장음표시 사용
111쪽
meminimus , tertium natiuitate septennium, id est quod inter quartumdecimum acvnum vigesimum annos in-lteruenit. Quo utique frigida lauari adolescetem adhuc nolim, ne incremento eius cui plurimum est consiliendum sit in mora Vbi vero iustam in agnitudinem impleuit etiam de frigida lauatione aliquid dispiciemus. Simili ratione de exercitationibus que in puluere obeuntur,exquisitius insequent sermone agemus. In praesenti illud nouisse fatis erit,ne puluere quidem huic opus esse: modo illi in qua exercitabitur domus, ad eum modum quem inter initia praecepiratus,praeparata sit. Verum si calidior sit, tum puluere, tendum. At eo si tetiir, omnino erit lauadum. Sin non utetur, liceat' illotum dimittere: praesertim hyeme. Post haec vexo 'us ad cibum, potionem,somnum,ambulation Smque pertinent,consectanda huic sunt qui adolescenti prςficitur: in sequentibus a nobis dicentur. Verum fieri non potest ut modi horum primo saltem die ratio illi exacta constet .secundo,ubi exploratum habuerit quomodo post quot exercitationes nutritus adolescens sit in proprium naturae habitus prorsus seruare viderit, eodem seruato modotum nutriet adolescentem,tum exercitabit. Sin non seruauerit quacunque ratione a pristino habitu est lapsis,reducere eum mutata mesura tentabit. Itaque facere non desistet quoad in singulis peragendis exactum modum defi
quemadmodum quemlibet tum agno- o scere tum reparare conueniat,in sequenti opere docebitur.
112쪽
Thoma Linacro Anglo interprete. Edicorum gymnastarumque
qui de sanitate tuenda prodi derunt alis omnium hominu communia prςcepta tradiderunt nihil usquam cogitantes s de corporum nostrorum per species d Terentia alijs dissἰ-dere inter se corpora nostra non paruo discrimine, placuit: eorum tamen disserentias. ceu comprehendi plane ni-i: ersa nequeant, consulto omiserunt Pauci omnino qui per species genera discernere sunt aggressi plura perperam quam recte scr1Dserunt. Nos primo statim volumine quot numero species humanorum corporum sint indicauimus , promisimusque singulis pro pria tuendae sanitatis praecepta seorsum tradituros Orsi autem sumus ab eo corporis statu in quo queri de ullo naturae vitio non possit. Quoniam autem is homo negociorum interdum occasione,vel sponte vel inuitus pro secundae valetudinis praeceptis vivere prohibeturi satius visum est primuna eum liberum suaeque plane spontis, ac, ni corporis valetia lini vacantem, proponere. Ac quemadmodum quidem educari eiusmodi hominem conueniat: primo libro docuimus, ad quartu indecimum usque annum curam eius persecuti Secundo qua ratione ad virilem aetatem duci debeat, indicauimus ubi longior sermo incidit, postquam in communia artis capita deuenit, sine quibus ne de proposita quide
aetate naturaque exacte disserere licebat. Omnes enim tu in frictionis tum exercitationis disserentias enumerauimus:
non mehercle particulares, nisi sicubi has exempli causa non necessitatis referre ex usu fuit sed que genere ac specie sunt distinctae. Ergo in frictionibus quidem quam mollis duraque ante has mediocris facultatem obtineant, inter-ῖ ς at sumus Adiecimus dodisserentietis quae quantitate osumuntur,
113쪽
sumuntur, nil mero reis: mox qua ex conuigatione irarum Oriuntur omnes in totum numero nouem: etiam potestate singularu exposita. In exercitationibus vero enarrati S quaenam acuta veloxque vocetur , quaenam hebes tardique , acque harum mediae rimaeque natura saltem sint, itemq; que Valens ac mollis praeterea graui leuisque, quaeque harum sunt mediae, simili modo tra statis, docuimus optimum corporis statu, per omnia' ut mediocria conueniet iique sunt, quaeque eadem media plane excessuum sunt, agi debere: id y que tum in prictione tum exercitatione, tum balneo, tum alimento, omlaibu denique quae salubrem victus rationem comolent pollicitique simus sicuti de frictione exercitationeque fecimus, ubi in genera quaedam communia speculationem reuocauimus, quo simul recordatu facilis simul certa ratione viaque tradita doctrina esset:itari in reliquis Onauibus facturos: ac primum quidem de ea quam potiae rapian vocant acturos: quandoquiden ea proximo loco tractanda in superioribus est proposita. Aippe ubi quo usque
intendere augereque exercitationem oporteat quod ad fanitatis rationem pertinet, praecepimus: finem quoque sequi debere diximus apotherapian. de qua nunc agamus Est igitur primum ea genere duplex Altera quidem exercitatiOni ceu pars, altera eius ceu species. Ac de ea quidem quae ceu species censetur , post dicemus. De ea vero quae v pars habetur, nunc agendum. Omnis exercitationis probe peracta postrema pars apothera pia dicitur. Ea duplici consitio suscipitur, sivi excrementa expurget,& ut corpus acla situdine tutum reddat. Prior causa etiam exercitationi communis est: quando eius quoque duplex omnino propositum SQ ut solida animalis parte firmet,& excrementa ex 'purget Proprius tamen apothera piae scopus est ut lassitudinem quae succedere immodico exercitio solet , summoueat atque prohibeat. Ac Athletis quidem LMalis qui opere corpus fatigant. sicuti qui vel fodiunt vel iter agunt, vel remigdut,Vel tale quippiam opus vitae necessarium obeunt: prs sto lassitudines adsimi n1 si apothera pia de uitentur. Verum de quo hoc loco agimus optime comparatum Orp', quod ab omni seruitute est liberti: S uni sanitati vacat raro lassim tudine tentatur. Sicuti enim athletae, quos labor a XI in UrῆΑ exercet, nullo alio exerc1tandi genere obnoxii lassitudini liis sunt,
114쪽
sint,priterqua eo quod ab ipsis absolutu dicitur: ita nec qui
vitam degunt liberam in qui tantiim valetudinis tuendae gratia exercitantur,vsqua lassabuntur, propterea quod huiusmodi exercitiit adire nulla necessitate cogatur Athletis enim necesse est quo videlicet ad immodicos in certaminibus labores,etiam totum diem aliquando continuatos, prς' parato iam corpore sint absolutissimum illud exercitium ipsi κατασκiu, o vocant aliquando obeant. Verum qui tantum tuendae bona valetudinis causa exercitantur,ijs nec necessum nec utile plane est immodicos labores adire. Itaque soliis nullus instat lassitudinis metus . Nihilo secius tamen ijdem apotherapia tentur,etsi nullo lassitudinis timore,at certe excrementorum purgandi causa i cui ex pleniore ut Graeci loquuntur mensura,etiam lass1tudinis securitas accedit. Na etsi ipse exercitationis modus his est a lassitudine quam maxime alienus, actionisque omnis ratio plane citra violentiam fieri tamen aliquando potest ut gymnasten in Vtroque paulum quid subterfugiati quod neglect iam, si non
maθnam, certe leuem exercitato lanitudinem concitet. Caeterum conuenit qui sibi vivat, , ni corporis sanitati Vacet, ut ei minimum laedatur usquam. Tutissimum itaque
sit apothera pia semperiti. Qigae qualis adhibenda sit, ipsa
finium ad quos tendimus demonstrabit natura. Nam quoniam id petimu ut solidarum animalis partium excrementa quaecunque ex caltacta extenuataque per exercitationem in corpore adhuc manent, prorsus ijciantur frictiones quae per alios administrentur , adhiberi oportebit, ct cum his una tum ipsarum que fricantur partium tensionem, tum
etiam spiritus cohibitionem. At quoniam nec frictionum inica ratio est, nec spiritus cohibendi:deligendum ex utro que genere est quod utilissimum est. Atque ex frictionibus quidem quae dura est cogere corpora, hoc est densiora simul durioraque reddere traditum iam est. Itaque hec ad res propositas parum est accommoda. siquidem quod densa tur intra se cludit quod laxum fit liberum excrementis exitum praebet. Ad eundem modum quod durat: ij quae tensa sunt, maxime est aduersum , ut quod eorum asse-dium magis adauget. contra quod mollit, id est utilissimum. Si igitur simul excrementa digeri, quae tensa sunt, moturi conuenit, durae certe frictiones omnino sunt fu Sogiendae.
115쪽
giendae. Nec his minus a lentis cauedum arbitror. Nabota quam a se corpus non amplius dimouetur: periculum est nefrigescat ac densescat, dum nulla ope externa calfit. Hac is turde causa non solum cum celeritate est fricandum, se etiam quoad fieri potest,plurium manibus quo nulla corporis pars nuda maneat. At si nec tardam esse frictiones oportet, nec duram: oleum nimirum fricando corpori largiter circunfundi debebit. id enim ad velocitate simul dc mollitiem frictisnis multum condiicet Malioqui aliud secum a non mediocre commodum affert: quando quae tensa sunt remittit, 'uae inter vehementius laborandum fatigata sunt, emollit. Atque his quidem de causis dura vitanda est frictio,ob alias vero mollis. quippe ea nec alte dimittitur, sed circa cutem ipsam inivicinas carnes deficit:nec ea uetin angustis meatibus contenta excrementa sunt,elidit. Cuius profecto causa tum ipsam fricandarum partium tensionem,tum spiritus cohibitionem iniungimus. Media igitui mollis duraroue,quae eadem mediocris est, ab utriusque in commodo abesse videtur,& mollis inefficacia, durae vio
Q lentia noxaque. Ea vero perficietur fricantis quidem manibus valenter iniectis, ita ut earum impressio ad duram frictionem proxime accedat: caeterum pinguitudinis copia,& velocitate mouendi eatenus remissa, ut plane euadat mediocris Nam linguitudo ipsa valentioris contractionis non leue praesidium est,in breuitas ipsa contactus tantum demit de violentia,quantum etiam de tempore. Porro tendendas obiter dum fricantur partes cestinus quo quicquid inter cutem iubiei am carnem excrementorum residet, per cutem expellatur Quippe ambabus ijs laxis non magis 3 foras quam intro ferri excrementa continget. Distentis vero ij quae sub cute sunt,omnia foras eliduntur, ceu gemina manu expressa, una foris,eius utique qui fricat: altera intus ipsis scilicet quae tenduntur particulis,manus vicem suppletibus. Ac propter haec quidem non exigua portio apothera piae est spiritus cohibitio Appellant vero ita ubi omnibu
thoracis musculis qui circa costas habentur, intentis coactisque ,respirationem continemus Accidit nanque obiter
ut spiritus qui a costis premitur,dum efflari per exitum arteria: larynga Graeci vocant)prohibetur, uniuersus pessiuri
o ad transuersum septum quod Graece dicitur diaphragma)detur: ar s
116쪽
detiir: at hie vi cu hoc, tuae ipsi subsunt omnia simul attollitur iecur lienis, ventriculus, quaedam alia. Oportebit autem interim musculos quoque qui an abdomine sunt epigastrion Graeci appellant leuiter contrahi: ut ab his una cuin septo ceu gemina manu pressis quae intersunt partibus, excrementum si quod intra se habent, foras elidant. Porro mediae inter haec partes continentur, iecur, lienis, ventriculuS. crassi ac tenuis intestini partes quae prominent. Loca vero ad excipienda quae expelluntur excrementa, patent, tum ctris tota capacitas, tum isthic consistentium intestinoruni concauitas. Sivero feriar plane abdominis musculos patieris mullius praedictorum excrementa vacuabis. Qia ae vero in thorace ac pulmonibus habentur, ea deorsum transteres.
Expedit vero huc potius trai feratur,quam in illis maneat: tito profecto magis,quato etia eorum quae in ventre quam quae in pulmonibus lectore continentur, promptior e lius patet. Haec enim nempe quae in vel re intestinis sui in Vel euomuntur facile vel excernuntur illa cum conatu viper tusses e ij ciutur. Verum si uis perinde ut septum, ita b dominis quoque musculos annelitus cohibitione intendat:
exquisitius plane expurgabit ea quae sub septo sunt viscera:
non transferetur tamen quicquam a spiritus instrumetis ad ea quae nutrimento sunt delegaxa,sed totum in ipso thoracea pulmonibus excrementum manebit. Quare cohibitioi iere anhelitus id genus nunc non probori multoque minus si quis omnino non distento septo valide ac vehementer cotrahat musculos abdominis: quando ita necesse est venas Onanes partesque quς circa collum sunt, flatu ac sanguine in pleri: excrementa vero sursiri atque ad caput, non deorsum ad ventrem ferri. Intueri enim id tum iiiij qui tibias in rassant licet, tum qui maximam acutissimamque voce edunt.
Siquidem his collum omne dilatari, faciem vero 'tumescere, I caput validissime impleri videasci propterea quod in hoc opere qui in ab domine musculi sunt tendutiar, diaphragmate his cedetate. Est enim quicquid eiusmodi operis est, veluti in js demo stratum est quae de voce edidimus in ista
ac compositum ex maxima respiratione, I spiritiis cohibitione: utique cum simul omnis spiritus efflatur maximo nina irum facto expiratu, idque cum validissima musculorum
tum qui costis insident,tum qui in abdomine sunt lesione. 8 Cum spi-
117쪽
Cum spiritus cohibetur,eadem virorumque muscuIorum facta tensione: nullo tame spiritu elabi permisso. In iis qui tiva tionant,aut acutam vocem edimi, musculis pari modo te iis ripiritu tam nec penitus cohibito, nec toto simul emissistea media ratione seruate. Ita nimirum fit ut trium operunt comunis sit musculoria tensio, propria vero in totius simul spiritus efflatu: velox eius foras expulsio: in anhelitu cohi-oetui ipsa eius retentio: in tibiarum opere ioce mediocria emissio. Causa vero triplicis huiusce operis in exitu arro teriae est: quippe qui in totius sim ut spiritus efflatu latissim diepandit:in spiritus cohibitione prorsis clauditur:in iis quitioia sonant, aut qui voce acuta simulac magna visitur m dium quendam habitum seruat. Ac de his quidem posthac aliquando agere necesse erit, in j quibus de vociferatione agemus. Caeterum spiritus cohibitio, tuae ad apotherapiam
est maxime idonca,t iecur, lienem 3 ventriculum attoniit, tensis qui in thoi ac sunt inusculisvniuersis, remissis qui
iunt in septo Mabdomine. ita nanque deorsum fer ur x- crementa. Secundo autem loco habenda est quae mediocri - α ter eos qui in abdomine silui musculos tendit quo videlicet ea quae sub septo sunt viscera, apotherapia fructum senti-
ci vocant circumactus seri conueniet quos fricantes ipsi cum a tergo fricandorum sistiterint, circa totu ventre adhibent ii ex aduerso se collocarint,ceruicibus, Alios vero costis, spinae, pectori accommodant: idque conuerso paritersu his quodamodo eo qui fricatur. Circa lumbos e o similis fasciarum circuiectio circoacti6que fiet, edente se ad
lingulas eo qua fricatur, non tamen cum omnibus pariter 3 levertente:cum neque continuos motus, nec vehem Etes 5
tingere ei ex apotherapia conueniat, sed certe aliquos, quibus ex interuallo frictiones sint interpositae nanque' continui vehementes motus sunt:i exercitationis quam preparatoriam vocant. Junt proprij.qui vero nec coti ς', dxς apotherapiC. Itaque concertatore subrade complectatura subinde repellat: saepe etia hoc ipso tepore mutet: saepe ipse a tergo gymnastae incumbes, ac crura utrunque per vices ipsi circuplectens,idque u tensione alimia haudquaquam urgente, ab alijs qui conrodyco trectent. AE tricetur. hac enim vel maxime rationes calorem qui exerccitando
118쪽
citando est adauctus serti auerit: simul excrementa prorpriis ipsius tum tensionibus tum motibus eiecerit. Ad quod sane opus, spirat is quoque cohibitio non parum mihi con' lucere videtur: quippe qui undique compulsus, in angustos se recipere meatus cogitur,e5sque si amplius trusus propulstisque fuerit, etiam penitus transire, atque extenuati an excrementi secum non nillil arripere. Ad hunc sane moduni exilia instrumentorum foramina,vehemetiore spiritus in- statu expurgantis opifices videas. Nam quatum is prorsum per vim coactus impellitur tantum ab ipso quaedam impe soluntur, quaedam trahuntur: totamque viam peregisse properant. Et truduntur quidem quae ante occurrunt Attraliuturquae ad latus sunt posita impetu ipso motus traque ista. Quin etiam inter ipsam exercitationem, spiritus cohibitionem interponunt optimi gymnastae, atque etiam quam supra comprehendimus ipsam quae apothera piae debetur frici ionem: simul hominem cum lassitudo incipit, recreantes: simul cutis meatus paulatim expurgates: quo videlicetine spirabile simul purumque corpusad subsequetes labores sit: cum alioqui verendum sit ne si nihil tale gymnasta prouiderit, obstruat potius praedictos meat quam expurget propterea quod vehementissimi materia impetus, liuersis ternporibus ac rationibus cotrarios edere effectus possimi. Obstruere quidem cum crassum simul ac multum fuerit quod confertim ac praeceps agitur. Purgare, clim exiguum tenuόque est , nec praepropere nec violenter cogitur simul omne expelli. Apparet enim ita accidere in omnibus tum externis instrumentis, tum vero calathorum plexibus . Quippe eluitur extergettirque ex his omne superuacuum , non cum ςgredientibus adhuc paulatim prioribus alia violenter a Iotergo irruunt, verendum enim interim est ne quae in transitu sunt impacta innixaque inuicem viam obstruant sed cum prioribus,t vel iam exeritibus, avel plane vacuatis, alia postmodum vacuantur. Et quid de exiguis meatibus miremur,cum etiani e theatris multitudo quae confertim egredi conatur,in exitu haeretὶ Ob haec itaque qui etiam in medijs laboribus apotherapia,tutu gymnastas laudo potissimu-que in j quos grauia quae vocant certamina eXercent. V:-rtim de his postea. Qui autem nunc nobis propositus 1uue
nis est, in hoc no ad athleticum habitum, sed ad sanitatem oluendam
119쪽
tuenda in consilia diriguntur quo minus aut multis exercitationibus, aut coacta comestione est opus,aut etiam suille carnis copia, aut pane id genus quo graues athletae tutu Atque his omnibus de caulis timendum huic non est ne exiles eius meatus obstruantur,si modo probe est praeparatus, scilicet idonea frictione, ac laboribus qui ex paruis paulatim crescant. Gratii vero athletae nisi omnia probe administrentur ob ciborum tum qualitatem tum quantitatem verendum in mercitationibus est ne obstruatur potius quanito expurgentur habitus meatus. Ac de apotia erapia uide abii
de niihi dictum iam est. Deinceps ad taliae veniamus illud inodo de propositis praefati,quod si quis haec paucioribus interpretabitur, is merito prolixitatem sermonis nostri accuset. Verum si quis aut necessariun aliqtiod theore-naa, aut quae id confirment euidentes demonstrationes praeteriens, breuitate se sum putata hunc non tam de tali breuitate sibi placere, quam certe pudore affici par est. Ego vero etsi iustum volumen scribere de apothera pia potuissem: tamen id faciendum non cens ii, ut qui logitud1nem huius 2 operis contrahere maxime studui. Si enim ad ea refellenda quae perperam a plerisque sunt scripta , me conuertere Oluissem me paruam nec certe leuem materia longioris ser-nionis habuissem. Verum arbitror, ex j quae demonstraui, satis me seminum dedisse iis qui saltem non plane hcbetes sunt, eiusmodi omnia refellendi. Cum enim dicat Asclepiades spiritus cohibitionem caput opplere: ex j que ipse paulo ante definiui cum differentias eius traderem , potest qui volet hominis sententia rcfellere. Similiter in secundo quoque volumine licuit etiam mihi omnibus exercitationis usi lingillatim percensitis, librum produceres sicuti cum alii nonnulli fecerunt, tum qui bellissime totam matellam est
executus Theon Alexandi iiiii . Pen. nim iacuo libros no
alia de re quam de particularibus exercitij scripsit. ae
inihi uixisse licuit, ut qui cini melius ciam ille interpretari potuerim,tum vero aliorum meminisse non paucorum qu ς sunt operis exercitationum communia. Is enim cum illud sibi proposuisset ut quemadmodum athletae maxime exercitarentur doleret,in his multum verborum absumpsit Potest autem qui volet, de ij quas singule artes praestant ex 4 ercitationibus disserere. Atque haec quidem ij qui longitudinem ΟΘd
120쪽
dinem operis parum aequo animo ferunt, dicta sint. Nunei de balneis agere tempestiuum videtur. Ac primum quidem de aquis dulcibus calfactis, ut quarum crebior sit usus mox defrigidis postremo de ij quas sponte natas appellant. Q garum aliae ni edia temperie, alia feruentes, aliae tepidae, aliae omnino frigidae sunt. Dulci is a i a P. rum aquarum, si media temperie sint, vis calida citu and i est, sin tepidi res sint lium id frigida. quod si iusto calidiores sani, calida quidem, sed non perinde humida Quippe torrere corpora,contrahique exiles eorum meatus subigunt taut nec madescere ab extrinsecus accedente humore possint, nec excrementi quod intus latet quicquam emittere. Caeterum ab iis incipiendum quae medium tempera naentum obtinent. quae per se semper calfaciunt 3 huine iant, euenit tamen ex accidente vi aut per halitiun digerant humores , aut superuacua fluxiones rheum a Graeci vocant corporis particulas impleant, aut molliant, aut concoquant, aut vires firment vel infirment. siquidem ad haec quantitas quoque ea rum non minimum confert. Quin alios quoque multos lauationis aquae temperatae iotabilis effectus qui iam comprehensis superueniant,enumerare licet. quorum qui proposito nunc operi sunt accommodi, licentur quam fieri potest paucissimis, illato videlicet in aliud tempus eo que in morbis praestant si, Sed quod ad sanitatis lucita spectat sum, iuuenis in sermone propositus, iam exercitatus redeat ut prius est comprehensum. Huic igitur praedicti balnei perexiguus est usus: ut qui omnia iam ex mediocri exercitatisne ciam dicta apothera pia est consecutus. Nil ilo secius tamen si probe balneum adhibeas, ipsum quoque apothera piae pars aliqua sit. siquidem duras densasque partes emol alit excrementum , putreque si uod intus ad utina haeret, euocat. verum neutrius horum gere videtur propositus iuuenis nec ulluitet aut mollioris carnis aut adipis liqua men
tum credibile est illi inter exercitadum euentis: cum Mimmodicos de vehementes motus talia sequebantur: huic vero non solum expulsa omnia excrementa, sed etiam emollitae solidae partes sunt obiter dum apotherapia est usus. Quaruelut sibi in balneo sudorem puluerem si quando hoc utitur)magis postulat quam calefieri. Ergo transire tantum ad solium usque ponin laconico immorari is debebit, sicuti qui citra