장음표시 사용
301쪽
ouod aliud operatum manens per se, ex dilectὰ constituatur sicut nec operatio manens in sic in utraque operatio ne tam manente, quam transeunt illo modo operat Hies sunt fines.Sed in ista operatione transeunte, in qua ai AlmItur materia, ut transmutetur ad formam, praeter operationem constituitur ad operatu, illud praeter operationem
est finis, sicut domus, vel lactus. De tradicamenis passionis quid sit Cap. XCV.
DE sexto praedicamento quod est palo, nunc a endum est Vbi suppositis hic, quae dicta sunt supra praedicamento qualitatis de passione, ubi actum est' 'er
a speeie salivis, Liter ira illis suppolitis, quae' sta sunt ii cap.praecedenti de praedicampi' 'stat dicendum nisi unum , quid sit passio distidi
ouod dicendum quod auctoris principiorum dissinit hc
ssionem Passio est effectus , illatioque ac , b
dicamento actionis in passione est RQ 0'
scilicet quisdipsa est forma patientis sibi aba ente immessa,& uua in ad hoc dicitur in dissilinione, quod ta est Kectus actionis. Secundo consideratur laseiae , quia ipsa est actus fluens continue a uirtute activa
: hil in ipsi x quantum ad hoc dicitur illat O '
riis Bene ergo diffinitur passio, ut dicatur effectus actio inquantum est uaedam forma aba ente transius aln' assis Ddicavit etiam esse illatio actionis inquantum l
sonem dicta sunt superius locis praeallegatis,&ide de passione tantum dictum sussiciat.
302쪽
Depraedicamento quando quidsi di itiue Cap. XCULQVantum ait praedicamentum quando dicendum est
unum tantum filicet ouid si id nitive Ad quod, di cedum est quod auctor. vi. principiorum diffinitapsum sic Ouando est, quod derelinquitur ea adiac tia tempora circa rem temporalem. Vnde intella gendum , quandoni accipitur nominaliter licet declinabilite 'ideo potest praedicari de suis speciebus sicut caetera enera. DicItur autem, quod sit illud, quod relinquitur x adlacentia temporis, quia tempus non si quando, ut patetanli 6 principioium, sed est aliquid derelictum ex mensura applicata, tua est tempus ad rem temporalem cum
1uratam,unde fluente,&transeunte tempore, quando diueres in qu tur. Dicit autem ex adiacentia temporis, ion inhaerentia ad denotandum, quod quando est accidens ab extrinseco Dicit autem circa rem temporalem, uou in causa, ubi intelligendum est, quod praeter mensuram, quae est tempus, sunt aliae mensurae duae, scilicet aetermias, auum, de quibus supra habitum est, cum a eretur de praedicamento quantitatis Qui aer o aeternum, quod est cies,potest com Parari ad suam .mensuram, quae est aeternitas idcirco contur Iit in intellectu quodda quando,quddpotest dici quando aeternitatis. Idem etiam de comparatione, applicatione aeui ad aeuiternum,i ideo secundulio esset triplex quado . quaudo teporis, quando aeui quad aeternitatis. Quando go temporis est toprie praedicamentum quia causatur ex mensura fluetate, vel relinquitur ex sui adlacentia ipso fluente, quia uero aeuum,ri ternitas non sunt mensurae fluetes,& successivae nec fluerum, sed permanent ,&permanentium,ideo quamuis i
bi per nominis eatensionem utamur, qu ndo dine non proprie est praedicamentum sed large ideo dicit auctor imp*NJςm,ad exeludendum quando
303쪽
De predica inentis quando,&ubi. 39
De praedicamento ubi Cap. XCVII. VBi autem est octauum praedicamentum, circa quod uidenda sunt tria Primo quid sit ubi Secundo in quibus sit ubi Tertio quomodo se habeat ad locum. Quantuad primum sciendum, quod auctor 6 principiorum diffinit sicubi Vbi est circumscriptio corporis a loci circumscriptione procedens Vbi intelligendum secundum Alberium,quod triplex est circumscriptio. Una secundu qua locus circumscribit locatum,& ista est activa. Aliae se corioris contenti, qua scilicet circumscribitura loco,& ista est passiva. Et tertia, quae resultat ex uti aq, 'ς est ubi secundum quod est praedicamentum. Et hic est modus esse senes ipsius ubi, sed quod accipitur ut speciale predicametum, distinguatur ab omnibus aliis praedicamentis, licet autem ubi non sit circumscriptio loci active, nec locati passive, tamen radicaliter fundatur in coipore circumscritio sicut in subiecto.His uisis patet quod dicitur in dissimilone, quia ubi est circu scriptio corporis, hoc dicit, quod radicaliter laudatur in corpore circumscripto, sicut in subiecto Procedens a circuna scriptione loci, hoc dicit, quia ubi resultat exactiva, passiua circumscriptione loci , locati. Non enim a loco immediate causatur ubi, sed a loci circumscriptione. A loco enim immediate causatur circunscriptio activa, quae secundum aliquos est in genere actionis, sed ubi procedit nona loco in mediate, sed mediante loci circumscriptione activa,& locati pastiua
In quibus rubi, se quot modis aliqaid dicatur esse in loco Cap. CACUM i. SEcundo uidendum est in quibus reperiatur. Et dicendum quod solum ubi inuenitur in corporibus. Ad qa sciendum praemitto unum, quod scilicet aliquid est in loco tripliciter. Vno modo circumscriptiuae . sic omnia corpora circa ultimam sphqram sunt in loco, quia ab all- quo corrore circunscribuntur,& concluduntur. Alio mo-
304쪽
do diffinitive, vocatur autem esse diffinitiue in loco,quancto sic est in uno determinato ut non Iaaallo, quamuis non sit circunscriptiue ibi, isto modo anima separata, Lan- vetus sunt in loco Tertio modo aliquid est in loco per exhibitionem sui praesentiae, cisto modo deus est in loco, non cucula scriptiue, nec diffinitive, propter hoc ponitur eis non solum in loco, sed ubicunq; quia cuilibet rei praesens est non circumscriptus,uel limitatus, uel diffinitus Hoc supposito patet, quod ubi solum inuenitur in rebus corporalibus crum enim procedata loci, wlocati circumscriptione, deus autem,& angelus, lati ima non sint in loco circumscript me, in uacuo etiam vel ubi nullum
corpus est, non possit circumscriptio esse active vel passitie idcirco sequitur quod quamuis aliqualiter immaterialibus locum attribuamus, dicimus enim deum esse ubiq; licet non diffinitive nec circumscriptiue, angelum vicinimam esse in loco, non circumscriptiue sed diffinitive, quando per tale esse in loco eis attribuimus ubi non est tibi tale praedicamentum, sed est imaginatum ubi Ex eo enim quod conspicimus sic ei apparentia esse in loco, imaginamur idem in spiritualibus, cita eis attribuimus, sedalon est uerum ubi pret dicamentale, sed ad illius modum imaginatum idem est etiam extra ultimam sphetram, cu
i binon sit corpus continens,& contentum, nec locus nec
Iocatum, sed solum locus imaginatus ita etiam quando ei attribuimus ubi, non est ibi ubi reale uel praedicamentale, sed solum imaginatum . Sicuti etiam imaginamur quado tu tempore imaginato antequam esset tempus a muri di principio, uel postquam desinet in naudi termino, quia allud quando non est reale sicut nec tempus, sed solum binaginatum,sicuti,& tempus. momodo habeat locus ad ubi, quia sint diuersa realiter. s. CXCIX.
Vantum ad tertium quomodo ubi se habeat ad locum potest patere ex iam dictis, quia realiter diste--runt, locus enim uidetur esse sicut causa, a qua y otii
305쪽
De praedicamento positionis et et
procedit ubi Cum enim locus stultima superficies corporis ambientis, ut dicitur illissi c. tex .co i. ubi procedat a circumscriptione loci activa, uocati passiua, ut dictum est, sequitur quod realiter sint diuersa. Item secundo quod locus est in corpore continente sicut in subie-Eho, cum it eius ultima sit perficies, sed ubi est in contento,& locato corpore sicut in subiecto , ut patet per auctorem 6 principiorum.
De praedicamento quod es positio. Cap. CN umir dicamentum est positio, sue situs. Vbi coli
sideranda sunt tria Primo quot modis dicatur positio Secundo quid sit positio, ut est praedicamentum Tertio quomodo disserant positio praedicamentum, positio accepta in genere quantitatis.
Rus modis dicatur po sitis. QVantum ad primum sciedum, quod positio dicitur.
s. modis. Prmao enim dicitur positio immediatun principium demonstrationis demonstrans, icsumitur a philosopho primo posterio tu, ubi diuidit principium demonstrationis immediatum in positionem,&suppositionem Secundo dicitur potentia extranea uel lingularis sententia alicuius famosi ni scientia,&s sumit philosophus 1.Topicorum, quod positio Eracliti fuit 5 tradictoria simul uerificari. Tertio idem est quod fundanientum alicuius quaestionis in solutione positum, isto modo dicunt respondentes facere suam positionem, Madhuius similitudinem iuristae articulos positioncs dicunt, quos debet probare, dicendo, ponit scilicet talis quod probare intendit Quarto idem est quod ordinatio parta uiri in toto Et sic ponitur in praedicamentis cap. de quantita-te,ubi dicitu, quod quaedam quantitas constat e partibus habentibus positionem. QMnto est idem quod ordinatio partium in loco,& sic est speciale praedicamentum, sic hic positionem accipimus.
306쪽
L Midsit Osiris, es raditamentum p. CC RSEcundo uidendum est quid sit positio, piout est praedΘcamentum. Ad quod dicendum quod auctor 6 principiorum diffinit positionem dicens. Postio est quidam partium suus, generationis ordinatio. Ad cuius diffiniti nis intelligentiam sciendum est,qud secundum Albeditum Situs primo, principaliter nominat ordinationem partium in loco. Secundata O autem nominat ordinatione partrum in toto,& hoc per relationem ad locum. Ex his autem duobus causatur modus essendi positionis, per est praedicamentum,&ic quod distinguitur ab onutibus aliis praedicamentis, scilicet quod sit ordo partium in toto per comparationem ad locu mi propter hoc dicitur iudicta diffinitione quod Postio est quidam partium situs, quia hoc est quidam effectus agentis in pastum, ex hoc
enim sequitur talis ordo partium in toto in comparatione ad locum,quia agens habet tale dominium super passum ideo subditur,di generationis ordinatio id est ordo causatus a generatione. Hic autem generatio large accipitur, sensus est generatione idest ab agentis actione. L uomodo positio praedicamentum disserat apositionepertinente adgentis quantitatis p. CCI L
EX hoc tertio patet quomodo disterra positio, quae
est speciale praedicamentum, positio, quae pertinet ad specialem, determinatam speciem quantitatis. Et quia positio,prout pertinet ad determinatam specie quantitatis, n*dicu nisi ordinationem partium an toto,sicut ordinationem partium corporis in corpore . Positio autem prout est speciale praedicamentum, dici ri importat ordinationem partium an toto,non absolute, sed in compara tione ad locum,an quo diuerse partes totius diuersimode
307쪽
2de praedicamento habitus. Cap. CCIII. DEcimum, Multimum praedicam elatum dicitur habius. Cuius declaratio,& notificatio supponit ea, quae dicta sunt supra de mustiplici acceptione nominis,& quomodo sit praedicamentum, quomodo post praedicamentum, quomodo prima species qualitatis. Istis ergo sup
positis omnibus quae ad naturam habit tis pertineant, in genere, quae supra dicta sunt, cum ageretur de prima specie qualitatis, restant duo solum dicenda de habitu, ut est prae ilicamentum . Primum est quid sit. Secundum quorum, uel in quibus ssit. uid sit habitios rout empraedicamentum. Vantum ad primum. Sciendum quod auctori principiorum distinit sic habitum, prout est praedicam eia tum. Habitus est adiacentia corporum, eorum quae circa corpus sunt Ad cuius diffinitionis intelligentiam sciendum. lod secundum Albertum triplex est adiacentia. Vna scilicet corporas, qua corpus figurat,& terminat ea, quae sunt circa corpus, secundum suam propria figurat onem, .haec adiacentia est active a corpore figurante xlia est adiacentia , quae est eorum , quae sunt circa corpus secundum quod talias aurantur, aerminantur a
corpore, haec est quaedam passio Hae autem duae adiacetiae non sunt duae res distinctae realiter, sed solum differut sicut actio,& passio, unde sunt unus actus, sed adiacentia activa est a corpore figurante, Leadem passiua in corpore figurato Est autem tertia adiacentia, quae causatur ex his duabus scilicet quod utrunq; utriq; adiacet, haec adiacetia est habitus. Et sic patet pars diffinitionis, qui licitur , quod habitus est adiacentia Vlterius autem sciendum est: quod aliud est inhaerere, Maliud adiacere, quia inhaerentia dicit proprie modum accidentis quantum ad suum cia se .Accidentis enim esse est inesse, ideo nullo modo potest conuenire substantiae completae. Quod enim uere est nulli accidit, ut dicitur primophisicorum. Sed adiacentia.
308쪽
prout hic stimitur, dicit quandam applicationem rei per existentis ad alia rem & haec conuenit substantiae, sicut vestimentum adiacet corpori, quorum quodlibet est substantia. Ergo haerentia proprie est solum accidentis, adIacentia solum substantiae applicabilis ad aliam substantiam, quarum quaelibet est per se subsisteus, ideo albedo inhaeret parieti, sed non adiacet, vestimentum autem adiacet, sed non inhqret corpori. Ex quo patet, quod Quamuis habitus, qui est post praedicamentum,& habitus qui est prima species qualitatis, si ipsorum accidentium habitus, tamen qui est praedicamentum nullo modo est accidentium , sed substantiae, non cuiuslibet nisi quantitatiuae, de corporalis, cui altera aliquo modo est applicabilis modo , qui est, insequenti cap. dicetur,4 ideo in das finitione dicitur, quod habitus est corporum eorum, quae circa corpus sunt Vlterius autem sciendum est , quod in eo , quod dicitur coi porum, tangitur causa finalis habitus, nam omnis habitus
est finaliter inuentus aut propter decorem,aut propter c-gumentum, aut propter tuli Ionem corpori S in eo autem quod dicitur. Eorum quae circa corpus sunt, tangitur materia aliqualiter non ex qua, quia ista calent Omnia acci
dentia, sed in qua Et ita patet quid sit liabitus , ut est
In quibus habitus inueniaturo is quiλι ram
Cap. CCI ID EX dictis parci sectui do scilicet quorum sit habitias, rein quibtis Dictum est enim quod non est accidentiu sed substantiarum, nec omnium substantiarum , sed corporearum, tiarum quomodo sit dicendum est. Vbi intellis endum quod sicut dicit commentator super. V. me thaph. Praedicamentum habitus accipitur x adiacentiaconi menti ad contentum, non prout continens habet colemum , sed prout contentum habet continens, ut arbor corticem, homo vestem Constat autem quod haec habiti do clitenti ad continens non est secuar dum omnes parte Sindu Trenter coiporis contenti, sed solum secundum ex
309쪽
eteriores . Nullus autem habitus est appropriatus toti cor vori, sed habitus appropriatur pallibus corporis , quae habent denomi hare tuum totum, sicut gas natum esse appropriat stibi caput, ct calciatum, pedes, d tamen cum homo est o aleatus, capite, dic tur simpliciter galeatus. Ex quo sequvur quod habitus non debetur alicui corpora nisi oro an irato, vel habenti diuersualem partaim,& huic est quod inanimata ,sicut lapides, huiusmodi, non dicunt proprie habere habitum. Et hoc innuit auctor princi piorum , quando dicit quod dissinitio ipsius habu us non est accipienda secundum totum coqrias, sed secundum diuersas partes . Ex his igitur breuiter concluditur. Q loram sit,in quibus coueniat habitus prout est praedicamentum, quia non est accidentium, sed substantiarum, nec substantiarum omnium sed corporalium, nec corporalium omnium nisi habentium diuersitatem partium , sicut sunt viventia, nec secundum omnes partes nisi secundum cxteriores. Quamuis tamen In Omnibus ultientibus inueniatur ut arbor habet corticem, equus sellam, homo vestem, tamen a is proprie est in usu respectu corum , quae sunt caca hominem. Ex dictis patet aliquid circa. praedicamenta quantum de modulo ingeni mei circa ea concipio, hic explicandum secundum intentionem pIO positam rudicaui aliquas subtilitates,& difficultates speciales, Quas doctores moderni circa ilia discutiunt, specialitet circa ultima ex praedicamenta, de quibus pertranseundo ex certa scientia hic nihil uolui pertractare. De his, pia praedicameraa consequuntur. Cap. CV.
Postquam dictum est de pertinentibus pridicamen
ta in generali, primo desiliis, quae aliqualite conueniunt, S sunt communia substanillae,&accidentibus. Secado de quolibet praedicamentorum in speciali.Nunc tertio
uidendum est de quibusdam, quae consequuntur pia pi 'dicam eta, uel oia uel plura, quae ab aliquibus p hoc post'PTaedicamenta vocantur. Et circa Ista siti rocedendum est.
310쪽
Qxu primo dicetur de nominees quo importatur identitas:
Secundo denominibus, quibus importatur aliqua alietas.
Tertio de nominibus significantibus sub aliis habitudialibus iraesertim clitae importare uidentur aliquam habitudinem alicuius oIdinis.
De hoc nomine idem quoties dicatur, is quor modii sint aliqua eadem: Vantuni ad primum occurrit hoc nomen idem mel quo uidendum est quotiens dicatur. Ad quod dicen ... dum quod cum secundum philosophum. 3. metaph. tex com. Io unum in substantia facit idem, unum inquantitate facit aequale, unum in qualitate facit simile, si uellemus pertransire no oportet plus dicere de eodem nisi quod supra dictum est de uno, cum de transcendentibus erat sermo. Vnde breuiter quot modis,& quibus dicitur unum, aliqua dicu tur unum, tot modis dicitur ide, tot modis aliqua dicuntur esse eadem . Sed ut fiat explicat ais manifestum. Sciedum quod secudum philosophum S. metaph. ibidem. aliqua dicuntur eadem dupliciter, scilicet pcrs &per accidens Per accidens autem dupliciter. Vnomodo ut dicatur accidens per se,& subiectum per se. Alio modo ut dicatur simul utrunque Primo enim modo dicuntur aliqua esse eadςm per accides tripliciter. Primo quando duo accidentia dicuntur de eodem sub: ecto, ut si dicatur albedo,& scieti de Sorte, tunc scientia, Malbedo Lunt idem per accidens Secundo quando accidens dicitur de subiecto, ut albedo de Sorte, tunc Sortes,&albedo sunt idem per accidens Tertio quando subiectum dicitur de accidente, ut si diceretur,album est Sortes, ibi Sortes Malbum sunt idem per accidens. Si autem dicantur simul subiectum, accidens, hoc sit tripliciter. Primo quando de subiecto simplici piaedicatur simul subiectum,&accidens ut hic homo est homo albus Secundo quando de subiecto, accidente praedicatur accides solum, ut homo albus est albus Tertio quando praedicatur subiectum Maccides