De Methodo scientiarum atque artium libri VI ...

51쪽

ba DE METHO. SCIEN. pere potest . ita si quis eam tota mente, atque

Antimo contempletur, ex qua mauria concremta sit, inueniet ; nam exem grati intum L

hus nolis nisura Hominis, quae est ima Ratio, Baetim ex notrone huius occurrit, eam non posse reperiri, ni in materia,quae habeat sum quam diligenter etiam nobiscum cogitemus , Iacis intestigetur a nobis, imam non posse com are in alia materia, quam in ea quae t comporea, ct taleat membra adsensus apta, ct c opus habebit materia in qua instet motus, Atque haec erit essecta ex maIeria et rema. quae cum porie inuentasim, di et ira haec nihil reperire liceat, erunt prima initiis , ex quibus inchoista est natura hominis. ita hoc exemplo, licet nonsubtiliter , nec accurate , rem ipsam

expressam contineat, tamen perflui potest, quaesit formula huius methodi, di quomodo ex

notione quident, vel emiae,s naturae Rei,

percipiamuae , quae di qualis D materia, qua ab ipsas confirmata , vcs qua partes inise laesa

52쪽

CAPUT VII.

Docet praenotionem eorum , qtue in aliis insunt, vel alligaccidunt, multum poste ad essentias rerum inueniendas ,&hanc methodum hac praenotione uri. atque ira adpri cipia rerum uiuenienda , aditum sibi patefacere,

Abeci tantam vim haec mesiodus, ad

qua que res inquirendas ut non so

lum metro Genetiae eremn, quae sunt in prima Cathegoria rerum sed est caeterarum omnium , ouae ad alias Catheoorias

pertinent, si necessaria in rebus inquirendis licet enim quaeque ex his rebus, A msita in aliare subiecta , tamen habet essentia dipropriam , quae cognita sit, ostendit nobis materiam, ex qua ipsa genita est , ctis aditus nobis patefactus u a natura, ad inne istiandas intestigentias rerum, quae sunt ab ipsa in promum do demers, nanque ex essentia eorum, dia ab his proinciscuntur , et sensitas ct nobis ima

comprehensa, venimus in cognitionem rerum.

it ae saei genter inssuimus, quid tunum

vastaeque Letorum, quae vel tactu, vel odoratu . vel gustam , vel Actu, exploramus, intelligimus, materiam ex qua nascuntur esse talem, aut italim . sic essentia horum facit nobis no- C tam

53쪽

ram essentiam rerum, a qua proficiscuntur, haec ponit nobis ante oculos totam materiam , ex qua ipsa constat. Ita essentia essentiam de Harat, omni . nostra cognitio se notione essemi proficiscitur, cy via hac analytis acquiris tur in tenebra re nimiaae rerum ob curitates truduntur, qui alia via rerum intelligentias capere conantur. Motus ex ijs est, quae sub acectum cadunt, essent a talu accurate cogntata sit, ostendit nobis in re esse initium, o qno is proficissitur , di id initium multiplicem naturam habere, hac praenotione apud Ari ielem fundatur totius plet es explanatio. Essentia cui que coloris, et essentias endoris, ac dentque caeterari; omnia, quae assectu cons rimis, edunt nobis causam ex qua, et o qua, quod horumprocreatur , idem sit in ,s, quae, O tmetu cpprehendimus,et gustatu, atque ali semsibus. Medici ex naturis saporis cuiusque rei, faciunt iudicium de essentia rei, o qua is sapargignitur, O est certa cognitio, quae dat notitia essentia rei.quod Arimulesprimo libro de Anima declamat, nanque ait accidentia, quae in re

insunt multum Modesse ad cognoscendum quid

ressit. itaquepraenotio essentiae, illarum rerum quae

54쪽

ET ART. LIBER I. si quaesu ensia nostros cadunt, est initium huius methodi , quo ima inquirit de materia , ex qua e sentia Haec constar Neaei. CAPUT VIII.

Demonstrat notionem nominis ab hac methodo sumi pro initio, quo rei naturam,de qua inquirit inuenit. Atque Ita, tum noritiam finis, , estentiae rei, tum notitiam accidei tium, tum nominas vali haberi pro init s,quae haec meth

dus accomodat ad res inuestigandas. & principia ipserum proprie inquirit.

E D et id, quodquod nomen signi

ficat, iue notio nomissi dat aditum nobis ad rem inquirendam, cy haec methodus, utitur hac pro praenotione, ct principio quo inuenitur tota natura re etenim nomina sis ijs DP or, quaepi opria sunt cui que rei, vel in cἷmuni loquendi conssem dine,, quouissimi approbat confuse natura rei declarant impliciter id cominent quod expliciate definitio rei explanat. Accedit ad hoc, quod communi omnium consensu probantur , ex quo quod sis declaratur, de omnium sint

tia in re inesse tenendum est,unde haec notio nominum multa adiuuat ad inuenienda rem. amque nuco ex alio loco no Spatefactus es ad

C a tus

55쪽

so MEτΗO. SCIEN rus aliquis adrem , hinc, ad eam tractandam tendum est Bud efficiunt mathematicis nainc iant tractationes suas ab hac notione; po- lunt enim punctum esse, quod nullam habet

partem, S line ae esse longitudinem abris alia dimensione. Et Aristoteles clim modi quodam principio ,fundauit admirabilem illam explanationem de sapientia ; nam ex notiones semitae, quae ab omnibus est subiecta , inuenit

ea omnia, m quibus versam apientia, ct igilem declarat quid ipsa sit, nec ex oleto alio initio ad haec peruenit. Atque in libru de dem ratione sotiam rationem demonstrationem assum

si ex notione scire, vultqv eam haberi pro principio; quoniams doctis, et ab indoctis est approbata Amne sic triplex ferme huius methodi

forma a nobis est declarata; nam alia ex essemtia rei, alia ex essentia proprietatum, S are dentium, quae in re cernuntur, alia ex e sentia quae nomine rei explanatur, inuenit Partes vel

initia, ex quibus ipsa constat : iam faciet redeuia apostremis adprima initia: nam essentia refrema , est id, si postremo rem conformat neque enim potest ea, gigni, aut ex ipsa elici,ni omnia prius parata, sent ad eam accipien-

56쪽

ET AIT. LIBER I.

dum unde haec est vera m odus amo aquae haec via reludi inquirit, et inuem artes rei, nec aliquid de re declarat ;quomam ex praenotione ipsa , nihil concludis; neque enim reddit causam,sed tantum ipsam rem ponit ante oculos; ct tanquam famula quaedam doctrinae declarandi , s suppeditat materiam , quae ab ea expliciatur, docetur, et concluditur

ita esse, quod non sit ab Analytica via; neque enim tac aliquid ratione confirmat. O hac de causa A istoteles in initionisi Libri de Dramo stratione nominat eam disciplinam ; quoniam praenotione pomita, discit di inuenit, quae in re sent, palar hostendit eo in loco ipsam dissimgui, a docitrimi s hae arassint in praesensi, ad id, quod in hoc primo libro , de hac methodo declarare instituimus nam ex ijs, quam dis libris,qui hunc consequentur, o nobis emplanata erunt, isthaec omnia, accuratius, O distinctus intecto

poterunt

57쪽

FRANCISCI TERRILII

DE METHODO SCIENTIARUM,

ATQUE ARTIUM,

Ottedi in rebus viam extare, qua a prinxi mrei initissitur ad reliquam totam esImtiam eius. declaratqs, hanc nonii, ne disciplinae appellari,& esse viam diuidendi. postremo ait hanc sumere pro initio suo, praenotionem generis sub quo, res de qua inquiritur, est subiecta.

V M iam explanata a nobis sit ea pars huius methodi, qua ex si qua postrensis in re genita

sunt, inuestigamus reliqua o- . - ex quilus rei nisura cetasat: nunc inquirere oportet, an ex contraria Parte Ma usta, ad essentiam rei inueniendam pateat,ita ut ex dis, quae prima rei initia sunt, inuenire liceat, alias omnes partes essentiae rei. Atque hanc quidem in rebus inesse,non est difficile cognoscere; nam cum ex idis, quae narrata

semis nobis in superiori libro, constet reperirie iam , qua ct postremis imus ad prima, quid ex hoc non intelligit hac eadem via , nos ostri,

58쪽

- posse proficisci ad extrema' utraque. n. eadem , non aliter quam ea qua a Thebis ad Athenas , O ab Athenis itur ad Thebas; qua enim via ab ales , quae aprinci'sproficiscuntur, reuertimur adi a principia, eadem et

aprinci distic et ire ad alia, quae postremiserum his natas i. Itaque sprimam iliam esse constat, re hanc etiam omnino reperiri confitenduerit oasi quis nobis adhuc non apsentiatur, non erit di cile factu, audis rationibm , quavera omninosint, istud c esse omnino ostendere ; nam ex at praeclaruae Iuuiu apud Artastotelem in primo libro de Demonstratione, in quo se multas rationes colligit, quibus erudite confirmat res, quis in hoc uniuerso se bicimus non infinite patera ,sed, certis, demnitis decem generibu , omnes clausas esse. Atque ita quo ex istis genersim, tum umsum versus, tum etiam infra ae nitum est,

nam in utraque parte reperiuntur'es, ultra quosprogredi non licet di, quoniam nucumpraedicatum extra ipsos inueniri valet, posse, in praesenti rationes , quae ibi ab ipso sunt allatae ex Leo transferre , sed, apud eum legi' ant, O nius locus a nobis commentar se nostris c C s. piose

59쪽

-o DE METHO . SCIE N. piosὲ fuit declaratus . unde Pro re non dubia '. quicque nunc habeat in unoquo e ex istisge ribus, tum svremu quodam prae ratum, tum

in fimum in se, et osupremo adinsimum descena sum aureiurania ab in o ad sumemum ascesum qu/que datum esse I sic cum iram , cognoscitur iam ex hoc, Mum assensum esse viam in Iam, quam superiori libro loquuti summet descensum vero, esse viam istam , qua o sup riae itur ad inferia, de qua hoc in loco quaerere propossimus atque cum iam constra ipsam reperiri, sequitur, et, de ea se nobiae tradatur, qua iam, di qualis illa sit, et quod nomen habeat, CT an ad integrigentiam essentiae rei nos ferre pos t. declarabimus etiam quid inter hanc , et superiorem interst epressimum antem illideti, hisnc viam disciplinS nomen fahere: nam

ratione inquiruntur, et inueniuntur, quae ab ip fa tractantur omnia, nec absq. ratione aliqmdvalet, aut aliquid inuenire potest et ex quo ut praenotione aliqua in illis quaeren se utatur,n

cesse est saepe n iam expiat fuit quanque disciplinam, quae ratione fri opus habere raenotionc . remtio aute qua ipsa tota fundatur ,ere notitia generis eius, rei, cuius naturam in-

60쪽

ET ART. LIBER II. Aquirit . atque ut Analytica di proponens sommam res , quae postremori itur in re , ex ipsa reperit, quasis tota res iis, quae ad ea sunt necessaria et ita O lac via ex cognitione: gen ris , quod est prima pars e seriae rei inuestigat totam essentiam rerum, quae sub genere sent iubiectae: est enim tia, quae a principies it ad Ilia senae nascuntur is i is r genus autem e principium essentiae rei, quod quidem inclussae

in se continet Aes partes essentiae e 3 . Itaque mi praecogntium habeamm oportet , P notiones, quae in aes latent, dia apertu pr ferre volumuri od quidem via haec profitetur. adi praestandran necem arium risi ut in mis ae fecer, ac aeui in totam nisuram generis in suis partes; unde via diuidendi est nominara, ct ita eam in tota hac tractaetione appellabimus i Et quanquam id nomen ad alia quaedam rameratur, inressumus tamen nunc soli eam iam diuiden quae tractat diuisionem generem de Mo taenetum hic docere in mimus ; nam ista solum acu ad eam partem luim

methodi, de qua hirae r imus.