장음표시 사용
261쪽
ue facti est divina: non hominum scilicet conventis, Sed idenaturali et divina societas ipsa constituebatur. praemISm sallaci argumentatione. Rousseavium describit: a Ne omnia amitteret homo extra societatem, partem exuit libertatis, nautaS Imis δὶ ibi, S. 17. intus proiicientes aliqua in mare, urgente v bi exemplo utitur si hominis se e senestra tb., c. i3, nagrante M. Quae de homine e que societate S ῖ- ter, ne dicam perverse, efferebantur. Nulla ibi Institi amoris suavitatis recordatio. quibus trahimur ad societatem: contra Fero in societatem proiecti effingimur, veluti, e per senestram prosilientes ac desperantes. Hic t0' odium in societatem: hinc nulla fraternitas, sed In Societatem de-
impotentia et contradictio mirabiliter affulgent. l-xisset: κ Sia dunque sermo, che per non per' tino, e Onuina mente d'uopo sacri lcarne una parte, Imitando la condotta deis iῖ Rousseavium iterum deseribens, iura omnia propugnax bilia. Verum, si inalienabilia, neque proiiciuntur,neantur, neque transferuntur. Quo 'o haec duo
En auctoris responsum: si Io vi dichiaro, che in re non Se ne Sp0glia, non gli ri nuncia, non gli cede, non gli tra
si Ib., c. i), serisco 6). n Quid erges a Gli deposita In comune. vs' - dem ea quae emittuntur in mare, deponuntur in communi. Haraidearum perspicuitas et cohaerentiat Ut tamen cavillationibus Praetexeret quod ratio repellebat, illud emimune, Sile principatum vel imperium, resolvit in singulos: si risolvendII neue mli, nelle volonth, e nelle forete dFli individui. v Et . si Per la quat cosa, se nella pubblica che giudica, giudicamente: se nella volonthpubblica che determina, determina la mId volonta; se nella soria pubblica che esemisce, esemisce la mia larga: ditemi, vi prem, cho ho io petauto, che ho Io traSterIto' R Ex identissime atque absurdissime, hic voluntas cuturi individui confunditur cum voluntate et persona imperantIS: eou
que, ut privatus iudicet in magistratu, decernat vel gubernM In principe sa). Quod extremum est in sophismatum genere, ideδSri Ibidem.
ia, Principem in se omnium repraesentare vel efferre subditorum voluntates, quasi totidem particulas principatus, puerile est: contra vero il
lum curam omnium gerere, rectum atque integrum. Eu Verba non somniantis, sed vere sapientis. suuod aiunt supremum principem s0cietatem repraesentare, videndum quo sensu accipiatur. Nam si hoc modo intelli
gitur ut in supremo principe potestas publica societatis resideat, sitque illius iuris et muneris totius reipublicae curam sustinere, communique ii
262쪽
miscet vel delet sululiti et imperantis, iuris communismum instituit, ut Plato proprietatis. Haec enim pauperrima iactantia: mea mens iudicat, mea voluntas decernit, mea vis exequitur, Similis est illi, qua plutonicus civis cum nihil possideret, unive Sas tamen reipublicae opes inspiciens, sibi gratulabatur: Haec omnia mea sunt 1 . t Lib. ll, in. XXI. Sed quomodo sit in contractu sociali. ut quis renum,s ciet et non renunciet, iura transferat et non transferat7 Noxam percipe auctoris explicationem: a Ε questa h la natura partic lare dei Contratio Sociale. No' contraiti ordinarii, i contraenti sono persone distinie: net Contratio Sociale si comme con se ne so. Sono io che ubbi disco, ed io che comando: io sono it stadito, ed io sono ii principe 2). v Politicum hunc pantheismum non 2 tb., g. 4. miraberis, non suspicieS3 Nonne versamur in Republica Plat nis3 Prosequitur: u Ma come si pub contraitar con se stess03 Inquesto uni eo modo: io individuo contratio con me eonfuso neIta Aassa eomune 3 . n Quomodo Spedalieri individuus contraxerit 3 ibidem. vel contrahere potuerit cum Spedalieri confuso in massa communi, ipse solus edocebit: nos non intelligimus, nec sanae me
tis intelliget quisquam. XXII. Nihil itaque veri, nihil aequi, confert iuri politico
contractus socialis, societati explicandae vel constituendae insurunciens, simulque repugnans. Ius ciens: nam, sine ullo unquam pacto primae societates extiterant, exemplo et more familiae, quibus lex naturalis abundanter susticeret: aliunde igitur illarum existentia, quam a pacto . Repugnans: nam, illius patroni absurda loquuntur vel repugnantia, quoties ex pacto ratiocinantur. Deinde pactum est personale: ergo extra pactum et societatem remanent quicumque pacto non consenserint. 1. Mulieres, quae et de P Pulo sunt, quarum nunquam explorata voluntas; 2. omnes qui explicite non consenserint, implicitus enim lictio est non consensus; 3. filii familias, qui natura pereonam gerunt a patribus distinctam; 4. succedentes generationes, quae liberam, ut patres,
lius bono prospicere; tum princeps totam societatem, ceu pater lamiliam, recte repraesentare dicetur, quodque hasserit prineeps, id societas voluisse merito reputabitur. At vero si hoc sensu intelligi placeat, quasi publica potestas non aliud sit, quam summa et aggregatum minimarum privatae libertatis particularum, quas unusquisque in cumulum contulit, nec alio munere princeps iungatur, quam depositarii publicae sententiae, consurgentis ex praesenti omnium voluntate; sitque adeo quasi serita in comitiis, singulorum vota explorans et colligens, et communem deindeseuientiam explicans; profecto haec intelligendi ratio cum Merarum litterarum testimoniis fet cum civili sensu aegre conciliabitur. Etenim suprema potestas, in re publica, divina ordinatione consistit, non pactis illis, et cumulis, quorum nulla extat memoria: estque supremus princeps nou vicarius populi, sed minister Dei a lGgnol Lltis, de Princi p. civ. p. 22 . Quam mira idearum sapientia et claritast in Rousseavium eerte, ac Br-san in Spedalterium ille digitum intendebat.
263쪽
extulerunt naturam, nec pacto devinctam. Hisce positis, quae pacti vim et naturam assiciunt, petimur quae societas vel constitui vel conservari possit. Contra, qui non pacto voluntatis suae. sed facto Creatoris filius lamiliae et societatis membrum gignitur, eiusdem Creatoris lege, non libera sui electione, utriusque beneficia et iura suscipiens infans. utrique Statim et semper, ut pars suo universo, mancipatur. Scilicet, qui nec libere nascimur, nec libertate nostra nec pacto, sed naturae lege, Soeietatis commoda ed incommoda suscipimus. XXIII. Cur itaque inventum est pactum, excultum, retentura Quia in illo vacuo quisque, ut pueri clausis oculis. quidquid animo concupiverat, sibi estingebat: tyrannidem Hobbesius, ana chiam Rousseavius. Deinde ut imperia pactis constituta. pactis dissolverentur: et Homo. incipit Rousseau, liber nascitur, et ubi-1 C. S., liv. quecflienis adstringitur 1). v Omnium sere mos, non serena mente Ι, eb. I. societatis originem perquirere, sed obnubilare mentes, passiones innammare. Maiestati minus insensis lacile visum est, ex antiquissimo illo nova pacta eliciendo, imperia coercere ac vexare. Revera cum ingestum fuerit populis, se vel patres cum imperantibus, veluti cum aequalibus contraxisse, iterumque contrahere posse, concidit obsequium, vis illa moralis qua gentes placide continentur, pacta pactis, statutaque statutis successerunt irrito conatu, donec nihil consisteret in civitate. XXIV. Haec ita colligimus. 1. Contra omnes ideas, receptosque linguarum usus, quadam die ex pacto sociali, populus ex subdito lactus est imperans, imperans vero subditus: invento nimirum pacto unionis, deinde voluntariae sutieeιionis, tandem eommissionis. 2. Imperanti adscripta sunt ollicia, populo autem iura: statuit populus, princeps exequitur. Κant iuris concedit
vocabulum, dummodo populi sit imperium: a Dici potest quod princeps nihil habet, nihil possidet: sed potest quoque diei quod
2 Erementa omnia habeat, quum tua meroeat populi M. n Verborum Iugus: aph. iuris- ius habet populi arbitria vel praecepta exequendi. 3. Quum nihil habeat naturale societas politica, sed voluntaria sit et poss-tiva, a mercatorum societate minime secernitur, quae cum nullo fixo tempore contineatur, pro libitu repetit unusquisque ea quae contulerat: libertatem, independentiam, in nostro casu. Discrimen hoc naturalis et necessariae hominum societatis, a partic a Diruti del- Iaribus et voluntariis societatibus, neque advertit Spedalieri 3).ι vo . lib. I, 4. Populus nunquam rebellat: quod suum erat, resumit. Suavius: e. 17, 1. 26, ex tutela egreditur. Adhuc sublimius: principes rem populis r
mittant, priusquam hi illam extorqueant sa). Scilicet, novis
Iu Anno 1785 diarius quidem Bertinensis dissertationem evulgaverat: Nora methodus. qua prineipes immortalitatem adipiscantur. Anno 1849, italae quaedam ephemerides principes exorabant vel monebant, ut primi Italiae elves seri vellent. Novi homines nihil invenerunt, sed antiquos parentes exscripserunt. Duiligod by Corale
264쪽
curatoribus remittant, quin unquam populus suae tutelae fiat. XXV. Brevi: contractus socialis e lieue, est irrannis, Velanarchia; implieite, insurrectionum praetextus et fomes, quibus populi immutant imperantes, non imperia. Absoluta enim insurrectione, novi curatores atque dominatores, delicias pacti s cialis iterum ne populis parant exornantque, ut hi quos extul runt, rursus deiicianu Tunc crimen laesae maiestatis, non m do populi libertas, aut verba, sed gemitus et suspiria. Ergo contractus socialis a suis auctoribus refutatur. Namque hoc tandem una voce populorum docet historia: sociali pacto vel populari imperio, nihil invocatur frequentius, nihil a suis patronis aud cius violatur et contemnitur. Assentatores vaniloqui populo nunc abutuntur, ut sibi ille serviat, non ipsi illi: quemadmodum V teres olim assentatores regibus abutebantur, specie iuris divini. Nunc igitur integra populo exhibenda est veritas, quae nec olim nec alias regibus erat subtrahenda.
PRINCIPATzs ORIGO EX IURE NATURALI ET DIVINO. I. inde imperandi ius, unde ipsa societas, vel naturalis profluxit iustitia. II. Ius divinum reiicitur vel bona vel mala fide. III. Status quaestionis: non persona quaelibet, sed institutio. IV. Haec naturalis: ergo divina. v. cur nomen iuris divini. VI. Eius vis et dignitas. VII. Alia origo familiae, alia principatus. VIII. Divinum ius lactis populorum perficitur vel declaratur. IX. Homo eligit; Deus instituit. X. Ergo non populus auctoritatem confert, sed Deus. XI. Summa potestas a Deo est mediate velim mediate, sub diverso respectu. XII. Quid de usurpatoreΤ XIII. Iura omnia hoc systemate conciliantur. XIV. Hinc infidelibus quoque principibus honeste subiicimur. XV. Eiusdem sontis rivuli sacerdotium et imperium. XVI. Eodemque iure populi et imperantes continentur. XVII. 'in Deo vere est ius, in hominibus ossicia, quibus illi, auctore Deo, copulantur. XVIII. Exitus pacti socialis, resistentia et aggresssio.
1. Si non modo praeclara societatis pars est imperium vel principatus, sed iundamentum eiusque fastigium, adeo ut nec civitatis nec politici unquam regiminis idea, sine aliqua principatus forma habeatur: ergo inde fluit imperandi ius, unde ipsa orta est societas. Atqui non ex hominum pacto orta primum est societas. quae pacta omnia antecesserat, sicuti pactiones reliquas naturalis praecesserat iustitia: ergo ius quoque, sive iustitia civitatis ordinandae vel regendae, a natura initium habuit. Sed quae naturalis est iustitia, eadem et divina: ergo principatus institutio, origo et iura, substantialiter, detractis accidentalibus sormis, naturalia sunt et divina.
265쪽
II. Pauci bona fide, mala fide plurimi imperia contemnunt Nιris divini. Illi, veluti Numen ex principe ius dixi num esticiat:
hi, quum ad imperium se irrepturos non sperent ex iure naturali vel divino, ius estingunt populare, quo expulSorum principum loco tandem consedeant. Ad extrema utrique delabuntur. Quae ut praecaveantur, sinceram iuris divini notionem eXpo
III. Est itaque ius divinum imperantium, ius ipsum naturale, genitum a Deo, a quo omnia entia. iura omnia, Buctori
de Restim prin- ex Deo solo, imperandi ius et potestas, neque eSSe P0SSet, ne Opi m. iiii que invenire. Lepide quidem ait Rousseau: si omnis potoetas est a Deo, lateor. sed omnis morbus est quoque a Deo; ipseque ensis. 2 Contr. Soc. quo me minatur praedo in silva, est pariter aliqua potestaS 2). v
Vel ludit, vel ad quaestionem nihil intellexit ille sophista: de
iure enim loquimur, vel de lacultate morali. sive de auctoritate hominibus rite praesidente, cui morbos vel sicari0s aequiparare, ineptum sane est. vel insulsum. Imo, ne ullus fiat aequiv eationi locus, declaramus, non de quolibet homine imperium exercente, nec de singulis imperantium actionibus, sed et ipsa principatus institutione sermonem nobis esse, cum Chrysostomo inquiente: si Non est potestas nisi a Deo. Quid dicis3 Ergo Omnis princeps a Deo constitutus esu Istud non dico. Non enim de quovis principe mihi sermo est, sed de re ipsa, idest de ipsa potestate. Quod enim principatus sint, quodque non a singulis et i mere cuncta serantur, divinae sapientiae opus esse dico. Propterea non dicit Apostolus: Non enim prineeps est nisi a Deo. Sed 23 de re ipsa disserens: Non est potestas nisi a Deo 3 . v IV. Hic praecise est sensus iuris divini. non hominis dei fi catio, ut ignoranter vel fraudulenter dictitant quam plurimi, sed
naturalis institutio, Deo auctore renim naturis infixa, qui omnia condidit ut essent ordinatissima. Hic catholicorum SenSuS. quo divinis humana conciliantur. Praeclare enim Bellarminus. Thomam secutus, abstrahens a monarchia, ab aristocratia, Vela democratia: κ Haec potestas est de iure naturae, non enim Pen det a consensu hominum . nam . velint nolint, debent regi ab aliquo, nisi velint perire humanum genus, quod est contra naturae inclinationem. At ius naturae est ius divinum: iure igitur divino introducta est gubernatio, et hoc videtur proprie velle Ap stolus, cum dicit. Rom. XIII: Qui potestati resistit, Dei ordi-4 De laicis, nationi resistit 4M. n V. Nobilissimum igitur ac firmum societatis et principalusiundamentum invenimus, quod frustra in pacto conquirebamus. Sed, cum naturalis sit illa institutio, cur appellata est iuris divini3 1. Ut ex ipso nomine mortalibus statim illucesceret divina origo et vis, quae in principatu insidet. 2. Ut libenter et digne illi genies subiicieroni ur. 3. Quia a iure divino positivo iterulu
266쪽
asserta et promulgata. Divinitus autem renovabatur. quia ab initio Christus et apostoli, ipsique fideles. pro secta politica et principibus adversa traducebantur. Unde explicite iusserat Christus. et tributa, et quae Caesaris sunt, Caesari esse reddenda: Paulus vero, nulla credentium vel ethnicorum habita distinctione, tradiderat: a Qui resistit potestati. Dei ordinationi resistit. n P
trus tandem. et calumniantes coarguens. et illos qui per susceptam sidem et spiritus libertatem, se a politi ea potestate solutos arbitrabantur, instabat denuo amplissimis verbis: a Subiecti estote omni humanae creaturae propter Deum: nidest omni creato imperanti . propter increatum imperantem: a sive regi quasi praecellenti. sive ducibus tamquam ab eo missis. . . quia Sic est voluntas Dei, ut benefacientes obmutescere sociatis imprudentium hominum ignorantiam: n columniatorum scilicet, christianam iidem pro politica insurrectione vel coniuratione venditantium. Deinde vero de christianis ipsis sermonem instituens: et quasi liberi, et non quasi velamen habentes malitiae libertatem, sed sicut Dei servi 1). v.Nempe, spiritu liberi, non malitiose spiritualem libertatem in civilem licentiam convertentes. VI. Si haec recolantur quae, exordiente christiana religi ne, quaeque, exactis iam quatuordecim saeculis, periculosius suscipiebantur a Wicleso. a Ioanite Uus, deinde ab Ana baptistis in Germania, docente Luthero. et paulo post a sectis anglicanis in Britannia, necnon nostra adhuc aetate, quocumque in p0pulos collato imperio: colligemus. principatum quo societatis existentia atque ordo sulciri necesse est, providentissime iuris divini appellatum esse. Quo nomine et principes moneantur. se Dei largitate populis praesectos fuisse, ut divino munere Sancte periungantur, Deo rationem reddituri: populi vero Ruidquid ipsi in
principem contulerint) divinam recogitantes principatus institutionem, ad obedientiam et obsequium flecterentur. Haec civitatis ordini constituendo. licentiae vero tum a principe tum a populo removendae, aptissima sunt et decora. Contra, a populo atque a principe ius divinum expelle. Quid erit in civitates Ηο-mo hinc atque inde: iura forsan humana. pacta scilicet, aequali facilitate confingenda et exscindenda. Sed nulla sane iura sancta atque inviolabilia: contra vero fraus aut violentia: imperium hominis in hominem: vel principis in populum, vel populi in principem. nullo altiori et sublimiori iure inter utrumque constituto. Ergo vel imperium adest ex iure divino constitutum, vel nullum adest imperium firmum, aequum et Sanctum. VlI. Sed quum duplex sit societas. domestica et civilis, et duplex potestas. paserna et politiea; in primo casu, persona illam gerens, a paternitatis laeto declaratur. Nihil vero hujusmodi in principatu . Quis princeps vel imperans a natura Z Nemo in naturali omnium aequalitate. Tenemus. a familia primam duxisse originem principatum, quum imperfecta admodum huius no-
267쪽
tio habebatur, paucisque ordinandis familiis amplior quaedam paternitas sufficiebat. Volumus qui'ue lamiliae exemplum traducendum esse in civitatem: non nimis tamen, quum sint diversi sima iura patris et iura imperantis. Similitudinem latemur i ter familiam et civitatem, istamque perfici quum assectibus et o sequio ad illam accesserit: sed nequaquam analogiae susscient, ut res et iura permiserantur. Ergo non recta illa sententia. qime ex samilia tantum vel paternitate originem et iura inseri principatus. Imo populis noxia, quia, patris exemplo, nimia pri eeps sibi vindicaret: nec minus insensa principibus, qui, familiae titulo, quomodo sua imperandi iura tuerenturi Duae igitur potestates, discretae invicem a natura, sunt familia et principatus: licet hic cum illa atque ex illa primitus extiterit. VIII. Quae cum ita sint, unde esseremus principatus origianem, non prout generalis est institutio, sed prout personis am-gitur, atque in iis consideratur. Hereditaria novimus imperia: sed primus ille regiae nunc stirpis. quomodo sumpsit imperium Vel stirpe illa penitus extincta, vel exacto quomodocumque i gitimo personarum iure. descendet nemus ut novos deligat ii perantes Hic se sistit ius divinum vel naturale, illaque exposcit populorum lacta, quibus instituta divinitus gubernandi facultas delectis hominibus conseratur. Revera, vacarue imperio. et qua- eumque iam defleteme testiιima potestavie, ut in specie alicui prae alio deseratur, neque a Deo neque a natura iussum est; sed nec ut externum principem accipiat populus, externa vi compulsus. Ergo, suo iure et facto, gens imperantem sibi deliget, ea prudentia ut digno dignior praeseratur. quod tantum ex naturali sequitur aequitate. Peracta vero electione, naturale ius electus ingreditur gentem ex officio suo regendi. ad legem status atque ad communem utilitatem. Quod, obstrepentibus militibus, expre serat Valentinianus: a Ut me ad imperandum eligeretis, in vestra. o milites, situm erat potestate: at vero postquam me eleli S Om. Ηι- gistis. quod petitis, in meo est arbitrio, non in vestro l). Bst Ecet , t ε. IX. Quid itaque in principe eligendo vel eonstituendo pra stat homo. quid vero Deuc Dicam brevi: homo eligit, Deus tr siliuit. φὶ Quo illa declarantur: α Νοn est enim potestas nisi aia, Hic est formulae sensus, ex toto patens contextu: etiam quum populus eligit, Deus principem instituit. Non enim princeps eligebatur, quum principatus cum patria cohaerebat potestate; nec quum sensim sine sensu ab illa divellebatur, in magni alicuius patris successoribus manente principatu , nec quum ex facto aliquo sortiario vel necessario, penes aliquam gentem exordium sumpsit principatus; nec demum, ut apud cultiores iam gentes, constituta regni hereditate, qua princeps nascitur non eligitur. N in igitur, exclusive aut ex samilia, aut ex hellica apprehensionei si iusta sit , aut ex electione, vel successione, verum modo ex una, m do ex altera causa, principatus origo proficiscitur. Profici seitur inquam quoad externam sui applicationem, non vero quoad sui essentiam, quae e tiam eligente populo, in Deo atque ex Deo est. Rem pene oculis subiicit
268쪽
I eo ... Dei enim minister est tibi in bonum 1 . n Per me reges regnant, et legum conditores iusta decernunt: per me principes imperant. et Potentes decernunt iustitiam 2 . n Tum: et Audite ergo reges, et intelligite. . . quoniam data est a Domino potestas vobis. et virtus ab Altissimo 3 . v Quae potestas et tristibus cor sertur a Deo: a Deus coeli, regnum, et sortitudinem. et imperium, et gloriam dedit tibi ε). v Et paulo post: a Eiicient te
ab hominibus .... donec scias quod dominetur Excelsuq super regnum hominum. et cuicumque voluerit. det illud M. v rit itaque dixi num imperandi ius. sed, mediante facto aliquo sociali communicatur: humana olim puta electione. vel tacita subiectione; deinde hereditate, traditione vel successione. Qui scilicet humanam societatem, atque imperandi saeuitatem. immediate constituerat: mediante hominum facto, imperandi elargitur auctoritatem. Et quidem sapientissime facta Dei atque populorum in eadem actione copulantur. Dum enim ex una parte libertas elucet populorum, ex alia instabilitas. fluctuatio et licentia praecaventur in ipsa libertate. Dum sciunt imperantes. se vel patres suos . explicite, vel implicite a populo fuisse delectos, monentur ut grati fiant, neque accepta abutantur auctoritate: populi autem recogitantes divinam auctoritatis originem, monentur ne in constitutum iam principem sacrilegi fiant. X. Haec duo, populus eligens, Deua auctoritatem eonferens. quaestionem absolvunt. Si dicas cum Bellarmino. Summam p testatem a Deo collatam esse in multitudine, ab ipsa vero transferri in principem, Sententia eadem manet; quum multitudo ni-Gerdilius: a Porro eum populus, antea sui iuris, supremum principem sibi constituit. velut eum Hedi anarebia laborantes supremam potestatem De- loci detulisse memorantur, tum populus designat personam vel lamiliam, in qua deinceps haerere debeat publica potestas, non illam potestatem creat, et princeps quidem designationem habet a populo, potestatem vero nonni si a Deo, ut auctore naturae: nam haec duo longe disserunt, vicariam potestatem alicui demandare, velut cum procurator eligitur et constituitur. et subiectum designare, cui deinde non designantis arbitrio, sed ex lege quapiam vel instituto certa potestas cohaereat. Sic dum Electores imperatorem eligunt, ipsum quidem imperatoriae dignitatis subiectum designant et constituunt, sed imperialem potestatem proprie non ei conserunt, quam Imperator habet ex imperii legibus et constitutione, cui Electorea ipsi subiacent. Sic dum cardinales Pontificem eligunt, planum est nos eos Pont fici electo panalem potestatem conferre. Sic prorsus cum Medi potestatem Dei i contulerunt, ea designatione supremam potestatem in ruioce hae rere voluerunt, sed hujus supremae potestatis iura Deloces non a Medorum placito habuit, sed ex lege naturae, qua supremae potestatis iura nituntur et sauciuntur, ut superius vidimus: idem plane contingere iam observatum est in muliere, quae sua quidem voluntate virum eligit, non ei tamen mainritalis potestatis iura tribuit a iG f., de Principatu civili, IUNO. p.,
P. 23, 24 . Si quolibet casu, semper Deus ipse principam instituit, semper quoinqui divina, non popularis potestas a principibus exercetur.
269쪽
r ibid.3 Suarer, de Luia I, 3. hil esse intelligatur praeter medium aut vehiculum, quo potestas a Deo egressa, sub hac vel illa forma in imperantem traducatur, nunquam vero ut sedem habeat in multitudine, vel per hanc aliquando exerceatur: a Nam communitas non potest per seipsam exercere hanc potestatem: ... nec posset genus humanum, etiamsν totum simul conveniret, contrarium statuere, nimirum, ut nulli essent principes vel rectores 1ὶ. n Igitur potestas quae multit dini asseritur a Bellarmino, quum ab ipsa in communi exerceri non possit, non est summa imperandi potestas: atqui nemo dat quod non habet: ergo a multitudine non consertur in imperantem, sed per multitudinem Deus illam confert imperanti sa). XI. Hinc politica et sacerdotalis potestas, ex uno licet lante exortae sint, collationis ratione discriminantur. Bellarminus: η Potestas politica, universe considerata, est de iure divino, in particulari considerata, est de iure gentium; ecclesiastica omnibus modis est de iure divino, et immediate a Deo M. v mmdem prosequitur distinctionem Cornelius a Lapide: a Potestas sec laris est a Deo mediate: quia natura et recta ratio, quae a Deo est. dictat et hominibus persuasit praeficere rei publicae magi- Stratus, a quibus regantur. Potestas vero ecclesiastica immediale est a Deo instituta: quia Christus ipse Petrum et apostolos Ecclesiae praefecit. BQuomodo vero mediate Mediante scilicet sacto humano, ut explicat Suarea, rei publicae doctor excellenti simus: a In hac re communis sententia videtur esse, hanc pol statem dari immediate a Deo ut auctore naturae, ita ut homines quasi disponant materiam. et emciant subiectum capax huius p testatis sen factum humanum): Deus autem quasi tribuat formam. daudo hanc potestatem sen potestatis originem 3ὶ. n Est ergo immediale, et mediate, sub diverso respectu: immediale, quatenus a Deo ipso proficiscitur; mediate, quatenus subiecto ab hominibus legitime delecto consertur.
lα Scholasticoriim igitur sententia, de tradita communitati summa potestate, nihil habet commune cum imperio populari, estque illa potius intelligenda quam reiicienda. respicue autem ex Gerditio, summa potestas communitati insidet quemadmodum oculus corpori, dum neque hic ne inque illa per universa membra diffunditur: allic vero probe animadvertendum necesse quidem esse ex natura rei, ut in communitate potestas aliqua publica existat regendi communitati accomodata. Quippe id prodit ex naturali iure sui conservandi, quod communitati denegari non potest. Verum minime necesse est, imo saepe non opportunum, et aliquando nec possibile ut potestas publica sit veluti per totam communitatem diffusa. Sicut necesse est quidem ut visus sit in corpore naturali animantis, non autem ut sit per totum corpus diffusus. Sicut ergo recte dicitur visus inesse corpori animantis, quia totum corpus per visum dirigitur, licet non omnis pars corporis sit particeps visus; sic etiam optime constat potestatem publicam in communitate existere, tamquam in subiecto communi, quia per eam totam communitas regitur, licet non omnis pars communitatis sit elua potestatis particeps: quod Grotius recte animadvertit, lib. I, cap. 3iGERD., de Princip. civ., P. 18 .
270쪽
XII. Dixi: legitime. Quid de illegitimo Nomine et reipsa
damnatur: est enim usurpator. Doctrina de facto completo, non
sane magis in iuris publici quam in privati depraedatione comprobatur: iam si illa in privatorum iuribus utaris, latrones et Omnes scelestos absolves. Quod probe Sentiunt ipsi usurpatores,
quum et abhorreant a nomine, et, ne uno excepto, Saltem ex
populi voluntate, legitimam Sui originem probare conentur. Sed nec factionum vis, nec totius populi voluntas est cum iure confundenda. Numquid enim tota est gens paucorum cupiditas Numquid exlex populus, Omnique vel naturali vel divino iure solutus Ergo l. nulla raptoris auctoritas, in serendis legibus vel gubernanda civitate. 2. Nulla ei per se debita obedientia, quae auctoritatem Supponit, eique refertur. 3. Si iubeat quae publici sint ομdinis, parendum respectu ordinis et boni communis, quod omnimode servandum, desiciente potestate iuris, saltem a p0 testate facti. 4. Quemadmodum rem Suam repetere a fure, eamque per vim etiam abstrahere, licitum atque honestum: ita pariter
expellere usurpatorem. 5. Pericula tamen expendenda, rationes et exitus. 6. Demum, accedente longa temporis SucceSSione, atque explicito vel implicito populi consensu, quum neceSSe Sit constare imperia, uti reliqua dominia, si usurpator vel heres rempublicam aeque et utiliter gerat, ille tandem ius legitimum acquiret, ratione publicae utilitatis, sicque Illo decernente cuius sunt omnia iura, et cuius nutu transferuntur imperia. XIII. Ius itaque naturale et divinum, quod propugnamus in principatu, praeeuntibus exquisitissimis rei publicae magistris, Thoma, Suaregio, et Bellar mino, amplissimum est systema. iura omnia concilians: 1. ius summi imperantis Dei, cuius est huma- nitas et societas, ab illo exorta, sub illo in terris peregrina, eiuS-que legibus atque ordine ad illum reversura; 2. ius terrenorum imperantium, qui ab illo constituuntur, eiusque participant iustitiam, ut, sere Dei loco, illam aeque et sanctae hominibus administrent; 3. ius populorum, qui concessa naturaliter libertate,
Deo instituenti delectos osserunt principes, ut legitimi fiant. Nonne haec vere dicenda est illa Dei atque hominum civitas, quam praesenserat CiceroΤ Quid ad haec, humana simul et divina, tam grandia et sublimia, inania illa de pacto sociali, vel de sociabialitate a Pulandorsio pro summo iurium socialium sonte constitutaΤ Divino iure excepto, fugientes umbras prosequeris: ex illo primum habes ius, reliqua fluunt. XIV. Petis enimvero, cur etiam infidelibus principibus si- deles populi se subiicere teneantur3 Respondet ius divinum, quia fides non evertit rerum ordinem sed firmat: nam et fides Christi est iustitiae principium et causa: et ideo per fidem non tollitur ordo iustitiae, sed magis firmatur. Ordo autem iustitiae requirit, ut inferiores suis superioribus obediant, aliter enim non pos-Set humanarum rerum status conservari. Et ideo per sidem Chri-