장음표시 사용
31쪽
videbat, qu0d expoliti civium SU0rum animi placeret. Qu0d optime noster comicu probat, cum libere con-
steatur, se uripidis dicendi generi operam dare; stg. 397:
Novit autem tragicus perbene rationi Vim, quae qu0m0d adhibenda sitistendunt Hipp0lyti versus 486 sqq.
ceritas et auditorum indignatio saepius n0 ita caute evitata luculente dem0nstrant, inique judicare, qui a lam mentem ei adscribant in excolendis civium animis'). Est Euripides suae aetatis ingenii et ingeniosus et ingenuus aestimator, et qui Sophi Stam eum dicere velint, ne Arist0phanem quidem ei ullum s0phistis pr0prium vitium objecisse meminerint, ut adulati0nem, aviditatem, ostentationem quae et Ver opprobrio Vertat, etiamsi Arist0phani vituperanda visa int, quippe qui contra suae aetatis ingenium pugnaVerit, cui Suum concederen0luerit jus, apud nos tragic magis laudi quam vitio eSSe Oportere. Nam cum vetus religi Euripidi satisfacere non posset, ingenuo Veritati amore captu assidue aliquid n0vi et firmi statuere luduit; neque tamen
k Quod judicium quam perversum sit vel ex eo conjicias, qu0d ita judicavit n0tus ille the0logus Bunsenius in libro Gotti de Geschichte HI, 427 sqq.
32쪽
minim, quod tale aliquid n0 invenit; nam nulla aetas 1er plures Socrates, et habent sua temp0ra ejusmodi viri. Verum vidisse mihi videtur vir aeut judicii sit. Beri ardyus, Hist graec lith. II. 2 p. 367 Euripides besala ede Methodo . . consequentes Denken in
SocrateS). Itaque nunquam aeternas honestatis leges mala mente tragicus viola88 putandus est. ErraSSe eum
interdum et ex ejus philosophia salsa doctrinas X- aetas esse non tam pSi, quam aetatis ingenio tribuendum St. Qui enim, ut Xemplo utar, poetae crimini vertet, qu0 Hippolyti ill Versu, paene ad nauSeam tractato, et γλωσσ' ἀμωμοχ', et δε φρὴν νωμοZOς X nexu Sumto Si fuerint, ut 80phismatis tegere vi0latum jusjurandum studerent Quam v0cem jam a comicisSeXeenties vituperatam tantum abest ut e tragoedia ejici velim vel vituperandam esse putem, ut pulcherrima mihi videatur, utp0te psychologice, quod dicunt, verissima Hipp0lytus enim cum jurejurando temere sibi obstricto nullam effugiendi occasionem datam esse videat nisi religione laesa, summo discrimine animi assectus illa verba exclamat Nimis fere Severum pinxit juvenem poeta illa v0ce natura humana erumpit. Quare qui Euripidem ideo vituperandum 8Se en Sent, qu0dh0mine ita pingat, quales sint, n0 quales SS de' beant, etiam hunc locum Vituperent. Neque tamen eumh0c 0e juris jurandi sanctitatem laedere voluisse dicant; 0ta illa trag0edia pendet ex jurejurando Sancti8
33쪽
Non alienum ab re erit eum de jurejurando agatur cum h0 loco Euripidis conferre Sophoclem. In Electrae enim prologi v. 47 sq. Orestes haec:
Praecipit paedag0g OreSte8, ne per jurium Vereatur, ut narrationi majorem de saeiat et versuit nescio quid magi 80phistam sapere p088it. Atque haec Orestes Sana mente, nullo animi affectu abreptus l0quitur. Aliter se habent Philoctetae Verba v. 446 Sqq. cum Vir
miserabilis impie de deorum justitia philosophatur ea eandem habent excusationem, quam Hipp0lyti Euripidei Vix tamen Orestis illa ').Jam satis dixisse de uripide s0phista nobis videmur Modo pauca de ejus cum Sostrate consuetudine adjicere liceat. Sunt enim qui mirentur, qu0 poeta sublimi 0eratis phil080phiae se n0 addiXerit, cum arctior inter eos consuetudo intercessisse videatur cfr. omne Nubium argumentum Ran. V. 1491 te ). Ac primum quidem rati habenda videtur aetatis utriusque;
Euripides enim, qui adm0dum juveni ad seria studia
34쪽
aeeesserat sterte jam in urbe 0rehat, cum Socrates etiam proe ut ab absoluta philosophiae ratione abesset; tuna vero Euripides totum se dederat physicorum doctrinae, quam S0crate prorSu a Spernabatur, ut elementa ad percipiendam Socratis philosophiam ei deessent. Itaque non ita aretam fuisse eorum c0nsuetudinem puta-Verim, et m0d eam ob causam Aristophanem toties eo conjunXiSSe, quia omnium quos habebat s0phistas maximae auctoritati esse Videbantur. Alia quae comicus Euripidi sophistae objicit, tractandi l0eus dabitur in tertia commentationi parte, ad quam jam adcedimUS.
III. De uripide p0eta ab Aristophane irri80. Quid spectare debeat p0eta tragicus Aristophanes ipse dieit cum Aeschylum in Rani. v. 1054 sq. cita loquentem Deit:
πάνυ et δει χρηστὰ λεγειν 7μῶς. Qu0 fecisse uripidem negat. Videamus igitur, num
ab ho crimine poetam liberare OSSimus. Omnem Graecorum culturam arcti8Sime cohaerere eum p0e8i, Vel prorsu pendere e poesi, historia luculentissime probat. Primi quorum si menti p0etae hominibus leges carminibus tulerunt; 0lo quoque civium m0re carminibus excolere Studuit. Nullam vero poesis genus de ad hominum anim08 formandos valuit atque etiam nune Valet, quam trag0edia . Qu0d eum c0gn0ViSSet. Euripides non adeo spiritu poetico abreptu quam prudenti consili ad 0esin tragicam se e0ntulit. Sed et
35쪽
prodesse v0lim et delectare poetae. Itaque Euripides qua ui Aeschylus et S0phocles sibi tradidissent artem
tragicam non amplius civium animi aptam esse ratus novam iam ingressus est. Aeschyli majestas, Sophoclis lucida descripti et sapiens quies novorum incitamentorum Studios Saecul 110 amplius SatiSfecerunt.
Quae vitia Arist0phanes in Banis Euripidem eschylo objicientem adit, superlatione comica sublata, haud dubie pleraque pars Atheniensium Euripidis aetate Aesehylo adscripsit eadem, neque quemquam fugere p0test, Aristophanem ipsum in Banis Aeschylum leviter vituperasse. Aliquid ad dijudicand0s illius aetatis spectatores
Athenienses redundaturum esse puto e B08trae aetatis comparatione.
Berotini in theatro regi , cum exempli gratia G0ethii Iphigenia agitur, subselliorum vix dimidia pars impleta est speetantibus. Quid vero de illis spectatoribus judicabimus Circiter quarta pars adest mota ero poetae et dramatis amore, quippe cujus pulchritudinem perceperit altera pars cum clarissimi p0etae Goethii drama agatur inter spectatores c0nspiei officium sibi esse rata Summam admirationem qua n0 percellitur affectat reliqui aut frequentandi theatri consuetudine aut ob aliquam aliam causam adsunt, pandiculante et nugantes. Accede p0stero die ad theatrum dramatis recenti musici audiendi vel mimi spectandi cupid ad ultimum l0cum theatrum implevit. - Αddamus etiam aliud X-emplum. Cum Sehilteri tragoedia, quae tractat alien-8tenti mortem, agitur, theatrum satis resertum Si pectantibus neque tamen dubium 8t, quin pleraque pars
36쪽
adsit aerimosum illud epistidium Oetavi et Thestiae,
ipsa tragoedia clarissima juxta posita. Quid Tam exigua est verae artis vis Inspice theatra nugis et laseivis ludis multitudo gaudet meru gu Stu ad pau- OS 0nsugit Quae n0stri temporis spectatorum descriptio quamvis non prorsus eum Maeci congruat, tamen non pauca
similitudinis momenta reperiemus. In univerSum pr0 culdubio multitudinis Atheniensis animi exculti0re erant, quam OStrae Verae arti Suam laudem Semper tribuerunt itaque cum multo post Aeschyli mortem tragoediae ejus iterum agerentur, etiamsi audit0rum animis non pr0rSu placerent, tamen debitum hon0rem iis denegatum et pietatem erga p0etam negleetam non 8Seputes. Jam alium apud eos tenere locum S0phoclis tragoedia necesse erat, quippe quae ab Aeschyli majestate recedente per80na propiu ad naturam humanam accedente repraeSentarent. Natura humana sibi ipsi blandiens cum sui generi eXemplaribu Se comparare gaudet Vel in abjectissimo homine, cum sibi aliquid cum illis ommune inesse sentiat, divini ejus ignis scintilla ad majorem ammam excitatur. Quam ob rem S0phoclis trag0ediarum magna vis in h0minum
Sed siqui Aeschyli et S0phoclis tragoediae sui tempori ingenium Spirabant, quid mirum quod etiam Euripidis De mutata reipublicae Atheniensium administrandae rati0ne, de ingeni n0vis studiis dedito supra dictum est. Tragoediae si pr0bari vellet nova via ineunda erat. Atque uripides obtemperavit civium studiis;
37쪽
Cui rei 0 repugnat, quod saepius phil080phia ejus
civium animos offendebat. Quidquid enim novavit, etiamsi ob novitatem primum offendebat, adeo ex Volo audientium novatum erat, ut repetitum probaretur Induxit vero nova re non olum ut delectaret, sed etiam ut prodesset. Qui vero pro vetere fide stabant p0etam n0vatorem acriter perSecut08 SSe non mirum. Opulu Vero cum ei του σοφου cognomen daret satis significavit, quantopere p0etam aestimaret. Quod cogn0men etsi n0bis quasi ironicum videri 088it, certe non aequalibu8, qui tribuerunt.
Sed accedamus jam ad Singula. , Per opportune ad historiam Graecae tragoediae accidit, ut idem argumentum a tribus nobilissimis p0etis, et quidem his, in quibus quasi tres aetates tragoediae
discreta videmus, tractaretur, eaeque sabulae omne adn0Stra temp0ra Superstites essent. Haec G. Hermanni
Electra spectantia 110s introducant in Euripidis artem tragicam dijudicandam. Quod expeditissimum erit, Si illius artem sidui sedit Aristophanes in Ranis eum magi8tr0rum comparaverimu8. Seilicet statim grave occurrunt difficultates. Primum enim cum S0phoelis Euripidi8que trag0ediae per se abs0lutae sint, Aeschylea est par neceSSaria majori carminis, quasi, si ad 08trae trag0ediae ec0nomiam desuire velis, modo actu tra-g0ediae, cui Oresteae nomen inscriptum est. Tum
38쪽
ponendae sunt, uripidi Vero omnium ejus quotqu0t nobis extant ultinium fere locum tenet. Huc accedit quod lectrae Euripideae multi loci Ch0ephoronque
plures adeo corrupti leguntur, ut Vi Sperare poSSimus fore ut conjecturi unquam Sanentur. Quae cum ita sint de universa poetarum arte tragica judicium latur ad alias eorum tragoedias Saepius confugere c0acti erimus. Ordiamur a prologi S. De veterum tragicorum prologi tam multa conscripserunt h0mines docti, ut 0 ita difficile videatur aliquam novam Sententi0lam conglutinare, quae aliquam verisimilitudinis prae se ferat Speciem.
Atque jam de verbo pr0l0gi permulta disputata
sunt. Acquiescimus in ea desiniti0ne, quam invenimus apud Aristotelem in Poet. c. XI εμ δε προλογος μεν
λιδες λου χορου. Itaque cum integra dramatis pars sit prologus, eam etiam, id quod postulat verbi δραμματος vis dramatici aliquid Spirare necesse erit, id est, statim ab initi aliquid seri, e quo quae Sequantur certis legibus explicentur. Quod n0 facile esse libenter erediderimus. Omnium quotquot novi pulcherrimus prologus est Sehilteri nostri illius trag0ediae, quae inscripta est Maria tuari. Veterum tragicorum acile princeps prologorum conScribendorum 8 S0ph0cles, quem pectasse Aristotelem putes, cum explicaret prologi nes. In Euripidis autem prol0g0s potissimum cadere Videturn0tissimum illud Stagiritae, καὶ ο υριπίδης εἰ καὶ τααλλα μη οἰκονομεῖ, quam sententiam Aristophanis i
39쪽
risi pr0log0rum uripideorum probare videtur Euripides enim prologo ita utitur, ut auditoribus praemittat narrationem jejunam, quam Si tollas utrum tragoedia damnum passura Sit, ann0n interdum dubitare possis. Sed falluntur qui pr0l0gum illum uripidi proprium unicum dramatum ejus prol0gum esse opinantur. Omnia enim ejus dramata Iphigeniae Aulidensis et Rhesi currationem non habeamus facile apparebit duobus instructa sunt prol0gis, altero epico, alter dramatico. Quando enim prol0gum illum epicum excipit parodos Neque tamen prior ille prologus abundat, nam etiamsi
χρέος μεν ουδεν, βουλομO V ὁριως λαβεῖν vix tamen nobis persuadeamus, in Sine certa cauSa Euripidem aliquid fecisse putemUS. At de causa et ratione illorum prologorum permulta disputaverunt viri docti A maxime quidem arridet Sehlegeti et Hermanni sententia, cum ob vir0rum in litteris auctoritatem tum quia sententii certa argumenta substernere olent, dicentium Euripidem de ill0s pr0- logos scripsisse, ut iis quidquid novaret in sabulis jam ab aliis p0etis tractatis praedoceret. Quae sententia
Notum est Euripidem n0n 0lum sabulas jam a prioribus tragicis tractatas, sed etiam n0va in cenam edidisse. Quarum una nobis exstat, Hercules furibundus.
Neque tamen deest prol0gus Euripideus. Huc pertinent etiam illae fabulae, quas primus tractavit uripides
40쪽
certis regionibu proprias, ut Athenienses et Macedonteas. Num in his opinioni veteri adversari ei licuerit γOninibus autem ejus dramatis epicum illum fuisse prologum nemo negabit, quia ubique eju8dem prolog0rum Euripideorum generi sit menti0, sicut Aristophanes in Ranis totum illud genus irridet. Quaeramus igitur aliam ill0rum prolog0rum cauSam. Fortasse aliquid ex e concludi 088et, Si quo tempore poetae ejusdem argumenti fabulas oeuissent accurate Sciremus. 0ngius progredi videtur Gruppius in libro, Ariadne inscripto, cum S0ph0elem complures fabulas demum p0st Euripidem in scenam edidisse easdem c0ntendat, id quod de Philocteta constat. Neque quemquam fugere p0test Sophoclis p0steri0ri aetatis tragoedias pr0pius ad uripidi artem tragicam confla mala eSSe, quippe quam audit0ribu pr0rsu probatam esse videret. Sed mutavitne etiam prol0gorum instituendorum rationem 3 In Trachiniis certe aliquam pro-l0g0rum Euripideorum similitudinem invenias, neque tamen in reliquis ejus tragoediis, quae quot habemus pr0l0g0 vere dramatie instructae Sunt. Sed cum nobis proposuerimus comparare illas trium principum trag0edias, quibus Orestis Electraeque matricidium tractant, saeile aliquid sequatur, si Pel0pidarum sabulam inspiciamus, quom0do a poetis tractata Sit.
Primo enim obtutu apparebit, n0 ita religio Se 08 Veterem opinionem Secutos esse, sed ita mutasse, ut Suis c0BSilii apta esset. Perpauca enim invenimus de illa sabula apud H0 merum quam cum p0etae cyclici et lyrici materiae ubertatem bene cogn0Scentes, commentis