장음표시 사용
341쪽
lis conclusus terrae limitibus, sub uno militans summo legislatore ac duce, Romano Pontifice; nulla quoque interna vel nationalis religiosa autonomia, neque in episcopis, neque a sortiori in magistratibus confingi potest, quin eo ipso, unitatis atque universitatis vinculum abrumpatur. Sero autem et inexperte Italiquidam magistratus, recedentem ex Germania et Gallia sententiam, de nationali autonomia in Pontificem et Ecclesiam, ipsi tuentur: ab orbe catholico damnantur. XIII. Ex hac magnifica et sublimi catholicae religionis universalitate, quae sit Summi Pontificis, quae principum persona. manifestissimc patet. Ille pater, hi silii: inter quos lamiliares habentur relationes, non nationis ad nationem. Dum enim ex iure civili vel politico nationes plurimae constituuntur; ex iure divino, humanis limitibus expunctis, una sit societas. Nos vero sallimur dum politicas distinctiones, necnon Anglicanismi errores et ecclesiarum fractiones, ad excelsam et perpetuam Ecclesiae unitatem plus minusque traducimus. Quaestionis extrema comprehendentes, in Pontifice Romano universalem episcopum a r ge particulari secernimus. In iis quae de rebus spiritualibus, ii que adnexis, inter principes catholicos et universalem patrem peraguntur, quum illa in eadem agantur societate, nulla inte
nationalium gestorum imago haberi potest: secus in iis quae de re materiali et civili inter principes et Romae principem sint pactis concludenda.
XIV. Quid si princeps contrahens extra Ecclesiam siuPcto an hic, in re spirituali, aliquid de suo in Concordatis positive conferre possit Nihil sane: sed simplex illorum exercitium quae a Deo iussa, ex illius arbitrio et potestate subtrahuntur. Ergo neque haec internationalis tractatio vere dici poterit, in qua Semlier aliquid proprium ex utraque parte consertur. XV. Obiicies: quum distinctae et summae sint potestates Ecclesia et Imperium, collisio autem oriri possit, pactum quo illa
aequetur, internationalem formam exhibere. Sed contra, pactum internationale non quilibet est actus quo duae concurrant summae potestates, verum ille tantum cuius materia utriumue potestatis dominio et competentiae pariter subiiciatur: quae certe
non est spiritualis. In hac propterea principis ossicia sunt, rem cum adiunctis exhibere et postulare; pontisicis, Sapiens ac pate num iudicium esserre l). Haec si teneas, obligatio tandem ipsa ex rectis iuris principiis definietur. XVI. Quaesitum est an synallagmaticis pactionibus Concordata accenseri possint. Harum natura quum ea sit, ut a contrahentibus aliquid sui iuris ultro citroque in pactum conseratur; quumque in re spirituali nihil sui iuris habeat princeps quod contrahenti conserat pontifici; sequitur Concordata synallagmaticis vel bilateralibus pactis, summo iure, non accenseri. Laudabilia
342쪽
quidem principum iii religionem beneficia, sed in sacra nihil iuris conserunt; publicae utilitates, rationes sunt quibus Pontifices permoventur; Ecclesiae libertas vel defensio, quam principes spondent, ossicia sunt ad quae divino iure tenentur. Undequaque igitur, concessa principibus in rebus spiritualibus, iisque adnexis. ex sola Ecclesiae auctoritate prosiciscuntur. XVII. Est tamen obligatio utrinque exorta, ea fer andi quae promissa sunt: nam et spectabiliores habentur contrahentes. et in gentium oculis positi, unde bonae. non malae improbaeque fidei documenta expectantur. Acta ipsa hoc demonstrant, interi clo regio nomine et sacramento. Contrariam et foedifragam d ctrinam regibus insusurrans Febronius. vix auditus suit: turpi sima enim principibus et gentibus fracta fides et periuria. Unde vehementer obstupuit et doluit orbis, sive catholicus sive acatholicus, quum anno 1850 a quibusdam legumlatoribus, in Italiae finibus, nulla Concordatis fides habita est. Mutata inquiebant si tuta regni rundamentalia. Verum eodem modo religio in novo statuto asservata et commendata est: frustra igitur circa Conco data novum ius ex puro putoque arbitrio inducitur. Sed respondeant illi: Potestne princeps novas leges esserre, quae iuribus tertio constitutis, aliis puta principibus ossiciant, vel publicos tr clatus rescindant 7 Negat ius naturae et gentium: si religionem addas Concordatis praesidentem, argumenti robur validius emcies. Sed quemadmodum iura, ita iurium xiolationes se invicem amplectuntur. Statuebatur a Taurinensibus comitiis, anno 1849:u Gentibus ius est se constituendi; v idest reges exauctorandi vel expellendi. Anno sequenti Concordata dissolvebantur. Hinc atque inde ius publicum frangebatur. Ita praeceps in ruinam BM-hatur Gallia ab anno 1789 ad 1801, quo per Concordatum discissa iura reficiebantur M. III. Appendix. Quum libertas conscientiarum ex summi Pontificis in docendo et regendo nuat libertate; quum hic nullius gentis, sed omnium sit rector et patera quum suspicio ipsa avertenda, ne gentis alicuius vel principis pareat imperio: spirituali temporalis principatus additus est, tam veteri providentia, tantoque gentium consensu, ut nihil iam certiori et communiori suffragio asservandum habeatur i). Si originem aspicias, post Constantini discessum, veluti Numine illum pertrahente, Roma-iαὶ Dum eroica loquaeitate, ut solent legulei, in Taurinensibus comitiis Concordata perfringebantur, non meminerunt magni illi viri, Concordatorum vi, plurima non solum privilegia, ut nominatio ad beneficia con-eistorialia, sed regionum quarumdam civile imperium, ex Pontificum largitate, Sabaudae Coronae accessisse. Rescissis titulis, nonne privilegia illa dissolvebantur, nonne concessae olim regiones, ad sentifices possessores
suos, si de iure quaeratur, illico revertebantur Quid ad haec magnifici illi viri, principis euronam inscite expoliantes, dum illam tuendam aggrediebant Τs cf. mumirdu Pape au
343쪽
riorum sides, in angustiis praesertim civilibus. iii Pontifices non frustra conversa est. Iconoctastis imperatoribus. Romam tangobardorum rapinis et caedibus fere derelinquentibus, catholicam autem fidem persequentibus. Romani ducatus incolae Beatum Petrum ut principem et regem in Gregorio 11. eiusque successoribus, circ3 annum 726. acclamantes elegerunt. Sed ut animos Gregorius, sed ab anno 754 ad 800. rerum necessitate. ac libera li minum voluntate. politicum Romae imperium a graecis imp ratoribus ad Pontifices translatum fuerat. Defensores igitur et restitutores Pipinus et Carolus Magnus, potiusquam donatores.
Legatis Constantini Copronymi Leonis Isaurici lilii) civitates r
petentis e Longobardorum invasionibus subductas, Pipinus ipse prositebatur: α Se nulla penitus ratione pati, easdem civitates a potestate Beati Petri, et iure Ecclesiae Romanae vel pontificumii Anasi. B- Apostolicae sedis quoquomodo alienari 1ὶ. n Idea vero christiani liliot. in vita imperatoris, nulli hi verior et sublimior, quam in Carolomagno. Stephani II. Pontifices interea. regia aucti libertate et dignitate. christianis universi orbis liberam edunt vocem; reges eum regibus Θgunt. dum humiles adhuc piscatores despicerentur: Romae vero flete
num atque universale asservatur imperium. Di iligo: by Corale
344쪽
. Cultu et coniugiis restaurata foetetas. II. Libertas conscientiae, ius naturae humanae. II l. Alia est res cultuum libertas. lV. Scinditur civitas scissa cultus unitate. V. Hoc senserunt gentes antiquae. VI. Nullibi ex latlibertas cultuum, mendacium ipsa et Daus. Vll. cur vexetur ubique eat ho-lieismus in ipsa cultuum liliertate. VIII. Limes dictae libertatis solus atheismus. IX. irritae conditiones, ut cultus existens sit, et nihil peccet in mores. X. Rabbinismus, protestantismus et catholicismus salso iuris as- finitate consociantur. X l. Status ex integro iure divitio cultum accipiat ac servet, non ipso illum instituat. xl l . In praxi, l. salsorum cultuum non admittenda libertas, nisi ad maiora mala praecavenda; XIlI. 2. semel concessa libertas, sincera atque integra servetur; XIV. 3. viae parentur vero cultui, et gentium unitati. XV. Libertas cultuum est status transitionis ac necessitatis.
I. Quam tenemus vitae civilis consuetudinem duo praestiterant: verus Dei cultus, hera et sancta coniugia. Dum cultuum pluralitatem et libertatem, coniugiorum autem licentiam prosequimur, nonne religionis et lamiliae sundamenta concutimus, animorum et corporum sane iitutem abiicimus, ad Imlytheismum et veterem morum foeditatem rei orti murΤII. Λ cultuum libertate, conscientiae libertas apprime est secernenda. Fert libertas conscientiae, ne ulla conscientiis vi lentia adhibeatur, 1erba vel facta extorquendo quae firmis animi persuasionibus opponantur. Est ius naturae rationalis: nam
cum nefas sit homini agere in conscientiam etsi vincibiliter e rantem 13; sic nemini ius, ut in alterius conscientiam vis ius ratur. Hinc duplex via: tyrannidis una, altera libertatis et aequitatis. Illam ingrediebatur polytheimus. christianos cogens ad cultum idolorum hanc inivit Ecclesia, non reluctantibus animis, sed iam edoctis et volentibus, religionem inserens: quae autem ipsa puniebat in haereticis, facta erant publica, societatis iure coercenda . In conscientiam igitur nullum est hominum imperium. sed Dei: qui, licet summe potens, disponit cum re erentia, non frangit hominum voluntates: et Tu autem dominator Iirtutis, cum tranquillitate iudicas, et cum magna reverentia disponis nos 2 .is Quam sublimia, atque hominibus a divino exemplari transcribenda lIll. Ad maiora se extendit cultuum libertas, facultas scilicet non solum ne cui repugnans conscientiae cultus ingeratur sed quibusque externis et placitis actibus Deum colendi. Si privatim, cultus dicitur toleratus, ut in Italiae finibus protestantismus et iudaismus: si publice, cultus omnes lege civili aequiparantur. Hinc patet 1. quanta rei ignorantia laborent qui conscientiae et cultuum libertatem confundunt ac miseent: 2. quam
errent illi qui cultuum libertatem in illorum absoluta aequalitate
345쪽
constituunt. Νonne hactenus, Romae liberi sitiit Iudaei, etsi illorum cultus chri Stiano non coaequetur Τ Quum autem, vulgari sermone, cultuum liberias et aequalitas pro uno halaeantur. videndum an illa iure naturali et divino. vel saltem politico admittenda sit. IV. Ab uno Deo expressa, Bique ad Deum unum conversa natura, ad quamdam adspirat familiae unitatem et fraternitatem. Haec nostra thesis, quum sit haec ipsa naturae vocatio et pers clio, hominibus exoptanda, legum latoribus autem pro viribus conquirenda. In hoc naturalia et divina et politica iura conveniant necesse est, quum naturam alere. fovere, 3tque ad suam adducere persectionem et felicitatem, sit iurium omnium finis et osscium. Atqui hanc lavet animorum et civitatis concoraliam atque unitatem unitas religionis, qua Deus in eodem templo veluti in eadem familia, ab iisdem fratribus. iisdemque ritibus v neratur, unus omnium Pater. Familia et ei vitas scissae sunt, haescissa unitate
V. Principii huius non ignoratione sed applicatione laboraverunt gentes antiquae: eommunis quippe fuerat illa duodecimii Cie., de tabularum lex: a Separatim nemo habessit Deos i). v Rationem Ius . . lI, 8. assert Livius: a Iudicabant enim prudentissimi viri omnis divini humanique iuris, nihil aeque dissolvendae religionis esse, quam
2 T. l. iv. , ubi non patrio sed externo ritu non sacriscaretur 2). , Cultus XXX lx, adeo unus, ut Socrates Athenis. Romae christiani capite multa-i rentur. Cultuum libertate a Costantino vix indicta. a subsequentibus imperatori hus, et per uni xersam deinde Elimpam adeo sublata est, ut unitas religionis primum iuris publici landamentum evaserit, quo europea unitas exorta, atque in Saracenos viguit praecipue et consimata est. Igitur persenserunt gentes, o timum esse civitatis statum in cultus unitate: rem tantum volumus, applicationes non inquirimus. I. E contra culmum nunc libertas pro iure gentium esse tur. Hare, primo, gratior nobis fieret ac suavior . nisi a protestantibus ipsis unde orta est . a philosophis deinde et Robespierio tantam sanguinis sanctionem habuisset: nunc autem fraudibuqaut violentiis. America sorsan excepta. non patrocinaretur. An sine ra libertas in Germania passim . apud Britannus. Belgas, Helveticos vel Subal pinos Τ Britanni verbis liberam esserunt, saetis autem vexant catholicam religionem: quotannis Papae imago diris et flammis devovetur: lege anni 1852, episcopi suos vel titulos assumentes. aere et corpore plectuntur. Gallia. vix sub praesenti dominatione, concilia ineundi. et aliqua docendi libem tale utitur. Ut constet qua apud Belgag liberales homines utantur aequitate in catholicos, acta recolantur post annum 184 T. Quae in ecclesiasti eam libertatem, hominumque dignitatem. reliqui peccant scriptis. et lactis, et legibus. rapinis denique et cxiliis, ipsi detestantur liberiores homines. libertatis amore. quam
346쪽
329 illi laetunt turpem et exosam. Mendacium itaque et fraus, eul-luum egi par tolorantia vel libertas. Americam excepimus. quae adhuc in cntis infantia versatur: Sed iam veneno in se itur quod ex eorrupta Europa dissiliit. Vll. Causae duae sunt: l. Λmplitudo. vis et robur catholieae religionis. ac propterea is pro testisntismo eiusque amicis eoercenda s): 2. imperantium et m8gi Stratuum eupiditas, ea-ilioli eorum sacris, protestantium more dominandi. Quum adeo flexibilis sit protestantium cultus vel fides, ut illis principes absolutissimo imperio dominentur: Decur. recitant legistae aliique principum adulatores, vel imperium aucupistores . e cur Ecclesiael ges. saltem sexternae, Statui non subiicienturi Si omnia aequalia sunt in cilitate, cur Ecclesia catholica sexcepta conseipiitiarii in fide' reliquis cultibus non aequabitur3 Inde perseeutio in catholicos, qui neque fidem nequo Ecclesiae leges Statui subiiciunt. Hinc sophistae. legislatores facti. quoscumque peri urii et excommunicationis Teiicientes societatem. Status divinitati mactant li-hentissime ac devotissime; quod nudius tertius conspeximus. Dum igitur hoc serret cultuum libertas, ut seipRum regat quillhet culius iuxta propriam naturam et constitutionem, e contra Omno reguntur a Statu, uno subacti iugo, ea conditione, ut catholicismus ut polo sortior atque indocilior, maiori legum pondere urgeatur. Nec nova haec iuritim abusio, Sed Dx quo, illi heraliter alque irrationabiliter, cultuq vel eultuum Minister vir laicus est
VIII. Sed bona adsit fides, quam nunquam perspeximuq intolerantiae doctoribus, quosnam habebit limites e ultuum libertas Hoc nori posse iure divino, intelligo et scio: humano autem iuro, nullo modo fiet. Vel enim cultus admittitur. iuro divino constitulus: vel hominis conscientiae relinquitur: vel a Statu ipso ponstituitur. Ultima hypothesis extremum infert tyrannidis: nam si iure romano servus eaput non habet, iure hoc novo diviqn ongcientiam nec Deum haberet, sed Status et Doum et conscio ni iam singulis estingeret. In Secunda hypothesi, tot cultuq o-runt quot homines: vel uno reiecto, libertas eultuum destruetur. Λlhei mus ipse pro civili doctrina habendus foret, ut Λugusta Τaurinorum doeent nonnulli religionis mugistri: u Noi xoglia mo che sin salia liliora sacolia ad Ognuno the ii vοglia, di non am- metiere t 'esisten ra di Dio 1'. n Deinde: a La liberta dot culti non
solo si dele ostendere a tui te te credenae religiose. ma ben anche ad Ogni qualuitque setta, O accademia, o se uola Phe non ri- fa Ilaec Taiirinensium libertinorum ratio machia vellica: Il eat toti- eisino e troypo forte contro ui nos: bistana deprimerne te mussime eui ministri. llinc plurima mysteria, homines quoque et sacta revehantur: protestantismus deligitur, suscepti operis executor. Hic omni tempore lo-lerantiam ex littit, lil iurium convors haberetur: mox, vel stilus regnal, uplge recipientes persequitur
347쪽
330 LIBER III. conmca nh religione,-Dio... Alcuni temono che sia l'umana societa disciolia e irreparabiimente petauta, ove si dia libero accesso atrateismo. Ma questi sono timori oratorii 13. n Qui ita loquuntur, magistri sunt ex ValdenSibus, veram edentes prot stanticae fidei professionem: quae, privato eramine vel arbitrio pro omni iure et veritate constituto, necessario ad nullismi velatheismi consecrationem perducit. Libera haec consessio erat colligenda, ut inclarescat quid homines studeant, quidque velint. Logica tamen est, et hoc quidem respectu laudanda: data enim cultuum libertate, sequitur libertas Iovem, vel Christum, vel Mahumedem, vel nihilum adorandi, pro cuiuslibet privato examine et iudicio. Taurinenses igitur protestantium magistri verissime ultimum protestantismi eliciebant consectarium, allieismi cultum. Haec illi pro nova libertate rependunt lIX. Λiunt qui moderaιi appellantur: Non serendus quilibet cultus, sed qui inveniatur in Statu, nec peccet in mores. Respondemus. Pessime vos iura insertis ex facto: si enim pro iure est cultus libertas, eadem et praesentibus et suturis est concedenda. Pessime quoque, morum repellitis libertatem, constituta cultus libertate. Nam si cultus renovetur Carthaginiensium qui victimis delectabatur humanis, si Cinensium quo uxor cum defuncto marito exuritur, si Babyloniensium, Corinthiorum vel Romanorum, quo turpia quaeque amoris Deae litabantur: si haec dictet conscientia quam vos liberam dicitis, quid Mgetis, boni viriΤ Mores appellatis. Sero tamen: numqtiam enim didicistis, morum iudicium religionis osse et hori vestrum 3 et . quidquid legibus contendatis, niores sequi religiones Τ Sed haec repugnantia, qua continuo l3 ratis: cultuum libertatem praedicatis atquc adimitis; tolerantiam extollitis er repellitis. Assirm tis itaque et negatis, vos Semper conscientiarum et cultuum s dices et magistri. Concedite igitur, vel tolerantiam usque ad a- thoismum ei morum dissolutionem sore admittendam, vel eius modos et limites non ex VeStro, neque ex humano quolibet iure
X. Regerunt: Iudaismum, Protestantismum et Catholici mum admittimus, qui uno divino iure sulciuntur. Verene uno divino iure sulciuntur Iudaismus, rabbinorum sabulis, ius divinum amisit; neque abhorruit a christianorum sanguine aχrmis commiScendo; idemque Christum aspernatur, quem eatholici Deum venerantur, quem prolestantes talem esse patiun- turl Sed non troianus veluti equus, dilectus adeo protestanti mus, in quo sectarum omnium deliramenta, ipse denique pantheismus et communismus amice concluduntur 3 Protestantium Numen. vere ignotum Deum appellavimus 2): recte ipsi iam dudum imagines et cruces Bmoverant, ut illorum eultus omnium subderetur voluntatibus. Pax ergo WeSiphalim, in uno Protestantismo, omnes errores in iure civitatis aeceperat. Igitur sive ex
348쪽
iure humano vel civili, sive ex corrupto iure divino Mahumedismus quoque est corruptio iuris divini), nulla eruitur norma, nullusque limes cultibus adscribendus.
XI. Quid aget princeps vel Status Hoc unum reliquum habet, ut cultum illum pro vero iudicet, qui ex vero et integro iure divino sit constitutus. Nam sicut in omnibus veritas quaerenda est, sic maxime divina principibus: et sicuti errori veritatem aequiparare, insipientis est, sic salsis religionibus veram parem sacere. Hoc non suadet modo, sed imperat ius divinum, nisi so te, non iuribus servandis, sta evertendis,principes constituti sunt. Neque illi, hac ratione sunt conscientiarum dominatores, sed divini iuris executores: non ipsi cultum constituunt, sed a Deo constitutum accipiunt: nec illum subditis violenter imponunt, dum illi soli veritatis honores conserunt. XII. Haec nullam a priori, detractis nempe circumstantiis, dubitationem admittunt; in praxi vero quum non semper id possit fieri quod est optimum, sed aliquando mala toleranda sint in civitate, sic et cultus his conditionibus tolerari possunt.1. Ubi vera dominetur religio, publica cultuum libertas non
est admittenda nisi in extrema necessitate, ad maiora praee venda mala. Est enim malum per se gravissimum libertas erroris in religione, ex qua omnia sequuntur. Verae autem religio
nis criteria adeo perspicua sunt, ub illa pervidere, iisque uti pri ceps teneatur. Secus reus siet iuris divini cuius spernendi offert Opportunitatem, et iuris civitatis, a qua scandala et sacrilegia amo enda Sunt, quae comitantur cultuum libertatem. Quid enim unus cultus, nisi negatio alterivia Ex collisione autem et negatione quid superiat nisi purum nihilum Nimis vere: plures cubtus ad nullum recidunt cultum. Hinc religiosus indisserentismus, quo civilitas nostra ad mortem infirmatur. XIII. 2. Instituta semel libertas adeo fideliter servanda est, ut quilibet cultus suas existendi atque agendi rationes petat ex seipso, non illas princeps vel Status imponere, coercere vel immutare audeat. Sic enim ab hominum superbissimis illudimur.
ut cultuum iactent libertatem, dum ipsis liceat diripere templa,
docentis vel praecipientis Ecclesiae nullam rationem habere, ius ministros vel cultores, nisi iniquis vel schismaticis legibus su scribant, ut perduellia patriae multare. Cessent legum et legumlatorum mendacia: cultibus libera detur facultas sese exerendi, possidendi, docendi, disceptandi, sodalitia constituendi. Non ο-ptima sane reipublicae sorma, in qua eadem iura errori et veritati adscriberentur: quae tamen veritati sussiciat. Quod cum homines eidem insensi optime noverint. libertatem praedicant, et
XIV. 3. Quum ad veritatem atque unitatem aspiret gens
humana, rectorum autem sit ossicium naturam sequi et persic
re; divino iure tenentur rerum publicarum moderatores, vero Dei
349쪽
cultui obstacula remo iere. 1ia inque illi doctrinis et suasionibus et Exemplis parare. Eiii in ero Si noli est poteritas nisi a Deo. Si ministri Dei sunt qui terrena moderantur, illorum quoque Summum erit officium. iussa Dei explorare et tacere. Omniaque et legibus et saetis ad illum referre: u Hoc iubent imperatores quod iubet et Christus, quia cum bonum iubent, per illos non iubet nisi ii S i lig., VP, Christus 1 . is Qui consulunt vel praecipi iiiit. Statui nullam religionis habendam esse rationem, politicum et uationalem athe-ismum constituunt. . Haec pro summa retineantur: l. civilitatis regressus 'St, ex vero cultu ad cultuum dilabi pluralitatem; 2. cultuum libertas pro flatu habeatur non optimae citi talis, sed transitionisae necessitatis.
DE l Lli E PMNCIPIS IN M. Tliluom LII. I. Divina altiue i in mediata matrinionii institutio: fons illa sanctitatis; oli literata, universae corruptionis. ll. Christus matrimonium ad natiirale iii revocat in legritatem, non externa addita benedictione, sed contractum vertens in sacramentum. Ill. Mulieris domestica et civilis dignitas restaurabatur. IV. Pudica mens non sine religione: christianorum matrimonia. V. Mulier cliristiana. V l. Ecclesiae labor et perseverantia, ut hou iueretur societalis palladium. VII. Mediae aetatis ferocitatem emollit ac temperat inatrimonii sacramentum. VIII. Prole flantismus, vel invitus, deleti olim saeramenti mala patitur. lX Vere desipiunt qui matrimonio pure ci ili sa- milias iamrmatit ordinari ac perfici. X. Frustra praetexunt libertatem et civium aequalitatem. X l. Pro civilibus matrimonii essectibus. divina eius constitutio et vinculum usurpatur. XII. Peccat rector in civitatem eriminibus viam parans. X lli. Bevolutio principibus, suis veluti ministris et praecursoribus utitur. XIV. Deum ipsum principibus matrinionii vinculum subduxisse iraditio est generis humani. XV. Ecclesia e coeuo matrimoni uin abs- troxit, atque ad caelum evexit. XV l. Eadem suis semper legibus ex divino iure communivit. XVII. Matrimonii sanctitas ipsis incredulis optanda ac retinenda. XVIII. Conclusio.
I. Principis consilio cum plurima permitteret Deus. cultum subtraxit quo homo divinam societatem ingreditur, tum matrimonii sanctitatem, , cluti humanae societalis origo et fundamentum. Lex igitur lata ab origine mundi: si Quod Deus coniunxit.2 Matth XIX, homo non Separet 2 . v Sancta ex tunc essecta , iri et mulieris coniunctio, atque in signum assumpta unionis Christi cum Ecclesia: u Societas nuptiarum ab initio ita fuit constituta, ut praeter Sexuum coniunctionem, haberet in se Christi et Ecclesiae sacramentum. 3). n Hanc, cum vera itide, retinuerunt matrimonii sanctitatem viri Dei: u Et nunc, Domine . tu scis quia non luxu ricte edusa accipio Saram coniugem, sed sola pocleritalis dile-
350쪽
c limie, in qua benedicatur nomen tuum in saecula l).n Contra, l Tul=., illi'. hac fide amissa vel corrupta de divina matrimonii institutione. h ge autem de illo veluti de communi re Statuente, comiptio earnis incubuit orbi terrarum. Mulier, ut Demosthenis mater, apud Graecos a marito venundabatur. Λ Romanis cedebatur: sie Marciam Hortensio amico ceSSit Cato, morem antiquum secutus, frigido addit Strabo. Nesandum morem ius romanum tuebδtur, singens maritum de uxore veluti de silia disponere: Riae loco, ait Caius. Eadem clarissimorum, quae Melaenatis lauS: u Uxorem e . . millies duxit 2i: s u quotidiana repudia 3 .n Mores, familia ur- l,s, imperium dissolvebantur. 3 Id. de Pro . I l. Renovata originali coniugii sanctitate, Christus societa- Ill. lem sunditus restauraverat. Primo, repudii legem abrogat, quae infrunito populo ob duritiam eordis permissa suerat: deinde coniugium ipsum non tantum externa Bique addita exornat sacramentali benedictione et dignitate, sed naturalem euntractum in verum et proprie dictum vertit novae legis sacramentum: tandem, quum Sacra Sacris legibus regalitur, christianorum coniugium Ecclesiae ministerio et auctoritate gubernandum concreditur. Quidquid serunt romanae leges ethnicis adhuc elementis consarcinatae, quidquid novi autument iuristae protestantismi laboinsecti, sacramentum a contractu frustra secernentes, tale ex iure evangelico est christianorum coniugium, ut ubi non persiiciatur sacramentum, nec adsit naturalis contractus, et quod dicitur matrimonium civile, purum sit adulterium vel concubinatus. Rem in tuto posuerunt theologi et canonistae: nos hac una contendimus ratione. Quae iuris sint divini, ab Ecclesia non a iuristis catholici ediscunt. Placet nuΤ Hic totus est catholicismus: extra, protestantismus. Atqui nullum esse contractum ubi nullum sit sacramentum: contractum vero et sacrBmentum dum unam actionem constituunt, quoad sui validitatem, Ecclesiae subesse iurisdictioni, definita est sententia: Nam desinitum est I. et matrimonium esse 1ere et proprie unum eX Septem legis e angelieae 4 Trid. sess. sacramentis 4M: n2. potuiSSe EccleSiam si conStituere impedimen- XXIV. can. l. ta matrimonium dirimentia ol; n 3. si causas matrimoniales spe- b ld. can. 3.ctare ad iudices ecclesiasticos si). v Haec tria, in negantes indi- cta ubique anathematis poena, rom totam absumunt: eontendentes vero validum esse inter catholicos civilem contractum, quin sit sacramentum, catholicis moribus et doctrinis absonos emciunt. Nam Si matrimonium ipsum non nuptialis benedictio) universi in Sacramentum est; ergo nullum adesse poterit matrimonium, quin sit sacramentum. Si Ecclesia impedimenta dirimentia iure constituit: ergo sua habet in potestate matrimonii vinculum, quotam contractus quam sacramenti naturct, unico veluti actu. continetur. Si demum causae matrimoniales ecclesiastica iurisdictione censentur: hi go ecclesiaSticis est iuris ipse contractus, ex quo
illae perfluunt. Quae omnia cum ad sacrorum iura pertineant in