiritus sancti, sicutis Patrem. Et quoniam omnia, quae Patris sunt, Pater ipse unigenito FiIiose suo gignendo dedit, praeter esse Patrem, hoe ip- sum, quod Spiritus Sanctus procedit ex Filio, ipse is Filius a Patre aeternaliter habet, a quo etiam aeteris aliter genitus est.

ASSERTIO ILAddisio erborum illorum, FILIOQUE , ad -- bolum, jure facta est, nec Latini propterea,tolai Symboli rei dici possunt Ratio igitur legia

lima haec nequaquam fuit, cur Graeci a Romanae,' totius Oeeidentalis Ecclesiae Communione desiicerent.

Revoeanda sunt in memoriam, quae de tempora hujum Symbolum factae accessionis disseruimus tieulo III. Dissertationis 37. in istoriam Ecclesiasticam Saeculi IV. Legitur ut dicimus in Concilii, Toletano III sub Reccaredo Rege, anno Christi quingentesimo octogesimo nono, in quo Bymbolum Com

224쪽

stantInopoIitafium a Rege cum hae additione recitatur. In Concilio Toletano Quarto, anno Christi sexcentosimo trigesimo tertio legitur non quidem in Symbolo; sed in expositione Fidei cap. I. in Concilio Toletano Sexto legitur pariter, non in Symbolo, sed cap. I. quo explicatur astrina Fidei. In Concilio Toletano III sub Recesuinto Rege, anno Christi sexcentesimo quinquagesimo terti Symbolum recensetur, prout in sacris Missarum solemniis in Ecclesiis Hispaniae recitari

eousueverat, in eoque haec habentur de Spiritu sancto Credimus in Spiritum sanctum, Dominum, iuruficatorem, ex mire, is Fiιio procedentem. Legitur,

in rofessione Fidei edita a Patribus Concilii Toletani XL In Symbolo reeensio a Patribus Coneis Toletani III anno Christi sexcentesimo octogesimo primo,

Concilii Toletani tu anno Christi sexcentesimo octogesimo tertio is Toletani XV anno Christi ex contesimo octogesimo Octavo. Et VII anno sexcentesimo nonagesimo IV. In Concilio Forojuliensi sub Pau-

ιin Patriarcha , habito anno Christi septingentesmo nonagesimo primo, in Symbolo Fidei haec de Spiritu sancto leguntur sui ex Patre Fiιioque procedit. De additione illa Missi Caroli Magni, Bernarius Gesse, Episeopi, Adalardus Corbriens Abbas, anno Christi octingentesimo nono cum Leone III. Pontifice Naximo Romae disceptarunt. Qua ex Collatione superius nonnulla recensuimus, cin Dissertatione audata Sae-.culi Quarti Quaestio, Wd Processione Spiritus sancti agitata fuerat in Synodo quisgranensi eodem anno quam Joannes quidam Hierosolymitanus Monachus comis moverat, teste done Viennensi in Chronteo, cui Regino Abbas suffragatur.

Sanctum Henricum Imperatorem auctorem fuisse e Mabiri. nedicto octavo Pontificii imo, ut hae verba, i evrιioque ad Symbolum adderet, illudque eo cum ad aditamento uberet Romae decantari, asserit Ludbustus 7 μμ ire in Historia Schismatis Graecorum, lib. M.

225쪽

testemque laudat Bernon ' Augiensem Abbatem in lib. de rebus obmissam spectantibus. Ἀ de hae additione stet omnino Abbas , Berno euius haec sunt verba cap. I. is Si de illum AngeIioum ymnum

Laris prohibemur in festiVis diebus canere, eo quod Ro-ρὰ Ibjidi- manorum Presbyteri non solent os canere possu-eaia Ca-- mus simili modo post Evangelium, Symbolum re-YRII ieere Quod Romani usque ad hae tempora divae

mon. s. memoriae Henrici Imperatoris nuIIo modo cecine-

concus - , runt Sed ab eodem interrogati, eur ita agerent, se me coram assistente, audivi eos hujusmodi responsum reddere, videlicet quod Romana eclesia non

se fuisset aliquando ulla haereseos saee infecta sed sese cundum sancti Petri doctrinam in soliditate Catholi eae Fidei permaneret inconcussa & ideo magis his, neeessarium esse illud Symbolum pius antando, frequentare, qui aliquando ulla haeresi potuerunt maculari. At Dominus Imperator non antea desiit, is quam omnium nonsensu id Domino Benedicto Apori stolico persuasit, ut ad publicam issam illud de-

, cantarent. Sed utrum hanc onsuetudinem servent, adhue, assirmare non possumus, quia certum noni . se nemus. Non minus falsum est, quod ibi asserit L. Maimbouet, Benedictum VIII in Synodo Romae ele brata, additionem verborum, Filioque ad Symbolum approbasse. Nulla enim Synodi istius, aut Decreti tu . Nonumentis Ecclesiasticis mentio penitus oceurrit, negP. Chliartius Societatis Iesu Presbyter, qui coeptam a P. Labbi Conciliorum postremam Collectiorem studiose eontinuavit, ullam hujusmodi memorat Synodum. Laudat L. mimbour ad Μarginem. Hugonem tb vianum, lib. 3. deiceresbus, cap. 6 de Concilium Florentinum Sessione . Ferrariae habita: Sed Hugo Etherianus ait, Antiquioris Romae Antistitem Symbolo hane dictionem Filioque apposuisse sanctorum pluvium Episcoporum, si scientissimoram Cardinalium consensu babito. ontificem vero non nominant, qui hujus auctor fuerit; nec ullo modo indieat lacte Benedictum

226쪽

VIII aut quo tempore id factum sit. Ne etiam quo auctore Pontifice, quando hae voces ad Symbolum additae sint, vel leviter innuit En ejus verba: Haeratione facta fuit Romana Ecclesia, cum masnum ruderet impendere periculum jam enim canebatur in Gaiatiis ti HispΑniis. Quare placuit Summo Pontisci eum multorum Occidentalium Potrum senseo , qui nee gnitate tenues, nec modici erant numero, illud explia inre, quod dicimvace Acut in Smbuto animus. Nee vero existimavit Romana Ecclesia rem gere, quae dedeiaceret. Et in serius inde Patres optimi, sequitur quod cin Θmbolo Romana dicit Eccι ia, eiaue additamentum esse, neque abrogatum, V justam explieationistilius causam fuisse, Fidei veritatem, rei necesstatem. Romani omiscis auctoritatem tot tanturumque Pasitrum collectam Societatem. .

Hanc in additionem, quoeunque tempore lacta sit. M. velut in Symboli interpolationem Graeci Schismatie odi, ν' impotenter debaceliantur, Latinosque illius aucto es in t 'que ad aera Synodi Ephesinae Decretum peccasse inclamantiunt Cum enim Charisius Philadelphiae Presbyter Nestoli Bata quamdam Fidei Expositionem ad Ephesinos a qς etiatres det,.sset, ea perlecta, diris devota sancivere

Alteram Fidem nemini licere proferre , ve conscribe-τe, mi componere, praeter eam, quae definis et a m Patribus Minae congregatis cum Sancto Spiritu sui autem ausi fuerint aut componere Fidem ιteram, aut proferre , vel ossem converti volentibus ad agnitionem veritatis, De ex udaismo, sive ex quacunque aere'

si quo quidem, si sunt ini, aut Clerici, alienos Ube Episcopo ob piseo tu, Clericos a Clericat decrevit Si vero Laici fuerint i anathemati subjrei. Eadem repetit Synodus Chalcedonens in Desinitione Fidei.

Idem confirmant ex Epistola S. rilli ad Ioannem Antiocheauta, quae incipit, Laetentur inii, Conr

227쪽

sessionem Fidei orientalium continet. Nullo autem m do patimur, inquit, ut ab auquo Fides ιια, sive Fidei

SImbolum concutiatur , quod a banctis 'quondam utribus Nicaenis editum est. Neque enim aut nobis, aut υιιi omnino alteri, vel unam voculam ibi positam immutare, aut una vi etiam stuabam praeterire permittimus, memores ejus, qui dixit: me transferas te minos anti, quos, quos posuerunt Patres tui. Non uim ipsi ιο-

euti sunt, sed ipse Spiritu Dei, ac Patris qui proce-du, quidem ex ipso . non j tamen secundum essemus

rationem alienus a Filio.

Id rursus confirmant ex Synodo Chalcedonensi, quae Nicaenum Constantinopolitanum Symbolum susticere asterit, nec alia voees ad expositionem Fidei censet addendas Symbolo. Suffceret iidem, inquit, ad se plenam 'gnitionem, Ceonfirmationem pietatis hoc, sapiens salutare divinae gratiae Symbolum de Pari re uim Filio, opiritu sancto pers: itionem, docet, ac Domini nostri inhumanationem fideliter ac-- ipientibus repraesentata Sed quoniam hi, qui verita.

tis reprobare praedicationem conantur, per proprias, haereses novas voce, genuerunt alii quidem Myste, rium Dispensationis Domini, quae propter Os facta, ei, corrumpere praesumentes, & vocem moτοκος de Virgine dici denegantes, alii autem confusionem, do, mixtionem introducentes, e Propter hoc illis ominis nem machinationem contra veritatem volens claudeo, re sancta, magna, mecumenica Synodus, praedicationem hanc ab initio immobilem doeens, decrevit ante omnia, idem integram is intemeratam ι permanere trecentorum decem, octo S. Patrum, seis conlirmat doctrinam, quae de Sub1tantia Spiritus se sane ii a Patribus centum quinquaginta postea congregatis in Regia Civitate, tradita ei propter illos, qui, Spiritu sancto repugnabant quam illi omnibus no ose tam fecerunt, non quasi aliquid deesset prioribus, is adbicient i, sed suum de Epitu lauit intellectuin

228쪽

contra illos, qui dominationem eius respuere tenta. ,, erunt Scripturarum testimoniis declarantes, c. Ne vero quis respondeat, prohiberi additionem, quaest contraria Symbolo , non qua ejus expositio sit; objiciunt Gella Synodi Chalcedonensis Atii mera ubi cum Judices expositionem Fidei pollulassent a Patri. hus, non quidem Symbolis Nicaeno,is Constantinopo- Iitano repugnantem, sed consentanea. Reverendita in Episcopi clamaverunt: Expositionem alteram nullus facit Neque tentamur, neque audemus exponere. Da Dunt enim patres V in scriptis custodiuntur , quae ei sunt exposita, V citra ea dicere non pulsumus. Et infra: Ista omnes dicimus: Suffciunt, quin exposita sunt: αι teram expositionem non licet feri. Rationem adducunt inferius: In scriptis expostionem non facimus. Regula est, quae praeducat Ufacere, quae junt exposita. Regula vult aliam expost Mnem non ferri Ea, quae sunt

Patrum teneanturi

rursus eonfirmant ex Epistola Vigilii Romani Pontificis, ad Evtγcbium Patriarcham Constantinopolit num , qua se Synodum Chalcedonensem suscipere pro . stetur, quae anathemate , confixit eos, qui aliud praeter Symboἷum Nicaenum a Patribus Constantinopoli tanae Synodi ecumenicae II explicatum praesumunt docere , aut exponere , aut tradere ancti Ecclesis

Idem praeterea eonfiririant ex Epistola galbinis Romani Pontiueis ad Imperatores lecta, Grecepta in VI. Synodo Actione VI quae sic habet Quae regu-ιariter a Sanctis, atque Apollalisis Praedecessoribus, venerabilibus quinque Conciιiis definita sunt , cum simplisitate cordis os sine ambiguitate a Patribui tradi tae Fidei conservamus: unum, ac praecipuiam bonumba,ere semper plantes , atque pudentes, ut nibi de iis quae Uutarit: donita sunt, minuatur, ibi mu-

229쪽

tiιτ, me augeatur; sed eadem es verbis, et sensibus

illibate custodiantur.

Idem demum confirmant ex Synodo VII. post Pi- dei Definitionem exclamante Nos eger patrum Uod us. mos eos, qui addunt quid, e adimunt, anais thematizamus Hic momentis Latinos impugnabat

Marcus Ephorus Sessione . Florentinae Synodi, hahita Ferrariae

Respondit Andreas Rhodius Antistes causam agens Ecclesiae Latinae, Sessione VI. Illius vocis, HIio u positionem in SymboIo non esse proprie additionem sed explanationem .declarationem, nulla enim ex- 'positio, seu declaratio alicujus scientiae, vel disciplinae dieenda est additio; sed vox illa, Fiιioque, contin tu in altera voce, scilicet, ex Patre, en sit explicatio illius non est ergo additio. Quod vero expositio non sit additio, sic probat Omnis additio fit eo trinsecus. Expositio vero non sit extrinsecus, sed ex eis, quae in textu jacent. Quoties gitur fit explieatio alicujus, quod in praejacente contineatur, non est additio. Si enim omnis explicatio esset additio, consequens esset ad sacram Scripturam multas factas suin se additiones. Patres namque Nicaeni Symbolo suo Seripturam exposuere, inserendo vocem Consubstanti lis, Patres secundae Synodi leaenum explicuere

Symbolum, cui tamen ipsos aliquid addidisse negat

Gregorius metianzenus in Epistola ad Cledonium: Nos inquit, Fidei, quam M. Patre Nicaeam bnvenienter exposuere ad improbandam Arianam aereβm . ni ut unquam aut praetuιimul aut praeferre possumus sed illam tenemus , ac tenebimus dem, dilucidius expli- euntes, quod de Spiritu sancto minus declaratum est rnondum enim mota erat haec quaestio. ostendit subinde, qui explicuerint Constantinopolitani Patres in Nicaeno Symbolo. In illo scilicet non dicebatur. sibilium omnium, e invisibiιium: ne illud Deum

230쪽

verum de Deo vero, nec , Spiritum 'Ianyum Dominum, vivificantem. Et tamen secundae Synodi a- tres positis illis vocibus, nihil se addidiste arbiti a ti sunt Praeterea, nulla est Synodus, quae non se modo aliqui adjecerit Ita Synodus Chalcedonensis Ioco eius , quod in Nicaen habetur, Natum ex nis are , dixit Consubstantialem Patri secundum Deitatem , ε Consubstantialam nobis secundum humanitatem , contra haeresim Eutychetis. Tertio, ipse Marcus ubesus ad interrogationem, cur Patres Ephesinae Synodi non meminerint Symboli Constantinopolitani sed Nicaeni tantum, rationem assignaverat: Quos unum sint illa, nec inter ea sit ulla diversitas: Qtamen Iulia verba in Symbolo Constantinopolitano posta sunt, quae in Nicaeno non habentur ' positis igitur Hiquarum vocum in symbolo explicandae Fido causa, non est proprie additio. Quod vero vox illa, Ex NIio sit mera expositio illius, Ex Patre, eum dicitur Spiritus sanetus ex Patre Filioque prseedeEs, probat Andreas Rhodius testimoniis Patrum Graecorum: ex quibus colligit , hane vocem, iιioque, non esse additamentum, sed interpretamentum. Porro licitam ense novarum vocum adjectionem ad SymboIum, si necessitas postulet, probat ex eo , qua una sit Ecclesiae ab initio usque ad finem seculorum Auctoritas, cum itaque olim Ecclesiae licuerit novas voces addere Sym-ho ori Fidei explicandae, contra haereticos tuendar

- gratia, idis postea licuit, modo licet, licebitque Perpetuo. Alioquin magnum Christianae rei damnum

impenderet Exorientibus enim quovis tempore multis

ac diversis haeresibus necesse est Ecclesiam iιιis obvere praedicatione vi argumentis Uc Addit denique, adiectionem vocum, quarum sit idem sensus, non Ris aueram Fidem . adeoque non esse prohibitam a Synodo Ephesina. Sessione vero VII. idem Praesul respondit, Ephesinos Patres vetuisse, ne aliquid Symbola adderetur, quod attinet ad veritatem Fidei Christia . . Rae, non ero quoad explauratio m. Et quemadmodum