장음표시 사용
71쪽
unde haec melius formentur λ Ab obscura sunt
superus, ct inferus , ur mare superum, mare in
moratis patet. Nam prosecto quum huius generis voca bula omnia habeant eam superlativi formam , & cstteroqui solum post, seu 3 sitivus, si possisus non si ζ ejus superlativom . eam non haberet , quid caussae , quare hanc illis Pline convenientem, illis accensere nolis 3 tanto magis, suum di apud Tertullianum , Sidonium , aliosque positamus pro ultimo clarissime ponatur , & in Glossis Isidori sic ex-Ponatur. Nec morari quem debet, quod hoc vocabulum maxime per. v scribitur Postumas , cum reliqua elus formae tandem I receperint Nam , ut taceam , etiam re Ii quorum nonnulla in vetustissimis codd. per V scripta occur-Tere, ut citumus, &c nec nisi sero, leu tempore demum imperatorum coeptum dici & scribi citιmns, intimus; sciendum cst. hoc vocabulum , quia ex promiscuo in proprii nominis usum pene prorsus fuit transtatum . tanto magis, quod
promiscuo usui aliud eiusdem significationis & gradus sella
postremo, reliquisset: & POrro, quia propria nomina non tam facile subeunt illas pronunciandi & scribendi mut riones , quibus Obnoxia sunt appellativa , illud ergo. inquam . ista de caussa constantius retinuisse antiquam stripturam , quam reliqua ejusdem formae , qtiae in promiseuo appellativorum erant di manebant usu. Ne temere hoc affirmare videar , similiter plane se res habe pin vo ce 2'intas. quae in appellati vo usu sine C litera scribitur , at cum proprium est nomen, cum ea , cum qua Mantiquitus scripta fuit, utpote derivata a quinque , Posteriore u mutata in C. in proprii vero nominis usu vere re-xentam esse hane literam , scriptumqtie tauinctus, probant xentium striinctia Sc Iuinctilia nomina, quae in antiquitas mis lapidibus & nummis sie scripta occurrunt, tum etiam nomen proprium mensis Muinctilis. Ergo sicuti haec vox, nuando proprii nominis usum obtinet , diutius & rectius servavit , tum ipsa , tum quae ab ea descendunt . Priscam scripturam , eademque , cum appellativa est . eam mutavit , sic profecto nihil mirandum est ροβω- mae eam praeferre integram , adultera xis licet aliquantum
appellativis, quae ejusdem formae sunt. Ad eandem hane formam pertinent etiam dextimus & snistimus , quomodo anet isos dixissὲ testatur Festus. Vossius de Anal. II. ar. pontivis haec adscribi omnino vult; sed nulla profecto ratione. Rectius ibidem de voce postumus disputat , quod& facit Maximus Ictorum . Jac. Cui acius , non aliena
hiec existimans, quae in Observ. siris, III, 6. doceret juris aevitis studiosos,
72쪽
is v inter ager dixit Cato : exter honos Statius; extera regna Virgilius : exrems nationes pastim leges ; super, i ferque vicinm Cato. Saeptis ali-
uando fuit in uiu : unde Cato dixit , resterisciano, rapi Mam discordiam. , , t Itaque Sae-
pius non est Ad verbium a Saepe, sed Nomenis neutrum , & Graeco more dicitur per Elli- psin praepositionis κατα, sicut cetera, quae vul- go Adverbia comparativa dicuntur, Melius, is P us, Deterius, Citius, Celerius, &C. quorum, , usus est Politivorum similis : Dulce ridet, is Turpidum Gratur , Infanum irascitur. I Propiis antiquum fuit, unde propior. Varro . de lingua Lat. sic ait: alias ut duo prima absint; ut,
optum, optius, optimum: aIi- ut primum, is tertium; ut, metam, melius, mellisimum. Nec verum est,
quod abunt, non posse duci comparativa a nominibus habentibus vocalem ante is , vel us
nam a tenuis, tenuior, ae tenui Mus trita sunt.
Cicero in Bruto : Uuissime autem mecum fuit Dionisius. Suetonius in Galba: augidui imi usuri Varro L. Rustic Ita sunt alsidui ei. Et paulo post: eosque a Uuioresfaciant. Plin. lib. t 8. Mι- lites frenui Mi ex agricolis gignuntur. Tacitus lib. 1 o. Bellum strenuus mi cuyuj e periculo geri. Plin. lib. .Epist. Exiguissima legata. o LOvid epist. Hy per. H Do fratrum populo pars exiguissima reflat.J Lucretius lib η. Nam nihil egregius quam res est cernere apertas. Pila imm, reprehendit Cicero Philip . 3 Sed satis est Antonium eo fuisse usum : utitur & hoc nomine Curtius lib. q. ris Noxius M mum animal , dicit Seneca de Clement. lib., , r. in fine. J Citat praeterea Priscianus ex Catone arduitis iter, & arduusimo aditur ex P euvio , egregius ima forma r ex Iuvenali S
tyr. q. egregius carnat et ea M. Catone ,
73쪽
e industriorem exercitum; eX eodem Catone, visam noxiorem, &perpetuitis, &perperui imo curriculareπLucilio, vjsticipaulo strenuior. - Plaut. Epid. Si , , deneris strenuiorisuas pugnas praedicat.J Notai da etiam sunt, i Maturrimus apud Tacitum , α maturi simus apud Ciceronem, dc Columellam:
tum. Superlativa in limus plura ponunt alii: ego tria tantum reperio , smillimus, facissimvi, humid vir Seneca utitur imbecillimetu, & imbe-
Usimor, epist. 86. Neutrum probo.C A P. XII. ui P persona in verbis: exploduntur personalia Grammaticorum. In uinatura ostenditur. t Erbum est vox particeps numeri perso Iis V cum tempore. Haec definitio vera est, M
persecta , reliquae omnes Grammaticorum ineptae. Neque etiam Aristoteles, sea
quisquis ille fuit, qui scripsit.
apti distinxit quid estet verbum , quum ait 'Herbum est voxfgnificativa ad placitum , &c. Neque enim haec descriptio attingit causas , secleffecta, di adjuncta; atque aueb inserit nega
74쪽
tionem , quod in definitione ferri non potest. Sed his omissis , de iis quae accidunt verbo,
disputemus : ea vero sunt, Accentus, figura, riria species , numerus , Persona, tempus, conjura Acelden
gatio. At de quatuor primis jam dictum est, ita.
de reliquis nunc erit dicendum. Personam vocarunt Grammatici , quod Graecis est προσυπιν, Persona.' aptius verterent, faciem , aut vultum d nam
Aptius verrerea fatiem J Nullus tamen dubitem , quin Eodem significatu Grammatici Graeci προσωπον dixerint, quo Latini personam , quum etiam in vulgari usu utraqua vox ejusdem sit significationis , h. e. significet primitus larvam , quae histrionum ori dc vultui applicabatur , eum Iiue referebat hominem , cujus illi personam sustinerent eu partes in fabulis. Verum quidem , quod terminati O-mum verbalium differentiae recte possint facies , seu βο- . ιιes , seu figura , seu etiam genera appellari, sed non mo-i do hae, quae constant diversitate personarum , sed & quael remporum ac modorum , irmno dc in Nominibus, quae Gel nerum 8c casuum. Verum sicuti in Nominibus varias terminationum differentias, prout variis ex caussis oriebantur , appellarunt Genera , vel Caμs , sic in Verbis similes eodem jure vocarunt Per as , vel Tempora . ac Modos. Persina respondent quodammodo Generibus, Tem-Fora , 8c Modi maxime, casbus. Et quemadmodum in Generibus duo sunt praecipua masculinam Ac femininum , pr
diversitate sexuum solummodo duplici, unde Generis doctrina originem traxit: se in Personis duae item sunt praeci Puae, Pro natura sermonis, qui ab uno proficiscitur, Sedirigitur ad alterum , ejus nempe, qui loquitur, dc ejus , ad quem oratio tendit. Accedit Geueribns tertium, quia quam plurima sunt vocabula , quae nihil ad sexum animantium pertinent: similiter & duabus Persenis tertia est addita , quoniam in fabulis seu colloquiis sermo plerum que sit de aliis , quam inter quos instituitur. Immo sicuti tertium Genas 1 Grammaticis appellatur Nentram. Sic dc tertiae persona verba dicta etiam sunt Nullius Vido Voss. de Anal. I. . quia intellectus Nominativi iste es inf-nitus , ut ait Priicianus, sed & saepe indefinitus. Porro Genera in Nominibus requirunt convenientiam substantividi Adjectivi , quae declaratur per me , Hac , me , sic convenientiam Vcrborum dc Nominum , quae de-
75쪽
proprib terminationes illae verbales di euntur
facies : ' nomina enim perinam non ha-honi , sed sunt alicujKs personae verbalis. Et vero recte enuntiant Grammatici : Omnis min
elaratur per Etο , Tu , IIIe. Nam uti nequis dicere Vir docta , siet neque 's amas. Denique diversa Niaminum Genera reeipiunt druersas se invicem terminationes per casaes In Singulari Ec Plurali: similiter diveriae Uerborum Personae andem terminationum diversitatem recipiunt per Tempora MMedos in utroque item Numero. Quaproptet sicuti trer terminationum differentiae in Nominibus . maxime Adjectivis. conspicuae . Genera appellantur, non vulgari illa significatione , ut diversae terminationum species, sed speetali a sexuum diserimine petita , sic eodem iure & ratione tres illae in Verbis differentiae terminationum appellatae sunt πρ σω- α Pertona , a duabus colloquentium personis, quarum altera est loquens, altera audiens, & sermonem aeeipiens. Ceterum sicuti Generum differentia revera inest in substantivis . sed maxime conspicitur per varietatem terminationum in Adiectivis, sic & personarώm differentia revera est penes Nomina , licet terminationes earum ratione discrepantes appareant in verbis.
v Nomina earm persumim cte. J sic loqui debet Auctor . quia
Personarnm appellationem in re Grammatica non aliter accipit , quam variam terminationum verbalium speciem seu faciem. At vero si rem recte consideres , ipss Nominibus veImaxime, immo unice inest Persena, & verba se habent in Personarum ratione ad Nomina plane , sicuti Adjectiva in rationo Generrim ad substantiva , quibus solis Auctor cap. 7. Sc recte, Genus adscribit, exclusis Adiectivis. Et proinde , quum dicimus , 'Petriss Oidet parietem, mea quidem sententia , petνωs est Persona tertia , seu designat personam ejuε , qui argumentum est loquelae, atque adeo tertius inter Loquentem & Αudientem. Videt vero proprie non est Persona, sed terminati verbalis ad Persnans tertiam accommodata , sicuti Forte est terminatio Adjectivi ad Garitis Neutririn sei, tertiatm consormata. Ceterum sicuti Generis mentio 8c disserentia in arte Grammatica propter terminationum in Adjpctivis diversita tem jam est necessaria, ec absque ea esset, non requi eretur a
re porro sicut illae Adiectivorum terminationes recte dicuntur istius Gene=is, Gjus formam prae se serunt, Ze eui jungi queunt; si e plane Presens in discriminis ratio fle appellatio iis eadem arte prooter solam terminationum in Uerbis diversitatem requiritur, sed & illae ipsae verbales terminationes recta illius Perpana, cui conveniunt, dicuntur.
76쪽
minativus est tertiaepersenae , praeter uam ego, quos etprimae: es tu . quod 'fecundae r sed longε fal-Iuntur in eo . quod credunt Petrum . Joannem esse personas & quod peJus est, vocant ingen- μοι res, Sparientes personas, suppositum . &appo tes aut pa- situm uer nae verbalis : ' quasi Latine di Ce- tientespe retiar. hi unt qua tuorpersonae, ubi sunt quatuor sona. homines : qtium enim dicimus Peritis vide parietem, Petrus aut paries non sunt perssinae,1 ed viget, est persona, id est , facies , cujus suppositum est Petrus , appositum parieae. Et Cur Voces agentem persenam , quae inpi in recto patiatur etiam in activa voce, ut Perrus accipit plagas, dolet, patitur furuera. Quid ρ quod verba ab hac facie, seu persona dicuntur Per-' sonalia , aut Impersonalia : haec enim facies solis verbis convenit. Qua in re supine falluntur. Grammatici qui quum verba perso- a Mnalia esse dicant. quae personas, tempora, is nu- πε rb mmeros habeant; impersonale nescierunt definire, Peryonalequum illud omnino deberet elle, quod numeria, AMMPersonis, S temporibus careret e quale est , amare, & Imρευο amari, quod propterea ver δ dicitur infinitum,clliod Πῶς neque numeros , neque persenas, neque tem
do continuantes aeuumqnadqne pranomen per ternas personas amodo alternantes per sinistas. Ubi manifestissime terna δε ingrua persona pro tot hominibus gentis Domitiae ponuntur. Sic forte & Cic. Famil. v. 12. β nno in avraemento. mnaque in persona mens tua tota versabi aer. Scioppius dastylo Histor. pag. r I9. posterioris soluin modo aevi script ribus hanc Fersona significationem tribuit , probatque ex his Senecae verbis in Apocoloc. In persionam , noa in remaicere. Sed profecto , si hele simpliciter hominam sieni fi-Cat , ut vult , significat etiam in Cicer Famil. VI. s. Nasuquam visi honarificentissime Pompejum appellat Caesar; at in ejus peUonam maelia fecit asperius h.e. in ipsum hominem. Sie XII. 16. Turpitndo persona ejus, in quem libirius invehi-m r , ννα vindicabit. Distiir Corale
77쪽
pora finiat, nec determinet ; quae omnia in mi ε in verbis finitis , ut amabo , docebis , praescripta in inveniuntur. Nam quae insania eΣagitat Gram-Inaticost quum dicunt personalia esse , qMe
tur , hoc multis modis falsum est: namsi iuris ' rartiis personu, inquit Caesar Scaliger , verbum' b, tantum inmeniatur, id satu est ad verborum naturam' confituendam I neque enim deest hoc verbis iis, Iedras, quae ipsi sunt applicandae. Fac terram de se Io- qui , in nis1 illi primam pactivifersonam , aror ab ingratis. Sic nihil impedimento eit, quominus verbum Pluit. primam personam habere dicamus ,si modo loquatur Deus. Haec ille. Sic decet, aut ducent seinper in tertiis personis inveniuntur ; quia res , quae decet , & ornat aliam , in tertiam verbi personam sertur : neque enim ego pota
sum decere alium , sed coma , vel vestis decet illuni: quod Hispani dicimus, Ella d bisu. Si tamen ego aliquo modo orno regem , MCondecoro . cur non dicam , ego regem deceo rquemadmodum de sacerdote quodam Apollinis appositissimε dixit Statius: Si non dedecui ua jussa , tulique prementem. Plato in dialogo
de Ente aperti docet, sine nomine is verbo nuIro. Na Iam constare orationem. Si igitur ex nomine rebaid. verbo debet constare oratio . ut postea docebimus , perperam docent Grammatici , ver-ha imperionalia sine supposito inveniri , ut miseret, licet, curritur, Netur. Sed longe falluntur, qui suppositum. aut in verbo latere, aut ibidem in oratione esse non viderunt. Nos impersonalia non rejicimus , sed ea esse, quin vulgus Grammaticorum obtrudit , Pernegamus : nam si personale verbum est , quod
Personas , & numeros , ac tempora finit Sc
78쪽
determinat: ut amabam, Iegus imperse Ieerit, quod omnibus iis caret: ut amare, tuis σjuxta illud Aristotelis: Contrariorum ea em est diaseiplina: in iis enim neque personas, nec num ros , neque tempora poteris assignare. At o jicit Grammaticus, in conmenit, licet, curritur,
non esse tertias personas . sed aliquid simile tertiis personis. Sed quid mirum , si Grain
maticus caecutit, quum Quinctilianum habeat LI. t. ignorantiae suae auctorem : inquit enim; Iam , cap. 4. Itur in antiquam si am, nonris propriae cujusdam rationis es 8 Nam quod initium ejus invenisae 3 cui mile, Fletur, accipimus: aliter; ut Panditur i aerea domus omnipotentis Olympi : aliter; ustotis usque adeo turbatur agris. Haec ille,
qui si legisset Aristotelem , & Platonem tam
testantes , sine nomine & ver non posse constare affirmationem , Vel negationem , in hac salebra non haelisset : nam itur iur ; &fetur fetu/ς & rurbatur turbatio id est fit turba , quid differunt a pauditur domin 1 Sed de hoc latius in principio Ellipseos. & lib. 3. cap. 1. Sed rursus insurgunt Grammatici , asserentes. decet, convenit, & similia , dici posse infinita:
quia nec numeros . nec tempora finiant , &terminent : nam absolute vicitur,' meo nos, decet te, me , illas. Imperit. sanε illi. qui ex accusativo transitionis judicent verbi naturam,quai non eadem sit ratio in omnibus verbis; ut .
somnus capit me, re, sius. Virtus oblectar vos, me, te, illin. μι smile Verba haee Quinctillant, ut recte intelligi queam, putem aliter distinguenda . quam fit &hic, di in ejus edd. Nempe , en, Iimile , Fletur. Aecipi saliter, res, eanditur &e. Voluit Auctor oppositis inter se personali locutione & impersonali , clarius probare & confirmare, quod modo dixerat, esie vanetronis cui dam ra mni .
79쪽
riis. Sic , caupare decet nos , ma, te, illax, id est, cantus. At quid dicent de tempotibus 8 ne gabuntne, decet, decebat, decebit ,' curritur, cur*batur curretur , esse di ver ia tempora Illos igitur omittamus , & vera impersonalia, cum .diba Consentio Romano , credamus esse , amare , Infinititia amari .amario nam quemadmodum , amo, sunt vera mavi, certae personae, numeri, S temporis esse Impe cernuntur , unde verε vocantur Personalia, lia. & Finita ; sic in amari Sc amara ι : neque per-λuas , neque numeros . nec tempora possis
definire : unde merito impersonalia & infinita nuncupantur. Postremo illa differre di-Cuntur , quae natura disserunt : sed amat,
docet, amatur, currisur ι natura non disserunt: quia personas, tempora, ac numeros, & n
minativum pro supposito habent : sunt igitur
Personalia. mare vero, & amaris S amaris, neque personas, neque tempora, neque numeros invenias : & accusativum pro supposito habent , qui casus nominativo maritae adveria' satur. Hare igitur procul dubio ' mera dici de hent impersonalia.
eici insulta, quam Impersenatia , quia ipsorum persona . ut dieitur . & numerus nulla terminationum differentia defi- Pitur, ipsa vero personae non sunt plase rimilius . sed revera omnis sub una illa terminatione. Nam Alcimqs . scio me, te, iuπιν Urare in omnihus personis. Accusativus enim ante infinita praebet per omnia vicem Nominativi ante finita. Qua propter impersonalarem appellationem reliquerim ego sane illis, quorum Nominativus semper stipis Primitur. & unius tantum personae terminatio est in usu. fateor equidem cum Sanctio dc scaligero , non ita recte istius di in ba impe snaua diei . si eorum natura , diaconii ructionis ratio ponsideretur , qui4 Nomin/tivus , ut ut stipprimatur . semper tamen intelligitur. sed tamen
quia ipsi vehama Ma appellaverust, i vide vossi de Anas. III. r. de
80쪽
CAp. XIII. Modus excluditur a verbis enumerantur verbi si tempora. Imperandi tempus semper offuturum.
Modus in verbis , quae Species vocatuP Modus
a Varrone nou attingit verbi n poturam ; ideo . verborum attributum nitur in-
non ter Aecidenisau I. r. 3 & quoniam usus distinxit quodammodo a ceteris uerbis horum constructionem , quasi propria cujusdam rationis , ut ait Quinctilianus 1 8e praeterea quia duae priores per- , Lunae vix reperiuntur , & m xime quod Nominativo . in quo inest persena , non videntur regi , non negarim ego hanc appellationem istis verbia. Tantum monerem tyrones. impersanalia dici, non quod non habeant aut habere queant diversitatem terminationum Personalium, nec quod nullius sint personae, sed quod prima specie videantur siue supposito seu Nominativo consistere , tum quod duas priores personas seu personales terminationes vix recipiat usus , quia vix admittit significatio. b. . Non attingit vobi naturamJ Multa sane praeclara docuit .& primus observavit Sanctius in haece Minerva , in primis in Constructionis ratione. Sed tamen in ipso artia Systemate, dum nimio novandi & mutandi omnia studio
fuit ductua , modum aliquando excessit , . abjieiendo terimere , quae dudum iam suere recepta. 3e suum tamen irae arte Grammatica habent usum. Indicio sine vel hi ipsi Mini, quos non attingere verbi naturam nec versior- esse attributaem ait, Sc proinde a verbis excisdit. Atqui eodem plane modo se habent Modi in verbis, quo cases in Noeminibus. Utrique consistunt in diversia te minationibua pro diversitate constructionis. Utriquet ab illa terminationum diversa forma nomen suum aecepere, ut illi dicantur terminationum varii cases, hi mai.,Denique utrorumque terminationet singulares appellantur a potissimo earum Diu. non unico veluti Nominatisaes. Genitivires &e tum IndicasIυ- dcc. Neque vero Modornm in verbis appellatio ad significati nem refertur, ut per quos significetur, quomod quidque,
quod singulis verbis denotatur , faetum sit, quod sane, ut vult, α inca