장음표시 사용
321쪽
oppositionem,& in qua est talis oppositio. Unde oppositio est illud, n quo oppositu modoonitur alteri opposito, 1ed oppositum in portat illud, quod opponitur, cita patet quid utrumq, ligni ncci, kl-Oin Ocio ad in cena se habeant,&quod dictum est in genere, intelligendum est de aliis speciebus oppositionis,ut in contrario, in contrarietate,& huiusmodi: gyraotsintspecies oppositionis,mearum fuscientia. Cap. CCXV.
Meundo dicendum est quot sint species oppositionis:
Et dicendum quod quattuor, ut patet decimo me thaphisicae,tex. ' quia quaedam opponuntur contradictoriti quaedam priuatiue,quaedam contrarie, quaedam relative. Et harum sufficientia,& significantia, ac differentia simul habetur hoc modo. Aliquid enim contraponitur,uel alteri dupliciter. Aut ratione dependentiae, quia dependet ab ipso,&talis oppositio relativa dicitur,& sic opponitur pater filio,&e conuerso. Aut ratione remotionis,quia unum remouet alterum, hoc contingit tripliciter, aut enim totaliter remouet,nihil relinquens,& sic est negatio, quae totum remouet, quae opponitur assirmationi, G sumitur oppositio contradictoria, sic opponuntur contradictoricens, non ens,aut remouet oppositum, sed relinquit subiectum,&sic sumitur oppositio priuatiua,&sic opponitur caecitas uisui, aut remouet oppositum sed relinquit subiectum, genus, sic est oppositio contrarietatis,& quia contraria sunt in eodem subiecto, erus dein generis,& sic opponitur contrarie albedo nigredini, quia albcdo remouet nigredinem, sunt eiusdem generis,
quia unum post aliud potest esse in manu ,.sunt eius dem generis, quia sunt sub colore, sicut duae species sub
322쪽
Suomodos habeant ad inuicem quattuor oppositiones,o γε plus habeat de natura oppositionis p. CCXVI.
TErtiouidendum est de istis peciebus quomodo se
habeant ad inuicem. Et quamuis subtiliter intuenti pollit patere exposita sussicientia, tamen, ut plenius pinxeant, sciendum quod coli tradictio est maior, prima odi possitionum, quia plus habet de oppositione inter duos terarimos oppositos Allae autem duae gradatim diminutuit de ratione oppositionis. Vnde secundum quod aliae plus Darticipant de contradictoria opposuione jecundum hoc habent plus de oppositione Primum enim in quolibet genere causa est omnium,quae sunt prius in eodem ut dicetur et Metha tex. 17. ideo post contradictionem plus Jaabet de oppositione priuatiua, post hanc oppositio coierrarietatis, ultimo relativa, inqc sic ostenditur. Quando ponitur aliquod medium inter duo distantia, ipsum
medium ostendit distantia, conuenientiam illoru duorum, ipsa autem contradictio nullum habet medium Vnde in primo posteriorum dicitur quod contradictio est oppositio, cuius secundum se non est medium, rideo inter duo extrema contradictori oppositionis est maxima distantia, oppositio, cum in nullo medio conueniat, sicut Interein S, non ens. In omnibus autem aliis oppositionibus, est aliquid medium, sed in isto disserui acsi tradictione, Oppositione, quanto mag conueni ut in medio extremo aliaruori ostiolas, latomagis deficiunt aco tradi ctione, oppositione: csiueniunt aut aliqua in medio dupliciteri uno modo oueni sit in medio eius de generis sic L Q utrunq; extremorum est eiusdem generis cinaedio, iquosonueniunt, Visto modo coueniunt albedo,& ni r
do in colore medio,puta rubedine,Diter u ista conuentuton medio materiae tantum, uel subiecti,&n in aliquo genere medio, sic ut a ii,&nigrit,atii 5 simul, sed successuec5uenuin eo de subiecto susceptiuo,sicut in manu Aliqua aut coueniunt in medio materiaeum,& subiecti, io in genere medio aliquo, quod sit eius de generis cit eis, sicut contraria immediata, habitus, priuat: o,quoru quodli
323쪽
b et habet comune subiectu sed, o costituunt aliquod ter tu, uel in illo no siue nrim Q sit erus de gnissu illis sed in his est differetia, quia in priu/yjRς ppQ y Vii do subiecti,&io fit repressus a priuatione in nabi xu, e itate incisu in oculo Sc similiter est de quibusda con-
ari immediatis, ut de quibus da firmitatibus curabilibus . in talibus sicut in contrarias immediatis siue priuatiue oppositis no remanetali lii uritus in subiecto ad c a tu siue ad habitu ,ut aliquo secto caeco, o remanet
tis V in quibus da immediatis, licet quod ordine respica fusi subiecti4,tam e pvnu eorum o aufertur poteria ad
IA u unde ma .existente alba,ito aufertur quan pol teste nigra Albedo aute, nigredo cotraria mediata iiii , est de mediatis sicut sanitate existente non 'li-riu ootentia ad aeq.ra aegrirudine aliqua existeten ita potentia ad sanitate,in relativis autem neutro
io Ide enim non est patet, filius sed quod pater reter: ur det si, itera non constituunt medium sul Reneris, cue natrei filio,vel paternitate, ri latione ii ulla me dates elabitu in medium possit const tui, Miter u in
ne supremum gradum oppositioni cum imp
324쪽
per selion habeat medrum,&ideo contradictos m- me oppoirunturAE nain e coueniunt priuatiue uero odi
Dasinguliseriebus oppositionum distinctim. Modo dicendu est de stimulis speciebus distinctio riprm Ode qualibet in speciali Secundo eotiesuadet
est cumstibet conditio in se,&ad aliasti speciali Ounti
tym ad primum Primo dicendum est de eoi udi secundo de priuatione Tertio de contra ei
viximo de relativa opposui bile 'mi Montradictio, quo requiranturadueram contra victionem. CV CCXV M.
325쪽
De oppositione priuat via. et 8 r
hon est dupluisti secundu longitudine. Sed n&llic istuc est duplu isti secundu longitudine, kno est duplu secudulatitudine,quia hic est affirmatio,& negatio unius, Deius de, dupli, sed nota secundu ide, quia affirmatur duplu secundum longitudine,& negatur secudum latitudine Tertia conditio est, quod sit non solum unius,& eius de, secundam ille. sed etiare ad id respectu eius de unde hic est contradictio. Duo sunt daptu ad unu duo non sunt du-ptu ad insi, sed hic non, duo lunt duplum ad unu duo ii 5 sinit duplu ad tria,quamuis enim ide, scilicet duplu affirmetur,& negetur de uno,& eodem, scilicet de dualitate, tamen nore spectu eius de, sed diuersorum. Cunitatis,& trinitatis .Quarta conditio est similiter quod scilicet affirmetur idem de eodem similiter, unde hic est cc tradictio. Coe
lum mouetur circulariter, Mno mouetur circulariter, sed non hic, coelum mouetur circulariter,&i mouetur deor
sum. Quinta conditio est quod fit in eo de tempore,unde hic est contradictio, domus est clausa in tertia, domus,5 est clausa in pertia,sed hic non, domus est clausa in tertia domus non est clausa in nona, quia deficit conditio in eodem tempore: unde ubicuq ex defeehu istarum conditio nu concludeletur aliqua re tradictio,simpliciter esset falsa, ut patet quatuor ulti in is modis, secundum quos attea duntur modi fallaciae,qua uocatur ignorantia elenci.
D vpsit one priuatiua Cap. CCXVI II. SEcundo dicendum est de oppositione priuatilla,quae t
ne secundum locum post contradictionem, sicut catin contradictio habet alterum terminii oppositum pure ens, walterum pure non ens, unde sunt sicut affirmatio, ne satio, ita priuatio,& habitus, ouae opponuntur, se habent,n isi quod terminus oppositus abitui,qui se habet per modum a firmationis est terminus per modum negation ivnon absolute, nis sitat in contradictoriis, sed est negatio in subiecto, infra genus,& ideo terminus oppositus ut caecitas non dicitur absolute non ens, sed non in tali hib-iecto, tertio patet quod contradictio est negatio abio luta Privatio est negatio determinatae forma ni de
326쪽
terminato subiecto Circa igitur priuationem quatim suu facienda Primum est ostendere quid sit oppositio priuati qua diffinitione, secundo quot sunt modi priuationum, ter tio quo requirantur ad priuationem proprie dictam,quax to quo sit maior opposuio contradictoria quam privativa.
si uid si oppositis priuatiua Cap. CCXIX.
Vantum ad primum, e quid sit priuatiua oppositio, patet per dissinitione mitiuatiue oppositorum, quae
talis est, priuatiue opposita sunt, quae sunt nata fieri circa idem subiectum ordine irregrestibili per narura, sicut uisioi caecitas circa oculum,& non est regressus per naturam ac citate ad uisionem,quod dicitur ad differentia agetis supernaturaliter,ex quo patet'd priuatiua oppositio e oppositio affirmationis & negationis eiu sciet ei debitae in est circa subiectu determinatu suppositu apponi.
mot modis dicaturpriuatis p. CCXX. QVantum ad secundum specialiter uid edum est quot
modis dicatur priuatio, & dicendum quod tribus cpiatet. s. metaph. Aliquid eni dicitur priuari habitu aliquo secundum quod est ipsum natum habere secundu gemas remotum, io modo dicitur planta prauata visu. quia suum genus remotum futtium est natum habete uisum, secundo quando priuatur habitu, qucm est nil tum ti bere secundum genus proximum, Sc sic talpa priuatur uisu, qui est aptus natus inesse animali,' Ucd est genus proximum talpae Tertio quando priuatur ba tu quem natum est habere secundum sui in speciem, sicut si bcino priuaretur manu, haec est propria acceptio prinationi 'aliae duae sunt ualde laigae,&c.
Quot r/quirantur ad priuationem proprie dictam. Cip. CCXXI. O Vantum ad tertium scilicet quo requirantur ad rationem priuationis proprie dictam. Est dicendum vi quinque.
327쪽
quin qne. Primum est quod sit natu habere illud secudum suam speciem, S ideo proprie hyn O dicitur priuatus alis, dui secundit hoc no copetit sibi habere alas Scdo requi
ritur determinata circunstantiat pis,'&ideo catulus noui dens ante nonum die, n5 dicitur uisu priuatus proprie.Tethio debet esse debita circunstatia loci. Vnde cauernae terrae non dicuntur priuata luce diei, quando ibi no est. tarto determinatio partis. Vnde homo no dicitur uisu priuatus, uel caecus, quia no habet oculos in pedibus. Qui lato debitus respectus uel motus Unde hyno dicitur priuatus cursu,si no mouet in cursu ita uelociter, sicut sagitta, uel uet. Quomoά sit maior oppositio contradictoria, quam priuatiua Cap. C X XV .
QV ntum ad quartum quomodo uidelicet , ran
de sit quod maior sit oppositio contradictoria, quam oppositio priuatiua, hoc enimn si uidetur aerum. Oppossitio iii in non est nisi elongatio potentia abnctu, sicut calor existens in aqua elongat,& facit distare potentiam aquae a frigiditate, sed ut uidetur quod magis elo- v at facit potentia distare ab actu priuatio. quam contradictio, quod patet, quia tantum elongat potentiana ab actu Briuatio, ut non pollit esse regressit per naturam. Sed contradictio non tollit totaliter potentiam, etiam naturaliter de non ente facit en non auten de caeco uidens igitur maior est oppossitio priuatiua, quam contradictoria. Dicendum cst quod dupliciter elongat aliquid potentia ab diu. Vno modo ipsam potentiam remouendo, ita ut nihil erus relinquatur,xisto modo elongatur potetia ab actu in op:
positione contradictoria,quia in no ente simplicate nihil
est in potentia adeste. Alio modo ponedo obstaculsi, ut nore ducatur potetia ad actύ,qd cotingit dupliciter uno modo ad ips,simobiliter, sicut calor possitus facit distare ad tenus subiectum suum, scilicet aquam, cum est calida, a fri viditate, .mobiliter. Alio modo perpetue,& immobili ter,& sic priuatio remouet potentiam tui subiecto ad habitum , non quod potentia sua destruatur omnino, sed quia
328쪽
ponit obstaculum indelebile. Et quasso dicituro priuatio auferat potetis ad actu Exinde cupotentia ad subiectum contradictio totaliter tollat,maior est oppositio contra Ictoria qua Uiuat; Vnde esset maius in ira culti quotidie aias creare, ι caecu illuminare, illud tame min' miramur, quia frequentius, istud quia rarius mirabilius reputam
De appositione contrarietatis p. CCXXIII: T Vnc dicendum est de tertia specie oppositionis, scili
et de contrarietat ubi quinque considetanda sunt. Primo quid sit contrarietas secundo quo requirantur ad contrarietatem ueram . Tertio quibus modu dicantu large aliqua contraria clario de diuersa conditione, natura diuersorum contrariolum. Quinto quomodo radix oo- possitionis in contrariis sit a sontradictione, iriuatione. Luid si contrarietas
tum ad primum dicendum est quid sit cotrarie- 'μ ς moxςxpς dissinitionem contrarioru
communem scilicet Contraria sunt quae in eodε
eu ex posita sunt, maxime a se inuicem dis iit,& in eo
ucut albedo nigredo in pariete. Nisi alte
329쪽
ata itum eorum insita natura, sicut cum causatura principiis Dature,ut albedo Hic igno, nigredom coruo. Ex quo patet quid sit contrarietas , quia opposui duorum extremorumque sunt maxime distantia sub eodem genere, α possunt eidem subiecto uicissim inesse, ubi alteium ita tura non inest. Quot requirantur ad uera contrarietatem. a. CCXXIIII
v nxum ad secundum, scilicet quot requirantur ad
Veram contrarietatem proprie dictam . Dicendum, qaod duo,scilicet conuenientia dc distantia. Conuenientia quidem quantum ad tria, ut patet . metapn. Oportet enim quod conueniant in tribus, scilicet In eo
dem subiecto,in eodem genere, in eadem potestate aenim,quae plurimum differunt, eiusdem generis uint, ς albedo,& nigredo sub colore illa etiam, quae plurimum differu i in 'odem susceptibili', sunt contraria, ut sanum Laeorum in animali. Item quae plurimum di flerunt lud eadem 'ootestate sunt contraria,ut congruum, se cong uusub grammatica Distantia autem qRI 'R Π
autem equitatur u cunque, sed maxima Vnde distantia uae est inter albedinem , Drubedinem non facit propri* ontrarietatem,quia non est maxima. Est enim ista maior, quae est inter albedinem&nigredinem .ideo illa prorci facit contrarietatem . Conuenientia est igitu respe tertij, sed distantiae respecta sui, scilicet respecta terminorum oppositosum. Quot modis icantur aliqua contraria large Ca CCXXV.
QV nxum ad tertium,scilicet quomodo aliqua possint
dici contraria, non tamen proprie , ponit Ar ito j- metaphisi duos modos in genere. Quoru
inus est quand aliqua sunt diuersi generis, non possunς
ἡ ess e seu posset large dici, quod motus