Joannis cardinalis Soglia ... Institutionum juris publici ecclesiastici. Ed. 3., ab ipso auctore recognita et aucta

91쪽

tur, plures D0cl0res dubitant utrum P0utifex sine causa p0s sit jus quaesitum auferre, et idcirco rescripta hujus-m0di , siqua P0ulisex Di te dederit , e animo dedisse

videtur, ut esseclum consequerentur, si, et Ualenti prRe-judicium tertii vitari posset. . Si clausulis derogatoriis non sint munita. Itaque si rescriptum uri communi contrarium sit , ipsius uris menti et derogati p0stillatur, ut appareat, Pontifici rescribenti et contrarii juris scientiam , et v0luntatem derogandi non de suisse. Ouapropter C0ustitialiones generales a rescriptis in hoc disserunt, quod Pontife Constitutionem condendo posteriorem, priorem . quamvis de ipsa mentionem non faciat, revocare noscatur cap. Licet de Const. in j sed rescripta ulu contra legem non valent, nisi in ipsis ut mentio delege, ut n0tat Glossa in idem caput ad verbum noscatur. Sed quaesii est an de rogali 0 generalis Contrariis quibuscumque non obstantibus sussciat, an spe cisca dei 0galis ne pus sit , ex gr. Non obstante Constitutione Con-eilii uteranensis Oua in re praemittendum est, US ille ad saeculum XIII eum m0rem in R0mana Ecclesia viguisse, ut in rescriptis aliisque C0nstituti0nibus , quae juri communi aut 0nciliis generalibus adversarentur, clausula specialis der0gali 0nis nunquam aut raro adhiberetur, quod asserinus dem0nstrat ad caput Licet de C0ns t. in . Sed postquam Inn0centius Ili in Concilio generali aleranensi latuit, ne quis ultra duas diaetaseaetra suam Dioecesim per litteras apostolicas ad judicium trahi posset, nisi de assensu partium fiterint imp tratust vel expressum de ipsa Constitutione feceris me m

92쪽

tionem; et Η0n0rius II in cap. Eae parte de appellis

Monach. apost0licas litteras non alas habuit ob eam causam, qu0d bi tarent uteranensi Concilio, de quo nulla esset mentio in litteris antedictis, tum primum contro Iei Sia oria est, quam Upra pr0p0Suimus. At vero textus Innocenti III, et Honorii II de perspicui sunt, ut interpretes accuratiores existiment, der0galionem expressam et specialem desiderari, ubi rescripta a generalis Concilii decreto aliena sint celeris autem Can0nibus et Constitutionibus Summ0rum Pontificum necessen0n esse, ut speciatim derogetur, sed generalem derogationem salis haberi, siquidem dicti extus de solis Conciliis xerba faciunt excipiendas tamen esse regulas Cancellariae, quibus ex regula 1 nunquam der0gatum cen-Setur per quaecumque Ierba et decreta dei 0gat0ria, irritantia, universalia, et amplissima, nisi ipsarum menti0 disertis verbis habeatur. Verum decreta Concilii Triden lini specialem derogationem non postulant cum enim C0ncilium ipsum, ut

inquit Benedictus XIV de Syn. Di 0eces lib. XIII cap.

24 num. 23, perspicue declaraverit, sess. 25 cap. n. , o innia et singula sub quibuscumque clausulis et verbis, quae de morum reforinatione atque ecclesiastica disciplina in eo statuta fuerunt, ita statuta et decreta intelligi debere, ut in his salva semper auctoritas edis postolicae et sit et esse intelligatur hoc satis est ut removeatur necessitas e ressae derogationis, proindeque susciat adhuc, ut eroquium censeatur oppositae conciliari unelioni, si Pontifex aliquid ipsi contrarium indulserit, mut

93쪽

decreverit, supplicemque libellum, seu alius urcletypum litterarum post0licarum inemplar sua ipse manu ἐ-9naverit, uinta desinitionem editam a S. Pi V per schedulam sui in olus proprii relatam a Garcia de beneficiis pari. 4 cap. 5 num. 32 et 33.

D EXECUTIONE E CESSATIONE RESCRIPTORUM Rescripta Ap 0st0licae Sed is n0n nisi viris tu ecclesiastica digni late c0ustitutis, vel Can0 uicis ecclesiarum cathedralium exequenda c0m milli 0lent. Ante litam VeroeXecu 0r rem commissam ad exitum deducat, inquirat 0p0rtet num preces veritate nitantur. Quam0brem rescriptum exequi n0n debet, si brepli 0 ne in aut Subrepti0nem, aut aliud in e vitium c0mpererit. Pluribus vero m0dis rescripta es Sant.1. Rescripta justitiae c0ncedentis m0rte expirant, Si res adhuc integra sit res autem per litis c0ntestati0nem, aut Saltem per citali 0nem integra esse desinit. Verum

reScripta gratiae, etiamsi res adhuc suerit integra, per obitum c0ncedentis n0n expirant c. 16 de . . et

2. Rescripta cessant lapsu temporis praesiuili Iures crisplis justitiae terminus ad siniendam causa In Si in reScripto praefinitus n0n sit, judicis delegati arbitrio praefiniri poterit. Si ver dies praefinita sit, delegatus intra eam diem munere su sungi debet, ne jurisdictio

sibi c0mmissa evanescat c. 24 de Of. Iudi Deleg . .

94쪽

Sed quia terminus in c0mm0dum partium constituitur, id e p0lest ipsarum c0nsensu pr0r0garici cap. 440dem . 3. Rescripta gratiae ad vitam P0ntiscis concessa intelliguntur, si hanc clausulam praeserant ad Beneplucitum Nostrum n0n item rescripta, quibus adjecta clausula ad Beneplacitum edis postolicae, quia Sedes n0n 0ritur de Rescript in Universim ver si rescripta gratiae nullo temporis spati alligata sint, perpetua habentur, videlicet duratura ad ejus vitam, qui rescriptum

e0nsequutus est. At rescripta justitiae haeredibu et successoribus etiam pr0stini nam rescripta gratiae perS0nam, rescripta justitiae causam praecipue spectant. 4. Rescripta cessant 0rte ejus, cui exequii rescriptimandala fuit; si tamen industria et fides pers0uae electa sit, idque intelligitur, ubi res commillitur per haec verba Fidei et diligentio tum committimus discretioni tuae

mundumus super quibus inscientiam tuam neruuius per te inpediri mandamus, ut personaliter inequaris, et

similia. Si vero delegati non pers0nae, sed dignitatis intuitu acta sit, ut si dicatur Vicario Capita duri, vel Ordinario Parisiensi, tum potestas exequendi rescripti transit ad success0res, cum dignitas n0n intereat.

De rescriptis satis dictum est, qua in re ortasse etiam plus Versati Sumus, quam pus esse l. Si quis tamen aliquid amplius scire desiderat, videre p0terit 60n aleg, Pirhing, Schmier, aliosve Interpretes Decretalium ad lib. 1 tit. 4 de Rescriptis.

95쪽

D CONCILIORUM DEFINITIONE Concilium, si vim n0minis species, est h0minum mulli lud in unum l0cum ad 0nsulendum c0ngregata. Itaque C0ncilii n0mine in re ecclesiastica venit conventus catholicorum antistitum ad negotia dei, morum, et disciplinae tractanda rite legitimeque celebratus. Ex qua desinitione consequitur 1. a solis Ecclesiae Antistitibus ecclesiastica C0ncilia celebrari, non lem a laicis, quibus nullum suffragii jus in Synodis esse p0lest; namque potestas LAVILV in s0l0 Antistites divinitus c0llata est. Sane in Concili Ap0stolorum de c0ntroversia legalium habito AcLIT OMNIS MLLTITLDo, et p0sl0li atque Seniores seu lentiam dixerunt. 0nsequitur . non omnem coelum Episcoporum legitimum C0ucilium esse, sed illum lautum, quo debita Concilii habendi seruia servata sit. Id ver l0lum quod servandum est, ut 0ncilium

rite habeatur, ad tria praecipue capita re Vocatur, nempe ad convocationem, ad celebrationem, et ad confirmationem, de quibus pertractabimuS.

DE CONCILIORUM GENERALIUM CONVOCATIONE Ad 0ncilia generalia universi christi aut orbis piscopi vocari debent. At necesse non est, Ut onmes omnino

96쪽

conveniant nullium quippe C0ncilium hactenus celebratum est, cui universi pisc0pi intersuerint. Itaque susscit aliquot ex dixersis Ecclesiae pr0 vinciis piscop0s convenire, ita quidem ut 0rum convenius, inspectis locorum perS0narum, et emp0rum adjunctis, C0ncilium generale diei 0ssit. Jus ver generalem Syn0dum indicendi ad eum tantumm0d , pertinet, cujus est judicare de ipsius c0nv0calionis legitima causa quique jubere p0lest pisc0p0s in in unum locum venire et convenire, im et permanere, donec c0etus legitime dimittatur. Jam vero illud judicium et ea potestas unius B 0mani P0ntificis est, cum ipse unus a Christo sit Princeps et Caput totius Ecclesiae constitutus, et piscopi omnes ejus dici audientes

esse debeant.

Itaque in Concilii Chalcedonensis et 1 Lucentius Asculanus piscopus S. Leonis Magni Legatus illud Dioscor Alexandrin Patriarchae crimini vertit, quod Synodum ausus est facere sine auctoritate edis apostolicae, qu0d nunquam licuit, aut factum est. Et S. Theodorus ludit ad . Le0nem II ita scribebat ep. 33 lib. 1 Orthodoxam Synodum absque cognitione Vestra

cogere non potuerunt.

Atque h0c quidem B0mani Ponti scis jus semper catholici omnes agn0verunt, act0que c0mprobatum Si namque omnia generalia C0ncilia auctori late ipsius R0mani P0ulificis c0nvocata suerunt. Qu0d si scriptores aliqui mem0riae tradiderunt antiquissima C0ncilia Orientalia ab Imperatoribus iudicia suisse, id omnino factum

97쪽

S XXXIV. DE CONCILIORUM GENERA L. ONVOcATIONE 79

est ex Summi Ponti scis sententia et consensit, cujus quidem rei apud Bellai minum, aliosque heolog0s perspicua testimonia reperiuntur. Quapropter ea C0ncilia ideo legitima sunt habita, qu0d Impera l0ris c0nsilium Summi Pontifices probarunt, miseruntque Legat0S, qui Syn0dis praesiderent. Porro haec utriusque potestatis ecclesiasticae et civilis consensi Synod 0rum celebrationi mirum in modum avebat, tum quia paupertati pisc0p0rum sic quodammodo c0nsulebatur, iis enim tractoriae ita dictae epistolae dabantur, ut eis vehicula et annona publicis impensis suppeditaretur, tum etiam quia indictae Syn0di Imperatorum tutela munitae placatius celebrabantur, earumque decreta expeditiorem habebant exitum Itaque auctoritas c0nv0candae generalis Synodi ad Pontificem pertinebat, exterius aulem praesidium ad Imperat0rem illa ad Pontificem spectat ali 0ne Prima lus jurisdicti0nis in universam Ecclesiam; 0 ver ad Imperat0rem

rati0ne ossicii, qu0d ipsi incumbit Ecclesiae defendendae.

Bellai minus lib. I de Conc cap. 4 ad secundum et tertium dubium respondet, in nullo casu sine Pontificis auctoritate posse convocari verum et perfectum Concilium, de quo hic nos disputamus, quod videlicet auctoritatem habet desiniendi quaestiones dei Praecipua enim auctoritas est in Capite, sive in Petro, cui imperatum est, ut confirmet fratres suos, et ideo etiam pro eo Dominus oravit, ne defleret fides ejus aue. 220. Poterit tamen in illis duobus casibus nempe quando Papa non debeat illud indicere, eo quod sit haereticus vel chimnaticus, et quando non posset illud inditere, eo quod esset captivus apud infideles, vel mortuus, vel insanus essectus, aut

98쪽

80 Ap. II. DE FONTIBIIS IURIS CANONICI renunciasset congregari Concilium imperfectum, quod sulpetet ad providendum Ecclesiae de Capite. Ecclesia enim sine dubio habet uctoritatem providendi sibi de Capite, quamvis non possit sine Capite statuere de multis, de quibus potest cum Capite, ut recte docet Getanus in opusculo de m testate Papae cap. 15 et 16; et multo ante Presbyteri Romanae celesiae in epistola ad Cyprianum, quae est septima lib. 2 in operibus Dpriani. Porro Concilium istud imperfectum feri poterit, si vel indieatur a Collegio Cordinalium, vel ipsi per se piscopi in locum unum conveniant. Idem dicit de P0ntifice dubio.

S. 35. DE CONCILIORUM GENERALIUM CELEBRATIOΝΕC0u vocali0nem sequitur celebrati0. De celebrali 0 ne autem tria quaerenda sunt. Prim quidem cuiuam C inciliis

generalibus praesidendi jus sit; deinde quibusnam sit jus suffragii serendi et denique quaenam sit seruia sive rati in Conciliis habendis observanda. Jam vero ad illud, qu0d prim loco pr0p0Si tum est, resp0ndemus jus praesidendi C0uciliis generalibus ad eum

pertinere, qui celeris auct0ritale praestat. Sic videmus iuc0nventibus omnibus eum, qui p0lestate major est, ceteri Sjure u praeesse. Cum itaque Summus Ponlisex pr0pler

Primatum, quem a Christo accepit, reliquis pisc0pis p0les tale antecellat, plane c0nsequitur, jus sive per Se Sive per su0 Legat0s generalibus C0nciliis praesidendi ad Primalem Ecclesiae perlinere seu etiam spectat uspi 0p0nendi ea, de quibus in C0nciliis agendum erit, pri0risque Sententiae dicendae cujus quidem rei in C in cili 0

99쪽

, XXXV. DE CONCI L. GENERA L. CELEBRATIONE 81

mam habent HS. Quod vero ad secundam quaestionem altinet, tenendum

est, p0 testatem suffragii decisivi serendi seu definiendi solis pisc0pis divinitus concessam esse. Cum enim jusdesiniendi ea, quae credenda, Uaeve agenda ΗΠt, 3 0- testate pascendi regendique prosciscatur, ii tantum, qui jure divino Pastores et octores in Ecclesia c0us tituli sunt, eodem jure divin susIragitim serunt, pr0p0sitasque quaesti0nes definiunt. Hujusm0di vero sunt pisc0pi soli, quibus dictum est altendite vobis, et universo regi, in quo vos Spiritus Sanctus posuit piscopos regere celesiam Dei. Quapropter piscopi in Conciliis generalibus

n0n 0nsiliarii, n0n consultores, sed veri judices sunt atque adeo praeclare dictum est a Bellariniui de Conciliis Ecclesiae lib. I cap. 18, consessum EpiscopCrum in Conciliis legitimis esse verum judicum consessum.

Praeter pisc0p0s 0lent insuper Cardinales n0n pisc0pi, Abbates, et Praepositi generales ordinum Regularium suffragium ferre, quippe qui jurisdicti0 ne quasi episcopali poliuntur. Sed ex uera Ecclesiae concessi0ne et privilegio id actum est, ut quam acultatem vi characteris non habent, eamdem vi di italis bi inerent. Principes insuper et Imperatores vel per se vel persu0 Legalos adesse C0nciliis generalibus consueverunt,n0n quidem tamquam judices, ut vel de fidei 0gmalibus, vel de rebus ecclesiasticis sententiam dicerent Nebus

100쪽

plus non est, illum ecclesiasticis negotiis et consultationibus sese uiniscere; sed ut Patrum securitati prospicerent, Umultus c0mpescerent, et C0ncili 0rum definiti0nes

atque decreta sua auctoritate luerentur.

Quin etiam interdum c0nstat presbuleros et diaconos Conciliis generalibus interfuisse, praesertim ut adversus hae relic0 dispularent. Oua de re dignus in primis me-m0ratu est Athanasius, qui adhuc diac0nus iii Nicaena Syri illo adversus Aria00 dispulavit. Tandem et legitime absentes Episc0pi procuratores Su0sad 0ucilia mittunt. Hisce procuratoribus lacullatem serendi suffragii mere consultivi ius IV imperii vit. Terti denique l0co quaerebatur, quaenam sit serma sive modus in C0nciliis habendis observandus Jam vero canonica celebrandi Concilii serina in e p0sila est 1. Ut sit liberias in judiciis , acta enim per vim et metum ipso jure sunt irrita. in Concilium Ephesinum II, in qu seu lentia a Dioscor arte, minis, et terroribus extorta esl, Synodus praedal0ria, latrocinalis, et latrocinium appellatur. 2. Flaus nivis abesse debet qua de re Patres ritu inenses sic l0queules inducit Hieronymus

adversus Luci seria nos Putavimus sensum construere cum

verbis, nec in Ecclesia Dei, ubi simplicitas, ubi pura confessio est, aliud in corde elausum esse, aliud in labiis proferri timuimus. Decepit nos bona de malis aestimulio. 3. Suffciens examen sic enim legimus in Concilio Apostolorum magnam disquis ilionem factam esse. Neque enim Ecclesiae sunt n0vae revelati0nes, sed Deus p0llicitus est eidem Ecclesiae praesidium suum, ne linquam in Ve-