장음표시 사용
31쪽
2. Itaque 0. Scaeu0la in librorum, quos de iure ciuili composuit, XVl. uerba haec posuit: 0uod cui seruandum datum est, si id usus est, Sive quod utendum accepit, ad aliam rem atque accepit, usus est, surti se obligauit . - Gell. 7 6 , 15. S. 2.3. Legis ueteris Atiniae uerba sunt: Quod subruptum erit, eius rei aeterna auctoritas esto'. 0uis aliud putet in hisce uerbis, quam de tempore tantum suturo legem loqui ISed Q. Scaevola patrem suum et Brutum et Manilium, uiros adprime doctos, quaesisse ait dubitasseque, utrumne in post facta m0do surta lex ualeret, an etiam in ante facta Τ quoniam
subruptum erit' utrumque tempus uideretur ostendere, tam praeteritum quam laturum. - Gell. 17, 7. S. 1. 4. Scaevola autem, P. s. , iunctum esse putat uerbum, ut sit in eo et 'post' et 'limen : ut, quae a nobis alienata sunt, quum ad hostem peruenerint et ex suo tanquam limine exierint, dein quum redierint p0st ad idem limen, postliminios uideantur rediisse. - Cic. T0p. 8. S. 37. 6 Nexum) Mucius: quae per aes et libram fiant, ut obligentur praeter quae mancipio dentur. - Varro de L. L. 7,
5. S. 105.6 9. qu0que Mucium iureconsultum dicere s0litum
legi, ΠΟΠ eSSe Usurpatam mulierem, quae cum Kalendis Ianuariis apud uirum matrimonii causa esse coepisset, ante diem IIII. Kalendas Ianuarias sequentes usurpatum isset: non enim
posse impleri trinoctium, quod abesse a uiro usurpandi causa ex duodecim tabulis deberet, quoniam tertiae n0ctis posteriores sex horae alterius anni essent, qui inciperet ex Kalendis. - Gell. 3, 2. 33. 12. 13 v. Itemque ut illud: Gentiles sunt, qui inter se eodem nomine sunt. Non est satis. Qui ab ingenuis oriundi sunt. Ne id quidem satis est. 0uorum maiorum nemo Seruitutem seruiuit. Abest etiam nunc. Qui capite 110n sunt deminuti. Hoc fortasse satis est. Nihil enim uideo Seaeuolam pontificem ad hane definitionem addidisse. - Cic. Top. 6. S. 29. Aliunde, ut videtur. t 8. Pontifices, ut 0. Scaeu0la pontifex maximus dicebat, a posse et sacere. - Varr0 de L. L. 5, 15. S. 83.
32쪽
3. Praet0r, qui tum sc. diebus lastis tria uerba satus est, si imprudens secit, piaculari hostia facta piatur: si prudens dixit, Q. Mucius ambigebat, eum expiari ut impium n0up0SSe. - Varro de L. L. 6, 4. S. 30. 10. Praeter multam uero affirmabatur, eum, qui talibus
diebus sc. seriis imprudens aliquid egisset, p0rco piaculum
dare debere: prudentem expiari non posse, Scaevola ponti sexas firmabat. - Macrob. Sat. 1, l6.11. Scaevola denique consultus, quid seriis agi liceret, resp0ndit, quod praetermissum noceret: si bus in specum decidisset eumque paterfamilias adhibitis operis liberasset, non est uisus serias polluisse: nec ille, qui trabem tecti si actam sulciendo ab imminenti uindicauit ruina. - Macr0b. Sat. I, I 6.12. Sed adrogati0nes non temere nec inexplorate committuntur: nam comitia arbitris pontiscibus praebentur, quae curiata appellantur, aetasque eius, qui adrogare uult, an liberis p 0tius gignundis id0nea sit, b0naque eius, qui adr0gatur, ne insidiose adpetita sint, consideratur, ius queiurandum a Q. Muci 0, pontifice maximo, conceptum dicitur, quod in adrogando iuraretur. - Gell. 5, I9. 33. 5. 6.13. De sacrisi autem, qui locus patet latius, haec sit una
sententia, ut conseruentur semper et deinceps familiis pr0- dantur, et, ut in lege posui, perpetua sint sacra. Η0c po Sit 0, haec iura pontiscum auctoritate consecuta sunt, ut ne m0rte patrissamilias sacrorum memoria occideret, et iis essent ea adiuncta, ad qu0s eiusdem morte pecunia uenerit. ΙΙ0c uno posito, quod est ad c0gnitionem disciplinae satis, innumerabilia nascuntur, quibus implentur iurisc0nsultorum libri. 0uaeruntur enim, qui adstringantur sacris. Heredum causa iustissima est: nulla est enim persona, quae ad uieem eius, qui e uita emigrauit, propius accedat. Deinde qui morte testamento ue eius tantundem capiat, quantum omnes heredes.
Id qu0que ordine: est enim ad id, quod propositum est, ac-
P. Mucium Scaevolam 5. ') Itaque unus tantum, ut sacrorum ratio lidesiderabat, quod et in sequentibus gradibus Servatur: SecuS atque νin heredibus: nam inter eos erat actio familiae herciscundae, qua sit qui Sacra fecerat, ceteros de indemnitate convenire poterat. ι
33쪽
- bonis, quae eius suerint, cum moritur, USU ceperit plu-li rimum possidendo. 0uart0, si nem0 sit, qui ullam rem
i trema persona est, Ut, Si qui ei, qui m0rtuus sit, pestianiamsi debuerit, neminique eam Soluerit, proinde habeatur, quasi 14 eam pecuniam ceperit. Haec n0s a Scaevola didicimus, non ita descripta ab antiquis. - Cic. de leg. 2, 19. 33. 47 49. c. 20 init. 14. . Atque etiam hoc dant Scaeuolae, quom est partitio, si ut, si in testamento deductio scripta non sit, ipsi que minus y ceperint, quam omnibus heredibus relinquatur, sacris ne alli-ii gentur. In donati0ue hoc iidem secus interpretantur: et quod
. paterfamilias in eius donatione, qui in eius potestate es Set,l- approbauit, ratum est; 3 quod eo insciente sactum est, si id is . non approbat, ratum non est. β - Cic. de leg. 2, 20. S. 50. t. 15. Nefrendes dictos asserit θ. Mucius Scaevola arie-ι tes, qu0d dentibus frendere non possint. - FeSt. V. Nesren-h des p. l62.16. Petilam suram siccam et substrictam uulgo interpreia tantur. Scaevola ait, ungulam albam equi ita dici. - Fest. v. i. Petitam p. 205. h 4 17. Scaevolam quoque et L. Aelium etc. - Vid. infra Ateium Capitonem 24. ii 18. Pueris non prius, quam togam uirilem Sumerent,ihi puellis n0n antequam nuberent, praenomina imponi moris
si 19. Relatum est in literas, doctissimum p0ntificem Seae fluolam disputasse, tria genera tradita deorum: unum a poetis,
δ) credit 0ribus Savion. oj. Sed vid. lib. meum Rechi d. Nexum' p. 91. ε) 9ua ratione cum flius heres plus retinere videatur suo enim facto habet hereditatem deminutam), partiarius Sacris non stloblisiatur. δ) Ideoque adhuc in peculio eSt ad eumque, cuiuS pecu-
.llium sti velut legatarii partiarii pro parte), etiam nolentem morte, Jpervenit et Sacris eum alligat: quanquam is, qui cum nulla testa timento deductis Scripta est, minus ex legato, quam omnibus hered Li'us relictum est, ipse cupere potest, itaque Sacris non alligatur.
34쪽
alterum a phil0s0phis, tertium a principibus ciuitatis. Primum genuS nugatorium dicit. esse, quod multa de diis singantur indigna: secundum non congruere ciuitatibus, quod habeat aliqua superuacua, aliqua etiam, quae obsit p0pulis n0SSe. De superuacuis non magna causa est: s0let enim et a iurisperitis dici superflua non nocent . duae sunt autem illa, quae pr0lata in multitudinem nocent Τ Ηaec, inquit: non esse deos Herculem, Aesculapium, Castorem, Pollucem: pr0ditur enim a doctis, quod homines fuerint et humana c0ndicione defecerint. Quid aliud 3 Quod e0rum, qui sint dii, non habeant ciuitates uera simuIacra, qu0d uerus deus nec sexum habeat, nec aetatem . nec definita corporis membra. Poeticum Sane deorum genus cur Scaevola respuat, eisdem literis non tacetur: quia sic uidelicet deos deformant, ut nec bonis hominibus comparentur, cum alium faciunt surari, alium adulterare : sic item aliquid aliter turpiter atque inepte dicere ac sacere : tres inter se deas certasse de praemio pulcritudinis, uictas duas a Venere Troiam euertisse: Iouem ipsum conuerti in b0uem aut cygnum, ut cum aliqua concumbat: deam h0mini nubere: Saturnum liberos deuorare: nihil denique posse c0nsngi miraculorum atque uitiorum, quod non ibi reperiatur atque a deorum natura l0nge absit. - Augustin. de civit. dei 4, 27.
1. Stomachari Cautus. Sed quid faceret Τ nondum enim Aquillius, collega et familiaris meus, protulerat de dolo malo formulas. In quibus ipsis cum ex eo quaereretur, quid esset ld0lus maius 3 resp0ndebat: cum esset aliud simulatum, aliud y actum. - Cic. de ossic. 3, 14. S. 60. Cf. c. 15. S. 61. de nat . 1 deor. 3, 30. S. 74. 2. S0lebat igitur Aquillius, collega et familiaris meus, quum de litoribus ageretur, quae omnia publica esse uultis, quaerentibus iis, ad quos id pertinebat . quid esset litus, ita definire: qua fluctus eluderet . - Cic. Top. 7. S. 32. I TB0eth. III. p. 333. 0reli. Quintil. I. 0. 5. ult. S. 34. 3. - C. Visellius Varro graui morbo correptus, trecentat
35쪽
Μ. TVLLIVS CICERO -- L. CINCIUS.
17 milia nummum ab Otacilia Laterensi, cum qua commercium libidinis habuerat, expensa ferri sibi passus est eo consilio, ut, si decessisset, ab heredibus eam Summam peteret; quam legati genus esse uoluit, libidinosam liberalitatem debiti nomine colorando. Euasit deinde Visellius ex illa tempestate aduersus uota Otaciliae. 0uae ossensa, quod Spem praedae Suae morte n011 maturasset, ex amica obsequenti subito destrictam Meneratricem agere coepit nummos petend0, qu0S ut fronte in uerecunda, ita inani stipulatione captauerat. De quare C. Aquillius, uir magnae auctoritatis et scientia iuris ciuilis excellens, iudex addictus, adhibitis in consilium principibus ciuitatis, prudentia et religione sua mulierem repulit. - Valer. MaX. 8, 2. S. 2. 4. . . . Oς Γάως Ἀκυλιος) φησιν αμελ ηθεισῶν ποτε
. . . qui C. Aquilius) refert,
neglectas aliquando cloacaS nec ampliuS aquam tranS- mittentes a censoribuS purgandas et reficiendas miletalentis localaS HSSe.
De iure ciuili in artem redigendo. 1. Nec uero scientia iuris maioribus suis d. Aelius Tubero defuit: doctrina etiam supersuit . - Gell. 1, 22. 3 7. 2. Aliquo excellente ac nobile uiro . - Charis. Inst. gr. I. p. 111. ed. PutSch.
Do fasti S. 1. Cincius in eo libro, quem de fastis reliquit, ait, impei) Probe distinguendus a L. Cincio Alimento annalium Scriptore, qui praetor fuit a. u. 544. Cf. Mart. Nertet de L. Cinciis. Berol.
36쪽
rite quosdam opinari, Aprilem mensem antiquos a Venere dixisse, cum nullus dies sestus, nullumque sacrificium insigne Veneri per hunc mensem a maioribus institutum sit, sed ne in carminibus quidem Saliorum Veneris ulla ut ceterorum coelestium laus celebretur. - Macrob. Sat. 1, 12. Cincius autem sophista Romanus Venerem ex Spuma natam dicit, velut eae aere nivoso et frigida essentia ver
Laur. Lyd. de mens. 4, 44. 3. Cincius Maium se.) mensem nominatum putat a Maia, quam Vulcani dicit uxorem, argumentoque utitur, quod flamen Vulcanalis Kalendis Maiis huic deae rem diuinam facit. - Macrob. Sat. I, 12.4. Iunius ut Cincius arbitratur, quod Iunonius apud Latinos ante uocitatus diuque apud Aricinos Praenestinosque hac appellatione in fastos relatus sit. - Macrob. ib.
5. Κίγκιος ἐν τω περὶ Cincius in libro de fastis
υστερον ωνομασθη ἐκ τ0υαριθμου ' εννατος γαρ ἐκ του Μαρτιου. - IO. Laur. Lyd. de men S. 4, 92. ait, Novembrem apud veteres Mercedonium nominatum fuisse, velut mercedes ferentem; illo enim mense dominis conductores pensiones inferebant praeterili spatii temporis , aliis fructibus rursuSprovenientibus. November autem postea nominatus esta numero; nonus enim αMartis. De comitiis.
18 2. quem fere sequor. η) proprie: Ade festis': sed Lydus ita de
37쪽
lari solitos, qui nunc ingenui uocentur. - Fest. V. Patricios p. 241. De consulum potestate. . Praetor ad portam salutatur is, qui in prouinciam propraetore aut proconsule exit: cuius rei morem ait suisse Cincius in libro de consulum potestate talem: Albanos rerum potitos usque ad Tullum regem. Alba deinde diruta usque ad P. Decium Murem cos. populos ad caput Ferentinae, qu0d est sub monte Albano, consulere solitos et imperium communi consilio administrare . itaque quo anno Romanos imperatores ad exercitum mittere oporteret iussu nominis Latini, complures nostros in Capitolio a sole oriente auspiciis operam dare solitos. ubi aves addixissent, militem illum, qui a communi Latio missus esset, illum, quem aues addixerant, praetorem Salutare solitum, qui eam prouinciam optineret praetoris nomine. - FeSt. V. Praetor p. 241.
8. Nuncupata pecunia est , ut ait Cincius in I. II. de onficio iurisconsulti, nomine concepta, nominibus propriis pronuntiata. V cum nexum laciet mancipiumque, uti lingua nuncupassit, ita ius esto id est, uti nominarit locutusue
erit, ita ius esto. uota nuncupata dicuntur, quae conSUleS, praet0re S, cum in prouinciam proficiscuntur, laciunt: ea in tabulas praesentibus multis reseruntur . at Santra etc. --Fest. V. Nuncupata p. 173.
9. 3 Sunt, qui et inseriores dici putant coloniaS. quae sunt deductae Alba Longa in Priscos Latinos, quas Tarquinius rex subegerit secundum mare non longe infra Romam in ciuitatibus Latinorum; eosque sanatis appellat0S, quod eoS rein praeter opinionem breui pacavisset sanauissetque accum iis pacisci potuisset, nomine a re dato, ut ait Cincius i. II. de officio iurisconsulti. - Fest. V. SanateS p. 321.
38쪽
10. Subici aries dicitur, qui pro occiso datur, qu0d sit, ut ait Cincius in libro ... de offlicto tu consulti, exemplo Atheniensium, apud quos expiandi gratia aries inistitur ab eo, qui inuitus scelus admisit, poenae pendendae loco. - FeSt. v. Aries β p. 3 7. Mystagogicon. 11. Trientem tertium pondo coronam auream dedisse se Ioui d0uum, scripsit Τ. 0uinctius dici utor , quom per nouem dies totidem urbes et deciman, Praeneste cepisset. id significare ait Cincius in Mystagogicon l. II. duas libras pondo et
trientem. - Fest. V. Τrientem p. 363.
De re militari. 12. Cincius in libro tertio de re militari secialem p0puli Romani bellum indicentem hostibus telumque in agrum eorum iacientem his uerbis uti scripsit: QUOD POPVLVS HERMUN-
16, 4. S. 1.13. Item in libr0 eiusdem Cincii de re militari quinto ita
Scriptum est: 0uum delectus antiquitus seret et milites scriberentur, iusiurandum eos tribunus militaris adigebat in
uerba haec: β C. LAELII C. FILII CONSULIS, L. CORNELII P. FILII CONSULIS IN EXERCITU DECEMQUE ΜILIA PASSUUM PROPE FURTVΜ NON FACIES DOLO MALO N UM SOLUS NΕ-QUE CUM PLURIBUS PLURIS NUMMI ARGENTEI IN DIES SIN GVLOS; EXTRAQUE HAS ΤΑΜ, HASTILE, 'LORVII, 7 PABULUM, β) Cf. infra M. Antistium Labeonem 5. et lib. meum Serv. Tuli.' p. 275. Osenbruisen uber das Parricid. p. 18. ') Ouae sequuntur in C .: mag. uerba ut glossema omisi. Postea neque supplevi. Τ)Correini; p0m spro rom, ante quod lo propter antecedensHe v detur excidisse) C . pomum ed. Nertet. Sunt omneS reS, quibus militi militiae gratia opus esse possit, quo is a re te intra
39쪽
LEA . Militibus autem scriptis dies praefinibatur, qu0 die adessent et citanti consuli resp0nderent: deinde concipiebatur iusiurandum, ut adessent, his additis exceptionibus: NISI
HARUNCE QUAE CAUSA ERIT : FUNUS FAΜILIARE FERIAEVE DENICALES, ii QUAE NON EIUS REI CAUSA IN EUM DIEM COLLATAE SINT, QUO IS EO DIE MINUS IBI ESSET, ΜOR BUS SONTICUS, AUSPICIUMVE, QUOD SINE PIACULO PRAE TERIRE NON LICEAΤ, SACRIFICIUMVE ANNIVERSARIVΜ, QUOD RECTE FIERI NON POSSIT, NISI IPSUS EO DIE IBI SIT, VIS HOSTISVE , STATUS CONDICTUSVE DIES CVΜ HOSTE . SI CUI EORVΜ HARUNCE QUAE CAUSA ERIT, TUM SE POSTRIDIE QUAM PER EAS CAUSAS LICEBIT, EO DIE VENTVRVΜ 'ADΙ-
14. Item in eodem libro uerba haec sunt: Miles quum die, qui praedictus erat, aberat neque excusatus erat, infrequens 'censebatur .i- - Geli. I 6, 4. S. 5.15. Item in libro sexto hoc scriptum est: 'Alae dictae
exercitus equitum ordines, quod circum legiones dextra sinistraque tanquam alae in auium corporibus locabantur. In legione Sunt centuriae sexaginta, manipuli triginta, cohorteS decem . - Gell. 16, 4. S. 6. triduum non reddat. β) proseres edd. ') quicquid edd. i') rectum
edd. V) In honorem mortui celebrandae, quas in eOS dieS conferre iuS erat, ubi neque heredis privatae neque publicae feriae erant. Cic. de leg. 2, 22. i') Eae Guelf. scripsi. adiuturumque edd. 3δ) Scripsi: dabatur edd. , ubi cens- ob antecedens Deq-ueBS excidisse videtur. Cf. Paul. ex Festo v. Censionem facere. CenSmh taria; item Plaut. Truc. 2, 1. v. 19. unde apparet, militem Obinfrequentiam hastas dare censum, nisi daret, ignominisse mis-
40쪽
utrum securis an dolabra sit, ambigitur. 'quamquam 3β Cincius in libro de uerbis priscis dolabram ait esse pontificiam. - Fest. V. Scenam p. 330. 17. Peremere Cincius in lib. de uerbis priscis ait signiscare idem, quod prohibere. - Fest. V. Peremere p. 21 . 18. Reconduit resecerit, ut condere urbem sacere, aediscare, ut Cincius testatur in libro de uerbis priscis. - Fest. v. Reconduit Reconductae) p. 277. 19. Cincius de uerbis priscis sic ait: uemadmodum omnis sere materia 'nondum sormatat' rudis appellatur, sicut Vestimentum rude non perpolitum, sic aes insectum 'rudus. quia i y apud aedem Apollinis aes insectum iacuit, 'id ad rudus 3β appellabant: et adhuc λ' in aestimatione censoria aes insectum rudus appellatur. rudiarii ab eodem dicuntur, quod Saga noua poliunt'. ' - Fest. v. Rodus p. 265. 20. Tuditantes, tundentes negotium i. e. agenteS Significare ait Cincius de uerbis priscis. x - Fest. v. Tuditantes p. 352.21. Gentilis dicitur et ex eodem genere ortus et is, qui simili nomine appellatur: ut ait Cincius: 'Gentiles mihi sunt, qui meo nomine appellantur . - Paul. ep. Fest. V. Gentilis p. 94.22. Natio in eadem terra hominum genus natum. CinciuS genuS hominum, qui non aliunde uenerimi, sed ibi nati sunt, significari ait, idemque nationem ait non tantum uniuersim de omnibus sed etiam de singularibus hominibus seiunctim dici solere. - Fest. V. Natio p. 166. 23. Naccae appellantur uulgo sull0nes, ut ait Curiatius,
sum esse. i' In his fragmentis, quae non a Festo laudantur. minus certum est, ea ex hoc limro petita esse. ik) Scripsi: quam CH et post inter libro et de uerbis additur: qui est ei. quod exv. quam huc translata et tanquam nota explicata factum esse puto. ') Scripsi: non deformata spro nond. formata) Od. edd. 37) rudusculum edd. Iuduscuiu G. De rudusculo hic non quaerit Fe-Stu3. . ') id adrudus edd. Fortasse: aedem ad rudus. i') Supplevi. δ') Postrema verba fortasse novum Festi lemma sunt. 'i)