장음표시 사용
81쪽
eorpiis sit ad oletini Capiendii. Ei rei fatis omnino. sunt patici maniuina circumactus, qui nullo cona preisu sint graues, Minodice celeres, litic demum veluti ad metam directi, ut corpus citra compressum calefaciat. Siquidem pera iis his, cernere licebit floridum ruborem per totam diffundi cute. Tum igitur pingue induce lum,S nudis manibus quae medium inter molle duriimque modum seruant, infricandum rquatenus neque coactum constrictumque corpus sit, neque ultra quam par est laxum remissiimque fiat, sed legitimum
Do naturae modum seruet. Infricandum vero primo contrectatu blandius, inde sensim paulo fortius,eaten audia semper ad valentius frictione , quoad iam carnem manifes e premat, citra tamen laesionem. haudquaquam tamen tam valida ni trione diu utendum, sed semel aut bis in qua e par te quandoquidem non eo ad launc modum fricatur liuii pueri corpus, ut iam duretur,cum id iam ad exercitationei producimus i sed potius quo Iuni promptitudo ad exercitationis functiones excitetur, tum robur Intro reuocetur , airaritas laxitasque qua mollem frictionem consecuta est . constringatur ac cogatur. Quippe medio temperamento seruari huius pueri corpus oportet, nec usquam durum mol- leve effici, necubi naturale eius incrementum inhibeatur. Λt procedente tempore,ubi iam adoleuit, tu micro duriore frictione utemur, praeterea frigida ab exercitando lauatione Vertini de his post agendum. In praeeante exercendunt frictione, quae huc 7periat ut corpus molliat, mollis dur que mediam qualitatem dominari oportet, ac pro eiusdem qualitatis ratione quicquid reliqtium est exigi. Variae autem quam maxime ex manuum iniectu ci ' cum actuque frictiones esse debebunt: nec superne modo det Orsum, aut inferne sursum adhibitae, sed etiam tum in iub
rectum, talia in obliquum, tum in transirersum,tum in sub transuersum Voco transuerim,quod recto est contrarium
id Graece appello, Subtransuersum veris,quod paululiam ab hoc in utranque partem declinat,quod tu: ' dico. Rursus subrechum, quod a recto paululum utroque versu recedit obliquum, quod recti transversique plane est mediun*.illud a Asa ido, hoc Aiέiit Graece nomino. iiii, transuer',
82쪽
sum Quinetiam νεγνι' antαν. αριψii Graece dicere, nullum discrimen faciet, modo ne lateatis, ae ἱψια nomen veteribus usitatius ρίψει, recentioribus magi usurpari. Nos Latine frictione, frictu, perfrictione, promiscue legentium venia utemur. Varium autem seri manuit tum iniectum,tum circumactum velim,quo videlicet uniuersi quoad fieri potest, musculorum fibrae omni ex parte fricentur. Siquidem eius sententiae esse,quasi transuersa frictio quam etiam rotun rodam aliqui vocant)durei,denset,contrahat,in constringat: recta contra rarefaciat, laxet,molliatin resoluat corporat
eiusdem plane inscitiae est cuius caetera qui plerisque gymnastarum defrictione traduntur. Nam qui plus de frictionum virtute asserat quam que Hippocrates in eo libro prodidit quem καsti. Ubi inscripsit,nemo plane est. Ait enim dura frictione ligari corpus,molli solui, multa extenuari, mediocri crassescere. Habent vero se eius verba ad hunc modum Frictio vim habet soluendi, lipandi, carnem au a gendi, minuendi. Nempe dura ligandi, mollis soluend os o multa
83쪽
e multa minuendi, mediocris carnem augendi. Quatuor enim hae genere differentiae,ex quadruplici omnis tTetionis tum virtute tum usu oriuntur. Quod si medias quoque harum , quae una cum his intellege a se exhibent adnumeres,se in uniuersium differentiae existent. Undenam igitur plurimis neotericorum gymnastarum succurrit tam numerosas frictionum differentias prodere, quas vel numero comprehendere facile non est3Non aliunde certe qua quod Logicae contemplationis plane expertes, cum proprijs fri- ctionum disserentijs externa alienaque imprudentes nonnunquam confundunt. Interim etiam illa quibus singulae frictiones peraguntur, dijciunt. Interim tum iustas ipsas inter se frictionum disserentias connectunt: tum vero cumnis etiam quas ipsi perperam excogitarunt. Cum enim dicant frictiones inter se distare,quod alia sub dio fiant,aliae sub tecto, alia in admista umbra,rursus aliae in perflato loco, aliae in tranquillo, item aliae in calido, aliae in frigido. aliae in QIe,aliae in balneo aliae ante balneum,aliae in palestra: talemque catalogum faciunt: sane no proprias frictio- 'num differentias asserunt,sed ea sine quibus qui fricatur es.se non potest inculcant quippe quem necesse omnino est in aliquo terrarum loco esse,praeterque locum, vel aestate, vel hyeme,vel alio anni tempore. Cum vero ita dissidere dicat inter se frictiones,quod aliae cum copioso oleo, alis exiguo fiant,aut prorsus sine oleo, idque vel manibus tantum , vel etiam cum puluere,vel per linteum,atque hoc vel asperum,
vel lene causarum plane quibus fricti dura mollisve esΓ-citur,enumerationem faciunt. Ex quo nimirum causarii est
genere dc quod ipsae fricantili manus durat aut molles sint,3 item valide premant,blande ve sint admotae. Tertia species quam adferunt ij qui multas frictionum differentias autumant: inde nascitur quod omnia iam dicta inter se per coniugationes quasdam copulant. Qui itaque ex his aut externas rerum circunstantias,aut verarum aifferentiarum causas inter a copulant, facile deprehenduntur parum recte sentire qui vero ex proprijs4 synceris differentij coniugationes nectunt, horum non adeo facile deprehenditur error: imo nonnulli sapientiae quoque laudem retulerui, Hippocrate ipso plus aliquid inuenisbe crediti quorum est ne
6 on gymnastes,qui rectius quam Hippocrates sensisse de frictione
84쪽
Otione est visus. Nam cum is in modo coprehensis verbis trica differentia tiae ex qualitate pectatur, mollem c dura: in ea vero quae ex quantitate, multam di mediocrem coli cet: Tlieon qualitat: qirantitatisve minime faciendam metionem seorsum censet,scribens cum alibi tum vero in tertio gymnasticorum hunc in modum me frictione praeci
pientes placet quantitates semper cum qualitatibus coapta , das esse. Per se nanque imperfectiores sunt quam ut aliquis a successus ex ipsis proueniat. quippe mollis frictio pro quantitatis modo triplex opus efficit pauca enim leuiter carnexemittit, ac facile contrectabilem , siue tactu mollem reddit. multa evaporat xliquat. mediocris laxa iuuida carne impleta Simili modo dura pro quantitatis ratione totidem numero effectus reddit Multa nanque adhibita contrahit constringisque corpora, phlegmona persimile quippiam Hrelinquit mediocris implet imminuta inuidenter circun a scripta expressaque carne.exigua vero in summa cute ruborem ad tempus excitat. Non censet autem de dura per se seorsum quicquam gymnasia praecipiendunt sed ei quantitatem adiungi debere, si quis paulo commodior ex artis opere successus sit futurus. Pari modo ncc de molli per se seorsum quicquam nunc trade lum existimat. Neque en iniadhiberi Quam posse mollem frictionem tantum, quae
nec multa, nec exigua nec mediocris sit. Deinde memorat qua clinque per coniugationem in corporibus nostris naturaliter efficiunt,utique paucam cum molli remittere leuiter, mollem reddere pronunciatis tibi aliud plane nihil quam quod Hippocratesverbo soluere significauit, aliis verbis interpretatur. Quippe laxare carnem, mollem reddere quid aliud est quam solvere,quae colligata 5 coacta fuere 3 Adiecit vero sermoni, leuiter siue quod modo, non genus actionis immutan ,sed quantitate eius desiniens. Mollit enim cum exigue adhibetur eiusmodi fricti, quandoquidem si amplius sit adhibita, mollit iudem tunc, caeterum largius 'd ergo nec magnopere nec mediocriter, sed exigue remittit mollitque corpora exigua ac mollis frictio, per verbum illud leuiter. quod adiecit, lectarat ne hic quiden per hoc saltem i: quae Hippocrates praecipit, quicquam tradens magis amplum: aeque nec cum mediocrem dcimolieni addit corpori inquit aagna fiuidam carnem. 'am quo
85쪽
Nam quoniam mediocris: idcirco carnem augebit quoniam ollis: soluet, hoc est plane molliet. id quod tantundem est ac laxamin fluidam carnem efficere. Erat autem huius omcium,sicuti de his recte praecipit sicin cum de multa simul molli disputat, non id modo dicere quod halitu digerere ac liquare potest, sed qualem etiam carnem relinquit, apponere. Non enim ritu igitis uniuersam substantiam exhaurieliquatque, sed aliquid omnino relinquit. Id igitur quod relictum est, qualionam demum specie sit, adiectum arbitror
a sermoni oportuit neque tantum multae frictionis proprio affectu posito , mollis opus omissum . Q nod igitur multa evaporat etiam ab Hippocrate prius dictum est Verum non absolute de multa Theon sermonem instituit, sed per coniugationem docendum esse censuit, utique a prima auspicatus, nempe exigua molli post secundam
aggressus, mollem multam inde tertiam memorans,
mollem scilicetin mediocrem Sicuti igitur in prima coniugationem tertia proprium qualitatis esse:bim non di simulauit: ita nec in secunda suppressisse eum decuit: quin xo hic quoque docuisse multam simul mollem frictionem
non modo evaporare, sed etiam mollem carnem redderer
nisi forte id quod liquare dixit, pro mollire audiendum est. Atque ita quidem verum sit quod dicit. Caeterum sic non modo Hippocratis doctrinam non accusat, sed multo maxime confirma Etenim si mollis frictio semper molle tenertimque corpus reddit, siue ea exigua, siue multa, siue mediocris sit: tum illi ex quantitate aliquid accedit diuersum: in separabilis plane a molli frictione erit molliendi facultas, sicut a dura certe vis durandi,cogcdi, constringedi, ' ligandi,densandi, aut tactu dura reddendi, aut quomodocunque aliter eandein rem interpretari malis. Quippe primu propriti nomen ita affectae carnis est duritia, ut eius
quae diuerta afficitur, mollities: quanquam etiam reliquo- .rum quae dixi nominum quolibet uti licet. Et rationem quidem cur tam varijs nominibus unam interpretari rem liceat paulopost apponemus. Nunc quoniam controuercires non est, causam eius ad praesens altem disteramus. od autem mollem frictionem necessario consequitur ut
corpora molliat, id plane clarum ex iam dictis est. Nam si o nec qui multa ea, nec qui exigua,nec qui mediocri usus fuerit,duru
86쪽
rit,ditriam unquam corpus reddiderit perspicuum est molliendi vim ni isquam ab ea seiungi: sicuti nec a dura colligidia durandi: quippe cum hanc quoque siue pauci,siue multam,sive mediocrem adhibeas, nunquam quantitatis vllius ratione corpus tollias , sed semper duritati plus minusve ad ijcias scilicet uberius perfricans, plus parcius vero, minus. Quod si paucis omnino duris lite frictionibus contentus fueris: duritia quoque pro portione respondebit sicuti enim qui igni se admouit,semper calest siue exiguo tempore id facit siue diu, sed magis oui diutius appropinquat, mi Donus qui breui spatio, minime vero qui latum accessit ita in frictione quoq; corpus semper pro ratione afficitur: a mol-Ii emollitum: a dura duratum non tamen pari semper mensura,sed a pluscula magis, parciore minus, plurima maxime, minima minime . Theon ergo cum de molli simul copiosa frictione disputans . evaporare liquareque eam dixit, si ciuidem per liquare verbii inanire intellegit aliud plane ni nil signis cauerit quam uaporare quare bis idem
Gixerit, praetermiserit autem quod necessario fuerat addendum, nempe eum affectum qui ex molli frictione in corpore relinquitur. Sin mollire, soluere ,remittere, aut aliud qui opiam eiusmodi dicerevelit: sic sane reliquerit quidem nihiI:
caeterum ea quae Hippocratis sunt, minus idonea docendi
ratione explicasse depreheditur. Quod itaque eiusmodi docendi modus deterior sit eo quo usus Hippocrates est, paulo post ostendam. Quod vero si liquare pro eo quod est mollire accipit, nihil j quae Hippocrates ante predixit, ampli' prodidit: plane manifestu est. Nam cum ille praecipiat mollem soluere,multam extenuare: quis no facile colligat, qui praesertim mentis sit compos, eam quae ex molli multaque Iopariter coposita sit extenuare simul ac mollires Verum novidetur ita sensisse Theon: sed quod in primo Gymnasticorum unico verbo extenuare dixit, id in tertio duobus extulit, nempe evaporare ac liquare. Habent vero se eius verba in primo ad hunc modum: Contrariarum vero,mollem qui de si multa sit extenuare corpora: sin mediocris, carne im-Idcre,utique delicata luida. Aperte enim hoc loco molem simul multam frictionem extenuare corpora confirimat. Quod autem necesse fuerat non soldi multae friction; proprium effectum jed etiam mollis tradere:ipse quoq;
87쪽
LIBER II. Prieon per quae subiecit ostendit. In quibus cum de dura
praecipit,constringere multam,coarctataque, phlegmone simile quippia parere ait. Qu)ppe quod moderata quantitate adhibita possedit id copiolius adaucta, magis obtinuit. Omnino ergo duram mediocriter adhibita, lura carne implere fatetur:ita ut e diuerso mollem mediocriter adhibitam,ipsam quoque carne implere sed ea molli Accidit vero Theoni cum de molli simulac multa frictione sermonem faceret, nullum mollis effectum prodidisse. rursus cum de multa simul Hura,nullum durae exposuisse. Nam si li- uare, manire, digerere, pro eodem accipit de multa quiem aliquid dixerit:de molli plane nihil quemadmodum etiam in eo quod de dura multaque scribit, duram qii idem constringere, ligare, phlegmone aliquid persimile facere affirmat,quantitatis vero plane nihil meminit tametsi par fuerat de hac quoq; aliquid dixisse. Nam illud cofessius est, si mediocriter sit adhibita,obesitatem facere. Quid igitur efficiet multa si supra mediocre sit adhibita Prorsus enim aut illius affectum tuebitur,aut alterabit. Sed si quidem ser uabit,certe multa frictio supra mediocritatem adhibita nihil plus di ciet. Sinibis aliquid efficiet: aut minuet carne,
aut dijciet. Verum si minuet. extenuabit. si adijciet carne implebit. Atqui non adijcit carnem extenuet ergo necessc est Vertim Theon de hac differentia nihil meminit, sed omnino subticuit minime plane definiens extenuetiae dura copiose adhibita, an carnem augeat, an seruet eundem uete mediocri accepit carnis modum sed tantum quod constringit coarctatque, phlegnione sinite quid faciat, ofirmans. Conueniebat autem no hoc modo dicere, sed etiam quod emaciat. Apparet ergo Theonem aut Hippocratis artem hoc loco non intellexisse, aut hominem laudare noluisse,qui tam breui sermone omnes non solum differentias frictionum dixerit,sed etiam uniuscuiusque opus vires. Naqui transeunter, veluti canis ibina,verba eius delibat: quatuor eum duntaxat meminisse arbitretur Verum non ita seres habet: imo alias duas necessario in j quas dixit, subat ditas insinuauit. in qualitatis differentia, lurae mollisq; mediam,qira nimirum mediocris est. in ea vero quae a quanti tale accipitur,exiguam quando exiguam aliquam necessu est copiosae essu contrariam. Porro a lixiquae interpretatio nis for .
88쪽
nis formula ita est breuis, ut non pauca saepe ipsa saltem diei ione praeterire videatur,quae tamen necessario dicta ipsa
seqinantur. Quamobrem arbitror)etiam enarrationes scri
bimus quae veluti praecant ij qui parum exercitati antiquardiinionis celeritatem assequi non valent: veluti in hoc ipso loco facimus. Si ita naue dura ligandi,mollis soluendi vim habet: quae supra modii soluta corpora iant,ea duriter plane fricada sunt.cotra quae costricta sunt, molliter. L qua modice se habet, nec molliter a nec duriter,sed quaten fieri potest , utroque declinato extremo. Egregius vero videlicet Theon primu in eo fallitur, quod neq; mediocris qualitate frictionis vires tradidit, neq; vium: sed semper ita praeterit. tanqua nulla sit. Veru de hoc paulopost agemus. Sicutivero in iis differetij quae in qualitate spectatur, ex qualitate noso tu dura mollisq; cosis ut sed etia media ita in iis quae ex qualitate ducatur,nosolu multa pauca ,sed etia media noscitur. Cur igitur iiiij quae ex qualitate trahiatur, media omisit Hippocrates .in j quet ex qualitate,exigua Temere id fecisse videri fortasse cuipiam potest oportere enim in ij quae copendio tradantur, summis inter se contrarijs res definire: quod horum medium sit atque mediocre, transire:
utpote quod ex summis ipsis vltro sit noscendum. Ipse igitur tum hoc docere,ium senis sententiam clariorem reddere conabor,rem planc hoc loco no necessariam,cu qu stiones id genus in enarratorijs libris soluere soleam. Sed quonia semel huc descedi,ut pro Hippocrate imperitis istis respondea,in quibus ipsi falsi,recte praecipientem calumniatur: non pigebit hoc quoque adiecisse. Clim igitur duo sint toto genere inter se diuersa atque disiudia,si modo id quod facit, ab eo quod fit,genere dipescituri frictiones quid ex oeorum numero sunt qua faciunt: qui vero ab his in corpore relinquuntur stectus,ex j quae fiunt. Q uare cotrarietates quoque alias in frictionii genere, alias in affectuum qui ab his prouenitit, necesse est statui. In frictionii genere tum duram Mimolle,tum multam laticam. In affectibus vero eam qua veluti colligatio tolutio corporumst,d gracilitatem ac crassitudinem. Ac prior quide affectuum contrarietas,ex priore frietionum contrarietate nascitur:secundano item. Euenit enim in hac ut gracilitas proueniat ex multa, carnis incrementum ex mediocri Quippe pauca au- έ;
89쪽
gendae carni nondum sufficit quod videlicet id quod carnis incrementum accipiet, sanguinis moderato acce Q, R valida virtute eget. Quorum trunque mediocris frictio commode praestat, pauca neutrum, nec abundes, nec satis. Qiapniam igitur non in idem coibant frictionum
affectionumque contrarietatem coegit vero eum compendiaria docendi ratio per contrarietates positas sermonem absoluere: utiliore contrarietate accepta, minus utilem consulto omisit. Porro utilior ea est quae in affectibus , quanaro quae in frictionibus spectatur. Idque duplici ratione asseritum una quae ab artis fine sumitur. quippe frictiones ad corporis affectum ceu finem diriguntur. finis enim ij que praest, semper est praestantiori quanto nimirum id cuius gratia, ij quae ipsius gratia sunt.' Altera quae a claritatis ratione accipitur. intellem nanque multe mediocris affectibus, facillimum est exiguis opus contueri. Non per1nde tamen mediocris frictionis perspicua vis est. Sinctiam tertium
hoc ipso de frictionibus sermone bellissime docuisse Hippocratem inueniam Praecedere nanque eorum doctrinama oportet quae liquido peragi cernuntur, sequi vero eorum quae minus liquid, obscure idque siue delus expressis verbis scripseris,siue lecturis ea intelligenda reluaquas. Est vero cuides atq; in aperto mediocris frictionis opus,ipsu nascilicet carnis incrementum: obscurum ver paucae quippe quae nec auget nec minuit carnem, nec omnino euidens aliquid videtur est icere, nisi quod parum calfacit, At id omnis frictionis commune opus est. Quare cum neque euides ali quid efficit, 'uod facere videtur, proprium eius non est, sed omnis fricitionis comunemo sine causa est ut arbitror)uo missa. dio digituro in is frictionis calore ni accendere comia 'Opus sit, non fatis quod ab Hippocrate pro id ur, dis .ium piae cepitam est . Quid vero quaeque ridia pro prium efficiat id ut Hippocrati necesse radere,ita nobis certe utile erat discere. Reductis enim veluti in elementa simplicibus differenti: s, uniuersam frictionum ratione ab soluit,quemadmodum carnem ad ijcias, quemadmodu de
tralaas, quemadmodum corpus mollias,quemadmodu constringas. Cum liis una protinus se promunt tum media ea rum opera,tum ea quae per coniugasionem faciunt. Media, cum nequc ligare corpus nec solia 'res, nec ca In augere nec
90쪽
minuere studemus. Quae per coniugationem,cu verbi gratia pulter colligare o carnem addere. Quis enim non videat,cum duram carnem adijcere corpori volumus,trictionem duram una cum mediocri modo esse petendatveluti camollem addere studemus,frictionem mollem quantitate mediocrem adhibendam:& per alias colligationes ad portionem. as nonnulli gymnastarum tanquam sua ipsoruinuenta tradetes, tum Hippocratem accusant, ipsi vehemere delinquiit: quod eum oui de his primum praecepit,merita laude fraudant: 'uou cum eius inuenta sibi tribuat, etiam quod atrocius multo est calumniari hominem non dubitant. Accedit quod nec simplices differentias apte inter se alternant. Decuerat enim arbitror eum qui recte ad particulares complexiones descendere voluit: nec uniuersas senario numero comprehedere,veluti Theon facit nec
aliquod eorum proprium vel ouatitatis vel qualitatis opus omittere: quemadmodsi in mollis simul multae,opus mollis:in dura simul multae effectiim multae pri termisisse ea ostenditus: sed has quoque adiecisse, particulares coniugationes noue fecisse. ippe tres quae aqualitate frictio e num sumuntur differentiae, si eas tribus upa quantitate ducuntur,iunxeris: nouem coniugationes effeceris sex quae a Theon sunt positae iiiij quae paulo supra memoraui verbis,& tres quae ab eo sunt pretermissae dum mediam mollis Muraeque omisit: quanqua ne intellegere quidem neque molaem frictionem neque duram fas est ut non simul intellegaxur' mediocris. Cui si tres quantitatis differentias iunxis.set: nouem ita uniuersas frictionum differentias Eccisset, non sex. Ea ipse nunc in descriptione expona,in qua duorum versuum qui superne deorsum pinguiur,priOrcm,ctu aeuintum intelligi volo: secundum,quantitatum.
Dura Nulla Mediocris. Pauca Mollis. Multa Mediocris. Pauca Mediocris. Multa Mediocris. Nouem