De Methodo scientiarum atque artium libri VI ...

31쪽

aDE MET O. SCIEN.cinatisne,ct de Inductione thyn mare,

atque Exemplo stam di utat. re que ab ipsa

explicata sunt, omnia aes haec referuntur . Ex

quo Logica erit pars illa huius habitus , quae pertinet ad proband a, quae didicimus, ct , quae in artibus, ac scient,s, a nosse iactarantur. Ur ipse vere stam tradit viam, ac rationem, qua Haec recte doceri posimi ob quod eae arbitror ipsam ab Aristotele esse nominatam doctrinatii. Aedali ars inquirendi non emplicatur ab laesa Logica perspicuum tamen est eam contineri m fac Methodo Scientiarum , atque Arrium Aqua haec tota dissutatio a n iis hic habetur ; nam haec metho Gilia omnia tradit, quae necessaria sunt in cognitione rerum, pro ecto A etpraecipere de hac ratione quaerendi res ignotis et etenim ad capienda cognitionem raram nonsolam si dvalet, ut ea recte declarentur , quae cognita sunt, sed, atque adeo forta e magis s,conquirenda, quae nesciuntur. Ex quo affirmandum erit hanc merso tim, ex his duabus partibus omnino constare , ct hcae inter se distinctas esse a paret g nam aliud en quaerere quod ignora , HLud declarare quod no A. de alia, atque alia

32쪽

ET ART. LIBER L. Est via, in utraeq. hac re praestanda Otendum I. nos autem in primis de illa disutabimus, qua prim nobis in rebus occurrit desi de hac, qua quaerendae sunt res ignotae . mendemm igitur qualis haec sit, est quomodo ad quami rem ignoram Inu standam, adhiberi se nobis Ee

CAPUT IIII

Inquirit an hac methodus , qua rerum cognitio acquiritur, reperiri valeat. & docet ad extremum ipsam extare ita rebus.

ED prius an ips2 reperiri possiem plaudum breuiter est; nans de hoe hau arua dissensio existit: etenim nobilissimisphia phis visumfuit ,

sia hac via esse: nihil n ratione inquiriposse volunt. q ea ratione confirmiuet, quia nec nota quaerantur et quoniam nota sunt, nec a tinet ipsa inquirere, nec ignota propterea quaero sunt, quia ignota sunt relinquitur ergo ut nishil quaeri valeat. Sed hos resilit Aristote s eare:quia inter illa, quae cognita sunt, inter incognita medias quasdam res esse crani Gquas nec notias esse,nec ignotas aliquis reco dicere valet, sed aliqua, ex parte cognoscum

33쪽

turba umex alia ignorantur. In hiae conquirendis a due Hrsetur nostra Ratio, de his secum semper ipsa cogitat, O inquirit eis si

Exparte, qua ignoratur, nec ipsa ratio de by quaerere valet, quas incognita, omni ex parage habet. Nam exempli ratia ipsa inuestigat, quae causari gnat niuem tempore hyemis: M niam nouit nivem esse,av. ni ante exploratu

habui et esse nivem, nunquam quid de ipsa cogitare potui ei. ita esse in aliqs rebus omnibus , quae t sub iuntur quis perficere

pote sy,. insitum nobis a nisura. Vndest , ut omnis i initio, quae efficitur a Ratione, necessarib finis, raenotione et rari Herea clamat Aristoteos in initio primi obritae Demonstratione, omnis insciplina,quae rhtione costat praenotione gignitur, intelligit more disciplinq ut iamsepe dictu uit eam

inuentisnem , ct perceptionem res , quae capotur a nobis , dum inquirimm nobiscum de ps rebus, quin ignoramus. Atque ita quaestio qua proposita fuit aliqua ex parie iam explanataeaei I naram mendimus posse reperiri materiam rerum, hm Ratio inquirit. Sed inuest ganaeum a huc restat, num aliqua certa via,

34쪽

ratio in his sit, is abris vis errore ad ea peruenire possimus,quae quaerimus ; etenim siceret foretasse quispiam, licet Ratio nostra semper in conquiren se retarum laboret, nec ab haeactione de inrepossit, tamen quae nostraeut in seisitas , ct in rebu3 obscuritis, nihil scere

valet, ne Hausia patet, quae ad rerum inte Agentiam ipsam ferati, nam veteres Milossos videmus,quas dementes clamare, nimis metrusa esse omnia , nec aliquid cognosci

posse. Sedios in tanta imitia rerum uisse, nudam aliam ob causam putandum est , ni ivnonia nihil dis hae via scierunt, nec aliquid laborarunt intelligere,qualis ipsa esset. Ex quo

non est mirandum, sa veritate aberrarunt; cum ante res quaereret, quam didicissem quavia aedilia eruenire possent: Rationem autenostram A comparatam natura esse, mirra

cognoscere possi, si ob eam causam nobis datam fuisse, ilia declarant, quod i a semper

aliquid secum commentetur, O de aliqua re semper secum inquirat, nec ab hoc munere , nepunctum quidem teporis, atque ne in Somno etiam , Messe valeat. Itaque haec est naim a eius, et ad hoc natura rapitur, ac qua sua

35쪽

DE SC IEN. Aee natura , perse, sisne labore res omnes sit gere potest: sed corpore impeditar ne a iriei accuratam istione ii spem mi et . nam in his cognoscendis, sussit adiutores ad bere cogitur, qui res illi contrario ordinesub ciunt,atquesunt genitae o natura ex quo ipsis sic intuens, in stione quadam principia ipsarum, est evaeos atque intimam Osiniuinuenire conatur, atque adi Ormsandum, constat eam tam recta qua iam tam

quae ad ,quod quaerit, ipsem facile ducat, tu alia transirema, quae longissime ab ea, illa a Uticat inve posse di, nis sepe in euenit, ut id quo dea erit omnino inueniat, saepe e id ab

eo practa a Trat di, etenim recta 'a am norma inquisitionem se am dirigit rei notitia vere accipis si vero minres recta dirigitur via, aebe omnino depellitur. Igitur cum, oer te,

et minus reste id ab ea emo inur ij appareat, certe aedici non potest , -- haec recta via ,. reret ab qua raudis ea rarae empiri valeat, non 'miti inueniri et monstrari,ctea em Raetio ' de rebus quaerendo, non valeat si Tu re

36쪽

ET ART. LIBER a radam comprehenaeat, qua deincepsse ipsam in

Fruens veram ibi normam in quaque re qum men proponat ea duce ad rectas rerum cognitiones semper dirigatur. haec sine dubio regula ilia, ac via, quam veteres , nobis Quintius traditam dicunt, ut ad res cognos

das ratio no a aditum aliquem habereposset. confitedum m rebus i s reperari; nam sedem quae Ratisfacit, Uelagit,praecepta ab ea. Egi valent, quibus in ructa is his raciendis nihil peccat,et rectefacta ab aliqs distinguit qd causae quaeso CIPRI A AZE erit, cur istud idem in omnitus rebus , de quibus laesa, qua dirit, or intelligere cupit, non valeat e cere 'Atque quid sto fiet, ne doctrina qua ammodos omnes, ct vias quaerendi rectas colli, gasiquas deinceps in quaque resi proponens ea quae in tenebris sunt ab ruina , eruere valeat ' certe nihil . Ex his igitur sie explanatis, iam linteisti potest tum viam hanc inquirenae inrebus inesse, tum doctrina declarari

posse, quaenam quali que ipsasii,

quod deinceps iam ex planare adni

temur.

37쪽

T Ostendit praenotionem eorum, quae postremo in re si qua fiunt, esse principium huius methodi, Sc milta de haere disputat,

Oti que huius nostrae explanationuinctis umetur,ex loco multi, qui 'a a nobis est expiat s inam, ait, Omnis disciplina, quae ristione constat, praenotione gignitur,

quae inueniuntur ratione, non autem n maliquama, ut reperiuntur , necesse est , ct haec non potest esse aetia, iussi illa quae praenotione constat. lnis adinvestiganda ea quae inco Liae sunt necessario ex quadam re iam ante percepta, nos ire oportet: quae vero antea nobis percipi possisnt quam rem tot m comprehemdamus, vel sumprima rei initia , vel quaeri stremo in illa fiunt ; nam alia novo unipem mi nise res nata sit. Ex 'o duae tantum rei alicuius praenotiones haberi possunt , Saetera pertinee adprima rei principia, altera ad illa

quaepostrema in eis sunt med exprimis init se

non licet reperire omnes reipartes neque enim

in his continentur edalia opus sunt in regnomo , qua nusio modo possunt ex his compre

38쪽

ET TI PER I. Typrehendi; quoniam in eo non sunt, nec aliquid inueniripolemni sibi est. Ex quopraenotivis

morum princriptorum, non dat nobis aditum ullum, ad inueniendum ea, ex quibus res aliqua es enita, aut gigni labeat. Altera igitur 'aenotione, quae es iiDrum, quaepostrem uni in re, nobis in hac via inquirendi utendum e snam haec sint praeco ita, aperiunt aditum ad inuestigandas reliquas omnespartes reis etenim superiora semper continentre in post moribus , flanti propter ipsa, ct omnia obp Frema. Ex quo sit, ut ex his illa inueniri vinstant, in his ines a reperiantur,non autem contra, nam quis diligenter intueatur id quod postremum est in re aliqua , cognoscet in eo aliquid, ne quo id effici non potuerit, ct iam re inueniet.=similiter adistud quod ita imuentum Hy gignendum, aliud quid appar bit nece arium fuisse, quod item in re inerit. Atque ita lac praenotione tota inuestigatio nostra dirigetur, redeundo semper se sto emis ad prima rogrediemur hoc modo semper adstia periora, donec ad aliquid ventum sit, ultra

quod ni I reperiatur, ex quo illud effici potueri; . Et is derit mitium rei, a quo priam

39쪽

Faro DE METΗ TSCIEN. ipsis en inchoata. Atque i diotum quod dea oramus nulla ex re magis percipi pbi, quam ex rebus mathematicis, na uas ni haec res,vi prima initia harume postrema sensu com Prehendatur. unde ex his en urerme inte ei potest, quomodo inpostremis alia contineatur,

et ex illis percipi valeant. Si quis igitur secum consideret figuram, exempli gratia, ex An

Ioram ex hac extremaparte, quae continet sex

angula,statim pressiciet eam constare ex gura quinque Angulor et in hac reperiet inelmae, diadratum. Ida, ex Trigono confici, Tris num ex Angulis, Angulos ex lineis, lineis ex Punctis, haec , erunt prima, quia nihil reperitur,unde icta gigni potuerint. S. O alia via qui am haec inquirere veli nullam stamum rei inueniet ; nam etiamsi cognitis halum

rupuncta, aut lineas, ct eas quanta maxima Oripotest diligentia, maiussit, nullam partem reperiet, ex qua figura sex Angulorust essecta. Ita ex his facillime comprehendipotest, quanta sit uis huius viae quae exponotio-mpostremorum constat in inquirendis omnitarum parasim rei alicuius, ct proprium munuTeiurum esse, ut ipsa quaerat, atque inueniat principia

40쪽

e Mitimnia, ex quibus rei at mim naturae est

effecta, vel ex quibus effici possit e grini

cans Aristoteles,eamsaepe nominat via ad incipia. Est enim via, qua reperiatur principia, quae in re aliqua sunt, ct est analytica. qua voce 't per se connara declaratur reditus quidam, ac reuemo; unde ipsa definientia vel

rum omnium , qui haec tam praeclare t teteris conscripta tam S. reliquerant, erit methodu ,

qua demonstratur, quomodo reuer go in aliqua . resti. Conu autem reum nem tum m Linum quis ab eo extremo , quo alio itinere' fectus erat, eadem via, redit eo, mnis di esserat: sunt contraria inter se, tum iter rectum , tum reuersio est; enim iter directum a e ceribus sit dicitur ad calce, reuersio v froo calce ad carceres. Atque carceres qui in js, quae o Aobis inquirunt-funt rem p cipia , a quibus gradatim directo itinere Artifex imarum , ue Natura bisue Ars peruenis ad eis; uae ex his e fici debente cata vero, sunt

illa. quaepostremoprofectasunt Orinci ,2-ibus , si quis ire incipiat ad principia, is

reuersionem contraria aciet itinerisuperim, ri, qNam necesse est nos efficere rerum naturi s m