장음표시 사용
461쪽
tus obtegi Sol conspectui uidet nostro,aliquando tanquam in medio duorum centrorum tempore, re oculi per rectam factoru linea,quae intra Solis ambitu spectetur. Nec
dubiu quin id quom sit nobis coiectura, eo
Luna propinquiorum nobis sieri, longio/remm, eade siquide uisui semper obi jcitur magnitudo, at no uideri distantia eandem obiecta. Sexto insuper easde stellas proxime Sole sacere emersiones, fulsionestali quado plurimu distantes,nec apparere. Facimus itaq; ipsi Venere,quae cursu Soli par est, ortu sacere matutinia multis alijs dii tantem par ibus, ea non cernim us,tit pote quae
sub ipso est Sole. Hoc sane tantu curae qui husdam ingessit, ut eius uisum memorabiale fuerit de coelestium eorporiI obseruationibus scribendo, his totos libros dare,quae de Veneris admirandis dici possunt filixionibus. Septimo loco ordinem planetarii, que inter se habeat quaesiuere, Luna quidetei rae esse longerroxima quando tempus obuolutionis ipsius in longitudine omniuminimum sitae quod subtercurrere perspiciatur, oc Solem,oc reliquos. Satis cosequi coiectura posse uidebat ultimam ei Ie,ec supra eam Mercuriu'5 Uenere, trest alios, qui ad diametru Solis uentur, ut supremus quidem uoluatur Saturnus,eorum insimus Mars, medius sit Iupiter,idquie celeritates, tarditates in couersionum uident significare. Solis aute ec Mercurii ta Veneris aequales esse cursus intuemur, oc tamen quadoin antecedentes Sole, quadocv cosequentes, quare fieri etia dubiu, cuiuimodi ordinem inter se inuicem habere uideatur ad terrae, uniuersit centra. id mirum et qugstione dignum,uidebat. Octauo quod signiferior his perpetu, eade pucta no sint eande po/sitione praeledentia, sed fere circuserri tro/picis punctis non astipulari apparentias ratiocinado fieri inuetionem. Caetersi Solem ample spectari,et ante in ad limite borea ueniat in austrum secedere,& antequa ad au male sese parte recipiat in borea Pperare. Quaeda supputationib. inueniri indubita. ta omni circulo deficiente. Quada in Solis obseruationib. iam dictos secessus facien/tis Id namet imo quoq; anno fieri perspici/mus A inqua tropicis in diuersam fieri partem, Ortumi facere tanquam eondentem.
Nono receptum sit in primis stellas neutis
qua uagas iure non errates dici, esseci , im pectionem in admittere non solerte otiosiorem piuerum in totu omnes obseruationibus deprehendi, quae de uniuersi habene
polo maiores ac minores admittere distantias,uidericvlocum aliquado alium caperetan ipss quo*moueatur,ueIut et rates Scuaga, quas uoce graeca planetas apyeli mus. At circa alium aliquem locu no utiq; uniuersi polum. uare quaerendu necessa
rio suit quo nam pacto moueatur, re quaenam demum sit ea ipsam c6ueulo,& quandiu in ea sint,& ubi ac qualis orsi polus. Decimo, ac ultimo loco circa omnia quae dicta intentiones fixis in coelum oculis araguae contemplari singula cognoscendi cupiditate allecti ecIvples primo Solis ac Luns earum p inter se rationes sibi cosiderandas esse duxerunt, magnitudine, progres suin conuersiones, declinationes'esse suscipiendas ec eclypticorum locorum motus. Res sane admirada intellectu quo pacto neque eode in loco eclipsis, net sine ordine fiant, ec ubi coprehedantur, at religatis in praecedentia semper eclypticorii punctora signis ei liciantur. Haecia huiuimodi alia sunt,quae primos coelum suspicere & ine gare diuina lumen exhibete prouidentia,
cuiusmodi ea essent com puteria i maluerat
namq; praestatius ut est id arbitrati) illa respectare ec scrutari quam fixis in terra oculis moribunda,caducam,&illis coelestibus obnoxia contemplati, ac pariter admirari,
posteros quoq; scriptis suis ad eorsi inspoctione prouocandos esse censuerat, ne tam
operole spectaremus,aut ista narrati audioremus. V t aut pia Procli sententia, uerius, iustius indicatur Deo, a quo bona omnia nobis coserente haec concedi existimanda sunt. Presertim cum circa huiusmodi hypotheses plures discordes suisse uideam'sea tractare aggressi sunt, neq; eisdem innixos
esse rationibus, neque eorundem authores
omnes, Quo itidem ab eisdem colligantur omnia. No enim uni cuncta tribuenda hine diuina putaui uidentia, sed aliis alia,quor aliquo munere peculiari omnes a se c5ten tos dimitteret. Clarissimi ergo olim Pyi hagorei sui memoriae quida scriptis prodido runt eccentroraec epicycIorum primi in tiones inuenere quippe cunctis aliis simpliciores uideatur,prouocaturm eis Pythagoram quaesisse,utpote ex minimis ac simpliciissimis,qus in quaestione serent uolentem ostendere. Quocirca satius est has diuinis
corporib. proprietates, motus attribue re contrarios,ec perinde nos haec sequemur principia, oc qua de his educta prin/
462쪽
cipiis nostris suffragent demolirationibus
ad apparentiu consonantia, atq; adeb Pro omnes sicin in alijs alii nostra subueniant institutioni ubim etiam nostru suggerente Deo ammiscebimus iudiciu . Ptolemaei potissmii secuti sunt posteri omnes uestigia, quod euidelioribus, prs statioribus4 illum Deus ad Astronomia capessendam prae/ tis obarmarit, ut eo duce facile asi equias, Iube antea triama egebat uigilatia.
ergo adhibitsi principhs arguinctis poccupatis inaequalitatis apparentias duxeriint inueniendas cornuni illa notione im mobili permanente, ut receptum sit diuina moueri oportere corpora motu ordinario atqcoposito minii ne dissoluto,ionge sea a mortali abesse imbecillitate aqud qua iure ordinis expertia sunt omnia. est sos ob squinoctialem circula,nein in dicatur paralleli circuli omnes uni poli, ut notio utar verbo, quod in toto hoc orire, lihi saepe facienda est. Verum oblique se/runtur ob hunc, ali in parallelos orbes, quos intra sua admittunt latitudinem,non igitur c5uersones circa ipsum uniuersi polum faciunt,nein circa unum modoromnes tametsi no ad uniuersi possi, neq; enim bo/ reus ommuterminus, neqlitide australis, sed alij qui de plus, alii uero minus in utrantis circini Luris, ita sane aequalem habes, certiis, eam quae est ex polo parallelora ad maximum. Comuni aute ablata quae interboreum est terminum Lunae obliquum polum p parallelotu binorum polorum me diam inuenies aequalem a septe trionali Lunae termino ad maxima para Eetorii. ita rein signifero Solis omnino. Demostratum
siquidem est ipsora media poli signiferi, ocpoli uniuersitatis squalem esse inter stilua
tropicum ec aequinoctialem descripto me ridiano per mundi polum dipunctum aestiuum, quatenus cotinus est,signiferi et trofici, iumptast: parte quarta ad septetit tonalia puncti aestiui, m anifestu sane est ut prorsus quarta pars expblo fit signiferi,quoniameridianus secans ad rectos angulos tropioim utpote unum parallelotu, quibus de scribinar per polos , et signi seisi attingente ipsum ad rectos angulos secat perdes, ptum amborum cotactum, quemadmoda Theodosiux in secido sphaericon demon strauit. Eadem haec igiξ α reliquas memo rabimus stellas uos sines capiant obliquitatum et per lio, ac per poli parallelos d scribendo meridianos, pero septentrionalium limitu parallelos, ci circa eundem polum cum aestiuo tropico quartas partes cu/iuslibet obliqui circuli,atq; ita polum inuenientes etiam ostendemus aeqtie ipsum di/stautem a polo parallelorsi, ec horeu eius dem limite maximi parallelorum. hoc controuersa caret, quod cum sint alii atq; atri septentrionales limites p obliquitate plus ac irinus in flectuli tur, polias disserunt alii a parallelos. Proinde cum disterant poli, descriptos ab ipsis orbes magis ac minus obliquari necisse est,re perinde aliora qui dem polos plus abesse parallelorum polo, alioru asst minus neceueest, magis quidem plus obliquato um,& suorum minor ob/liquitas,hetia minuς distat. illud aut omnia comune est cuiuslibet obliquitatis polum tantum abesse apolo parallelotu quatum horeus limes ipsius maximus parallelorumaximi quare si notis boream limitem hiaximum obliquitatis quo Luna mouet, de
suti basin per duo pucta huius oc poli parallelorum m axima circulum,etit is rectus ad
maximum paralleloita quod per ipsius po/i descriptus sit. Cape tibi in ipso partem quarta ambitus a puncti magis in borealiter sit limes boreus, ut diximus, obliquita
mundi motu appareant, aut motum quen
eam situm efficere in circulis homocentris, aut in uniueisitati minime homocentris. Id intem est aut cetrum esse circuloru, in quia hus mouens suis motibus terram, nos, utpote ab huius cetro spectare horu insitusi Nerum aut illorum centra terra non esse, neq; uisus nostros undi* aeqtie distare a circulom globorum p ambitu, in quibus deseruns,at si in homocet is ipsi mudo mouentur,&aequaliter mouene, idnam in diuinistribuisi corporibus est, exploratum fuerit ambitus conficere ipsos omnes aequeces res, no per suos orbes moed, sed ad uniuers obuolutione, aequalia q: interualla transire in teporibus apparebulaequalibus, nam homocentrora circulo ru, quae inter rectas
463쪽
lineas assi impiae sunt partes a cetro produ/ctae eandem habent ad uniuersos circulos, quorum sunt partes rationem. Videtur autem celeritate insquali signiferi transires ctiones, re alias quidem celerius, alias ueηior tardius, ec medios progressus facientes motuum uidentur celerrimorum ec tardissimorum esse, ergo no per homocentros mgnifero orbes ferunt,si cum sit aequalis eoarum motus spe statur inaequalis, quod celarius ac tardius alias at in alias signiferi par/tes transmittat motus. Quod si non homo centris seruntur cum uniuerso orbibus, orbes per quos mouentur alia habere centra,*terrae necessse est, quam centri, puncti Flocum ad uniuersum habere ratio conuin cit, ex eo quod nos in eius superficie dimi/diu signiferi orbis supra terra spectamus, utpote e centro coelum spectantes, neq; uissus nostros aeque sema ab astris distare cernimiis, sed ea aliquado remotiora ab terra spectari, nobiscis uideri aliquando propi qui ora. In medio itam terra posita, moneque magis sursum surgat, neque magis dehiscat inferne, neque etiam ualles aut montes habita ratione magnitudinis mo/menti sunt alicuius,atea alira in causa et Te
plane dicenda sunt, quod in suis orbibus
moeso remotiora mod propinquiora or hibus insideant, cum nos tamen loco no discedamus abscessu.; illorum a nobis pax noem Quado igitur ad signit et u cetri locum terra obtinet, par est ut planetae aut non in homocerris, aut non aequali motu seratur, quod diuinis utiq; indignu fuerit attribue/re corporib.quare ad hac inequalitatis ap/Parentia ueteres mathematici couersi sunt indagadam, est siquidem hoc astronomiae P incipiti, ut cuiusuis scientiae,suum opor tet nimirum principi u fixum manere, effecit stabile, aut eo uacillante quaerendu non est qua obrem inaequales appareant astror motus, manente nempe eodem modo semPer in medio terra, apparent a terra stella: sublimes, ec modo humiles t in terra pro/riae urbibus modo in sublime illas attollen/tibus a terra, modo'cotra. Cogitatioe itam cosiderer orbis a B sit, qua circa centrii Cintra huc apstirnal tu,qui non sit homo n/trus E F, sit in huius centris D, dictam re cta quaepia linea per centra, sit A E F B in qua sint D c centra, non dubiuigitur his ita habentibus quin mota per E F orbe stelia cum ad E uenerita terra remotior appa reat. Cum aut ad F terra uicinior propius
siqui de ipsi c est F ut E remotius, quoniacentrum ipsius E. F est in E D no autemstic F recta linea. Quod si c modo superna, modor inferna petat nihil impediret ob te rana uideri remotiores, ec propinquiores At quoniam manet c,eundem semper AEtinens locum ipsa stella abeat logius, acce dat 3 propius necesse est in c constitutis. Hoc primum propositu est fixum astronomis,quo centroru orbium circumuolutora aequalitate custodiat stellas non moueri iri homocentris mudo orbibus, ut cum aequauliter in suis orbibus inaequaliter pergere uideatur per signiferi circuli interualla Danarum nam in orbium non homocentrorum a centro interioris circuli productae rectae lineae ad exteriorem circulum neutiquem similes interiores sectiones erunt, ut bupra est demostrat ti,exterioribus. Sint na rursus no homocentri orbes A B circa centrac oc E F circa centrum D ecproducantur
ab O, D H, D G, D L, D K quae aequato.
inter se inuice auferant quod intra ipses sit essero tamen no esse aequalem H G ipsi L Gnam si aequales ec ipsae cottingantur C H, CG,c L, c K, ec aequales erui sublesi ipsis ad c angulu, nam cetrii ipsius A B est C, sicut
ergo qui sub H D G ad eum qui est sub H Gqui sub L D K ad eum,qui sub L C K quod fieri nullo modo potest, minor siquide qusub is C G, atqui maior est, qui sub L C Meo
464쪽
qui sub Loc, non ergo similes sunt inter
se inuicem H G ec K L. Cum ergo stella in L F mota tuerit, aequales mouerit ablatas earum, quae sunt a D centro productae ad aF orbem no aequaliter moueri uidebit in AB,sed minus quide in H G,magis aut in K Lin tepore ergo aequali min' quide moueri uidebunt,cu loge a terra movebunt. Pluaci eum proxime terra atqui remotu 'a tera ivit Erire propinqua terrae P. Quod si ita, no dubia quin aequaliter moueri uideat in
teporibus inaequalib. Quod si aequalibus
temporibus inaequaliter mouentur, ec cir ca a terra remotione longiori tempore cir ca Propinquiore terrae loca minori aequa ales sectiones ipsius A B circulit rasit, ergo aequaliter circa E F circulum delata stella aequales per partes aequalibus temporibus uidebit , hoc enim erat aequale inaequaliter, porro in A B mouebitur, Jc inaequalia spa,cia in temporibus inaequalibus, oc maiori quide ubi in spacio a terra remotissimo, minimo autem in uicinis Amo, medio porro in mediis teporibus pluribus. Est igitur e
centrum etiam hoc modo capere, ut madicentrum circumeat. Est etiam ut homocentrum ipsi uniuersitati, circulii facias capiendo eccentia, qui moueatur in homocetro, ut suu habeat cetrum in illius cir serentia
homocentri, circaq; eam circumferentiam
aequaliter moueat. Stella ueroin ipso ec circa ipsum, quae aliquando sit in eius partib. Propinquis centro ipsiushomocentri. Alia quando autem inldginquis, circulum in facias in circumferentia homocentri moueri aequaliter, nec no stellam in ipso aequaliter, eoq; modo ad centra homocentri inaequali ater uidebit per interualla exterioris circuli moueri, considerentur namq; h omocentri quide ab E F circa ccentru, orbiculus autequispia circa E F qui G Η moueatur habens in ipso centru,sito pin ipso delata aequaliter ec G H in E F. Manifestu igitur quod cum fuerit in G longissime distabit A c, at cum in H .ppinqiiiij ima erit, ac circa interiecta ac medias his cursus distatias medias habebit positictes quare si sumamus nobis A ceatro G H producendo ad A B orbem rectas lineas auferetes ipsius GH productae aequales no auferent ipsius A s,sed minima qui/dem plurimu aberit AC, maxima aute mi nimii, nam idem est demonstrationis mo/dus. Eccetro igitur c H circa E F homocentrum ipsi AB aequalitermoto, stella paeque in G H transeunte,& aequalib. temporibus B eis qui
limiao L spectantes. uotius ergo modis
sumpto eccentro,neces arioq; duobus modis tantsi, aut enim comprehedit centrum uniuersi eccentrum stellae, in quo mouetur,
aut eleuata est ab ipso, aut ipsum attingit, hoc aute impollibile, nam nun b stella sui γdit quis qua terra attingere. Duobus ergo inquam modis eccerro dato intelligi pos sunt ambae assumptiones custodire aequale stellarii motu esse, at insqualem uisionem,
uocetur sane proprie ecce trus cum habuerit etiam uniuersitatis centra intus, tielut in proxima descriptione. Proprie aute epicy esus cum circa alium mouetur orbem suum
habens in illo centrum uel epicyclus in illo deseretur,uel ille circa ipsum agitur sese circa suum mouedo centru . Causa autem has
ambas hypotheses fuit astronomis admit tendi, quae pos Iuni huiusmodi demostrare inaequalitate, quod prospectus,obtuitus pnoster his egeret ambabus, nam in Sole ee centrus susticit,ut apparentia per sese coseruet,oc epicyclus separatis, qui in homocentuo deferat. Atinatris stellis illis ambob. opus est. Quare & quida mathematici uno uerbo eccet repicresu solent appellare huiusmodi hypothesim, utpote eccetri epicyclum moueri proponentes, manifestu uideri potest ob simplicior sit Solis motus iuxta huiusmodi hypotheses,quemadmoda etiat unae taetsi Sole uariatior est, quod his ambobus egeat, dc eccentro, ec epicyclo,ali stamen stellis est simplicior. Hos sane orbes
inuenimus ex no errantiu sphaera, ad ipsa rum hypothesi si inueniendam egere, quae mouet f - Graecus ἄρ φα . J iuxta Ptolemaicam sententiam centrum annis parte una,
qua hypothesi Luna non eget, ac progre
465쪽
diendo id liquere potuerit. Ueru nunc communes inaequalis apparentiae hypotheses indicemus ad suam uniuscuius traseundo inspectionem,a solari, utpote omnium simplicissima oc apertistima auspicapissimum
De motus Solis indagatim ratione. cap. II.
Uonia Solem intuemur sua cona uersione in obliquo facere circu lo parallelis relegato maxime in
in austrii,septentrionem: in aequino ctiali, elidemin semper destria here circulum, que atri per media signa, alij cclyptica uocitant. Huius aute appellatio 1 is quae per media signa causa est,quod alii Planetae inita. uel supra ipsum couersionesiae numero faciat obliquas,cum Sol uno eodem p modo semper procedat medium alaruallorii obtines obliquitatis intra ex tracpipsum secedentes quando uari j apparent ipsorum motuet. Cum igitur sensui, se nobis perspicua sint, expedit primo limi tem septentrionalem, australemqtie cape te orbis ipsius Solis quo deprehendamus quantu uteri a maximo parallelom absit,
Ierminoris ad maximu parallelorit,ut prius est comemoratum, V aliquid traderemus.
Ad haec it comprehcdenda quonia sensu uolumus ot bis boreu re ausit inii accipereeiuimodi extructum est in strumetam, ut insinua nobis non possit quaestio oboriri. Extruas itain orbis areas magnitudine mediocrisne sua uasta magnitudine sit motu
dii icilix, Sc ne exiguitate ad sectiones adinmittendas minus aptus sit, ec perinde ut dictum est sit mediocris habens diametrum, haudqvad minorem dimidiae ulnae magnitudine, ut sit sectionii excentro ferme sexaenta, talium sit crassitudo ipsius quatuor, titudo aut duaru dimidis.Nec te praetereat quid latitudinem, quid eras studine uocarim. Existit ita in orbis suo ambitu non circvductim factus .atm orbiculariter, sed
eo modo ut exteriore superficiem terminatam habeat ad angulos connexos utri simplanis. Similiter etia interiorem,ac itaque accuratetornetur,ut quadrangulas habeat declinati oes, hoc est, rectas interioris, ex terioris in ambitus ad tempora ac maxillas,
ita nempe polito orbe,orbis ipsius crassitudinem uoco, quae esto couexa ad cotauam superficiem interuallum, quanta coti uplana in utram harsi duaru superficietu. Latitudinem uelo' utrius et interuallum, quoa est inter duo plana, no dubium igitur quin
porteat ab ea, qua est ex centro ad exteriorem iis in superficiem sectione esse Go. eam uero quae est ex centro ad cocauamuis in teriorem earudem quinquaginta sex, acadcouexam us sexaginta. Ab alterutro aut
planorii ad alterum ad rectas lineas daaici earundem sectionum 5 dimidiae. Hunc ita politu orbem, ad normamq; ac libella per actum diuidemus,poreb in trecentas ec soxaginta partes inter se inuicem squales, ac qualia 4 interualla per utru ly planu, quo cras litudine uocabamus, Sc in quaeculii a minora seri potuerit, ut singula segment subdividantur in sexaginta, quor no modo habeamus eius per partes sectione,sed etiaminus parte in scrupula salte prima. Enimn uero examinatiorem ex diuisione habebisemus cognitionem, quandoquide non prorsus ad integros partium limites,quos qu rimus peruenit distantia, quae est ad mari mam parallelorum, sed ad scrupula descendit,ut intra partes scrupula describant. Se eius hoc modo orbis usum meridiani no bis exhibebit, ex quo quaerimus interiecta capere interualla septentri a lis,N australis termini solari obliquitatis posthueor
hiculum alterum tornabimus magnitudiis ne quidem tantum ut possi incocatio meo ridiani eius couexum aptet acc6modari, Mintra ip sum et rcuagi ex ea ne excidat concinitate, illo autem habente quatuor in cras
situdine qualia segmeta erant sexaginta ex centro, ut diximus,ipse duo habeat et dimidiu eorsidem in sita craissitudine dilatitudi . ne utim amborum aequali existente, ut tempora ac maxillae ol bium in uno sint plano, quo planum meridiani non uacillet,qui citcumcurrens intus orbis sine impedimento
ad septetrione & ad meridie sub illo e oluat . Huic aut interiori orbi fixuras appo fuerimus rectas ad illum in utras in eius partes quo uertat,uel in orientalem uel in o cidentalem signata partem indifferens cette meridiani sensui est latitudo, uerumstaurae, nodimec infibulationes sint ex lamina aerea ad parallelogramum rectagulum, ha
beat in diaugion, hoc est, in quod oc unde lux irri patiemergatin ido sit in medio tanquam in ipsis diagoniora cogressus. Hora autem ut rom fat triangula, ius sint adroctos angulos ipsis parallelogramis ut ipsorum
466쪽
tum sitbasis dimidio minor latere, haecque
copingatur per diametru inter te inuicem
in orbe,ut dicta est, interiore,ita ut parallelograma quidem ad rectos sient angulos in orbis maxilla, triangula autem extollathcius mssitudinem,et in extremis suis dos perficies exterioris super radat in crassitudinem exterioris orhis,ut circvacto interiore,consistente aute nixe exteriore extrema triangulorsi partes indiciar,in quas desecta est exterioris orbis crassitudo,transpeetii autem nobis Medio per parallelograma, rectish; stantibus, ecpertusis inuicem per diametru,circulum horum orbium ita construatur, bina fiant ostendicula, ec in utraq; parte crassitudinis maioris circuli figant, ut sese extendant in
minoris crassitudinem, secumin cohibeant ipsum quominus ex caua maioris superfi/eseelabae, uersitame ita ne cohibeat ipsus cir ductionem, ita nimiru copactus orbibus fiat columella basim pensiculatim ha, tis quadratu, logitudo sit mediocris, ut octo digitora. Insuperiore aute parte ubi orbes debent accomodari, ambita habeat
fistularem in c6cauo quadratum, ec talem qualem exterior habet orbis effigiem.Co/lumella aut extruat in parallelo plano ho/tizoti, sumptumin ambitum per meridiana lineam ut sit eius basis quadrangula haec linea examussim bifaria secet quadratum in
duo parallelograma, circulus autem mei
dianus habes altersi intra sese aptet in eius fistula,c5pingas. obnixe, ut hoc manen. te in columella, qui intus circumactus sub ipsa prospectu sine impedimeto exhibeat, & annotationem partiu per extrema triangulorum deductorii ad exterioremus incirculum,& suis extremis sectionibus,quae inerassitudine illius cJijcientium. Admittit
igit parallelii planu ipsi horizoti supposi/tis hineae illine quibusda ut tabula posita
in qua tabula collocare conueniat, quo in
nulla dependeat, producet in parte. Id v ii indem saciet si aqua infusa ibi sistat de nulla
effluens parte tanquam sit concaua.Meria diana autem linea hoc sane modo capiatur gnomone recto stare in hac tabula, orbe sdescripto circa radicem gnomonis, tanquacirca centrum obseruantibus nobis, quandoq; autem meridiem extremu umbrς gnomonis,an in orbem cIdat capi edo puetum accurate, rursus quadoqi post meridiem capiendo identidem punctu etiam per appo/sitionem emendatae regulae coneetendo rectam lineam a puncto ante meridiem sumapto ad id quod post meridiem sumptu est,
hanc di reciam lineam secando bifariam, reeiusde regulae appositione ad centrum cir culi A bifariam facta sectone recta lineam ducendo oc producedo ad circumserentiatis in I sc tibi erit linea meridiana ubique cognominata, quoniam in meridiebus umγhrae, quae a gnomonibus sunt in ipsam ea.dunt. Expedit igitur columella in ipsa cola locare iuxta basis quam diximus sectione, ponedo in considerare, quando cauitas tota circuli interioris umbratur, id , cum erit putes esse meri diem,Solemque eisse in plano meridiani, atque ita reliquum proserendo eum qui intus est circulu spectes quado per utro F ps pectus radius cadat, ec quando que hoc fuerit spectari debet extrema trianguli,quod magis meridiem spectet in qua fuerit parte,& notari pars illa,uel scrupulum debet. Si hoc secerimus Sole exi stete circa finem Graecus Sestiari mn habet, sed putatur mendosum idem. J Sagittarii, ecpostremum signi obtinente, ac similiter circa
467쪽
finem s 2 Ptol. Geminora.J pa ratione terra obtinet, ut iam demonstra rallelorum, sumpserimus in partes custodi est, caretq; cotrouersia auado ab hoc dimistas sub extremis trianguloru,quibus usi sit diam parte spectamus signorii semper sit mus gnomoniis in meridiao circulo, habe pra terram, n6 signiferi modo dimidiu, sed
bimus cinanta ut latitudo Solis obliatatis, omnium maximora orbiu, taquam ergo ita horu in dimidias sumedo inueniemus quan centro terrae nostro posito oculo non insulsi uter in tropicoru a maximo parallelora perficie F, igitur mundi centrum erit,intei distabit,id Q erat proposita, ex quo sane li/ ligatur Sol,acta per utrimque centra A E Fquet media circuleret iam esse in promptu c linea ab A apogio,id est, remotissimo iaposita, polum in parallelota 5 obliqui or orbe a terra loco, motus in eccentro aequabis eclypti .Hoc nempe padio per instra liter per A B circumferentia, rectaq; quaepimentu circusseretia media inter iam dictos am linea ab E cetro eccentri E B pariter cirpolos deprehesa est partiu uiginti triuesse, cuacta cum Sole ab A ad Bus litigatur, acta primorii scrupulorum quinquaginta ec connectat ab F oculo,ad B. Solem ipsa r uunius, secundoris autem uiginti, nec dubia non dubiu laturu erit, quin spectantib. no quin sit ea sere lateris pentedecagoni in m bis in eccentro A B per anguli, qui est sub ximii descripti circulum. Latitudo igit tali A F B putetur Sol tantu moveri, quatum dita esse obliqtatis memorata sit. Duplican/ ctus desinit angulus uerum no tanin circa Fdo nanq; hasce partes et scrupula prima,ac centrum,sed circa E mouetur,ergo mouet
secunda omnino habebimus omne solaris quatum desinit qui sub A E B angulus,qui orbis obliquitate per polos descripti inter circa centru eccentri est quod si idem stari puncta duoru tropicoru suscepta circum/ gulus qui sub A E B & qui sub a F B nihil scientia, nam huius interuallu tota desinit eos inter sediti ne dixerimus, an mota ab signiferi obliquitate. At quonia sicut saepe E an ab F spectemus,at quoniam maior estiam diximus,&Sol,& alii planetae demon qui ad E angulus,* qui ad F triaguli siqui
strantur, tametsi aequaliter mouent, non ta dem angulus exterior est qui F E B maiorimen in homocetris ipsi uniuersitati moue motus existimabit minori, dicta siquidemri manifestu est,non dubiu est quin Solis ec supra est in opticis, quod mapnitudinibus
centrum oporteat admittere, eius a terra oculo Obi cientibus angulos a maiorib.an
longinquillima distantiam, c terrs proxi/ gulis maiores a minoribus minores appa mam,& aliquado celerius, uerum sit,mo rem. Similiter si ab A cosideres Solem in Hiieri uidet,aliqua do tardius, at quae nam sit moueri, colungasin E H F H maior aequalis horum motu adisseretia percipit geometri ille Solis motus indicabitur ci appareat inca demonstratione. Sit igitur eccentrus A E is qui apparet in F, rursus producta B EB c D orbis circa E centrii uisus autemno in D intelligatur Sol A.c motus in C D, sister non in E sed in F quo sit hoc etiam uni igitur ab E observemus sque uidebitur mouersi centris, nee sit dinerentia uisus nostri tus ei qui est ab A in B, aequales siquidem ad F centru quadoquidem centri ec puncti subtendunt a cetro angulos. At quonia ab F spectamus ipsum C D ambitu coniuncta F D existimabit nobis rata esse,quata anit angulus, qui sub c F D, qui maiorest ingulo qui subc D E, quare magis motus. ad B an tu ipsius B E F trianguli ubi au tem ad D ipsius D E F, ad apogium igitur
auferre expedit ex ea aequalitate, qubas arentia inueniamus. Ad perinis aut cappo nere aequalitati differentia, quo rursum a parentiam coprehendamus,quaob rem primu in nobis Solis motus aequalis inuenies dus est quantus sit inde apparens, Vel a dendo, uel auferendo.
468쪽
V Perea hypothesim suare, quae est per epicyesu,sit ergo
centrus quide circulus mundo A Brentiam 2qualis Solis motus oc apparetis. Expedit quom per ea hypothesim demon
E centrum in quo sit oculus noster. Sol autem moueat no in hoc circulo si quidem non uidebitur moueri inaequaliter in tepo/re inqua aequali maiore, minorein interualio sed in alio moueat orbe qui semper centra habeat in ipsius AB c D circuserentia,
si is FGHK circulus producta in ipsum
ε' linea recita,ut sit F quide remotillimus a terra locus moueat, itam epicyclus qui de G H K ab A in B circvacius ab A E re Glurea. In eo aute Sol insideat AB Fapotioremotissimo a terra loco in queat, igi/riu autem maiore uelut in ea quae per eccentrum. Hoc ergo commune ambabus h ypothesibus sumere conuenit, re in ea quae per
epicyclum est hypothest, epicyclum qui/dem in sequetia moueri,stellam uero in epicyclo in partem contrariam aeque cito quo semper simul reuoluantur, couersionem l faciant aequalia inaequalibus, hoc e sit, ut epicyclo moto ad duo scrupula, uerbi causa, aut tria. Sol quom in ipso aeque moueatur, pariter Preuoluantur,re Sol, ec epicresus in orbe,in quo sertur,ut A A C D dc diol in F G H V epicyclo,utaute ambas hypothe ses reducamus apogio eande senast habete distantiam a uisu nostro, pariter in perigio cossiderandus quidem suit excentricus A ncircλ C cetrum.Oculus autem noster in D,
tur epi clas GH K ab A in B, circvactus ab A E recta linea in eo plane Sol insit deat AB F apogio per eadem in G, in quo igittempore epicyclus motus est per A B oracumferentia, ubi motus est aequalitatis motus epicycli qui ab A in B qui autem appa rens Solis in epicyclo,qui est colunc Ei G Edefinitus ab angulo qui est sub A E G anagulo. Proinde apparens aestiali maior est rursus epicyclo ita posito Sol ion in e dem feratur, sed in G ab ipso apogio F cer tum est quod iuxta hac hypothesim aequali exsae te eo qui est ab A in B appares qui dem sitque oesinit qui sub A E K angulus qui minor est aequali,quod e a demonstrautii in hypothesi est quae est per excentra. Verum in illa quide motiis ab apogio suit
maiorem prorsus apparente aequalem indicabat In hac autem quae per epicyclum Sole in ea de parte delato in qua ct epicyes mouer minorem aequalem facit. In contra
aequalem uel b D C ipsi A E 5c circa centra
D re epicyclum ipso a F, cuius apogium FPeripium autem B cum sit talis positio, ma nifestum quod in excentro motus Sol,5c in epicyclo erit a terra remotiissimus in F propinquill imus in ii ci in loco perdiam trum fuerit,ut pro F fuerit in A erit epicyaesi apogium, at pro B perigium in tri nam tum Sol erit in ii qderat petigiis, ei ipsius A ri epicycli. Hoc autem maioris perspi/cuitatis causa hypothesium ponatur nulla Iam sibi uendicare dii serentiam Solem apogiorum,perigiorum p causa: ex his erit manifestum medium inter bina centra, aequa lem habere rationem a centro ad circuirentiam us* epi est, unum enim rei denuesse videi ad apogiu interuallum per utrinque hypothesim ab oculo nostro,quare ne celsario quaerendum tu detur quam ratio nem habeat, quod est mediu inter bina ce to,ut c D ad ea qus est ex centro eccentri,
nam eade erit ratio, ec ex cetro encycli ad
469쪽
eain que esse centro homocentri per me. dium signoru, aequales siquidem sunt,quae ex centris eccentri, o homocetri, ut A CocE D ut sit remotissimub terra illud idem, ut
dicebam .Hanc ergo rationem quaesierunt, ec geometricis rationibus inueneruc,quas qui longius scire uoluerit legat mathematicam magn1 coitii letionem Ptolemaei, non
enim cuneia hic prosequi nostrs insititutionis est sed quid id sit indicare quod quaesie runt, ec quomodo inuenerint prisci mathematici suggerente Deo lumen in tenebris, ta 'us appareret errantia sydera no essent,
quod suos, ac Ppetuos ordines, ut par est,
diuina sacere sequani, quare demonstiant quidem mathematici pluribus demonstra/tionibus mediis, quod est inter bina centra vigesima quartam esse partem eius qua est
ex centro eccentri, oc perinde etia quae excent homocentri eclypticae, eandem ra/tione e diuerso habeat uigesima re ciuadruplam eius quae est ex cetro epicycli. His autem ita expositis reliquu est, ut intueamur ubi remotissimus est Solis a terra locus,&ubi proximus nobis hoc est, in qua signis eri parte,& horum utrum p an semper in eaudem, an mouet sicut ec in alijs,ad hoc inueniendum prius captu necessaria uidet quis deluum Solaris circulus sit, hoc est,ut inuenias quato tempore Sol ab eodem puncto ad idem puncta ex amussim perueniat nono, non errantibus, id est, fixis stellis obγέeraandi sumentes aucupium couenionis, mouentur siquidem etia illae in sequentia. Proinde si ad has conuersionem capias, uelat ibi causa si cor Leonis spectes expeadit no modo solarem orbe capere, sed etiacordis Leonis motione in anno, de hoc in
consequentia moueat centesima portione unius partis parte ne intelligas tricena seaxagesimae lyptics, sed interuallum ipsius quantu Sol aequaliter in unaquam uniuersitatis ponitur c ersione ab occasu in ortu suo motu, quae uel etiam instrum entis do. Prehensa astronotricis ti icena lexagesima
quinta fere pars, idci manifestu iam omni/hus ab ea couersione,quam ab eodem puncto ad idem punctum facit:nam mathematici non triginta sex millibus annorum s Lunaici tale signiferi est culi couersionem
sieri,sed uigenis sex millibus quingetis ui/gintiquinq;, nam si circulus signifer singi
tis cetum annis mouet ab occasu in ortum rhasmodi parte quatum pensiculatim est
tricena sexagesima pars eclyptica, dc non quatum Sol per sese mouetur, ut dixi v
ab occasu in ortum in unaquam conuersi ne uniuerit per triginta sex millia annotis debuit haec fieri eotieriso,at quonia demonstrant huiusmodi couersionem seri,no ita, sed per triginta sex millia anno ii quingentos uiginti iturur,no debemus signiferum orbem dicere in annis centum ab occasu in ortu moveti,quantum tricena sexagesima pars ipsius est,sed illam qua ai ut moueri lem ab occasu in ortu suo motu unaquaque conuersione uniuersi,nam eum Sol aequin suo motu in anno cursu signiferi circula ab
eodem puncto ad idem puctum diebus per agit trecetis sexaginta quinet,& sere quar
in parte diei. Si ergo toties centum ceperi mus, ec ad quartum ipsoru too. hoc est, zs. habebimus ad unguem annorum trigem sena millia quingetos uiginti quin p: nam quonia talem solate accipimus parte, per centum annos signiferum circulum ab oc casu in orta moueri quarta pars per uigiliuquin* annos moueat necesseeli, ut ergo redeat unde exivit oratio expedit, at ut ma themathici insignes,ad tropica pucta, atavaequinoctialia couersionis obuolutionem
spectanda Solis iliquam 5c reliquorum anetara, tan b immobilibus existentibus tropicis ac aequinoctialibus,hoc nempe quidaaisit, exactem defendiit, tametsi aliis uisum tropica moueri no certe per uniuersum orbem,sed utrini aliquot partibus,ta rursus redire in easde, ad haec igitur utpote immota obseruationem dirigunt inueni edo tempus in quo Sol ab eodem pacto ad idem reo
currit,us ab trope ad eadem tropen, ues ab aequinoctiali ad aequinoctialem,eadem paetem 3os. diebus, oc quasi quarta unius dicipari quadoquidein tricena nesit absoluta esse partem uolui,quare annus quidem Aegyptius no coiectat quartst, ut singulis quatuor annis,dies una adiiciatur,ut sex iaciat dies sed ea quarta mesibus inserit, qui
autem quaediximus sequunt obseruatio nes,no modo inter quatuor annos una cctstituunt 3 .dierum sed etia intra L Θ Pro.
rius haberis Meκόσια trecetos. J tricenos annos
unum non apponiit diem,quod s - Proclo
singulis annis desit. Hoc igitur ex obseruationibus assumentes annuit Solis tempus, inueniunt aeqtiale diurnu ipsius motum tmidinem signiferi partiu diuidendo iuxta teporis multitudine, oc quonia annua multitudo estι M. dierum,& i s. Primorum s putoriam
470쪽
putorsi,ob .no perficiens, sed ad ir. secun
mam tricena parte, m si adhibita proportioe die secemias una parte siet, prima qui dem sexaginta unius diei cucta sexaginta, quord quarta pars i s. secunda uero sexagesima sexagies sexaginta. Horu aut L . Pina
trecentorum. J tricenu duodecim, prouide erit
quarta pars diei secti proportione ad par/tem 2 s. primorum sexagesimorsi s 3 Proc.kan τριακοσιωυ, trecentesima. 2 tricena ablatae,
quae in ii. secundorsi relinquit quarta ei Iehuius reliquam i q. prima dc s. secvda ab uno Primo ir. secundoru ablatoru, ad hoc igitur multitudine partientes partes unius couersionis 3σ. ratiocinado inuenitit aequalem diurnum motum non persectum partis unius,sed primora scrupulom quidem so.
α s.. Secundoru autem 8.ec tertiorum II. ec quartoru. Froobis sic quidem Ptolemaeus vero is Ribet. J lo. Frocliis haec habet, Μ πεμά ac si sit, rquinto Hsed numerum no habet, qui est in Ptolemaeo, odecim.J8c sextoru 3 a. atq; huc usque
sub diuisione sexagesimorum producunt, quod septimoru.8c adhuc breuioru diuisio
sub sensum no cadat. Hunc igitur diurnum uale motu capientes, Horiaeu habent uia gesima θc quartu diurni capientes at men struum diurni trigenti cupiu inuenere. Deamostrato uero ab eiusmodi ratiocinationi hus annua multitudinis tepore,ec diurno,
re menstruo, θί hortaeo rursus ad obseruationes ueniendo ccucta liquide ab ipsis de/scripta, aut obseruationes sunt,aut ratiocinationes 3c ab obsieruationi b. aut demon stratioes geometricae, quas apodixis grammicas uocat, aut hypotheses solu spectatriss adeo cernunt, ut plurimo tepore trasit I ab Ariete ad Cacrum, quarta partem. Breuissimo aute huic oppolita, lus est a Libra, ad Capricornu. Reliquarum porro in minori quidei Capricorno ad Arietem,in Iongiori autem a Cancro ad Libra, at* hse quidem obseruando rursus considerarunt, in qua nam dem si duodecim partia, quam dodecat orium latini graeca appellatio
ne utendo uocare no formidarat,quatuor,
plurima tempus sumat, Sc in quo minimis, id* ad examinata deprehesione producendo, quaeda obseruationibus, quaeda geometricis Iinearibus inqua institutionibus dea monstrant apogiu quide esse solaris circuli partium, ut quida Geminorum s. ut alii io.
ut abj unius oc primoru sexagesimors io.
Perigion aute Sagittarii tantunde,ec quo/nia, ut iam dictum est per ipsas easdem perpetuas positiones spectarui maximos, minimosin Solis motus manere ipsius a ponio una dixerunt, ec perigium, no uti P in at is signiferi sectionibus, uel apogiu, uel peri/gium unqua Solem facere. His igit inuentis Roteris etia facere tabula quae possit demostrare sine errore Solis motu, Sit nanam tabula satis ampla, de quavis materia signiferu habens descriptu orbe in suas diuisum partes A B N partes in sexagesima prima, 5c haec in secuda,et quoad potueris partita maiorib. Iineis definitis, inde sexagesimis primis ec secussis, portionibusq; adhuc minoribus, ec capiendo apogii oc perini domonstrata partem,tat Geminorum s. oc 3o-
prima minuta, Zc Sagittari j tatundem scribe horum diametrum,& dispescens diametrum centro discute a cetro parte una diuidedo in o.aequales partes eam quae ex centro, εc hanc quadrupla, re uiginti pia mapiendo, hocin centro illas circulum facito intra eclyptica E F. Is namin tibi erit circa
quem Sol mouet, recapiendo qus nunc est positionem Solis ex diariis, dispeste eu
eccetrum in partesue oo. 5c partes in scrupula, & scrupula prima in sexagesima quoracunque potueris, Ponem Solem in ea qua nune est positione,et habedo diurnu aequalem motum Solis uniuscuiustu diei eum sumendo ab eccentro, iniunge a centro esspticae pum, in quod inciderit diurni aequa lis motus acceptio, eceiiciendo quoad imo pressae tibi eclyptios appositioi reguis eraaminat s habebis in illo apparetem positionem,ut in descriptis circulis si capias in Solsit in is pucto,coniungendo Di 5 prodacas ad eclypticam inuenis K punctum, nu
meras. ab apogio partes quatum absitabapogio A scrupulain, habesq; ubi Sol iuxta