장음표시 사용
81쪽
non est: sed eκplicatur frequentius per casum seritum : ut mea pome, tuo Iussunci: non rai d per
adverbia: ut , male currit, bene loquitur. Et
cum Aristoteles de Modis , seu Modalibus
disputat, Contingenter, necessario,pfr accidens curto 4. Wr, tapE dicit. Viderat hoc Caesar Scaliger,quum iis .i:, di Xit ; Modus tu verbis non fuit necesserisi. Seclquod bene sensit. mald tenuit , secutus Gram malicorum turbam , qui adeo varii sunt itius modis constituendis , ut nihil prorsus certi
& in easium movet sanctius, per adverbia, vel etiam per sextum casum explicari debet ; Sed ad rationem variarum
rei minationum diverso modo diversis elocutionibus SI constructionibus aptandarum. Ceterum excessere lane & Grammatici priores modum, dum immodice, certe ultra quam debebat. h. e. ultra terminationum diversitatem auxere M dorum numerum. Recte tamen constituti sunt hi tres in ver
his Finitis. Indicatiores, imperativus, Sc subjunctiυns, ter minationibus quippo variis distincti. Imperaιivum , per se patet, ita dictum, quia potissimum quidem imperantis oraticini convenit. Usurpatur tamen de in rogando & flagitando. Itidieativns ad indicandam simpliciter rem ipsam , MProinde in absoluta oratione . seu in priore commate cuiusque periodi , secundum naturalem constructionis ordinem : vel etiam in simplici unius commatis periodo, itidem ut Imperativus , adhibetur. At subjunctivus ita dictus est . quia eius terminationes solummodo in commate , quod priori
subjungitur . loco in habent , licet prius illud saepe absit . per Ellipsin suppressum, sicuti abest in illis exemplis, quae
Auctor mox adfert, ic quae cujusmodi sint, rogat. Nam in Livii verbis , Tum vero ego Neqnicquam Capitoliaem fermaverim, non est absoluta oratio , sed subjunctiva . & Elliptica, hoc modo explenda : Tum vero res erit , ni egoneq. cap. Serv. Sic supple Virgiliana et Nee res ita est , me vos in guerim Teneri. Et Res ita erat, vel Iieebat, ut tu dictis maneres, vel potius, fuit, quod maneres diis , plane ut Liv. I. a 8 Si nn tiam antea fuit, quod diis gratias ageretis, hesernum id fuit pratiam. Simili ter Derat , quod me vocasses , vel etiam es ita , res velim . ni me vocassses, ut sit optativae Iocutionis. Eam vero hoc modo explendam patet vel ex uno Terentii loco , Adelph. IV. I. 2. Utinam qnidem ita se assa
rigarit velim b. e. es quod, vel ut utlim , utinam, seu πιι itas defat arit.
82쪽
cobis constituerint. Alii vocant modos , alii divisiones , alii qualitates . alii status. Delnde alii sex modos . alii Octo , alii quinque:
quidam etiam quatuor tantum , infinitivo reis jecto , tenuerunt. Sunt qui addant deprecativum : ut, Musa mihi causas memora. Sunt qui potentialem : ut, non eam r. Alii permit suum :ut ; profundat, pereat, perdat. Alii pro millivum ; ut . dabo, faciam. V arronis verba sunt ex lib. 9. Tertia rogandi; ut, scribone ρ legone escribi sine ρ legi line' uuarta respondendi; ut, fingo , pingo , fingis Muinta Fraudi; ut, dice rem , facerem. Vides confusionem Grammaticorum , qui in modis explicandis nullum modum tenuerunt. Ego certδ si modos statuissem. quaedam tempora aliter Ordinassem. Nam amabam a & amaveram , quis non videt ita imperfecta esse tempora , ' ut Sub unctivi voces esse omnino fateare ρ Nam si dicas : Cicero seri bobat ea ina ; & Cieeroscri erat; suspensum habes auditoris animum, donec verbum aliud adiungas , quo sensus absolvatur. Has igitur tenebras abjiciamus , quae tenera puerorum ingenia mire offuscant : S ut pauco pro exemplo adducam: eujusmodi erit Livii ρ Tune vero ego nar quicquam Capitolium, arcemque servaverim,si civem in Iervitutem duci videam. Ungit. Nec vos arguerim Teucri. Terent. Donique hercis aufugerim potius, quam. Virgil. tu dictu qlbane maneres.
Ut S.6vinctivi voces cte. J Ineptum sane hoc est Nam Sub iunctivi esse nequit, quod in Constructicine nihil ante se aeno cit, unde penaeat sed primitivi revera est ordinis seu Modi, licet aliquid desideret dei neeps ad absolvendum sensum. Quod vero ita adjupri lux, id demum est vere Subjunctivi. Dixisset potius Futurum Indicativi secundae personae, habere liquando usum & vim Imperativi. Cic. Famili. VII. 2o. Sed dubi , meaque nexoria videbis , meque e pectabis. Ix. 23
83쪽
Idem , Eadem ms adfata vorasses. Et si ego ad
monerem aliquem, dicens, cavs cadas, & responderet ille, ' cadam , cujusmodi diceres esse te napus illud p Tempora Tempora finiti verbi natura tria sunt et seci verbifl- differentias undecim facimus : duas praesen-mii βψ tis ut amo , a nemo duas infecti; ut amabam , person si . am rem e duas persecti': ut am-ν, amavorim c luas plusquam perfecti; ut amaveram, amavi fem : tres futuri; ut amabo, amavero, ma Vel, amato. Illud tamen acriter advertendum, 'Om-
cadam , caejusmodi cte.J Dicerem esse vel Futum m Modi Absoluti seu Indicativi , vel Praesens Subjunctivi ; quod
supplementum hocce requirat, Res ita erit, ut cadam. De
cuiusmodi supplementorum Ellipsi vide Μariang. in Auctar. ' Omnia tempora seeunda J Intelligit tempora Subiunctivi
Modi, quorum usus , quoniam est Subjunctivus priori commati , & optando , tum finem ac conditionem exponen do maxime inseruit , ad rem quidem futuram , cujusmodi utique sunt illius generis locutiones , aliquando ad hibetur , ipsa tamen etiam in illa re futura Praesentis MPraeteriti temporis distinctionem, servant, ut Patet ex eo , quod simpliciter & sola per se futurum tempus nunquam denotant. Nec enim pro Ego donabo tibi hane libraem, simpliciter poteris dicere, Ego danem cte. Quapropter etiam si saepe inserviant enunciandae rei futurae , non tamen Propterea magis ipsa futuri sunt temporis in ratione Grammatica . quam ri sum in sum facturna : Ubi futurum rei latet in πῶ facturus, non in τέ sum , quod etiam in illa locutione manet praesentis temporis , aeque ac dicitur in his Planci apud Cicer. Famil. X. 23. Et adhuc vivit, ct dicitκν victurtis. Ergo in his Virgilii, latum Deiam Oitula trostra bas, ipse venita , si modo το faciam revera est Subjunetivum , 8c non potius Futurum Indicativi , quod putem ,' sed tamen , si maxime ita sit , futurum rei non Iatetici faciam , sed in verbo erit , per Ellipsin suppresso . vel etiam in is aenarm. Nam hoc ipsum aeque in Indicativo , 8c quidem Praesenti Grammaticis tempore Pota sis efferre t faeio vitula pro frugibus , ipse venito. Atque ita facio nota tamen esset futuri temporis , sed
84쪽
tempus desgnaretur solummodo per particulam suum. Quid i quod per Praesens Absoluti seu Indicativi Modium pliciter aliquando designatur Futurum Plaut. , Casin. II. 6 : 1 3 . compressan' palma an porrecta ferto p respondente altero , age ni vis Sic II. g. 69. iamne abeo resp. volo. Racchi d. IU. 6. 6. Ωnam mox naviis Epheseran Cisseil. II. 3. 86. Ibo domum, atque ad parentes Dos redxe. Silonrum Ratio autem harum locutionum est, quod prae-Xentis temporis momentum habetur pro extremo Praeteriri, & primo initio Futuri , ut adeo tempus, quo acti ni praeparamur , etiam ipsi actioni adscribatui. Velutiquum ait obsequens cap. 76. Prinesens , quum immolaret , h. e. profecturus , & iam profectioni se accingens. Et Iohannes Euang. XIII. II. chi e παραδδον πυτον , h. e qni proditurus erat ipsem , ut v. a I. ἐιe ἔξυμπιν παροδ νει m. Sic ibid. v. 27. ο ποιεις , et Oh ν, quod facis , fac cito h. e. quod facturus es, vel
potius , quod jam incipis facere , dum eius faciendi
consilium capis. Et sie in praeterito etiam tempore se res habet , quod & cuius perseveratio aliquando etiam Praesenti Grammatieorum denotari videtur. Plaut. Sticho IV. Suam dndum in porrnm venis r Cas. II. 3. s. po quam amo Casinam. Epid. III. 4. 6I . plus iam sum libera
quinquenniam. Men. U. s. 76. Hane censebat te esse , quum vocat te ad prandium. Cic. Famil. IV. I 3. 2α.erenti
mihi iamdis , qaid ad te seriberem. Simile est , quod Auctor cap. seq. ex Cicerone ad Atticum adfert , Cnpiois jampridem evio Dptum visere. Sic & quum Terent. in Adel. III. 3. 26. ait, Et clamo feste , praesens illud clama refertur ad diversos praeteriti temporis actus. V. ec infra cap. XV. Nihil itaque mirum , si praesens tempus etiam in subjunetivo ad Futurum , sed Ze in Infinito adfuturum Ac praeteritum denotandum videatur adhiberii De Infinito agemus cap. seq. De Subjunctivo clarissima sunt exempla haec. Liv. XLV. 24. Vos iudicate , se Rhodis
in terris , an funditus deleatur. h. e. utrum velitis , ut
sit &c. Sall. Catil. cap. 32. Ubi socordia te tradideris , nequieqoam Deos implores, idem est, ac si dixisset, implorabis. Sic cap. 18. Muem nequa floria, neque pericula ex Litant . nequicquam hortere. Nep. Eum. cap. 8. Ωκod squis illortim veteranorum ligat facta , paria horum eunestat , neque rem tillam nisi te ni interesse judicet. Liv. praefat.
G i. tanta Seriptaram turba meum nomen in obscvro sit . nobilitate eorum , qui nomini meo Offcient , me' confiter. Plaut. Bacchid. IV r. . pereunctarier , mirum amrrim reddat, am
dubito , quin te neque navigatisni , neque via commistas.
85쪽
68 Liber Primustii a tempora secunda pro futuro posse poni: quoa
sigillatim conabor ostendere. 4Amem, doceam.& similia, juncta particula quum, praesentis habent significationem. Horat. utium totisfine M , t f tanta negotia Im : in reliquis fere semper futuri. Tereia t. Purgem mer laterem Iavem e atqucta deo cum particula qrtum, aliquando futurum est. Virgil. uuum faciam vitula pro frugibus i sueuito. Optando duplex futurum sigii ficatur: propinquius: ut Martiat. Tabesse utinam Sabelle bella. Idem , Pereat, qui crastina curat: remotius : ut Cicero, Utinam aliquando dolor populi Romani pariat, quod jamdiu parturit. Idem Attico , De qua utinam aliquando tecum loquar. Particula, I, futurum denotat. Terent. Si fumas in illis exercendis , plus aga . Idem: Quod si omnes omniastia consita conferant, atque huic malosata levi ferant, auxilii nihil asserant.. Amarem, doceram ' passim in futuro reperiun
Lur: intellige in his omnibus, ut & In allatis 1 Sanctio , res ita
erit, me , atque adeo ipsum Futurum proprie non in ess e subjunctivo, sed in Ellipsi latere suppressum puta. Fateox tamen in quibusdam locutionibus Subjunctivum magis Pr pendere in Futuri temporis significationem , quam in iisdem Indicativum. Aliud enim est, credet: siquidem tti illud dῶ-cis, aliud, sequidem in illard dieas. Isto modo conditio re ratio rei jam praeteritae , hoc rei adhuc futurae significatur. Sed tamen & illud aecidit. non per naturam Subiunctivi, sed per causam Ellipseos , quae in Indicati vo nulla, in Sub juncti. ci solennis 8c ordinaria.. Passim in futura J sed tamen & in praeterito. Sueton. Tib. 62. Scriptaque abolita, quamvis probarentur alirmor ante annos Sall. Iug. 9. Neque dititius Numida vesistere q.ivissent . ni pedites magnam etadem in congressae facerent Pi aut Rud N 7. 32 Sι invitare nos pantisper pergerer, ibidem obdormissemns Cie Famil. VI. ro. Antea misissem literas , se gerins scribenἀi invenirem. Intellite , si res ita tu i siet . ut invenirem. In significatione Futuri clarior multo enlycus Ciceronis Falnil. XU. . Laeumeae magnum bellum in Duilir o dili
86쪽
De Partitas Orationis. 6 9tur : qqlare uno Terent ii loco contentu S ero, quod multorum vicem supplet . in Adelph. eni animam primum extinguerem 'si, qui iliud proe
duxit scelus e tum autem orum impudorem , via , quibus illam lacerarem modis.1.Himem medium arriperem , capita primum in terram statuerem , ut cerebro dispergat viam adolescenti Uis eris rem o Ios , posth ecpraecipitem darem e caeteros rurrem , a gerem , rapoiram , tundilrem , Sprosternerem. Si denique optamus, semper futurum innuimus ; ut, Utin hoc contingerst..' . Amaverim , docuerim in futuro leges. Terent And. ea leg , atque omine, vis is indaevmorim, ego pro is molam. Idem Adelph. Ne tvora sit, si innuer3m , quin pugnas conrinus in mala
cavAEdocia comitaνειαν , s sacerdos armis se , qaeta famerus p 'rabarur , defenderet. Sed expone, quum re S ita erat , ut
Amaverim , docuerim saepe in Fiatura J Habet sane ea forma saepe signincationem inra exacta , quomodo a prpellantur exeuntia in RO , ut amaυero , doctiero , dive taab Iridieativi Futuris , ut quae rem simpliciter futuram notant , quum ista rem factam in futuro signem. Aliud enim , eaenabo, aliud , quum eanavero. Atque baz de causta saepissime illa confunduntur cum praeteritis per lectis Subjunctivi, ut quae & ipsa simul rem tuturam Pro usu subjonctivae constructionis . re iactum , ut pote prae terita , significent ; plane ut Priscianus lib. 8. de Graecorum Prael. Perfecto Imperativi observat , simul praeteritum & Ruturum notare. Apua Graecos , inquit , etiam praeteriti tem orir sunt Imperativa , quamυis i D qoaqtre sd taeri temporis sensum pertineant, nι ,-2ii γ πυλη aperta si porta. Ha/tur enim imperare , ni tu ,returo tempore sit Pr teritωm. Simili xer se res habet in hisce locutionibus , se te inde exemerim &c. quod idem est , ac si
87쪽
reat. Idem : Ubi si quid paululam refugerit, e
goperierim. Livius; Jussu tuo imperator extra Omdinem nunquam pugnaverim , non si certam victoriam videam. Tacitus in Agricola: Ego facilitis crediderim naturam margaritis deesse. Columella: Non a maverim. Sallust. De iis haud facile compertum narraverim. Apud poetas is pins: Virgil. Nee vos arguerim Teucri. Tibull. lib. 3. Nee tibi crediderim votis contraria vota. Propert. lib. 3. Sic ego non usios jam norim in amore tumultus, Nec veniat sine to nox vigilauda mihi. Cicero ; Citim dixerim
jactas e aliquos. Idem: Videresserare debere, si
te viderim. Idem in Lucullo: Illud vero non censuerim, ut ejus auctorirate moveare. Terent. H cyra: Demique Hercule aifugerim potius , qNam videam. Gellius lib. 18. cap. 1. Pofrema, inquit, quaestionum omnium haec fuit, Scripserim . Venerim, legerim, cujus temporis verba sint, praeteriti, futuri, an utriusque.
mavissem, docuissem etiam ipsa in futuro
Usurpantur. Caesar. r. Gallico : Nonnulli etiam Caesari nuntiabant,quam castra moveri, aut si vaferri jussisset, non fore uicto audientes milites. Cicero de Mario : Si se consutimfecissent, brevi tempore aut vivum aut mortuum Jugurtham se in potestatem populi R. redacturum: eu sub finem lib. . t illa ubi ingressias est,confestim gladium disti.nxit, uravit se illum flatim inte fecturum , nisi juvurandum sibi dedisset, spatrem mi sum ejefacturum. Horat. Disseream, ni Iubinosse . Amasissem Oe J Haec forma praecipuam longe praeteriti
vim dc significationem habet prae futuro , & indicat aliquid fore, postquam praeterierit jam tempus factae ejus rei, quae verbis ipsis notatur: atque adeo res futura, quae aliis verbis inest, & significatur , in eadem periodo retro respicit ad significationem praeteriti perfecti, quae huic formae inest. Sic ergo , si se consulem fecissent, idem est, ac si diceretur, post fictum se conlutem. Distiir orale
88쪽
mosae omnes. Cicero ad Trebatium : Refer si quam gratum mihi es t futurum , si quam plurimum in te sudii, o ii , liberalitatis contulisset. Virgil. Herum anceps De t belli fortuna, fuisset.
In futuro tertio, quod imperativum vocant, Futurum hae voces, ama , & amato , non disserunt: Imperatanam vulgo putant , ama , prassentis esse , & vi. amato, futuri remotissimi: quasi ver b possimus, nisi de futuro , imperare. Lucanus de longissimo tempore dixit '. Totumfub Latias te ex eum miseris orbem, In te veris manus : & Propertius utramque vocem in eodem sensu conjunxit: ut si es dura , nega ; sin es non dura , venito. Uir gil. Et potum pastas age Tityre , es inter agendum occursare capro scornu ferit it eo caveto. Idem Georg. Nudus ara , fera nudus a S subdit: Primns humum fodito. Laudato ingentia rura, exiguum colito. Ridiculum igitur fuerat dicere, Ama, a- matuti Moo Amato, amatu dsues. C A p. XIV.
Infinitum verum impersonale. Tempora personatia explicantur. Hst, ct Fore omnium
temporum , ut Amare, ct Amavisse: venturum fore.
ΙNsnitum verbum est , ' quod personas,
modos, S tempora non finit, sive quod , , Personis, numeris, & temporibus non Ε q. ,, defi-
Ruod personas, modos ct tempora non InitJ Gravissima oe- eurrunt passim in hoc opere Errata , seu μνημονικαγ i- Isius Auctoris , seu typographiea. Certe & hoc loco nulas dubitem , voluisse Sanctium , per ar, Numeros, ct
89쪽
sempora, sevit supra cap. ra. de Infinito loeutus est. Aecedit, quod mox de personis o numeris iam dixisses ait
M tantum superesse quaesionem ae temporibus , nulla Moindorum, qui & alieni ab hoc loco , tacta mentione. Ceterum ego Infinita omnis persona ct Numeri dicenda putem . quia cum omnis personae & numeri nominibus construuntur , nullamque terminationum istis de causis habent differentiam. At verb cum temporum respectu 'ici varias discreta sint terminationes , nulla est salis iusta causa , Infinitis negandi Tempornm discrimen. Confunduntur aliquando At idem accidere etiam Subjuncti vigre Indicativis suprap. 67. ostendimus, rationemque dedimus ejus rei. maxime de Praesenti Indicativi, quod inprimis , di aeque ac Infinitum Prassen. , in usum praeternae vel futurae Tei saepe confertur , nec tamen propterea nullius est certi semovis in ratione Grammatica. Fateor equidem , aliquanto magis promiscuum videri & confusum apud Auctores in Infinito earum terminationum , quibus Tempora distingui creditntuῆ , usum. Sed ratio est , quia saepe In fini tum . non tanquam verbum . sed tanquam Nomen verbale V. intra li I. 6. st usurpatur a Scriptoribus sine ullo respectu temporis cujuscungue , maxime in locutionibus, tibi nulla potest esse ambiguitas . nec ulla temporis fatio habetur , aut requiritur. At vero ubi diversa tempora per Infinitum in una periodo exprimi necessie cst , illa quoque per varias Infiniti terminationes aeque ac Finiti , diligenter distinxere Ueteres , sicuti hoc ipso capite ipse Sanctius agnoscere cogitur. Praeterea nihil sciret ' mirum , si quae Audiorum loca in his quoque parum Grammatica pmferri' clueant , quum uepe usus recesserit ab analogia, ut supra ad cap. I. ostendimus, & vel maxime ex Infiniti Futuri , Amaturum es , circumlocutionibusatet. Has enim omni Generi & Numero in Nominius applicuisse aliquando deprehenditur , tanquam aeque invariabiles & indeclinabiles ac amare & amavisse. Ve- Tuti , cxedo inimicos meos hoc dicturum . Et , Non putane hoe eam factura m. Vide Gell. I. 7. Vo m de Anal. III. 16. de infra III. II. Gellius quidem hasce locutiones soloecismi excusare tentat auctoritate plurimorum eκemplorum , Scioppius infra d. l. figurata Interpretatione , tanquam si diceretur . Credo immicos mens esse negotium , hoe dicturum. Sed profecto non putem in prisca illa omnium rerum simplicitate 3 & necdum constituta arte Grammatica . qam contortam Sc absonam auribus fuisse raticinem eonstructionis, maxime quum in promptu , & obvia es eὲlia expedita prorsus , & facilis ac naturalis. Sed viden-
,ur potius prisci illi repertar hasce locutiones in
90쪽
mate sibi in pueritia proposito simpliciter habuisse pro uturo Infiniti , & proinde sicut Praesens & Perfectum
Infiniti Omni constructioni convenit . similiter & eas sinctulla var: atione diversae constructioni applicuisse , quod secus faciendum animadverterunt , atque etiam fecerunt Posteriores , quum jam ars Grammatica , & Symaxeos ratio magis esset illustrata. Habuit autem Infinitum olim tres proprias , sed inter se diversas terminationes pro ratione temporis triplicis, Praesentis. Praeteriti . & Futuri. amare , amavisse dc amassere. iPostremam h nc in usu
fuisse Ueteribus satis probavit vossius Analog. III. 37. Ei vero deinceps suffecta circumlocutio , & ipsa quiderii
Primo tanquam nulli prorsus variationi obnoxia , postea ἔβmen rectius et , quam Genus & numerus reqcii rebat. Diversae illae trificis temporis terminationes formatae sunt omnes a Subjunctivi divei sis temporibus . amare ab amώ- rem, amavisse ab amavissem , amisissere antiquum ab amassieitem antiquo. Rem ita se habere manifestum est ex eo,
quod eadem prorsus est formatici secundi Subjunctivi . M primi illius Infiniti , etiam quum ab analogia recedit . . veluti h Volo , Vellam , velle, a Vero , Ferrem , ferre . 1 Fno , forem , fore , a Sum , essem , esse, a Nosco, noscerem , noscere , & nossem , MUR. Patet hinc duplex error vomi , prior , quod Anal. Ill. I 6. Fore proprie Presen-
ιιε, non Futura esse temporit, Aligustino Saturnio negat, cum tamen eodem modo formetur ae reliqua ub Imperiecto Subjunctivi , ablato tantum M : ac proinde in ratione Grammatica , quum eiusdem sit originis & formationis , eandem , quam reliqua illa , habere naturam di tempus debeat. Quod autem maxime ad futuram rem significandam adhibetur , illud non ex Grammatico hujus vocis Tempor 1 sed ex ipsius Verbi significatione quae est, nasci , fieri, oritur. Alter error est, quod ibidem asserit, primam infiniti formam non continere significationem praeteriti Imperfecti . sed id facere secundam solummodo, quum tamen Prima , ut ostendimus , sit orta ab ipso Imperfecto verbi Finiti , & praeterea plerumque , certe In omnibus pene exemplis 1 Sancti , hie allatis de Prima illa in significatione praeteriti', si traducatur in locutionem finitam , per Inperfectum efferri possit & de-
heat. Veluti, de coelo tiactas memini praedicere 'nercns , h. e. memini. quum id praedieerent, vel , ejus temporis . quo
id praedicebant. Et sic in ceteris , ubi aliquid praeteriti haee forma Infiniti ipsa videtur significare. Et hoc Iacto evaditur etiam illud , quod ex hoc usu primaeormae in sensu praeteriti concludi ad reiiciendam in ea significationem dc distinctionem temporis voluit Sanctius. E s QsA