장음표시 사용
161쪽
De Vltima dispo.ad gratiam. ri
A bebat homo ille,& a quibus cecidit,& ad quae modo resurgit.Atq; adeo illius gratie, que nuc in pucto reuiuiscutie datur,aliqui gradus datur gratis, corre podctes prae senti dispositioni: alij vero ex iustitia, quia correspondet in meritis,quq ante lapsum fuerat operatus.Quod ad unguem nunc examinari,neq; Vacat,neq; debet
Responderi etia secudo,& explicari possunt haec omnia, dicedo,hoc no esse *ducere simul, & augere gratia. Et sic no esse duas actiones,quaru una sit creatio gie, altera augmetatio: sed esse unica,& simplice eiusde grς ductione,duplici titulo a Deo facta, secti dii diuersos graB dus ipsius gratiae: eo st quida eius datur gratis', quida ex
merito Na peto,Quidna obstat,quominus unica collistionera elargitione mihi aliquis cetii aureos tribuat,quoru tame. so.donet gratis,& alios ex iustitia soluat' Sic ergo simul tota illius gratiae latitudo unica actione co-tur,duplici tame titulo,ad modii dictit: quoniam videlicet homo duplice actu exepcens, viati dii positiuu,alterume. itorium, luplicem osteri Deo materiam conferendi gratiam, unica tame,& simplici actione,licet virtualiter duplici.At si unum tantu exerceat , scilicet,contritione, seu ultimam dispositione, te qua in praesenti quaestione C est sermo,sieri nequit ut per illam augmentum aut gratiae,aut gloriae promereatur, sed solum primam gloria, ut in secunda propositione assertum, V explicatum a nobis fuit.Et de propositionibus hactenus. t Eliquum est ut argumetis initio pro prima opinione VIII iacti respodeamus: q, non minima qu stionis parte ./Vμ esse certum eis.Primum argumentu expollulat graue,& difficilem disputationem de contritione,an verum sit /'
quod vulgo tam docti quam indocti dictitat, scilicet,
162쪽
rialis priorem esse gratia posteriore vero in genere cau- 1
is eicientis. Quod, luoniam prolixam exigit tractationeai,inlesiusdisputabo,ne tam longa parenthesi,questio , nis ordo turbetur,& confundatur. Breuiter ergo respondetur argumento,quod si contritio illa re vera proceditu gratiam genere causae essicientis, sic quidem facile intelligitur quod sit meritoria. Si vero, quod ego probabilius,imo verissimu esse existimo solum eliciatur ab auxilio supernaturali, & in omni genere causae antecedat gratiam, sic quidem quan uis no sit tam facile intellectu, distinio tame eam elle meritoriam. Satis enim ad hoc ut
Mus aliquis sit meritorius apud Deum, est quod sit Bnus, S supernaturalis,& a principio luscinaturali eliciatur,idest ab auxilio Dei spetiali, & ab illo reducatur in finem charitatis, & procedat ab homine grato, & iusto. Quod totum quia reperitur in illo actu contritionis, &ex alia parte homo est in gratia pro illo instanti temporis,estq; iustus,& amicus Dei nihil illi actui desideratur
quominus meritorius esse possit:nam quod a gratia habiNon est tuali eliciatur,non est necessarium, licet sit necessarium cessarium s quod pro illo instanti homo habeat gratia habitualem, actusmerito quae in iustitia,& Dei amicitia ipsum constituat , &quaerius proce informet actum ipsum contritionis,non eliciendo,& ese C t q. g ficiendo ipsum, sed coassistendo et,ut verissime dixit D. iiDer ςh-ri Bonavent in. .dist i . quaest. Lart. 6. quem in hac parte
G.art. .ad.1.& communiter Theologi requirant ad me ritum quod sit a gratia, charitate, tamen per hoc non
intelligunt quod debeat procedere ab ipsis habitibus gratiae,& charitatis. ed sat fuerit quod si a motione gratuiti
163쪽
De ultima disp. ad gratiam. rai
A ta,& auxilio speciali Dei,& ab his reseratur in finem ipsum charitatis,& gratiae:& ex alia parte ipse homo iam
sit constitutus in gratian charitate.Certe quanuis contritio, di dilectio Dei, quibus quis ultimo se disponit ad
gratiam, non fiunt ab habitibus poenitentiae, & charitatis,ut ego existimo,& insta probabimus: tamen communiter, licuntur,& appellantur actus poenitentiae,& charitatis, suntq; eiusdem species cum ijs actibus, qui deinde eliciuntur ab ipsis virtutibus poenitentiae, & charitatis, ut ibi videbimus Sic ergo illae dispositiones sunt metit riae,& possunt dici esse a charitate,eo quod sunt eiusdem B speciei cum alijs actibus,qui a charitate deinde ordinan. tur in ipsum mei finem,sub eadem ratione formali. Praeterea satis est ad hoc ut dicatur esse a charitate, quod informentur in illo instant in quo sunt mestoriae, ab ipsa charitate,& gratia,& ex alia parte dirigantur ab auxilio Dei speciali in finem ipsum maritatis. Atq; adeo nihil omnino eis deest, quominus sint meriton, actus illi. Ad confirmationem respondetur, actum attritionis, quae usq; ad instans iustificationis cum sacramento durat,eadem ratione esse meritorium,quia est bonus,& ab auxilio speciali prosectus,& ex alia parte insormatur grac tia coassistente. Iam enim in illo instanti homo est in gra riaic amicitia Dei. Quod ut rectius intelligas patere me testor optime,lantisper expatiari ac diuagari ad venandum valorem attritionis.
Est ergo sciendum,attritionem quae cum sacrame to sufficit ad gratiam suscipienda debere necessario procedere ex auxilio supernaturali,& diuino:alioqui si naturae viribus tantum nat, & concursu generali Dei, sussiciens ad sacramentum dispositio non est. Enim vero S.
164쪽
ia i . Quaesito. r. scholastica
qui sunt illius sacramenti materia sussciens, & necessa- Aria,elici,ex speciali inspiratione,& auxilio Dei. Idque sacrum G iacit.Trident. sati, insinuat, sest 6.can. 3. dicens, Neminem poenitere posse, sicut oportet, ut ei iustificationis gratia conseratur, sine praeuenienti Spiritus sancti inspiratione,& auxilio. Et concit. Mileui & Arausi. iam olim aduersus Pelagianos, iisde pene verbis definierant: Cum ergo attritio actus sit sufficiens, ut gratia iustificationis per sacramentum peccatori conseratur,necessario dicendum est,haberi non poste sine speciali Spiritus sancti adiutorio. Quod si contendas concilia intelligenda esse extra sacramentum,scilicet,Neminem iustificatio- sinem posse consequi extra sacramentum, sine praeuenienti Dei auxilio,cum sacramento Vero non requiritur speciale Dei auxilium: Atque adeo attritionem,quq cum sacramento ad iustificationem sussicit, sine Dei auxilio speciali haberi posse.Contra hoc obiicitur, quia in ips mei Mausi concilio diffinitur, ipsum credulitatis assi ctum quo ad baptismum volumus accedere, ex Dei speciali gratia prouenire. Et in Trident Sessio.6.cap. LAIersetur,excitati peccatores diuina gratia ad detestandum peccata,per illam poenitentiam, quam ante baptismum agi oportet. Si ergo ad eam attritionem,quae cum baptismo ς subicit ad gratiam, citantur speciali Dei auxilio peccatores,cur non ad eam attritionem,quae ad sacramenti petnitentiae gratiam est necessaria Tandem Sessio. i4. c. .
eiusdem Concilii, apertissime dicitur, attritionem donum Dei esse,& Spiritus sancti impulsum. Habet rem illa attritis,quae ad sacramentum eli necessaria , hoc inprimis quod a Dei gratuito auxilio proficiscitur,& praeterea si usq; ad instans iustificationis duret, habet iam hominem in grat. constitutum, & amicum Dei, nihil
165쪽
Devltima dispo. ad gratiam. 733
, ergo obstat quominusprime glorie meritoria esse possit. Quod ut melius adhuc intelligi valeat,qua scilicet,ratione sine eo quod specialiter a gratia,& charitate actus procedat, possit esse meritorius,attende doctrinam sequentis
solutionis. Ad secundam confirmationem respondetur, actiones quidem bonas naturales dupliciter posse considerar primo quidem quatenus naturae viribus,di concursu gen rati Dei fiunt:& quidem hoc modo quantunuis bone,&persectae sint,& a virtutibus naturalibus moralibus proficiscantur,ut sunt comedere,bibere,etiam temperat mi- seratio erga pauperes,ius suum Vnicuiq, reddere,diciquo niam intra ordinem actuum naturalium continentur,nosunt meritoriae apud Deum alicuius gloriae, aut gratiae: idq; etiam si homo talium actionum author, sit in Dei gratia,& amicitia Ratio esst quoniam licet tales actiones gratia quodammodo insermentur, propterea quod ab homine habente gratiam eliciuntur,at non eliciuntur ab
aliquo principio gratuito,idest,neq; ab ipsa gratia, neque ab auxilio aliquo speciali Dei. Et consequenter neq; diriguntur,aut ordinantur in finem supernaturalem relati ne aliqua virtuali, aut actuali,atq; adeo .mentorie esse noc possunt Ceterum eqdem actiones, quantumuis ex parte sua sint naturales,& extra ordinem gratiae,& meriti sint, si tamen ab extrinseco, a gratia,& charitate, aut ab auxilio speciali actualiter,aut virtualiter reserantur in finem supernaturalem,idest,fiant propter Deum ut finis est supernaturalis,iam certe meritoriae sunt,& Deo atque gratae,ac si intrinsece,& natura sua essent diuini,& supernaturalis ordinis.Quando enim dixit Paulus,Siue comedatis, siue bibatis, siue quidqua aliud faciatis,omnia in gloria Christi facit bene vidit Apostolus,astides naturales
166쪽
per actum comedendi,& bibendi significatas, esse posse A
meritorias, si in Dei gloriam a charitate reserantur. Veruntamen iis adijciendum est, hoc distare inter operationes istas bonas moraliter,& ordinis naturalis, a virtutibus acquisitis elicitas ex Vna parte, & inter opera supernaturalia virtutum inissarum, ex alia r quod illae non censentur procedere a gratia Dei,nec esse ordinis diuini,& supernaturalis,ex eo quod fiant ab homine grato,nisi ex speciali gratiae inlluxu,& charitatis imperio reseranturin finem supernaturalem.At Vero opera Virtutum infusarum,licet non imperentur a gratia,& charitate,suapte natura sunt ordinis diuini,& supernaturalis. Ex Bquo sit quodillae non possitiat esse meritoriae,scilicet, medere temperate,misereri pauperibus, ius suum unicuique reddere,quatenus a virtutibus acquisitis, & naturae viribus factae sunt, etiam si homo sit in gratia, nisi a gratia imperentur,& reserantur in finem charitatis. Creterum actiones secundi generis, scilicet, virtutum insus rum,Vel quae natura sua procedunt a principio supernaturali,licet non imperentur a charitate,neq; ex speculi in. fluxu gratiae procedunt,meritoriae sunt, dummodo homo sit in gratia ut actus iustitiae misericordiae,temperantiae,quod traditi ranciscus deCliristo in s dist.,ι.de actu Cfidei q.i;.ubi pro comperto habet huiusmodi actus bota nos,si gratia informentur,esse meritorios licet ab ea non eliciantur.Et ratio est,quia isti actus ex eo quod sunt virtutum procedentium a gratia, & supernaturalium , iam suapte natura tendunt in finem supernaturalem, suntq;apt idonei,& proportionati gloriae,& cuicunq; premio. Cum ergo ex alia parte homo in gratia, & amicitia Dei sit constitutus,nihil illis actibus deficit, quominus sint meritorii. His adde, quod isti actus a virtutibus infusis
167쪽
De Vltima disp. ad gratiam. ias
A procedentes,non solum quo ad modum,&ex accidenti. sed secundum suam substantiam,& entitatem sunt super naturales,& ordinis diuini atq; adeo secudum se,& abs- Actus iartuque aliquo extrinseco adminiculo,non post uni non esse meritorii apud Deum. Hoc dixerim propter quosdam 't m graues alius,& doctos viros,qui actus illos, o non tan- ις ς etiam istos,sed actum etiam dilectionis Dei super omni, actum contritionis,actum fidei,dicunt esse naturales secundum subitantiam, & stipernaturales quoad modum
B i.de Natu.& gra cap. zz.prope finem, & videtur habere,
Iogorum omnium sententia habet oppositum. Sed de hoc alias. Igitur si actus illos naturales idcirco dicet, mus esse meritorios,quia saltem virtualiter, & ab extrinseco a charitate reseruntur in diuinum finem, potiori iure idem dicendum est de actibus virtutu infusarum, licet a chritate,& gratia non reserantur. Nam maiorem supernaturalitatem maioremq; porportionem cum sine si . naturali, habent illi actus virtutum insularum, ex eo solum quod sint a virtutibus infusis quam illi alij ex C eo quod extrinsece a gratia in sinem supernaturalem reducantur.Hanc ergo ob causam dixerim saepius, actum contritionis in om* genere causis antecedentem gratiam,in super actum attritionis, qui usq; ad iustificati nem durat,ticet a gratia non eliciatur,aut dirigatur, esse mentorios: quandoquidem ex Vna parte lana suapte natura ordinantur in finem supernaturalem a principio supernaturali idest,ab auxilio Dei quo intrin sede,di per se
. eliciuntur quae supernaturalitas mala est quam si ab extrinseco a charitate,&graua referrentur in illum sine
168쪽
r ς Quaestio. 1. Scholasticadi ex alia parte homo est in gratia Dei, & ob id inquini A
esse meritorios. Et hactenus de primo argumento.' D secundum libenter concedo, illam ultimam dis c*r prim positionem,idest,contritionem non esse meritoriam gy- - - - primae gratiae. Sed cum procedis,ergo nec prima: gloria
negatur consequentia Quin esse consequentiam Luine ito ad primi sanorum,dicit Sotus. 3.de Natura,&gratia. c.9. mitio. Nε gloria nost gatur ergo consequentia, primo cum Mag. Cano relech. gratis . sed cita.p. i. circa finem. Cum ergo obiicis,Gratia est acceptao Merito. tio ad gloria, Cano negat, sed est , inquit, se a per qua aliquis est amicus Dei,& per quam homini grato,& admisso in naturae diuinae consortium, facultas datur ad n gloriam per opera bona promerenda. AdducitCano exe- plum de anima, tuam quoniam est actus primus dans esse,& viuere,consequuntur potetiae naturales, in tellectus scilicet,& voluntas:per quas operatur ad sui finis cons quutionem Sic gratia forma est dans esse, & viuere animae nostrae supernaturale hanc charitas, & caeterae vi tutes consequuntur,quarum Cperationibus homo finem suum consequatur,idest gloriam promereatur Haec Cano. Ad idem sere est Sol.in. .distinct. 14.quaestione.a. articin.gratia inquit, duo facit, scilicet, c stituere homi nem in esse supernaturali filii Dei,& hac ratione antece- Cdit illum contritionis, scilicet, in esse meriti, & facit u lum esse meritorii m. Sed habet se nilo ut sit acceptatio ad gloriam,& hac ratione actus est prior illa ipsaque sequitur post actum. Itaque docere videtur, illam gratiam , ut praeintellectim contritioni non facere nos acceptos ad vitam aeternam, nisi deinde media con- tritione, quae evam est mens Magistri Cano. Libro a rem . s. de Natura, & gratia. cap. 9 remissius Lutheranisic ondit. Idcirco praeliat quod cum scholasticis agens, dixit
169쪽
A dixit in. 4. Sentent. Veruntamen instari adhuc potest quia pro illo eodem instanti naturae, quo homo habet gratiam, intelligitur etia vi acceptus ad vitam eternam, siue id faciat gratia primario, siue secundarib, di ab extrinseco,& ex lege Dei. Iam ergo cum pro instantiquo eontritio est meritoria,praesupponatur homo gratus,prqsupponitur etiam ad primam gloria acceptus: atq; adeo primam gloriam per illum actum promere;i non potest
si quidem iam prima illa gloria ut debita praesupponiatur His ergo respondere reliquum est. Concilium Tridentinum Sessione. 6. is dicit.Vitam . -
B aeternam conserri iustis, & tanquam gratiam silijs Dei μ' per Cliristum Iesum misericorditer promissam,&tan--dis quam mercedem ex Dei promissione bonis ipsorum furi eoperibus,& meritis debitam. Ex qua doctrina dissicilius hisredita, Aredditur nostrum secundum argumentum,quia ex ea ia Forum. sequitur,prius quam homo opus eliciat meritorium,iana
sibi deberi gloriam secundum proportionem,quae est si iij ad haereditatem, licet non secundum eam,que est operis ad mercedem Chi ergo prius natura quam homo m-ciat actum meritorium intelligatur ut filius Dei, certa iam intelligitur collatum sibi esse ius ad haereditatem, si idest,ad gloriam licet suis operibus adhuc no debeatur, quia non nondum intelligitur fuisse operatus.. Iam ergo respondetur ad argumentum,quod licet gratia in illo priori,antequam contritio sit meritoria, si ius ad gloriam per modum cuiusdam proportionis,& con- natural itatis: idoneus enim est, & satis proportiona, tus homo ille , . ex eo quod consideratur ut habens gratiam, ut etiam gloriam habeat. Sed tamen absolute in illo priori, in adultis, & extra sacramentum, illa gratia ius non dat ad gloriam,neque facit acceptum
170쪽
xat Quaemio. Σ.Scholastica ad gloriam . quo ad usq; homo actu proprio illam prome A
reatur.Fundatur namq; nost rum meritum in ordinationen statuto Dei, ut habet S.ThOm. i.2. l. ilq.art. . ad.I.& art. 4. Statuit autem ,& Ordinauit Deus,legem litulit,
ut in illo qui per propriam dispositionem iustificatur ex
tra sacramentum gratia non sit ius ad gloriam, nisi in
diante tali ama,& disposuione,quae sit meritoria glori . Idcirco quo ad usq; illam dispositionem homo intelligatur habe e quantumuis habeat gratiam extra sacramentum,nondum habet plenum& absolutum ius ad gloria: Vt autem non tumultuario sed ex magno consilio ostedamus haec a nobis asseri certe legem hanc tum alibi sis npe,tum vero maxime tulisse Videtur Deus, ex eo quod Paulus Rom. 8 cum disisset Qusd si filii,& haeredes: hqredes quide Dei, heredes autem Christi. Quibus ver
i bis ostenderat eo ipsi, quod quis efficitur Deifilius effi
citurautem per gratiam)statim esse haeredem per moducuiusdam condignitatis, & connaturalitatis : sic prius uam contritio sit meritoria iam hominem habere quo ammbdo ius ad gloriam . Ut tamen explicaret nobis possessionem huius haereditatis, ac proinde persectumius ad illam nobis non conferri quo ad Vsq;operemur,&illud promereamur,siue per contritionem, siue per qua- alemcunq; aliam actionem, Vel etiam passionem propter Deum,qua persectum ius ad illam gloriam acquiramus, se biecit Si tamen compatimur, ut & conglorificemur, quod praeclard consideratum est a Francisco de Christo. H.3.d.16.q.4 de see,in solutione ad. . s.& vltimum. Insinuauit explicatissime Paulus,ad hoc ut quispiam gloriscetur , necessarium este illi meritum aliquod, rationα cuius ius habeat ad mercedem, & ad gloriam, scutr tione gratiae habet filiationemn consequenter proportionem,