장음표시 사용
221쪽
Circa tres versus ex psal. 67. 2
A Syria multas habet prouincia scilicet,Palesthina, Phoenicem, tesopotami dic. licitum suit poetae ponere Pales inum Srrum. Sed haec parum reserunt: resert vero multum quod profanusTibullus multum iuuat illo carmine nostram explanationem. Quod si scisciteris, quid in mentem venit Syris columbas ut colerent' Dicendu semirmis ex Diod Sichil. lib.3.c.s id ea causa secisse, quia existim bant Semiramidem reginam suam nobilissimam in aue ' ς huius generis,idest, columbam,post mortem fuisse con- uersam.Compluribus enim auibus domum egrestis,illa cum illis auolasie dicunt.Oui14.Me
Extremo, altis in turribus egerit annos Etest sermo de Semiramide filia Dercetis deq;Palcsthinis,& Babyloniis, quos ibi nominat Poeta. unde & vox ipsa Semiramis, Syra lingua,auem & columbam significat,ut etiam dicit Ambr.Calepinus. Nunc ad sacros veniamus scriptores,&an profanis hac in parte laueant, videamus Certe apud Oseam, sic dicitur: Avolabunt quasi avis ex AEgypto, &quassi colum- c xl.
C ba deterra Assyriorum AEgyptii multas colebant aves, sed pretecipue accipitrem. Ailyrii vero, vel Syri columbas. Nilui enim moror, siue legas Assyriam, siue Sy- . .riam: nam quae ante dicta filii Assyria, deinde Syriadi tae si regio vallissima,& nobilissima, apud Plinium, M
lam, & Strabola. de quo etiam commentator Iuuenalis Ioannes Bitranicus, super saUram. r. in illo carmine.
uod nec in Agorio pharetrata Semiramis orti.
222쪽
Gentile' imputabant christianis q*od a inuco
de pedia Cyri diuersas esse putat Syriam & Assyriam. Ita Aque Assyrii vel Syri columbas colebant. Vt ergoiropheta significa et incolumes, & indemnes suturos talios Israel,& tanquam rem sacram,& diuinam multis ab inimici; honoribus esse afficiendos,& sic in patriam gloriose reducendos, dicit: Ahiolabunt quasi avis ex Al gypto per auem intelligit accipitrem,vel etiam Ibin,quas praecaeteris auibus AEgyptij colebant & quasi columba de terra Assyriorum. Quis enim ignoret Mnam quan ii gen tilium nationem diuinos honores tribuisse auibus, quadrupedibus,piscibus'&c. Quin ne ipsi soli harum rerum viderentur cultores, Iudaeis,& Christianis similem cul- Brum imputauepunt Nam dicebant eos asinum, vel asini imaginem adorare solitos, ut dicit Cornelius Tacitus, author gentilis,& Christianis infestissimus, lib. s. & refert Tertul. in Apolog. & Sixtus lib. i. Bibliothecae , verbo, ' Marte stirps. De quo dicam. q. 4. possit. ubi & huius causas reseram. Similiter caeteris nationibus sua auis, aut pis cis, aut quadrupes erant sacra: nam & AEgyptii Draconem etiam colebant, adeoque toti AEgypto sacer erat Draco,ipsum ut in vexillis gestarent.Hac ratione Theodoret. super illum versum Pies m. . Contribulasti capita Draconis in aquis, dicit per Draconem intelligi A E ptios.Et apud EZechielem. Rex ipse etiam AES p iappellatur Draco magnus. Quibus hunc in modum praeiactis quidam nostri temporis recentissimus scriptor sic nostrum versum explanabat. Si dormiatis,&c.ideli, Etiam si dormiretis languidi & segnes,timori erati ,& religioni omnibus siue Philistaeis,idest ,Palesthinis,sive Idus Daeis, siue Moabitis &c.sicut coluba timori est ipsis Palest lanis,& Syris: O ria, ut habetur Iosue .cap. io. Nullus contra Israel etiam mutire ausus est.Vide quanto Hebr xho
223쪽
Circa tres versus ex psal. 6 7 rpi
A nori,& timori erant hostibus suis, ut neq; muris Si musitare aduersus eos auderent. Exod. is. Robustos Moab obtinuit tremor, obriguerunt omnes habitatores Chanaan: Tunc conturbati sunt principes Edo' dic.Et Noreliquit hominem nocere eis. p al. C E D productis alijs sacrae scripturae locis, ostendamus ampliὰsquam celebris apud Assyrios columba suerit, ut inde nostram producamus explanationem. Certe nosolum multo Astyri s honori columba suit, sed etiam cuad bella procedebant eam in vexillis militaribus gesta bant. Quod,ne ut meo cerebro Urtum paradoxon quisq; ni aquilas. B irrideat,resert Nicolaus Lyr. Solarissimus sacrarum scri. pturarum interpres, super Hierem. et s. Itaq; quemadmodum Romanoru insigne,quod in Vexillis gerebam, erat aquila Luca. lib. i. Phari M.
columbi iuuexillis ge stabat Dri, si ut Roma-
Signatares aquilas pila minantia pilis. i
Et AEgyptiorum insigne erat Draco,ut tetigimus,lta Syrorum insignia,& imagines erant Columbae. Vetum quantum fas cli colligere ex lib.Numer. c. i. ipsis etiam Hebr is sua erant in signia. Et tractat Lyran. Vatab.& Abulen.in illo loco Num Vtq; caeteros omittam, tribus Iuda Leonis imagiinem gestabat in veXill i. Quod ex Rabbinis refert Vat.&Abul. in illo loco Num.1. l. s. Hoc inde sumpsisse videtur initium, quod ia olim Sanctus Iacob Genes. s. ad benedicendum Iudam procederis ipsum appellauit Leonem, dicen Catulus Leonia Iuda. Inde Salomon etiam pio insignibus suae nobilitatis imaginibus habere voluit Leones ' tanquam oriundas de genere, ac languine di tribu Iudae. Quamobrem 3. Res . e. .Parat .Leoltis semel S iterum, de multoties in tuis aedifici s exprimi,& dephagi volitit. Videor au
Tribus Iutiliones pro in iri i ius habe bat. Geties. 49'.
224쪽
tem mihi subolfacere quandam allusionem ad istam do Αctrinam in sacra Ioannis Apocalypsu nam voles Propheta per periphrasin describere Claristi victorias, dixit: Vicit Leo de tribu Iuda. Idest, vicit ille,cuius Maiorum, progenitorum imagines erant leones. Vicit Christus Vicit tribus Iuda. Ac si olim diceretur, Vicer aut Aquilae idost,Vicit Cae sar, vicerunt Romani Sic ergo vicit Leo, vicit tribus Iuda,vicit Christiis. Ad renae. Columbae erant insignia,& imagines Assyrioni m. Et sic intelligetis vos quid sibi velit Hiere. c.,1. in sine,ibi Fa ca est terra eorum in desolationem, a facie irae columbae. Ei. c. 6.&.so. a facie gladii columbae. Et vul- Bso adagium, Cauete ab ira columbae. Nam Nabuchodonosor his in locis columba appellatur, qui Rex erat Babylonis,non illius quae in AEgypto sita erat,quaeq; nunc u leporis dicitur, Et Cayro:sed eius Babylonis quae in Syria erat, quam cs Semiramis condidit,quae, ut diximus,c5 uersa suit in columbam Igitur huius Babylonis Rex merito appellatur columba, .i sacro vate Hieremia,& ira columbae,& gladius columbae.Quanuis. o. di Theodoretus,& Vata.d Clarius, communiter ex Hebrco nullus ibi,Hjere. Σs. legat columba,sed vel iram,vel oppres sione,vel furore, loco columbe. Sed in idem recidit,imo Cineam firmat sententiam: na per columbam contendo
intelligi id quo Assyrii iratos,furentes,& formidab les seo stendebant. Qi in diapud Sophoniam .c.3. habetur Vae prouocatria, di redempta ciuitas,columba.Vbi sacer va- . te iuxta id quod inulti sentiunt, telle Hierony super ibium locum, nomine columba significat Niniuen f anosissimam ei p0pulosissimam urbesti quondam Assyriorum. Q ae eadzm ratioris cClumba dicitur, qua eius
rex Nabuchoc nos's columbacria dicebatur. Vbi Pag
225쪽
Circa tres versus ex psal. ci. is i
A lilia. loco illiu Ciuitas coluba, vertit,Ciuitas que spolia ide ξ,ciuitas crudelis,ut consonet alteri vati, scilicet, Hieremiae,qui toties gladium columbae, &iram columbae dicit. E laute huius vocis significata crudelitas prae oculi; habenda,ad ordinem liter e versus nostri: quam sic intelligo. Si tamen prius rursus aduertero, nunc ad primit,& secundum versum nobis redeundum esse, nam, ut initio admonui, una est trium horum versuum intelligentia, unus sensus,& explanatio postremi a primo pendet, & ptimi mutuo apostremo,Vt iamiam CXylico. b. Igitur sensus iste ei Etiam si languidi,ta segnesve
B semini,& dormiatis inter duas actea hollium, & sint pen .nae columbae, cuius imago in eorum vexillis depicta conspicitur: sint inquam,ut argentum,& aurum promi' curio. cantes, & resplendentes: Dominus tamen dabit vobis tam Delicem exitum, tam gloriosamvictoriam,vt etiam mulieres triumphi celebratrices magna Virtute preditae, '& metum prorsus exutae, egregiam laudem canant, &spolia ampla reserant: Nam Rex ipse virtutum Deus,
Dominus dilectissimi populi sui benignissimus, &beneuolentissimus dabit ipsis mulieribus , ut audaci praedentur, & spolient inimicos, & praedam inter se di-
Aut sic paraphrasticos ab initio totum elucidemus: Dominus dabit 'rarbum euangelidantibus virtut iuri uerae
multa, JOx virtutum dile ii dile ti, G Deciei δε- .mus diuiderestoba Si dormiatis inter me lios clero . pennae columbae deargentatae, Crposteriora dorsii eius
in pallore auri. Sic ergo accipito paraphrasim ex superioribus collecta. Cu ad bella pce serius,precipue'cotra
226쪽
nanq;Vos ab his omnibus oppugnatum iri, Dominus da Abit virtutem mulieribus illis sanciis,que in modum exercitus multi, ante ostium tabernaculi, di templi excubare solentiquaeq; ad praelia siue mente, siue corpore egressurae etiam sunt Mente quidem,quia votis suis,&precationibusDeu pro victoriavestra oratos, ante arca di propitiatorium tandiu erunt,quandiu pugna durauerit.Corpore vero, si exire etiam ad bellum debeant, notavi pugnet sed ut a longe finem videant,& expectent. Dominus ergo dabit illiusmodi mulieribus sermonem,Verbum, canticum,laudationem, quibus Deum pro victoria e teplo precentur aut quibus circa militum castra victoriam co D clamare & personare audeant. Quibus siue orationibus, . sive vociferationibus siet,ut Reges potentissimi iugiant attoniti, aut edera pacis,iniquis etiam conditionibus ignominiose a nobis petant. Aut, hoc facit Rex ille summus Deus opti. maX. qui eli rex virtutum,& est rex dilectissimi populi sui. Qui itidem rex, & dominus qui dederat siue preces, siue rythmos in ore mulierum, nunc dabit ijsdem mulieribus diuidere spolia,idest,audaciam, rob irq;,& firmitate, ut adortae,& aggressae teloria hostili, praedam inde quamcunq; repererint, auserant, dividantque Sive hypoebolicos:Tam lausta, & Gmnibus nume- Cris plena erit victoria,ut possi in t etiam muliei es, que alioqui timidae sunt infirmae di ad bellandum, & praedanda ineptissimae ingredi in castra hostium,& quae in eis inuenerint rapere. Id facere poterunt i minae ipsaei quae habitatrices,&pulchritudo atq; species domus sunt &quarum ea tantum est cura, ut domi manentes eam naui dent,di verrant.Tunc vero praemagna laetitia egredientur domo,& sui muneris oblitae, virorum munus aud
cissime subibunt. Luenient porro scolicissima omnia
227쪽
Circa tres Versus ex pal.c7. Is sΑ ista etiam si vos sitis medij inter duos ordines. inimicorum , etiam si sinc in te oppugnemini: di ex una parte
una acies siue ala: alia,sia acies inimicorum sit:& vos, dormientes,idest, positi omnium iniurus, adeo ut nec offendere hostes,verum nec ab illis offensoribus defendere vos valeatis. Rursus etiam si iam iam pennae columbae deargentatae, & cuius postetiora sunt pallida sicut aurum: etiam inquam si Astyri, quibus cum belligeraturi estis,vos adoriantur,dd corum vexilla columbis ornata,& depicta, &splendentia tanquam argentum,& aurum vobis dormientibus iam supersint, & immineant. Etiams si vitimum vobis supplicium praestost, & columbas Assyrii ostendant Victoriae, apud eos lambola : Dominus tamen dabit verbum, dabit victoriam, &c. Et quidem hunc sensum quem lueralissimum ἐiudico, audientibus ossem cor- rigendum. . t
228쪽
1dis ' Quaestio I. scholastica ν
Vtrum mysterium Timitatis per sesentiam inditam non beatam, Christus euidenter
cognouerit. L T A inuoluit praesentis quaestionis titu- lus,quae explicari, & euolui breui temporis gy- ro mihi ad dicendum praescripto, minime pos- sunt.vnum ideb quod prima facie titulus praesesert,reliqua in alium traimittentes locii, diserere pollicemur. I. Tri Vas tame quaestiones praeambulas expedit ventilapsim quae, se re, Ut moduloquendi confutemus quorunda,quistio prae π magno,Vt ipsi putant,pietatis affectu permoti conten-Mu. dant, mysterium Trinitatis rem quidem esse sublimem ac diuinam: at intellectu perfacilem, & quae omnibus sanae mentis hominibus,rationibus e natura ipsa desumptis, persuaderi possit, propter magnam conuenientiam C quam natura ipsa rerum cum diuina Trinitate habet. 1 4t aes, 00ς- nsem praebuit Richardus Victorinus, hi a natura lilai de Trinitate. 4. Vbi dicit: Erit itaq; intentionis no- . istis positi strae in hoc opere,ad ea quae credimus,in quantum domi Trinitasω nus dederit, non modo probabiles,verum etiam necessa-rnosci. rias rationes adducere. Et statim. Credo namq; sine dubio quoniam ad quorumlibet explanationem , quae necesse est esse,non modo probabilia, imo & necessaria argumenta no deesse, quavis illa interim cotingat nostra
229쪽
De scientia Indita animae Christi. rs 7
A indulina latere. Hoc facit a lib.;.c. 1.conte lens multis argumenti lumine naturae consectis ostendere, in diuinise: se personarum Trinitatem. Quae collecta,& confutata videre licebit apud Marsilium in. i. q.et .ar.ι. & Dion
Ravmundus Lullus que n diuinis illustrationibu edoctum iactant sui discipuli locis citandis,adeo euideter exillimabat mysterium se Trinitatis offendere, ut Gentiles etiam se cogere diceret ad assensum praestandum Id efficere nititur ex principiis quibusdam transcen dentibus, quae arte quadam a se conscripta euulgauit. Hanc artem excitatam δε propugnatam a multis huius secis professoribus videmus hodie. Ra mundus alter deSabunde illius R mundi discipulus, librum consecit, quem prie titulauit,Theologia naturalis eu,liber Cati, rarum in cuius prologocion semel aiebat, citra superna rurale lumen posse ex creaturis notitiam deduci mysteriorum Dei.Verum lite prologus nunc temporis in catalogo inquisitorum lan te eii iussus expungi. Patrocinantur his Theologis Philosophi, Aristoti lib. a.dec o,dicit,Pythagoricos propter quendam ordine C quem in creaturis obseruabant,solitos cile Deum colerς Pribuere triplici honore hymno,adoratione, di oblatione, quod Put.Aristo. re eri prae aliis AEgidius in. z.di L9.quius Σ.ar. i.in primo Macrob. Crargumento, &latissime explicat Iacobus de Valentia, V et ς Trisu et Te Deum laudamus,in illum versum,d ibi cherubim,& Seraphim,& elegantissime Besarion Cardi lib., defensionis Platonicae. c.s.Quin & ipse Aristot non om Ariaenia de me te Pythagorae, sed aliquid etiam ibi de propria
monte protest dic s. . cocti c. i. Ipsa tria oriania sunt, &ter ipsum omni ex parte. Nam, ut P3thagorici etiam in-:. Aa et quiunt,
230쪽
quiunt, ipsum omne, ac omnia tribus sunt definita: Finis Aenim,medium,ac principium ipsius omnis numerum habet, haec autem Trinitatis.Quapropter hoc a natura numero sumpto, perinde atq; quadam illius lege, & in Deorum sacrificiis celebrandis uti solemus. Haec Arist. Quibus satis docet in natura ipsa quandam Trinitatis scintillam emicare, qua conspecta homines acutioris ingenii numinis Trinitatem obseruarunt.Platonis in Epist. i. ad
Diony siti Regem Siculum, verba sunt illa: Ais non sufficienter tibi a me de prima natura demo stratum fuisse: Dicendum est igitur tibi per aenigmata quaeda, ut si quid
huic tabellae vel mari,vel terra cotingat,qui eam legerit, Bintelligere non possit.Est autem ita: Circa omnium Regem cuncta sunt ipsius gratia omnia: ipse pulchrorum omnium causa circa secundum secunda: tertia circa te tium. Aug.Eugubi. lib.α. de perenni philosoph. c.3. & Bessarion Cardin. lib. i.Platonicae defensionis.c. 1. huius meminere latissimὰ, D etiam Cyrillus, aduersus Iulianum Imperatorem. Sed breuiter Marsilius Ficinus, in argumento ad hanc secundam Platonis epistolam aenigma illud explicabat his verbis: Circa omnium Regem cuncta sunt,idest, circa ipsum Bonum sunt ideae,& per ideas om . nia. irca secundum,idest,Mentem sunt secunda, idest, Crationes quae sequuntur Ideas Circa tertium vero tertia, idest,circa Animam mundi,sormae.Haec ille. Quid vero M per Bonum,Mentem, Animam intellexerint Anaxago' μ' ras,Plato Aristoteles,minime dubitant qui in humanioris Theologiet studijι vertati sunt. Certe secreto,& quasi velata facie insinuabant personarum diuinarum Trinita enu licet quid dicerent non penitus intelligerent. Nam nomine Boni Patrem aeternum quodammodo significaban quod totius bonitatis fons edet, atq; principium.