장음표시 사용
91쪽
Nouem harum quas descriptio complectitur coniugationum,cum Theon sex primas tradidisset, reliquarum trium certe noli meminit, ipse secum manifestissime pugnans. Si enim exiguae ac multae media quaedam est, qua mediocrem
vocamus: etia mollis duraeque altera certe media erit,quam mediocrem moderatainque appelles Sane meminisse per omnem sermonem conuenit, haec omnia in respem collation que dici: Quando quae huic dura est, alteri pro molli sit. quae mediocris,immodica.& qua pauca , multa dc quae ali multa est, aliter quodamodo affecto sit pauca hoc vero Theon fatetur. Nec fieri sane potest, qui mediocrem in quantitate frictionem praeterit, non longe aberret. Ac mihi quidem videtur Theon inde adeo in huc errorem lapsus, quod Hippocrates de ea frictione subticuit: adeo ut hinc deprehendatur nihil proprium tuum de frictione Theon protulisse,sed perperam Hippocratis inuenta tractasse. Non enim a pueris statim orsus,in sit, praeceptore, senis scripta perlcgit: cum fateatur ipse primu athleta fuisse, leinde hoc exercitio deposito, ad Gymnasticen se contulisse. Atque haec mediusfidius non quo hominem vituperem apposui, quem alio ui inter primos gymnastas censeo, sed quo istu edturos doceam haud facile esse veterii libros intelligentia cosequi si desint qui ea curiose enarrent. Nam quod ex prisca breuitatis dignitate fuerit dura mollisque Dii stionis mediam silentio praeterire, ta ante a nobis iam dictu est. Quod autem talia a nobis prcteriri nodebeant, id quoque istensum prius est in nunc nihilo secius ostendetur. Si enim tam mollis frictio quam dura in respectu collationeque non solum subsistentiam sed etiam intelligentiam sui habet etiam mediocrem in simili respectu collationeque constitui necesse est Finge ergo tale esse corpus,quale propositi nobis in hoc libro pueri esse prisumpsimus, fanum prorsus, omnis excessus medium,itavi neque molliorem hunc effectum velimus, neque duriorem, sed nec carnis eius modo adiectum quicqua detractumve. Num igitur ita se habenti corpori, aut duram aut mollem frictionem admouebimus aut etiam multam , aut mediocrem ZEgo plane quan libet harum inutilem censeo quippe cum a dura durius,a molli, mollius,a multa gracilius, mediocri crassius reddetur:quorum nullo illi est opus, imo pri sinam
92쪽
1tinam potius mediocritatem ad unguem seruari Quati neque duriter id, neque molliter, neque multis rimonii, ' neque quantitate mediocribus,sed paucis, qualitate mediocribus infricabimus: nihil ultra molliti quam ut ad exercitandum praeparemus: ac rurs is cum iam fatis exercita itisit, apotherapia curemus. Vocetur autem nobis sicut recentioribus gymnastarum potucropia, ea fricti Ouum portio, quae post exercitationem adhibctur. Sane dileon nullam ex iis quas protulit coniugationibus,er: smodi corporis naturae accommodare potest: cum sex in univcrsum nona ina sorit: priores reis,mollis: reliquas, lurae: neque mollium cuiusquam eiusmodi corpus egeat, neque durarum , sed eius quae harum media sit,quam scilicet mediocrem in qualita te dixisse par est. Liquidoque patere iam arbitror quato pere lapsus Theon siit, mediam dura mollisque pr teriens. Siquidem adoptimum statum corporis nullam harum quas
protulit coniugationium,accomodare fas cst. nec cum in te
gra plane valetudine corpus fruitur, nec etiam sicubi com gi post Ol. uippe ubi plane valet,sola praeparatoria frictione eget: quam exiguam ac mollis duraeque mediam eis isse ostendimus. Vbi iusto gracilius crassitisve essectum est,non tamen in qualitate alterata caro quicqua est, sed plane mollis ac dura mediu modii seruat si uidem emaciare studemus & multam qualitate mediocre adhibebimus. ii reficere tum qualitatis tum quatitatis ratione mediocre Hastreis coitigationes vltimo loco post sex in descriptione exposui, hoc colitio, ut oes eas a Theone praetermissas indicarem. uoniam igitur no solum pretermissas ab eo, sed etiautilissimas casiae praetermiis a disputatio nostra docuit: deinceps tempestiuum arbitror ad ea quae paulo ante distuli omus refert: ac prim in illud, quod doctrina ea quae per reruclementa traditur, caeteris sic utilior: quippe quae jub G pendium rem omnem cogit, memoria astigit, S rem in1scentia facile suggerit, ac omnium quae singulatim ageturre iuvissim prompte suppeditat,ceu ad pauci certa elemuta referens. bis enim non facile membratim friectionum disterentias,ulum, ac vires inueniat,si semel iii tellecta senis sententia,postea diectionem eius memoriter tenet qua videlicet docet consti ingere quidem frictionem duram, soluere mollem,corpus adimere multam, augere medio rem posset 'Ex horum
93쪽
lix horum nati lue notitia ac ni emoria , primum sane quae omissae in verborum contextu sunt disterentias inuenias. Mox omnibus inter se complicatis, nouem coniugationea efficias. quas paulo supra descriptione sumus coplexi quas neque inuenisse, neque memoria tenui is promptum sit, nisi quam Hippocrates tr .didit, elementaris domina praecelserit,omnium frictionu ratione in prima principia reducta. Ex quibus prorsus inuentis, non ea modo quae nunc sunt inuenta, nobis suppeterent, sed etia omnem corrupta doctrito nam iudicandi facultas superesset. Quippe id methodi, id est sicut veteres interpretantur viae rationis propriti maxime est,ut ex paruo elementari principio, ad singula membratim perue iure possis tum quicquid perperam est dicitu, scientificis id theorematis veluti regula quapia examinas, iudices. Qv od igitur neque alius quisquam recte de frictione sensit, neq; Theon ipse gymnastes, tametsi cruditius carteris de ea locutus: sed Hippocrates, qui eum sunt secuti: satis haec sunto. Stiperest ex ij quae ad hunc locu distulim',
ut de nominibus ipsis diiseramus , ne quis eorunx numero
a deceptus, pares numero allectus cum ipsis appellationibus existimet. Duri enim vocabulum , de quadam corporis affectione proprie dicitur,qua nec interpretari quidem quale sit, pluribus est opus: nemine vel ex voce ipsa non ad rei notitiani perducto. Ad eundem modum mollis vocabulum. At rari Mensi vocabula non perinde euidenter ipsos corporis affectus significant: propterea quod duplex eorum nominum usus obseritatur Alter eorum qui proprie loqus tur, alter abutentium. Ac proprie quidem rarum accipimus
quod meatus quos Graeci poros vocant, magnos per totum
obtinet sicuti e diuerso densum quod eosdem paruos. At per metapla oram, siue abusum, siue quocunque alio genere appellais libet, de laxo coactoque taec ipsa voca, ita dici audias. hac enim rationei ad remin ignem aliquando raros dicimus, aqua, terra densas, scilicet ad elementa ipsa translatis appellationibus, quae tamen inita sunt, ex similaribus natura partii, costant, nec ullos eiusmodi meatus obtinent. Multo his longius a proprietate recesserunt illa quae per metaphora ambo sunt uicta, nenipe constri iuni colligatum. Illud de denso duro , modo utroque seor- o sum, modo in eodem ambobus repertis . Hoc rursus de ijsd ii dem
94쪽
dem dicimiis, noli tamen ea clem metaphora,nam Quoniam omniarius colligata sunt, eadem ad motum impe lita sunt ita nimirum nominarunt 'uae ob siccitatem frigus, phlegmonen, scii rhum, tensionem, repletionc aut ponaus,aegre amouentur. Eandem ob causam contrarij horum nominibus in contrariis affectibus utuntur: remitti, aut resoliti, aut laxari dicentes. Oportet autem non nominum inspicere numerum , sed affectuum genera duplicia in totum esse existiniare. Alterii quod in similaribus ipsis obseruatur, de quo molle durumve dicitur Alterum quod in instrumenta solibus meatuum ratione consistit quod densiim esse vel rarudicitur. hi nanque corporum ipsorum propri affectus sunt, Rccersiti vero,& ut ita dicam)temporaris,quod alias meatus ipsi superuacuo humore molentur. alias sunt mundi, modo patetes, modo conniventes. Venim de his affectibus in sequentibus libris agemus. Nunc ad propositum redeundum, ac primum clarius adhuc de frictione ipsa disserendii nempe quod haec ipsa interdum per se corporibus nostris commodum affert: interdum iis quae commodum asserunt, ad eum sane modii subministrat, quem Hippocrates de deli ogando tradidit, his verbis:Deligatio partim ipsa sanat, partim sanantibus subseruit. Ipsius igitur frictionis effetatis sunt quod rara densat,& mollia durat. dura vero haec esse
omnino postulat. praeterea quod dura mollit &den faxat. haec contra mollis sit oportet. Pari modo Sc quae carnis augendae minuendaeve causa suscepta est: utraque per se utile aliquid corpori confert lar tamen ad exercendum Orpora praeparat, item quae post exercitationem adhibetur,nae exercitationibus Dibseruiunt. Illa codice calfacie lo tenues meatus recludens,& simul excrementa quae caro con rutinet fluxilia reddens,& solidas emolliens Appellant autelauiusmodi frictionem, praeparatoriam: alier apotherapeutice Graece dicitur. Latine recuratoriam ad verbum appelles. Haec cum plusculo oleo administrata simul pinguitudine humectat, solidas emollit, quae in habitus mea tibiis continentur,euaporat. Verum de hac post dicemus, cum de exercitatione eperimus. Sed preparatoria frictio in optimi status natura calfaciendi corporis causa suscepta, prout supra traditum est, fiat mollis primum,mox vero exercitationem aggressit rodura.ita nanque maxinae&mollire pote v s
95쪽
lem ab initio accepit seruare . Quod si quid aberratum iit ad durum id potius spectet. a qui breues a modo recessitis sunt,i cute tenus finientur, nullo interiorum alterato. Min' vero ledetur ipsa, si ad duru simul Vensum recessus a modo sint propensi. quippe ita iniuriae minus opportuna fiet. Adeo si transpiratio per huiusmodi cutim facilis esset dentissimam eam durissimamque efficeremus. Nunc qDoniam ad utrunque uuiis probe esse comparatam oportet, ex-t crementa quae ritus conduntur , per halitum emittenda,
foris propio quantium violentiam tolerandam utilissimus sine uerit medius inter utrunque excelsum modus seni quando fortas se non seruabitur , melior utique fuerit sui ad durius densitisque pertinebit, quam qui ad mollius xiusque. Nam transpirandi densium exercitio sarcire licebit alterius vero affectus vatium, quod est ad externorum in uariam opportunitas , neque alias corrigi facile potest, affertque praeterea coniunctum incommodum non
paruum, evaporato sibinde non excrem clo modo, verum-- sciam ipsius corporis nutrimeto. Ergo iiij differentiis usa qualitate sumuntur laberrare satius est versus eam que durior est,quam eam qua mollior In iis quae a quantitate du- .cuntur, in proposita saltem natura itate si quid det inqui xur, versus id quod minus est, id esto. Semper enim eius in praesenti disputatione meminisse oportet, augendi eiusmodi corpus, haudquaquam siccandi studium esse propositum. Quas vero corporum naturas in quomodo assectas amplius fricandum sit, postea dicemus Sy p ad proposita ma
teriam reuersi, te mensura ipsa frictionum agamus, ad exi de modum quo pati ante de qualitate egimus Couenit aut choc loco ut priusquam mensuram definies, alterius cui unia assii mandi mentionem faciam , sine cuius notitia mensura ipsam nec definiuisse recte liciet nec nouisse. Est vero quod inimandum censeo, acris qui fricandum corpus continebit temperies: quam utique in re ipsa monstrare licet explicax oratione aperte ita ut interpretationis euidentia nilail desit, plane non licet,sed est prorsus inexplicabilis Verum si non adeo multum orationi de rei evidentia desit abunde fuerit. Praecedit vero hanc Malia quaedam con*deratior ne ole quo anni tempore, S in quonam orbis loco,exercitan-
96쪽
dum statuemus. Duo enim has enus de eo tanti: in definita sunt,corporis status, aetas. Vbinam autem aut altus hactenus fuerit, aut exercitandus nunc sit, aut quo anni 1e1ve
tempore, nillil sane constitutum est: quanquam pro harum certe cuius lue ratione, mediocritas frictionis est varianda. Ergo ad ea quae hactenus statuta sunt, haec quoque definienda sunt,utique potestate inter initia operis iam tradita, notamen interpretationis luce clare explicata. Dices enim veluti regulam quandam omnium quae post dicenda erant, positurum me hominem eo corporis statu de quo quaeri non possit: obiter nimirum etiam regionum hominis potestate definiui: cum nec optimio temperamento: nec irreprehensi bili omnino membrorum modulo corpus ullum iiiij regionibus quae a temperamenti modo recesserunt,gigni postit sicuti tum ratio docet, tum experientia commonstrat. uppe sicci graciles,& veluti torrefficti in aestuosis tractibus homines sunt. Rursus frigidioris plaga incolae,in quali temperamento visuntur,ut quibus exteriora frigeant: interiora, atque in his viscera,immodice caleant. Sane optimii corpus, te quo nuc sermo proponitur, veluti Polycleti oregula est: cui in nostro situ utpote probe teperato,n pauca similia videas. Apud Gallos vero Scythas , Aegyptios; Arabas, ne per somniuria quidsi tale usqua est vidisse. Nostr
aute regionis,quae in latitudinem non paruam extenditur, id quod in medio habetur,optime fine temperatum est: cuiusmodi patria Hippocratis est. Etenim ea tu Hyeme tum aestate mediocrem temperi exhibet:vere aute lautumno multo magis. Eiusmodi igitur locum cum corpori proposito dederis: anni quoque tempus, veris medium ipsum dabis Esto vero&diei in qua nobis exercitandus primum est, romaxime quoad fieri potest, ipse meridies: quo videlicet naturalis temperamenti eius vis ab ambiente nullo pacto mutetur. Eadem exigit ratio, ne domus quidem in qua exercitandus est, ipso prcsertim die calidior frigidiorve sit qua publicus totius urbis aer. At aestate atque hyeme talis vel arte praeparadus st: nepe hyeme calidior, aestate frigidior: quo videlicet exacta teperie corpus frictionis tempore fruatur: quando si iusto calidior frigidiorve domus fuerit, in calidiore illico sudabit in frigidiore neotae cales et prorsus, nec mollio ur unquam,nec floridum ructorem ostendet, nec glain tumoet
97쪽
in tumorem attolletur. sunt nanque duo laae , rubori tumor . in aeris temnerie in corporis stati temperat in me
diae frictionis notae Veluti enim si calidam infundas, primum quidem corpus intumescit si largius infunda decunibit: ide5q: Mipnocrates de lai aiebat, Primum quidem attollitur deinde fit aracile. ita frictio quoque attollit quidem primum, post ea cotrahit, ac mollem deponit. j erg, Qui carnis augendae causa fricantur tunc plane finienda fi cito est, cum corpuς cintumuit, 3 ad summum fere tumO o rem peruenit. Q ij autem ad exercitandum iam praeparan-rur: lis minimc id tempus operiendum, sed longe prius de ii-stendum i frietione est potissimum cum optimi temperamenti iunt. 3 aetate adhuc pueri. horum nanque tum hunH-dum corpus est, tum tenerum ac paucis frictionibus mollescens. Praeparatoria vero frictioni meta finisque est, ut solida partes molliantur humida soluatur,& corporis p xigui meatus laxentur. Q iis vero Distionum esse debeat numerus: definire sane oratione non est caeterum qui his praeficitur, harum rerum peritus. hic primo quidem die minus ex-οῦ acta exquisitaque coniectura vietur sequenti vero dies Vbi iam experientiam aliquam adolescentis est adeptus, magis CX actam certamque habebit. Quin etiam de exercitatione ipsa, primo certe die mensura ad ungue definire no potest: se luctibus deinceps omnino potest. Suto igitur hic quoque notae. Primo quide die cum adhortanti incitantique ad exercitandum, non perinde obsequitur sed segniores,& nin tum frequentes, tum decentes, a civi semel dicam minus alentes tum colluctatoris sui apprchensus etiam motus obit. Porro expedit neque paulo animosiorem esse qui exercita 3 tur, ut lassis iam viribus et i in exercitari aveat neque gia Lxium,qui integris adhuc viribus labore tamen detrectet. Est Vero profecto talis no corpore modo sed etiam animo, que nunc educandum suscepimus: quandoquidem quibus frigidus succus in ventre aut in toto corporis habitu collectu
est,i segniores ad motionem sunt Pari modo 'ut plethorici, id est qui succis arduabiliter se habentinus nimium abundant, 'uos recens frigus afflixit, D ignaui sunt, ad mouendum pistri. Iam his etiam magis ita sunt affecti cluicunque natura frigidiores sunt sicuti etiam his ipsis
98쪽
Hi nanque quantitatis exercitandi notas corrumpunt sicliti e diuerso qui calidiori temperam cto sunt, siue id propriae naturet sponte eueniat,sive ab accersito quopiam assectu hi&animosi sunt,&certaminis auidi,&ad actionem plus quam expedit prompti. At quibus nec corpus calidius frigidiusve est, nec animus omnino iacens ac demissus , aut contetionis gloriaeve praecupidus,& ad actionem praeceps: ijs modi exercitationum indicia integra manent,illaesaque seruantur, primo statim die, multo magis procedente
tepore Si enim quid inter initia suffugit id experieti ipsa
edoctum, ad exactam notitiam perueniet. non aliter cibi modus ad certam coniecturam perducitur: qui tame ab initio definiri nullo pacito potest. verum quotidiana experientia,cum recordatione qualitatis tum cibi, tum exercitatio- nu: eo etia qui huic praeficitur, nihil no solicite obseruate, sed semperit tantum ciborum post tanta exercitatione cois coxit, recordante: propemodu ad exactam scientia intelle . dium tepore perducit. Haec igitur omnia etia descientibus ab optimo statibus comunia sunt: de quibus agere nondum statuimus. Caeterlim optima natura,quae hic nobis est pro coposita, mesuras omniis manifestas obtinet ut quae nec animi moribus, nec corporis ante perie, lictorii quicqua obturbet immutetve,sed uictionis,exercitationis,ciborti,ac somni, mesuras aperte indicet, ac tum primum quodlibet hora respuat,cii eius ultra no egeat. Quare fuerit hoc quoque ei qui tali corpori praeficitur,no minimus modi index: dico aute ipsam ad singula qui agi debet alacritate)ceu materia ipsi in optimo corporis statu modum sibimet praescribete.
Etenim qui optima natura sunt, iam ad exercitationem frictione praeparatur: tu demti ad exercitandia prodibui cu citoto iam corpore ab ude emollui ex calfacti l sunt. Exercitando quoque tum primum grauatius movebuntur, cum satis exercitati iam fuerint. Iam a cibo tum primum absistent cum satis se impleuerint. Quare nullus in hoc homine metus est nequando aut iusto Ius laboret, aut iustoibis cibis se ingurgitet, si naturae suae impetus sequatur quo fit ut neque prorsus peritissimum sibi praefici is postulet, sicuti omnes de quibus postea sermo erit, deterioris notae homines quippe sinum corpus ipsum sibiipsi omnia inuenit proprio naturae suae impetu direct um: maxime si iiiijs quae oad animu
99쪽
ad animum pertinent, recte sit educatum.Nam multi in melis moribus a pueris educati,in desi i ac intemperantia
uentes,bonitatem natura cori in plint sicuti conria non-
trulli vitio ui corporis naturam sortiti, temperantia vitar appositis exercitijs naturae vitia mutarunt in melius. Sed de eorum quidc: siue exercitationibus cisiue etiam operibus sequens libertotus componitur. De iis qui optimo corporis statu sunt, 'ui sanitatis tutori auscultabunt,in hoc libro agere statuimus. Ac praecedes quide de his sermo, ad exercito lationum mensuram usque est progressus. Superest ergo ut de generibus eius disseramus. Genera exercitationum voco luctam,pancration, pugilatu,crursum, alia id genus quorum alia tantii in exercitationes sunt,alia non exercitationes solum,sed etiam opera. Exercitationes sunt tumius ip-ca quae dicta modo sunt, tu praeter haec quae Graece dicuntue
Atque haec mox descriptione exponentur. Praeterea saltus, disci,iactus,tum coryco, ite pila,vel per alteres corpus fatigare. Exercitia simul & opera sunt cum fodit quis cum rex migat,cum arat clim vites pluat,cum onus gestat,cum metit,cis equitat,cum armatus pugnat,cum iter facit cum venatur,cum piscatur,cu alia quecunque homines vel opifices vel non opifices in vita sis causa exercent, facit,seu domos aedificent, seu naues,seu ferrariam aerariamve factitent, seu aratra pangant,seu tale aliquid pacis bellive instrumentum fabricent. Horum sit plerisque est quado veluti pro exercitatione tantiim utare QSppe triplex in uniuersum ipsorii usus est,cum interim operis tantum causa usurpentur,interim meditationis,sed quae ad sim futuri sit operis: interim 3 pro exercitatione tantum QEippe ipse aliquando hyeme deprehensus in agro tum ligna findere,ium hordeum in pila contundere ac deglubere exercendi corporis causa sum coactus. quinimirum agrestes quotidie pro opere faciebat. De horum igit ir ceu operum st,m sequentibus: ceu exercitiorii,nunc tractabi in iis Nullii nanq, id genus exercitium aut perpetuum diem obitur, aut alio tempore quam ante cibum. Servari vero tum modum exercitationum in his poctet, tum Vocatam apotherapian. Quod si etiam idonea frictione sus,ad ea quis accedet, ia omnes exercitationis nu-
o meros impleuerit. De his igitur omnibus scientem esse conuenit
100쪽
uenit eum qui sanitatis tuenda officio utetur,quem γἰsti Graece vocant. Licet enim euro ut ante dimini est aut sic Graece, aut gymnasten , aut medicum voces: prima tameri
appellatio maxime propria est, reliqua per abusum. Nam si artifex quisque ab arte quam tractat , defluxum sortitur
nomen: patet eum qui γίεια , id est sanitatem tuendam profitetur , merito γίε ii iri appellandum Cita nimirum ut quia νι 'o Ait, id est exercitationi tantum praeest, gymnasten:
qui morbis medetur, medicum. Q Dd si quis hunc ipsiam vel Dymnasten, vel med:cum, pro filii, appellasse volet sotum a parte totum, tum vero nec proprie nominabit,sed abusive vel ambigue, vel quomodocunque aliter dixisse ve- iis, appellationem faciet. Huius rei causa est,quod cum nast ars quae corpori tuendo presideat unicum ei proprium nomen inditum non est. De quibus omnibus uberius singulari libro egimus , quem Thrasybulum inscripsimus. Ac genera quidem exercitationum sunt ea quae diximus: qualitas vero seu differentia nam 'anc quoque viro- ue modo appellare licet velocitas tarditasque moueni sunt: praeterea quod aliud robustum aliud ut ita dicam sciimbecillum est ad haec vehementia deuitas Utendi vero
rationes omnium praediciorum generum una cum differentis proprijs huiusmodi sunt. Nam aut perpetuus motus est, aut intercisus. si perpetuus, aequabilis , aut inaequabilis. Sin intercistis, aut certo ordine, aut citra ordinem. Hae igitur utendi rationes ab ipso negotio .apititur. Quae vero ab ij quae extinsecus sunt posita, lucutur,eiusmodi sunt,quod aut sub dio exercitatio fit, aut sub tecto aut in ista m-bra , quam ine συι υἰ, Graeci vocant. Itesnque quod aut calens locus est , aut frigidus, aut media temperie. Praeterea aut plane siccus aut humidus, aut medio modo attemperatus. Similiter illa quoque utendarum exercitationum rationes quaedam sunt, quod cum puluere exiguo multove usurpentur, item quod cum oleo exiguo multoves, aut etiam sine utroq; administrentur. Quoniam ergo numerata G, a nobis uniuersa sint quorum pertiam esse oportet qui sanitatem tuendam profitetur, ad ipsa nunc exercitationum genera non intempestiti redibimus. Ac primum docebi mus tum quid omnibus sit commune, tum quid singulis
proprium. Hinc frictionis ipsius tempora definiemus. Ergo oomnis