장음표시 사용
371쪽
non dicitur secundum hoc magis& minus albedo , cum dicatur maiorvi mor albedo. Et quare dicimus magis taminus album,& non maius,& mmus album Attendendo ad solam maioritatem albedmis, dicendum est quod hos est propter modum significandi generalem, cum enim ad uerbium sit adiectrum uerbi determinat ipsum uerbum, perficit ipsum .participium similiter, cum aliqualiter: adverbium appropinquat, etiam aliqua nomma quae si gnificant per modum inhaerentiae. Formae autem in concreto signatae significantur per modum inhaeretiae, ut album, In abstracto autem per modum substantiae,& per se stanti ut albedo,& talia,in abstracto sumuntur substantive. Sub stantivum autem determinatum per adiecimum & quia magis iam inus sunt adverbia,determinant aliquod uel bu& participium,4 nomen significans per modum inhaerenti cum sunt talium adiectiva, ideo communiter dicitur Sortes magis uel minus melius , uel peius currit, uel est ma ris uel minus, uel mes vis uel peius currens, Gortes est magis uel minus albus, mistud est magis uel minus album, non autem Sortes est magis uel minus cursor, magis uel minus albedo , qua significant per m dum subsistentis&substantiae Adiectivum autem dete minat substantivum, mi deo bene dicitur melior currit Sortes non melius,&nec magis currit Sortes& maior uel minor albedo, .non magis uel minus albedo.Hoc autem est ex modo significandi grammaticali,qui impedit αfacit ut sic, uel sic, aliter uel aliter secundum modum significandi diuersum dictionum loqui congrue ualeamus. De nominibus secundarum intentionum, o primo de quibusdam conditionibus ipsarum. Cap. CCLXVII. Postquam expediti sumus de nominibus prima intelistionis, accedendum est ad declarationem nominum
sue uocabulorum secundae intentionis Circa quod tria praemitto. Primum est, quod sicut secunda intentio fundatur in prima, ita una secunda intentio sundatur super
Iiam secundam, sicut hoc quod dico spectes, quod est si V cunda
372쪽
cunda tritentio , fundatur in hoc quod dico homo quod est prima intentio, ita super hoc quod est esse praedicabile des ultis, quod est secunda intentio, undatur haec secun- intentio, scilicet species, tu per speciem fundatur species subalterna, sic de aliis, quae secundae intentiones sint. Secundum , quod praemitto est. Quod tam inno, minibus primae intentionis, quam in nominibus secundaei intentionis quaedam dicuntur sine complexione ut homo , uel cum dico species . Quaedam cum complexione, it homo currit, uel homo est species , uel species est secunda intentio,& ita in aliis Tertium quod praemitto est. d sicut inter nomina primarum intentionum sunt quaedam ut prius patuit quae trascendunt,& circumeunt omne genus. Et quaedam que aequaliter inireniuntur in genere substantis, accidentis, Et quaedam quae solum conueni ut uni generi. Ita in secundis intentionibus Quaedam sunt communes omnibus transcendentibus. omnibus decεierum generibus, sicut hoc quod dico praedicabile,&multa alia. Quaedam sunt solum communes decem en xibus rerum, sicut. hoc quod dico genus, species, multa alia . Qua dam sunt specialiter pertinentes ad unicvinsenus ut oc quod dico suppositum, quod in genere su Ordo dicendo ram.mp CCLXV.
His compositis ordine debito a prioribus& eommunioribus inchoando. Primo dicetur de nominibus secundarum Intentionum, quae conueniunt in complexis Secundo de nominibus secundarum intentionum, que ueniunt complexis, sicut est Oratio propositio,&c. Ian tum autem ad incomplexa Primo uidendum est de G minibus secundarum intentionum , quae circumeunt transcendentia, ut Io. Terum genera,&sunt OmnibuScominu ma Secundo dicendum est de illis nominibus secundarum intentionum quae sunt communes. Io rerum genetibus' non , transcendentibus . Tertio de illis, quae con--iunt sit gularibus generibus, ita ut uni generi solum Dicendo
373쪽
De nominib. secudarii intenti op
,cendo autem de nominibus secundae intelionis eorum, sunt communes transcendentibus i generibus occurrunt talia ud praesens esse. I ri sunt hae . Intentio, trascendens, inruersale,abs ractum, concretum, praedicamenaum,praedicabile,praedicatun subiectu, subicibile univo cum,aequivocum, analogum,dcnominatiuurn Incipiendo ergo ab omnium storum prinao.s ab intentione dicenda sunt quatuor Primo quid importetur hoc nomine intentio Secumloquid sit prima,& secunda intentio Tertio quomodo se habeant ad inuicem . Quarto quid sit intenetionale
d sit intentio, quomodo se haδεα ad inteluctum
voluntatem, o Ciae dicatur intolio Cap. CCLXVI.
QVantum ὀ primum quia sit intentio,& quibus c5-
ueniat. Sciendum est quod liuentio importat tende tiam in alierum . Vnde intentio dicitur quasi in aliud tentio. Et quia tam intellectus, quam uoluntas ted ut in alterum, scilicet in suum obiectum ideo intentio pertii et ad intellectum,'& uoluntatem nec obstat si dicatur φsicut intentio dicitur in alterum tendentia, uel in alterum etentio, ita intelatio dicitur intus tentio, ideo sicut a tendentia in alterum intentio conuenit intellectui metiam uoluntati; ita debet pertinere ab ista conditione, qua dicitur intustentio, haec enim duo simul stat opud intellectu, uoluntatem intus tentio,in in alterum tenti, ut enim di, tum est superius,intelligere, uelle sint actiones immanentes, wnon transeuntes ine teriorem materiam. Illa ergo intus immanentia operationum potest comaenite vomen intentionis intellectui uoluntati, secunduum quod inteiitio dicitur intus tentio. Sed uia semper actus intellectus Luoluntatis terminatur ad suum obiectum,
quod est praesens ipsi essentiet animae uel potenti no quidem secundum realem praesentia, sed secudum obiectule, qualiter dicit philosophus. 3 de aia. Quod lapis non est ruata sed species laridis lacu coquia pactu terminatus cc
374쪽
obiect sipistentia tendii per ipsum, sic iit nomen in te estiis conuenit in te luctui,& uoluntati ab eo, quod intentio est, quia respecas inmanentiam operationis infra potentiam, ita conueniit eisdem pro eo quod intentio est ni alteium tentio, quia respicit obiectum praesens potentiae obie. ctivae Et ita patet quod nomen intentionis ex parte duplici, quia dc ex paTt operationis,& ex parte obiecti, conuenit tam intellectui quam uoluntati. Quapropter de utroq; procedendo. Prrmo dicendum est quomodo conueniat intentio uoluntati QSecundo quomodo conueniat intellectui.
s uomodo intentio conueniat uoluntati,et respectu uoluntatis, d respectu rei uotitae Cap. CCLXVII. ACcipiendo ergo intentionem prout se tenet ex parte
uoluntatis, sic scien d fm est, quod intentio accipitur dupliciter. Vno modo actus uoluntatis dicitur intentio,sicut si aliquis uelit ire ad ecclesiam ad uidendum corpus Christi diceretur talis uoluntas ualentio sua, tali uoluntate intendit aliquis uidere corpus Christi. Alio modo dicitur intentiores Intenta,sicut si aliquis diceret intentio mea est scribere, ibi res diceretur antetio, scilicet ipsa scriptura. Et merito intentio, ut se tenet ex parte uoluntatis dicitur quandoq; actu Seius, quo intendit, quandoq; obiectum eius quo intendit peracium.Nam ipsa uoluntas quado i stimitu pro suo acctu, cum dico bona ni uoluntatem habeo ad te. Quandoq; pro obiecto, ae uol Ha, ut cidicitur, bibere est uoluntas sitientis, hoc latins dii tum est saperius. Et licet iste modus locutionis de intentione saepi in scripturis reperiat ir, tamen sic non intendimus loqui de intentione, quando dicimus aliqua notarina esse primae uel secunda uitenti Otii So ιοmodo accipiatur inten io, ut V cit
375쪽
De nomini b. secundarum in tet. Is
intelligentis, de hoc primo dicendum est. Alio modo ex parte rei intelleUtae,&de hoc secundo dicendum est. Omodo ex parte intelligentis esse representativum dicatur intentio. Cap. CC LX ILLO Vantum ad primum intentio accipiam rex parte intelligentis, sic dicitur intentio omne illud, quod
per modum repraeientantis ducit intellectum in cognitionem cuiuscunque rei. Et quia species intelligibiles &ac' usintelligendi coiiceptus mentis formatus, quem nos, cibamentale dicimus, repraesentative ducuntur in cognitione rerum, ideo quodlibet eorum hoc modo intentio uocatur. Ε ex hoc etiam nomen intentionis secundu in usum loquentium trahitur,& extenditur, ut dicatur intentioq'cunq, similitudo, siue quodcunq; exemplar realiter repraesentando ducens in cognitionem retum. Et hoc modo species rei uisibilis in medio,& in speculo uel in oculo, tantasia, uel species in memoria sensiit: ua uel etiam imago Herculis, intentio dici possunt, quia ex sui natura ad alterum ipsum cognoscent per modum cuiusdam tendentiae deducunt Et quamuis hoc modo caepe , ctores utantur ipsa intentione,&appropinquare plus ad nostrum propositum, tamen nectic intendimus de intentione, quando dicimus aliqua nomina esse primari uel secudae in tetionis. Lyraomodo accipiatur intentio ex parte rei intellecta. Cap. CCLXIX.
SEcundo accipitur intentio apud intellectum ex parte
rei intellectae . hoc modo dicitur intentio ipsa res, quae intenditur, inquantum intellectus tendit in ipsam sicut in quoddam cogat tum per actum intelligendi sic loquimur hic de intentione in proposito Haec aut m in tentio dupliciter accipVur, minuenitur. Vno modo formaliter, tunc significatur in absti acto, ut hoc nomen intentionalitas, tunc intentio dicit terminum ipsius tendentiae, siue illud quod Iesultat ex tali tendentia Intelle-
376쪽
eius per suum actum in re ipsam. Et haec habitudo in abistracto praecise significat purum ens rationis. Alio modo accipitur materialiter,& tunc significatur in concreto,itunc significat,&dicit illud quod intelligitur, quicquid sit illud rest enim intentio concretum, sed intentionalitas abstractum. Et quamuis in concreto res intellecta materialiter dicatur ualentio,quae aliquado est ens reale, tamen, 1llud'c importatur nomine intelionis se aliter in concreto, est seper ens ronis. Ipsi ergo res intellecta materialiter in cocreto dicitur antetio, siue res intellecta, siue ens reale, ut homo lapis, huiusmodi,siue ens rationis,ut species genus, huiusmodi. Dicitur autem pro tanto intentio is concreto significare materialiter, quia significat illud'i intelligitur in abstracto,aut piam habitudine fora maluer,quae rem intellectam cosequitur, scilicet nomine antentionalitatis,quia nomine intentionis in concreto iosum ubiectum habitudinis non est principale sonificas tu ed magis ipsa habitudo. Sed quia concreta in accidentalibus sermaliter, principaliter significant accidens,&forma, materialiter autem ubiectum accidetis siqnificat. Lecundario,in quo subiectum est forma accidentalis sicut hoc concretum album significat formaliter albedine quia album solam qualitatem significat, ut dicitur in praedicamentis,secundario autem, materialiter dat intelligere ipsam rem, in qua est albedo, quia album dicitur res alba. Ita etiam cum in tetitio sit concretum materialiter significat ipsam rem intellectam, in qua fundatur habitu'do ipsiam consequens in quam est intellecta, sed formali 2 significat ipsam habitudinem, quae est ad modum sernae Et sicut albedo significat sol maliter ipsam formam ni abstracto pr cisti nihil aliud materialiter, ita te Trionali assignificat formam solum, ipsam habitu i 'nihil materialiter. Nomine igitur intentionis se misi
ter,&quantum ad formale signi ei uri
tudo ei intellectae ad actum intelligendi. Imatori, l
teri quantum ad materiale sigm sitam hi Ti , e
tellecta dic tu qui aecunq; sit siue ens reale, siue ens sinis
377쪽
De nominib. secundarum intenti as
aeuomodo, o quando conueniat rei intellecta, ut dicatur intentio uel non cap. CG LXX. HAee autem res intellecta quando est uerum ens resele circumscripto omni actu intellectus dupliciter considerari potest. Uno modo absolute ut est res,&praemcise non habendo respectum ad intellectum, ii nulla Te dicitur intentio, ut homo in rerum natura praecise consideratus uel lapis,alias oporteret quod elle intentionem esset de ratione talium, quod est falsum. Alio modo potest considerari cum habitudine ad actum intelligendi, inquantum est intellecta,&sic quaedam habitudo ipsam consequitur, quet formaliter intentio dicitur,in ideo super rem absolute addit rei habitudinem ad actum intelligendi. Sic igitur res inteliecta intentio dicitur materialiter, absolute autem recepta, non dicitur intentio, quia cum praecisione nominis intentionalitatis aut sine praecisione nominis intentionis, quo res ipsa dicitur intentio materialiter , inu res est intellecta, quaecun que sit siue sit ens reale,ut homo, siue rationis, ut species in sic accipitur hic in tetitio , cum loquimur de intentione quantum ad nomina prima intentionis , csecundae intentionis . Ita patet quot modis dicatur intentio . Quoniam aliquando sumitur ex parte uoluntatis,in quantum ad actum,in quantum ad obiectum, di sic non loquimur hic de intentione . Aliquando ex parte intellectus,&sic o uinque ex parte intelligentis, non sic hic intendimus e liquando ex partexe intellactae, sic de intentione est praesens propositum
378쪽
mi isit prima intentio, leonda, quasint nomina prima impossitionis, intentionis, o quae secundae. Cap. CCLXXI.
SEcundo uidendum est, quid, unde dicatur prima
tentio uel secunda. In hoc enim es dico prina a uel secunda intentio, importatur de ipsa intentio,& intentionum ordo. Qia ergo dictum est de intentione dicenducit de intelionum ordine, qui amportatur in hoc, ouod dico prima, secunda intentio. Nomina enim quaedam di-Cutu primae impositionis secundu gramaticum,&primae antentionis secundum logicu. Et quaeda etia dicuntur eo
em modo secundae impositionis, secundae intentionis. Aciendu est ergo quod ordo iste, unde aliqua dicuntur primae intentionis,&aliqua secundae ualentionis non potest sumi ex parte intelligentis, quia sic species intelli et ibilis, quae est primu reprie sentativum intelligendi, esset prima antentio. Et actus intelligendi, qui est secundum , esiὸ essecunda tentio. Et uerbum metale esset tertia, quae sunt lalla Nec potest sumi ex parte actus intelligendi, quiah Sortes esset primus intellectus,&ilato secundus. So res ei et prima intentio, Plato secunda, sic postea procededo, si tertitis tertia si quartus quarta, quod est falsum. Et ideo oportet quod iste ordo accipiatur ex parte rei in tes icc uinquantum cst intellecta, secundum quod est duplex genus uri igibilium, ad quorum quodlibet terminatur actus intelligetidi Nam 'uaedam sunt intelli Ib
l. 4, qu sunt uera entia realia, qua conueniunt rebus non ex Opere Hellectus speculaturi, prout scilicet haber est se in Hellectu speculativo obiective, immo circianscripto omni tali ite obiectivo, sunt resimae,in conueniunt Iebusa quando a stirmative, ut homo, bos Psin in genere substatiae albedo, .scieti in genere quesit si
ueraciter rebus Ouennini, ut priuationes, sit cui cae
similia L haec omnia, quae sic ebus conuensitiunt eu tu prima intentiones, momina talium d cun uatiam
379쪽
De nonainib. securidarum intent. yry
nomina primae imp ositionis secundum grammaticos, renom Ilia primae Hatcntl Ont secundum logicos . Alia sunt quae conueniunt rebus secundum quod sunt obiecti u mintellectu,&non aliter, sicut est esse abstractu, esse uniuersale genus, species,4 similia, cista dicuntur ecunda in-.tentionis, nommitat: um significantia grammatice dicuntur nomina secundae impositionis, iecundum logi cos sectindae Intentionis , sic sunt duo modi essendi generales, scilicet. Secundum rem,& iste est primus Secuta dum rationem, & iste est secundus, ita est ab istis duobus generibus intelligibilium, quae habent in duplici modo esse, sumitur diursio Intentionum primarum, .secundam rum, scilicet primarum a primo modo, & secundarum a stacundo modo . Causa autem est, qui apta mala misio essendi est inesse rei,& inesse rationis, ut patet . Metaph text. c5.16.& Ita etiam prima diuisio nominum est os aquaedam sunt nomina primae intentionis, quantum ad illa, quae habent esse in re, quaedam secundae, quantum ad illa, quae habent esse in ratione. Et ita patet unde, quid dicatur prima intentio,& secunda intentio, nomen primae intentionis, iecundς logice in similiter primae impositionis, secundae grammaticὰΩualiter se habeant ad inuicem rima, ct secunda intentio. Cap. CCLXXII. Nunc tertio dicendum est qualiter se habemat ad inui.
cem. Et dicendum quod in duobus conueli lusit, in duobus diti erunt Conueniunt quidem in duobus . Primo
in hoc quod sunt, scilicet in hoc, quod est esse nitentione. Intentio enim est quoddam commune adirma a,MIecun
dam intentionem,ucut animal ad bovem,who in inem. Ezista di flerunt, quia poma primo genere intelligibilium, secunda dicitur secunda a secundo genere litelligibilium, ut dictum est monueniunt etiam secund quant una ad hoc, de quo sunt, quia tam secunda intentio quam pri
ma, ouantum ad illud quodam portatur forma ter in concreto nomine tention S, est ens rationis. Quod sic itide
380쪽
etur. Nam qiramuis intentio se teneatis ex parte intelli en ras,non distinguitur cotra esse reale, immo omnis talis an tentio est res era. non ens rationis, ut species intelligi bilis,& huiusmodi, ut dictum est . Intentio enim ut se tenet ex parte rei intellectar, quantum ad illud quod concre- ciue de materialiter dicu i , non distinguit: r contra ensi Nat quia saltem quando res uera est extra animam, ut honao, albedo c.tunc intentio prima quatum ad illud quod, Hupoitatur formaliter est ens rationis, quia ut di tum est concretine formaliter significat tentio ipsam habitudinem re quae consequitur ut intellccta est, quae est ens rationis. ecunda autem intentio deentibus rationis cst ria utrique conuenit, quia utraque est ens rationis quantia ad formale ignificatum. Differunt autem in duobus haec nomina, prima intentio,& secunda Primo quantum ad illud, quod significant,quia prima intentio correctives ni ficat materialiterens reale,sicut homo,i secunda intἐtio
nullo modo significat nisi ens rationis. Secundo differunt quantum ad illud, in quo sunt. Vbi sciendum quὁd aliquid dacitur essem in te lectu tripliciter. Vno modo subiect e, hoc moto intellectus includit actus intelligendi. habitus intellectuales, sic scientia est in intellectu icut a subiecto.Alio modo obiectiuὸ,whoc duplicuer. Vno mo
' Q quae est extra subiective est iii
antellectu obiective, ut homo, bos,4 quodcunque aliud
quod intelligitur ' dicitur obiective esse ni intell'ctu quia est in prospectu suae cognitionis. Contingit a
quando ut aliqua res simul,& semel sit in intellectu subietiue, obiective, ut cum aliquis intelligit se intelli e e