장음표시 사용
381쪽
h,hita ratione in judicio familiae erciscundae , ait, ex haecausa teneri cohetedem coheredi , qui totam hereditatem defendit sumptuum nomine pio parie hereditaria . & teneti repetito sudicio familiae Erciscundae, non nereotiorum gestorum , ut plerique dicunt, utque excidit mini nudius totius. Iudicium familiae erciscundae repeti,& iterari potest causa cognita , Laos filia, s. familiae, hoc sit. usa cognita, ut in hac specie. personalis praestationis, quae omissa pilori iudicio est , sumptuum nomine consequendae pialia r se
Graeci interpretantur. Et res ita procedit omnino, ut Scaevola ait , si propter partem coheredis, is, qui litem subiit amplius impendit e is , inquam , qui defensionem totius hereditatis iuscepit, quam nee suscipere pro parte sua tantum potuit: quia ectensionis causa indivisa est. Et ad haee recte Graeci hoc loco ,. Am PD-i na parvi . s omiserit exellionem doli mali . etiam agere potis. BEt ideo non elh mitum, si detur ei exceptio. Nam cui damus action m . di exccptioncm multo magis . L i s. s. l.
Ad stantestato moriens codicillii praedia Itia omnia, in patria monitim inier liberos divisi, ita vii longe amplitis uia . quam sitae relinqueret. Ouaestim est, an soror fratri dotem conferre deberei 3 Respondi, secundum ea, quae proponerentur. Ii nihil indivi tim reliquisset rectitis dici,ex HI nrare desincti eoli lionem dolis cessare.
V Laio ad secundum. Selendum est, filio,& slia, quam
nuptum collocavit pater . dote pro ea genero data . vel promissa , patri succedentibus ab intestato . debere filiam in commune conserie, & bonis paternis coniun-Cdere dotem . quam a patre accepit. Dote data . tantum scilicet remittendo in bonis paternis , quantum ex dote ejus Eater habere debet , ut l. s. rae collat. Vest a dire ra rorier en monii prenam de rheritne en communi manente se ilicet matrimonio, vel soluto morte viri. Divortio autem soluto matrimonio , tantum conserendo , quantum a viro consequi potest, qui in id tantum tenetur uxori . quod facere potest , i. r. cum doti de eo lat. dat. Dote autem promissa a patie , filia conferet eam fratri, onus integrum dotis realito dandae in se recipiendo & de indemnitate cavendo fratri, l. pen. de colla . dot. I. r. cde tollat. Et haec quidem ita procedunt, nisi alia suerit voluntas defunctii altis intestati scilicet, ne filia dotis ecillatione iungeretur: quae voluntas, vel lacrit expressa. vel praesumatur ex justa coniectura . ut in specie huius 3s. i. Si patet codieillis factis Iah intestato . praedia sua omnia . S patrimonium omne diviserit inter filium , & filiam . ita ut longe amplius habeat filius, quam filia . Hoc enim casu non videtur pater , qui minus filiae reliquit. etiam voluisse ut ipsa dotem confertet filio et hoc. si pater, ut proponit, nihil indivisum retia querit. Nam si quid indivisum reliquerit. filia. si velit venire in partem esus, quod patet indivisum reliquit. dotem
conseire debet. Caeterorum bonorum divisionem conservabit arbiter familiae ercise undae . Posui patiem intestatum obiisse. Nam patre testato , S liberis heredibus institutis hoc tute non est collationi locus, quod obtinuit ante
et v. J nin. ig. Li. ct T. C. de collat. f. titi. C. comm. viri. Jud. eadem certe ratione . quia testamento bona sua omnia
pater inter liberos divisit. Ad g. Servo libertatem dedit, qui erat annorum quindecim ,
eum erit annortim tristingar eidem ex die mortis suis quoad viverea,tibariorum nomine denarios denos vetitarii, denariotyitinii quiniue fractari e velle signitieavit. suasuum est .an
virile esset tituriorem , di vestariortim levarum , cum Dictat
ante libertatis temptis decesserit, o an, si non es utile heres qui praefluerat, a coherede repetere possit, apud Dem mor
tur 3 Respondi. non quidem debita suille sed si id, quod datum si in adimenta consum um stet , reperi non posse. Tritium responsum est in s servo. Quidam testamento
suo duobus heredibus inui rutis ervum suum qui erat annorum I s. ut L Arues, de manu fis. e aliis quibusdam
locis . Idque tempus annorum s o. praescripsi, ut ad civitatem Romanam servus perveniret e quoniam ante alo. annum testimento manumissas Latinus fiebat, noli Romanus civis, ut Theophil.nollet docet in Ili. deliberein. Lidem servo ex die mollis suae cibatia quot mensibus certae quantitatis, ct vestiaria quotannis, ut Iderves se aliment. IV. t. i. c. de fideicommis. ah uno ex heredibus praeliari iussi e S mortuus est servus, antequam ei obtigerit liberistas , id est , ante sin annum . Quaeritur an utile iuerit cibariorum, & vestiariorum legatum: N an cibaria . & velitaria. quae heres interim ei praesiitit, eo motivo ante libertatis
tempus, repeti possint a coherede , apud quem servus ille reorabatur, an repeti possint iudicio familiae ereis undae pCausa dubitandi magna est: quia servo proprio inutiliter
legatur sine libertate, is ave. g. eonjunctim , de legar. I. l. i i. deletas. r. i. so. s. cum testamento , de legat. 3. i. . c. eod.tii. Plinius A. epistol. non deberi legarum , quia servo sua dede rh. Et velo respondit Scaevola , summo sure legatum alimentorum servo proprio relictum non debeti, sed repeti tamen alimcnta , quae praestita , S consumpta sunt, non posse et quia etsi jure civili non debeant ut alimenta se ruri suo proprio relicta , debentur tamen sure naturali e& hetes quoque , a quo relicta sunt , extraordinario lure
officio iudicis, ut ea praestet, compelli potest, L servus, de
ann. Ierat. t. servos, de aliment. Ieg. i. serva aliens , i l . dei gat. r. Ait , F id quod dat m est in alimenta . consti tam se. Nam quod extat repeti potest . non etiam quod iam
consumptum cli , vel detritum . ut vestimentum. Et ait, in alimetis a. quoniam alimenta quodammodo legasse vidc-tur . qui non tantum cibaria , sed etiam vestiaria legavit ecum alimentorum nomine praeter vestiaria etiam contianeantur habitatio, & cibaria, L d. ct I. diariis, de aliment
legat. Cibariorum autem nomine, vel etiam diariorum continentur tantum d area: . re qui est potir la norritaredu eorps , non habitatio , non vestiarium, non calciarium.
Et ideo in specie hujus s. non satis habuit testator legareeibatia , sed cibariis etiam adjecit vestiaria. Ad s. Filius Reipubl. debita, quae post mortem sagris contra xii reviri suo pro parte hereditaria reptitare non potes si non in omnitas socii essenii licet hereditatem paternam comm nem haberens e o parer pro altero filio in sarria magistraries tinctus decessit . QVi duos filios habebat . si ambos heredes instituerit.& unus ex eis vivo . , volente patre. decutio civita
tis factus . ei vilia munera gesserit. vel pater ipse prosilio: patre devincto, potest decurio judicio familiae cre istun-d h tratri pro parte hereditaria reputare quod & ex causa gcui muneris publici ipse. & pater Reipublieae obligati sue nint ut si quid reliquati fuerint: non etiam quod poli mortem patris decutio Reipublieae debere coepit. puta sus epto aliquo mune te civili, in quo traxetit reliqua quaedam et quia id debitum heredes nunquam tenuit, non fuit hereditarium . cum coeperit poli mortem patris: S hereditatis tantum ex testamento post mortem patris fratres in se socii
sunt , non omnium donorum . Hereditas paterna inter eos est communis r sed non ideo omnia bona erunt iniereos communia. Si ea ni scieti omnium bonorum ex conventione . hoc sane casu non tantum emolumenta , sed etiam damna omnia inter eos communia essent. I ct hoe confirmatur aperte in I. Iulius . s. idem responditi heredes .
A . I. Duos filios scripsit heredes , ct certos hsminei titii cuique eartim praelegavit, in quitas vivi Dephanum etim se eulio e ii vivo refiaiore mantimisus decessite deinde patir Dirasuum est, an id, quod in pecuso habilii Dephanui priti se tum man mitteretur, ad virosque filios pertineat, an vero ad eum solum , etii cum peculio Irae Varus fuerat e Respondi, secundam ea , quae proponeremur, ad utroilque .
382쪽
ut ii, , & uni eorum praelegarit Stephanum si rann sirim, A ii
cum peculio Stephanus servile nomen elio quem tamen Stephanum postea vivus vindicta manumitu apud praetorem . Quaeritur . Stephano mortuo, patrono superstite re utrum ad eum heredem pertineat habet. Cedo rationem , an quia utraque actio est mixta, tam in rem, quam in persenam qua ratione utitur Accursius. Atque adeo non ex possessione tantum est utraque, sed etiam ex obligatione personali. Imo etiam . quia res. Quam neuter sociorum possidet, dividi intellectu, vel uni
liuis m--u est cum liuentio, an ad utrum- quam neuter sociorum possidet, dividi intellectu, vel iamque fratrem . di heredem patris p Et respondet, ad utrum- adiudicari in solidum potestificut res, quae est apud hostes, Nue peculium pertinere , atque adeo venire id pecusium de qua de communi dividundo & familiae dicistundae agi V - et o e pateth iniet smios . de coheredes, ut IIIem Labeo, i uit,sa mortis. quia recuperari ea res quandoque poteli. Ad L. XXVI. de Constituta pecunia. s bidum ad credi orem litteras ejusmodi fecit e decem , quae Lucius Titius ex arcaro muttia viceperat , Ialva ratione Curamim , hahes penes
me , do ne . Respondie, secuti lam ea , qua proponerens ratisine de constituta pecunia eum seneri. I quis et , cui Lucius Titius debebat decem ex causata mutui sub usuris certis,epistolam miserit in hdic verbae
Decem , quae ex arca itia Liicio Thio credim , salνa ratione curartim, penes me habes e non intelligitur esse innovata a
principalis obligatio . cum simulatio nulla intervenerit, sed is, qui hane epistolam scripsit creditoti, habetur pro reo constitutae peeuniae . de pro accessione igitur . Pranci . palis autem obligatio eonsistit in persona Lucii Titu. n-stitutum non novat plinei palem obligationem . IX. ιιem, I. 18. xli. hse ita. l. s. s. in enm, de adian. rer. ad civ.I. fert. I, filius familias is . de in rem verso . Conliitutum autem in hac lpecie, constitutave pecunia intelligitur verbis illis, decem, qtiae ille tibi dessit. penes me habes. vulgo ita coniti. tuitur , sive contrahitur constitutum et promitto , aut caveo, me pro illa tibi 'stir urtim deeem . Qui hoc setipsit, non est expromissor, ii ne se eant litie pas principat dehite , sed estaecessor . id est . reus constitutae pecuniae:atque ideo suxta Noveli. Iustiniani, ii praesens sit debitor principalis, excutiendus est prius. quam veniatur ad eum, qui constituit se soluturum pro debitore . Nihil est certius . Tenet in autem reus constitutae peeuniae , sive accessor in hae specie, & in sortem, de in usuras e quia dixit, salva ratione tis rarum. id est ut Basilic. interpretantur recte. s. aero ae viis des , tam curis e Deem senes me esse cum tis ris, debitis . scilicet, a Lucio Titio . Nee obstat L Tuius a . ins . Me titi. quia . ut ibi proponitur. tutor, qui constituit se toluturum pro Pupillis suis, quamvis & in usuras se oblipaverit nominati m. tamen in sortens duntaxat tenetur e quoniam nullae a pu- in iudicium semisiae etciseundae , quia ut Stephani , ita &Peculii Stephano competentis legatum . imo de peculii
pium nomen , manumisso eo inter vivos . de mortuo ante
mortem testatoris . prorsus extinguitur: ita ut legatum peculii e sistere non iUsiit in persona ejus, cui servus cum culto praelegatus est. Peculium ac suo suit Stephani. Etephanus res principalis . & principali re perempta, aut principalis rei legato perempto, quod in hac speeie contigit. BStephano manumisso inter vivos, etiam accessionem perimi consequens est, i. i. O r. O ra. de pretii. hor. de penu
Ad F. Patet in filios divisi hono . o eam divisionem iecta mento confirmavite O cavis, ut aes alteram,quod unusiti seorum habet,ὴν habebit olus fetineret. 'otiea unus extiti eum pecuniam mutuaretur mervenit pater, estisque consensu praedia, quae filio ad naverat ignori data sunt,poli mortem sviris eadem praedia idem fultis possedit ustiras solvite quaero, an familiae erit undae sufficiis praedia pignori dura ditirabat ereditor , aliqviid ei a coherede praedandumst 3 Respondit, setirardum ea, quae proponeremur , non esse praestandum.
P Raemittendum est , duobus filiis a patre heredibus Cinstitutis, quorum uterque peralium habuerat, de-hita peculiaria utriusque pro quantitate peculii cuiusque de aere communi , & de communi pecunia hereditaria
dissul venda esse , ti8. s. s fiditissam l. L ro. I. se fluviis amishoe fit. At finae: Patet in filios suos honorum Lotum di visionem secit , adsignatis cuique certis praediis inter vivos. eamque divisionem testamento confirmavit e ac praeterea adfecit, ut eorum quisque aes alienum . quod habet vel habiturus quandoque fuerit, solus sustineret. id est, ut quod quisque ex causa peculii debitum contraxit . con traheret ve . id de sua portione solveret, non de omnibus honis. quae patris, cum is moreretur , fuerint , quam de sincti voluntatem utique sine dubio sequetur , & setvabit arbitor similiae erei seundae. At si post testamentum D etiam, vivens adhuc pater, uno ex filiis pecuniam mutuam D pillis usurae creditori debeantur et de accessio plus debere
ccipiente. intervenerit pro filio . consentic o . ut praedia silio adsigilata creditori hSi iliceae darentur: Quaeritur, an ad tuenda ea praedia quidquam pro sua parte alter filius statri eon serie debeat iudieio familiae erei scundae 3 Causa dubitandi haee est, quia pater consentiendo i ipse pignotis obligationem contraxisse videtur et de transisse ea igitur obligatio in utrumque heredem . verum Scaevola respon det. nihil statum statri in hane rem de sua parte debere conferre e de cinus hoc totum incumbere filio, qui aes alienum principaliter contraxit, quique , ut proponebatur, eius usuras post mortem patris creditori solvit, re praedia hypothecae obligata possedit solus: quia dum voluit pater dis alienum suum quemque de suo dissolvere, voluit etiam. t quisque de suo pignus in eam causam opPostum lueret non potest, quam reus principalis . sive lit fidejussor, Avereus co istitutae pecuniae. Lir. hactenus, F.ult hoc tit. s.fD-jus,res, Iussit. de fideiussor. Ad L.vII. Quod cum co, qui in altem potest. vater Niopermist mnitiam pecuniam accipere et O per epistolam treditori mandavit ut ii crederet e filius ex minima parte M tri herei extitit. Resondit, te in potestate creditoris. hirtim
Nitim, etii eredidisti, in solidum, an heredes, pro qua parte quisque successset, mallei convenire sed filivs condemnatur, in Panivm facere pssest.
SI jussu patris filio famil. eredita si pecunia , de postea
moriente patre. Alius ex minima parte testamento creditor duos habet de- solidum. Si pater ipse contraxisset aes asienum . & pi E patiis heres institutus inveniatur . creditor duos habet de ori praedia opposuisset, quae uni ex filiis indivisione bo ditores in solidum , patrem actione quod jussu i & conse.gnora Inorum adsignavit. hoc sane casu luendum esset pignus de omnibus bonis. sve de pecunia communi, ut I. 18. , s s. Dp. hoe iit. At in irae specie non pater , sed filius ipse aes ali cnum contraxit principaliter, cujus causam, de pignoris aecessionem sequi convenit . Ad L pen. mm.diuid . communi dividundo iudicio recti agi.
sve ne ira possctar,sve alter sociorum fundiam non possaevi. I Udicio communi dividundo asti posse . non tantum nil terque seri ius rem communem possideat pro indiviso sed etsi alter tantum e vel etiamsi neutet eorum eam Iem quenter patris heredes pro hereditariis portionibus ex ir. tabulis , quae nomina deiuncti diviserunt in portiones hereditarias inter coheredes e filium aeque in solidum obligatum habet actione creditae pecuniae, actione si certum petetiit . Sed quia is filius ex minima parte patri heres extitit, in id tantum condemnatur, quod facere potes causa cognita . Convenitur in solidum i sed eausa cognita condemnatur tantum in id , quod facere potest ex euicto praetoris, LE. in finia hae tig. neque enim novus paterfamilias urgendus est ad solidi pirustationem e & hic est novus paterfam. nimirum factus sui juris morte patris, & ex honis patris modica tantum portione sublata.
383쪽
Ad L LIV. de Peculio. FHofamilitia, Mi eae hereditat praedianae egavit vi intiram erant, cum servis. Hi Iervi domini
delitores fuerunt. Duaestium est, an caeteris hereditas adve sis eum aeris de pectilis competas e Respondie, non competere.
Imipiam a L s s. de pecvl. cuius legis responsum etiam ex si bro s. Digestorum esui dem Scaevolae proponitur in .uli. Me ibo sit. scd aliquanto satius e ut sam monui initio huius libri . latiora responsa reserti in Digenis, quam idi sesponsis Scaevolae . Patet filiumfamilias ilium heredem scriniit ex parte . adsectis aliis cohei edibus: eidemque filiopsaelegavit praedia, quae in dividenda hereditate praeeiperet
praeeipuave haberete praedia inquam ut instructa crant cum
servis, & exteris rebus. & quidquid ibi esset. Servi, qui ibi erant . ex ratione Calendarii a se administrata nomine di umini. & ex aliis causis testatori domino suo dehebant certam pecuniam. Quaeritur, an coheredes sisti, ab eo, pro suis patrihus , pecuniam , quam servi illi desuncto debuerunt. petere posinit aetione de peculio , quasi a domino servo tum in solidum , iure praelegati e Et respondet Scaevola . emteris heledibus adversus filium non competere pecuniae ab his servis debitae actionem de peculio . Rationem nullam adjicit. I risconsultorius, ut Seneca ait I . mittes. r sponsa valent, vita a ratio non redda M. Piget eos stipe teddere rationem, maxime si facile animo comprehendi posilit . Ratio tamen haec est: quia in novum servi dominum.
ex eo quod prior dominus cum servo contraxit, antequam dominioni servi mutaretur, priori domino non eli actio de
rit. Et nihil refert, venditione an legato dominium mut Ctum sit, ut L quotiens. s. hit. Me tit. Ergo nee heredibum prioris domini actio de peculio ex eadem causa competere
potest in novum dominum , ne plus juris habeant heredes, quam destinctus. Ad L. I n. de In rem verse . Tater pro filia dotem promisit rem convenit, ut ipse filiam aleret: non praefante latre, flia
a viro muttiam pectiniam acrepit , ct mortua di in matrimonio . Respondi et si ad ea, id qtiod trediitim est, erogarum esse , sine quibus, avi se tueri. aut servos parernos exhibere non rosei. dandam de in rem verso Milem acti m. Ad F. Servus absentis Reiptib. eaea. pupilli fervis pecuniam eredidit, si scribente ititore, stipulatione in pres m ttit ris translata r aestum est, an adversus pupillam eo ervi Damo i Respoudue s eum in rem pupilli da eatiae . id in rem ejias versum ess : O quo magis actui fervorum confirmare
iuri stitor spopondit, posse nihilominiis dici, de in rem versoctim pupillo vitionem fore. N qua sunt duo Maevolae responsa ex hoe libro . Et eo
rum quidem p ius responsum repetitur, de latius exponitur ex s. Digello tum in I.titi. Me iii. Et est species hujusmodi. patet pro filialamilias dotem plomisit, vel dixit: ct convenit inter patrem. de s liam, de genetiam , ut pater interim . quoad dotem promissam solveret . filiam tuere tur . exhiberet , re aleret, eique praestaret salarium certumnuotannis e salarium, id est avia,e diistum quasi, quod inde se quisque alate vel etiam, ut ipsa se aleret ex bonis pataphernis, id est . quae haberet, de compararet extra do- Eetem. quae & ata viva dicuntur. Et patre quidem non praebente alimenta , ipsa mulier partim a viro pecuniam mutuam accepit, partim cum ei maritus rei suae familiatis administrationem commisisset, inscio marito ( quod mulieribus amicum, & samiliare est pecuniam sumpsit ex a ea mariti, qua se . & servos aleret paternos, ut ait, live amillas, quos. quasve ei pater dederat. Post deinde silia in re trimonio vita decessit superstite patre . antequam pater salarium . quod filiae dare instituerat. explesset . sive mini strasset. Quaeritur, an maritus cum socero agere possit, ut eam pecuniam recipiat 3 Et respondit . in socerum esse actionem de in rem verso, si eam pecuniam mulier in alimenta conta sit, quae pater filiae praestare debuit, qu
mobrem in rem patris eam pecuniam consumpsit. It uti
lem quidem eam esse actionem ast .i. citi. accm, non cippo
nit utilem directae, sed inutili, de indificaci . ut saepis id in jure nostro . Et hoc confirmat rei ctiam L . s. proinde, si firmus Ira i ii familias, illo loco, ars i s mio Me iit. P L . s. quod dicitiir . ad Macedon. Quae loquitur de filio
familias. qui pecuniam mutuam ac epit studiorum causa. aut viatiei causa, cum Fregre ageret nudainiim causa, quae pecunia . quia cum pater filio praestare de it ex vitieio Pietatis, videtur versa in rem patri et, pater creditori eon Lequentet tenetur actione de in rem verso. ut pecuniam
ah eo recipiat, quam filius sumpsit mutuam. & absempita
studiorum causa . Ad haec, si quaerati iri an etiam eo nomi-nc maritus retentionem habeat paraphernorum mulieris eLquidem dicam incunctant et , de aliter quam Adiurnus . quod mitor . habere retentionem ro quia auxta regulam iuris, cui datur actio , ei multo magis dan da exceptio , sive retentio est. Ac praetcrea certum es h. ereditorem habere tetentionem rei ad debitorem pertinentis , si quocunque casu ad eum ea res oervenerit, donec
cunia dehita solvatur . etiamsi non gi ei pignoti nexa , 5. s non fortem, s. s cen tim , de eonae inde
Altera speetes talis est e Servus actor rerum domini ata sentis Reipublicae causa , sive dispensator, servis etiam actoribus pupilli cuiusdam pecuniam credidit, tutore pupuli subseribente, de ad promittente. se eam pecuniam redditurum , quo magis actus servorum pupilli confirmatetur ouo magis pecunia eis crederetur , qui est sinis dandorum Adesussorum . vel dandarum aliarum accessionum ad principalem obligationem . Sane hoe casu in tutorem est actio ex stipulatu e an & in pupillum est actio ereditae pecuniae de in rem verso e & ait, esse ec in rem verso si pecunia intem pupilli credita, & in rem quoquo eius versa sit, i. s.
c. quando ex fas . tui. La. de curae. fur. Tutor est accessio . non expromissor . Subseriptor est adpromissor , non expromtuor. Per expromissorem notatur obligatio, non per adpromissorem vel fidei utarem, vel reum constitutae cuniae . Reus autem principalis in hac specie est pupillus, maxime , si pecunia in rem esus versa st, non alitet . Ad I .XxvIII. Ad Senatusci Uelleia n. Seja manebia e t. ct mistiam pecuniam arrepti sub Dese re marito , earum; solvit venditori. Tostea maritus decedens non Dibenda . in fraudem creditoris eavit rectamento . se eam petaniam Mi- versam debere . Quaeritvr, an imere ei se mulier videretur 3 Respondit . Iecutatim ea , quae proponamur , non inter
Ad g. Fundum uxnris suae maritus obligavit Sempronio obesulictionem et mox mulier a Numeris Da fide ditirtiam pe- euhiam acceptam sit obligarione ejusdem fundi. solvit statim Sempronio pro marito suo. sitiae situm et g. an adversut
set eam intercedere , fore Sena sconsulto . de quo quaerere-Dr i locum.
IN hae lege duo Scaevolae responsa proponuntur , dc
priori quidem , quia intercessiones mulierum Senatus consultum Velleianum restindit in totum , ut ii mulier fideiusserit pro alio, relevatur ex Senatusconsulto Uelleis jano . Item . si constituerit se soluturam pro alio: Item si rem suam pro alio pignori obligaverit et Ideo quaeritur, an intercessisse videatur mulier pro marito , quod est . an si loeus Senatusconsulto velleiano . quae pecuniam, quam ipsa suo nomine debuit venditori fetui . mutuam accepit ab aliquo , fidei utare marito , de venditori solvit, si maritus , qui non erat solvendo , testamento caverit falso. non vere , in fraudem creditorum suorum , se universam eam pecuniam debuisse , aut debere. quam in rem suam mulier sumpserat mutuam . di mulierem pro se fide iucssse a Et Scaevola tespondit. nihil proponi, quo vide tur mulier intercessisse pio marito e quia non aeditest excinpitata a marito fraus effecisse, ut fidei usque videatur. quae re vera non fideiussit, vel, ut non videatur ipsa
384쪽
yrincipaliter suo nomine contraxisse obligationem . quae Are vera principaliter eam contraxit. Cautio illa, sive telii-monium mariti nihil est . eum de salsum sit, di sirectum in haudem ereditorum . Ratio eli aperta. Ponetior quaestio haec est e Matitus fundum uxoris pignori religavit Sempronio ex causa locationis conducti is is pro mercede, sive pictio, sive pensione e mox mulier acceptam a semeratore pecuniam mutuam sub p)gnore ejiisdem iundi pio malito soluit Sempronio locatori , atque ita maritum . di iundum suum si heravit. Quaeritur. an quas intercessetit pro marito , locus sit Semiustonsul to Velleiano . aut, ut novissime onstitutum est , an ipso juie nulla sit intercessio e Tt respondet. locum non esti Senatoseonsulto vellejano. aliter quam n scierit frenet tor. mulierem fide sua mutuari pecuniam mariti liberandi causa , ut I. I i. cs' i r. hoe tit. Obsicies statim leo is . Qeod. Biit. qua etianis seiverit frenetator causam contractus, negat Senatusconsulto locum esset quia, ut breviter respondeam . in specie ae L is. ipsa mulier principaliter contra. ii obligationem . non intercedendi, sed magis donandi
animo. & mutuatitiae pecuniae convertendae in usum m
iiii . In sprete quoque hujus responsi mulier principaliter
contraxit obligationem suo nomine et sed ab initio animum habuit intercedendi pro marito . id est, suscipiendae obsi- rationis , qua maritus Sempronio tenebatur obstrictus ob cor illusionem cujusdam predit . Locus vero Senatusco talio latet absque dubio , si maritus tantum pignori reli- passet fundum mulieris, etiamsi eum obligasset ea consentiente e alioqui nullum esset pignus, si modo creditor non ignorasset fundum mulieris esse proprium, ut in I s. in
I. c. eod. iit. CAd ILXXm I. Depositi. cuintus caecistis Candidat ad me elum Aetalianum episto am Primi tu verba infra feritra
ciuillitii cundisii Paccio Rogariano fas falarem . Uigenti inque nummarum . quos apud me esse H iusti , notam tibilia hae epicto a satio, ad rasiunculam meam ea pervenisse .stissus M Irim tim proficiam . ne vactia tibi tini, id es, tittis ras eortim accipias, cura habebo . suaptum est, an ex ea
epistola etiam urarae peii possunt 3 Respondi deberi eae bo . hae fidei jadicio curas: sve percepit, sye pecunia in re sua
S rquitur ut exponamus hir 8. depos It , cui viginti-
quinque nummorum summam sorte a servo actine re
rum mearum dari susseram . ut eam summam apud se ha- DLeret in causam depositi . di servam milii . per epillatam mihi significavit . eam pecuniam ad ratiunculam suam peris venisse. id est . rationibus suis se eam pecuniam tulisse a ceptam . Et ratiunculam dixit . ut Plautus e Stistaxi ratiunctitam . quantum aris mihi A. Daniumque alieni siet. Et alio loco a Ibo intro ..iuitis Alducam raritin Iam . Ads eit in eadem epistola depositarius ille . sibi curae stare . ne vacui. ne otios . S steriles apud se hi nummi sintd id est, se curae habiturum . ut ejus pecunias depositor usuras his rat . Quaeritur, an ex ea epistola pecuniae depositae usuraepeti possint actione deposti e Et ait, si eam pecuniam depostarius scenori oecupaverit. & ex ea usuras percepcrit. vel fi eam pecuniam in illas suos converterit, ut in cae
aeris tandi fidei iudiciis receptum est . his casibus usuraspeeuniae depositae deberi , ut l.idem M io. g. si procurator. Etit. seq. t. r. I. . de Uur. l. do. socium . Vs see. Quod de ver- Aa illa epistolae innuunt e carae habebo . in primum profipiaeiam . ne vacui ntimi illi sat . id est . . ut in I.r Titius . de praeseripi. 'erh. Tt citra epistolam certum est ex bonae fidei iudicio his duobus eas bus . etiamsi mora nulla intervenerit c nam de ex mota usuras debeti constat o us ras deberi . quae scilicci intra modum legitimum in rerio nibus frequentantur . in quibus negotium geritur et usurastisitatas & civiles . Mandati . creditor mandararem conventi et is condemnares, Irovocavit. Qisaerendum est, an et me appellatione debitor a cressitore conveniri toris 3 respondi posse.
SEquuntur multa alia responsa eiusdem auctoris in hso. manae Ae primum sciendum est . hoc iure in arbitrio
creditoris esse . quo cum agat prius, cum debitore principali, an cum fenussore, vel mandatore, cuius scilicet man
datu alii pecuniam credidit. Hodie ex Noves. Ji in. Prius excutiendus est reus Pi incipalis , si pia sens sit : vel ii absens sit . accessioni, id est . ii defutari, vel mandatori, reo constitutae pecuniae, a sudice dari debet certum tempus ad
evocandum absentem leum principalem . At hoc aure . ,
quod obtinuit ante Iustinian. in arbitrio creditoris est . quem velit prius convenire et quin de potest cum utroque agere in sollisum . vel etiam actionc divisa in partes e putas attem debiti petere a reo principali, partem a mandat re , vcl fuleius lore. t. s. sinit. o LII. A dti . reis. l. i. raefidej sor. tur. Lr s. reos, C. de fideiussor. Quod obtinet etiam in duobus reis dehcndi, ut scilicet creditor cum uno possit agere in solidum , dimisso altero, cum fingulis simul in partem . Imo di creditor variare potest . puta electo reortincipali, mox transire ad mandatorem. I. s s. qui mAlvam, Me ita. Omnis est honesta ratio sui consequendi, nee inhonesta variatio . cum de rei suae periculo agitur . d. l. qui militiam . Vel etiam , ut propimitur initio hujus legis, electo, verbi gratia , de condemnato mandatore . s mandator appellaverit . pendente appellatione . creditor debito rem principalem convenire potest . Cui tamen sententiae opponitur quod dicitur in L qq. quoties , s. seredit'. de Ietti . vendito servo non posse creditorem saeculiarem statim ab initio dividere aetionem de peculio . agendo simul cum venditore . de emptore in partes . Cur tamen licet ereditori dividere actionem inter duos reos dehendi . vel inter reum principalem , ct mandatorem . vel fides usM- rem , Dicere possis non ineleganter. dividere quidem saliam quamcunque actionem . etiam ab initio statim creditorem posse inter duos rem debendi . vel inter reum , resides ustorem . d. l. s. s. Q. O hi a. de duob. reis. Sed alio jute nos uti, ut ait d. s. si creditor . in actione de peculio . quam ab initio statim creditor peculiaris non potest seindete inter venditorem, S emptorem servi e quoniam , ut
ait idem fis creditor . salis est . hoe solum ei tribui . ut si
ab unc . quo cum plius egit de peculio , a venditore se ilicet , vel ab cmptore servi. partem tantum exigere, de exprimere potuerit , tum ab altero reliquam partem petat. ut L 3 o. quasi um, L pen. eoaerit. non ut simul eodem tempore cum utroque agat. Tt quod ait L 1 . ancillaram . F. aliud , eod. omnino permittendum creditoribus peculiariis in partes cum singulis apere . cum venditore . vel empto
re . quod item ait L s . s erediιor. s.servum, in 'od. pe mittendum esse creditori peculiario, de cum venditore. &cum emptore de peculio aperer ita sane accipiendum non
es , ut limul cum utroque astere permittatur, sed ordine, excusse uno prius, deinde ali ero . Tt separandi venditoris. emptorisque servi peculiarii et duobus reis debendi . S a principali debitore , ac fideiussote summa ratio est: quia ex venditore . de emptore servi non diuis dicere, unum esse fides undrem . alterum reum principalem de peculio . Non potest etiam dici , venditorem . & emtorem servi duos esse reos debendi: eum eodem tempore, simul non inciderint in obligationem. Et ita respondendum est ad Avis creditor, quod explicatu pervium non erat admodum. Ad s. Ad eum . qui tirarem sit rus erat, littera steti talese Titius seio salutem Semproniam perginere ad animum metimeognovisti, ideo e eum ex voto meo nus ra illi S. velimeentis se . secundum glandiatem ttiam eandro re te metriamonium et in quamisit idonee reprore Furam tili Tifim matrem puella dotem sciamus. iamen O ipse. qtio magis rancire
item animum tutim doretii meae, Adem meam interponere non
desiim suare scivi q-Atimque ah ea ex hae rati a stipti artis fueris id me m/a fide esse itississe. salvum te habit rum. AIqtie
ita Titia, quae ne e Titio mandaverat, neq- ratum Miserat quod sciripserat. dotem Stio promisi. s aereis lares Titii
ex euca mandari praeisierit, an actione mandari heredem
385쪽
'M eonvenire potest i Respondi. secvnitim ea, quae pro- Aponunt tir. non posse. Item quacuum est, an nec negotiorem distorum 3 Reum . nee i re nomine jure agere per palam ium facere Titium, non iam Titiae nomine, quam quod consilium veli, manda se . nem, si mariItis adversus mandato rem ageres, an aliqua exceptione summoνeatur e R Dotidi .
nihil proponi, rar summovendas set. IN secundo responso hujus legis proponitur Titius Seio.
qui Semproniam consobrinam forte Titii uxorem duiseturus erat, litteras scripsiste in hane sementiam . Semproniam ad animvim meum perlinere. id est, animo meo cari sinam esse eo ovisi, Sei . Ideoqtie cum ex raro mea . ex animi meis e ita nus ara si tibi, Pelim certus si, sectitidum dignitatem Itiam , eam te du Itirum uxorem . Et quamvis matrem
ruellae idonee, aio a i sciam pro Delia rarii tiram illi D- nisi notane , iamen O ipse . quo niaris rancillim animum ivvmdoreus meae, eodem nomine sum meam interpono. Hoc vero Titius scripsit Stio ultro, neque mandante, neque ratum rubente matre . hoe scripsit irrogatus a matre, vel puella. Tt est sane haec seriptura pro mandato. Quamobrem deaulo infra Titium mandatorem vocat , non fides istorem .idei nomen etiam mandatum complectitur . Itemque subsieit, Titium Seio ex causa mandati s suit etiam ea seti-ptura mandatum Titii 3 praestitisse quod dotis nomine promitteret mater . At quaeritur . an mandati actione , quod latre solverit Seso, a matre . vel herede matris repeis tete possit 3 Et ait, non posse et quia mandatum non habuita matre. l. m. ex mandaro. s. tili. p. hoc iit. Rursus quaeritur, an tamen quod solverit Titius Seio ex eausa sui man
dati posita in epistola, actione negotiorum gestorum a ma- Ctre consequi possit 3 Iu negat hanc quoque actionem Titio competere adversus matrem puellae , optima ratione equia ex epistolae verbis pater , non tam matris, quam suo momine Titium intervenissie , dum consobrinae ultro cCnsuere vult. Denique sibi negotium gestisse, sui animi explendi causae matris negotium non gessisse, aut auimum avion habuisse gerendi negotii materni. Postremo quaeritur. an si Titium eonvenerit Seius actioni mandati, aliqua exceptione se Titius tueri possit 3 Et ait, dandae excepti nis cujusquam Titio causam nullam se cernete. Itaque sulvere omni inodo Titius debet quod fide sua . N periculosio esse jussite quamvis id quod solvetit, non sit a quo
repetere possit . Et convenietur actione mandati e quia aron fidejussit, cum nee stipulatio intervenerit . Lpii ola non facit stipulationem. Stipulatio non potes h steri I et Depistolam, di fideiussor nemo constituitur nisi per stipui tionem . Ex quo sequitur omnino, quamvis verba epi- solae sint communia stipulationi interpolitae ex fideiussio nis causa. mandatum contractum esse, non stipulationem. Ad s. Duobus qui, mandavit negotiorum adminisTrationem equassum eli, an tinusiti que mandari judicio in solidum immaturi Respondi tintimareque pro solido conveniri debere: dummodo ab viroque non amplius debili exigastir
S Equitur in I.ιo. s. duobus, cuius species eth de duobus,
quibus quis rerum sua tum adminis rationem commi it. de credidit: quorum singulos, ait, actione mandati domino teneri in solidum . ita tamen , ut non a singulis diminus solidum ferat. sed ab alterutra, vel a singulis poracionem virilem, id est, ab ultoque solidum. Haee en stimcentia hujus s. summe notanda, secundum quam si quaeras , an igitur duo mandatarii sint rei debendi e Dicam, .sion esse proprie duos reos debendi . quamvis line illi tereantur in solidum, sed quodammodo , ut caute loquitur . s. ii ut ceris . s. tili. p. commossi de duobus commodatariis . vel eonductoribus vehiculi, esse eos quodammi oduos reos debendi. Proprie enim hi tantum sunt duci rei debendi , de quibus initio contractus aetum est expressim, vel iacito intellectu, ut singuli in solidum religarentur, ut si quis a duobus paritet stipulatus suetit dari, utriusque fidem sequutus in solidum , vel ii duobus eandem rem sommodaverit. vel locaverit, vel deposuerit apud duos
smiliter, I s. in privi. laesi s. cum salutis, de duob. reis, Lycevndem, eoae tit. l. i. cum apparebit, inf. ioc. t. t s. c. eod. iit. Dieci Militer , ut d. l. eandem , non saeui. Sunt valde diversa haee , smittier . de Mid. Alioquin tugnaret d. l. si titerato, F.uli. ii simul commodavero . vel locavero duobus. ut proponitur in d. s. vlt. non ideo statim sunt prorsus duo rei deliandi: ii patiter, si similiter, in solidum se ilicet, duo sunt iei in solidum, scilicet quique , tune duci sunt rei: non ergo qui singuli in solidum ex una causa uni obligantur, continuo duo rei esse censentur, quod in duobus depostariis ex eo apparet, quod elli teneantur singuli in soliduari , tamen factum unius , puta dolus, aut culpa, alteri non nocet, L i. s. s apud duos . insue. de f. Quod tamen aliter se habet in duotius reis: Factum enim nocentis innocenti nocet , .Pen. de dush. reis. Quoniam in omncm eausam singuli ab initio se obligaverunt. Et idem in hoe s. dicendum es de duobus mandatariis . Idem de duobus comni viatariis, vel conductoribus in L .ptii certo, C tilli Quod & ibi Fulgos probat, de hoc loco. Et ad haec jungi aliud exemplum s)otest de venditore . de emptore servi, quorum uterq ie ex contractu cum servo habito ante venditionem , creditori peculiari tenetur in solidum de peculio , quatenus peculii vires patiuntur. l. r . O anciliarum, s. il de petit . Nee tamen omnino sunt duo rei debendit quia nee in partes statim ab initio conveniti possunt. l. q. quoeiensi s. si creditor . de pectit. Cum tamen duo rei statim ab initio . & in solidum , de in partes viriles obligentur, e cun povrfodi . Sacran ea dresct foet, O charan potir te iovi. I. inser eos si . de FDic. Eodemque modo si ex duobus unus hodie eidem Promiserit ro. altor eadem Io. postera die . non novandi animo , non item animo eonstituendi ducis reos. sane singuli in solidum tenentur , & tamen non sunt duci rei, ut intelligere licet argumento ducto a contrario sensu , i. s. O ia. de sis reis. Item si juctu patris filiosamil. pecunia credita si, cum quolibet in solidum agi liotest. Lyem quod tam eo, qui in altem pol. Nee tamen eos esse duos reos debendi quisquam dixerit. Quid plura Hoe si,sum evidentius apparet in dehit ore principali. & fi . deiussore eius , aliove accetare quolibet et singuli tenen tur in solidum , tamen non sunt duo rei. quia non sunt aeque principales debitores . Haec censeo essh maxime notanda et confundunt enim interpretes reos debendi eum duobus. quorum unusquisque tenetur in solidum, ii di abire a dire. Ad g. Si inter maritum, oes eram id actum esset, vel tacito theellectu tit onus exhibendae uxoris 'ad maritum rediret. praestante patre dolis curas e nullam actiovem superfore ad recipiendam , Pod neretur consumpitime quod se pater Deia a exhibitionem manda se re doceat, a Itonem mandati competere .
IN hoe g. ostenditur. multum interesse . inter socerum,& generum convenerit expresse. ves tacite. ut ait spatia plerumque haec sunt expressisse , & intellexisse , l. 6. de ad si . liberi. I. i. de penu let.) Multum , inquam . interesse
inter socerum , & generum convenerit in dote promittet da , ut onus exhibendae, id cli , alendae, & tuendae uxoris rediret ad maritum, sive generum , ut onus alendae uxoris genet subiret, socero praeliante usuras dotis promissae. quoad dos omnis solveretur et an vero mandaverit livereneto, ut uxorem tueretur, de aleret. se prae Fante usurasotis promisiae, dotis cautae . Nam priore casu, quod exulatis sibi a socero praestitis. gener non consumpta it in alimenta uxoris, id dote soluta, pater ab eo repetere non potes e quia non tam usuras praestitit patet, ut haberet maritus unde tueretur , de aleret uxorem, quam pensandae ipsius dotis tardae solutionis e & quia . ut Aecursus ait. de confirmat l. pen. C. de silvis. quam tamen non adducit ex conitatio, n plus consumpserit maritus in exhibenda ux re, quam usurae, quas accepit a patre. largiantur, id, quod plus consumpsit . a patre petere non l)oteii . Contrari tum eadem est ratio . Posteriore autem casu , cum Pater mandavit genero, ut uxorem aleret se praestante dotis
386쪽
titutas , pater a marito actione mandati , quod maritus A conditio patris. alia patrui,hr id morte . Denique manda- plus preceperit usurarum noininc , quam consumpserit in to superiori etiam non contineri adminis rationem rei puta alimenta uxoris . repetere piateu . Ratio ea scriminis est sed administrationem tantum earum rerum, quae ad pa- satis evidens. Priore casti , onus alendae uxoris maritus tris uin pertinent. Et haec est lententia hujus s. v. pacto convento in se recepit suo proprio nomine, ut --.
scilicet alimenta suo nomine praeberet uxori , S pater Ad L. xx XI. de Pignor. Lex vectigali fundo dicta erat , ut sibi praeuaret ii sutas dotis, donee integra dos exsolvere- s odi certiam temporis vectigal otiatim non esset, D stiridia, tur . posteriore autem casu maritus aluit , exhibuit uxo- ad do num redeas: Ioclea is suadus a possessore pignori d rem alieno nomine , tanquam piocurator patris , id est, ex tui est. Quaesitim et . an recte pignori datus es 3 respressit. mandato patris. Onus igitur alendae uxoris suit Patris. Ergo si pectinia intercessit pignus esse . Item qtia iit, s , rem in ex- si quid superfuerit ex usuris . quod non sit consumptum , solatione vera iis iam debitor, quam credi/or cessa seni, sterogatum in alimenta uxoris id merito repetet pater. Haec propterea pro vinetiuium esset eundum secvndum legem domi-eii latici hujus responsi etiam valde notanda . ni esse. etisti, potior eati degra Responsi is sui proponere---- -- ἔ- vectigali non solvio, iure suo domin s mus esset, vitam
Ad I. Lucius Titius fratris Filio commisi rerum suarum adnu- pignoris stis evania se .
Aho r.e Hi avi e p., D Ja, id est (Seso Nio suo qui eum in causam emplisicuscos a domino accepit a viem. Ego quidem secumd m naitiram esse eaeisi O,pro pa- cuius genetis contractus sunt etiam hodie frequenti ui-ire . o patris filii negotiari sine ali a conte ionis inqtiise mi ) postea creditori obligaverit pignoti . ut potest . i. t cIione . si autem necessitas alicujtis latis erit i concedo tihi de ititor . s.tiit. de pignoriati. pollea ob non solutum vecti omnibtis meis, Mi vi, nexotiari sive vendere vis sive pacisci, pal sua die ( quod & canon dicitur in sure , & . uerius . sive emere , Fue Danaora tie operari . hi domino cmnitim de pensio) is sundus aure commilii ad dominum ita ierit, id meorum: me omnia firma es a te facta existimante. o non est, domino commistus fuerit, atque pleno sure factus do eonirari in dicende tibi ad titiam onrationem o C asstim est, mini s quod contingit, vel ex conventione . ex lege coms id non administrandi animo, fra silenter atienasset, vel C tractus , vel etiam ipso iure ob tardam solutionem p mandasset,an valeret Responsi, e mide qtio Pareret r. p e- ψυμ me, ob non solutum scilicet vereoal fundus com ne q idem, sed quarenus res ex me agenda esset, maxdas mittitur domino. & extinguitur jus emphyleuitas. Quod Item quaero . an . cum Ditis massiseratu sistitis: debiter ex- si acciderit. pignus ab emplis leutacario contractum , ut iii isset, Iulius Tiritis eo notate conveniri rosit, Hi res estis proposuimus, perimitur,commisto lando domino , pignus obligatae Uen , propter verba Villata supraserista. Revom eius iundi. quod emphytraticarius contraxit . perimitur edi, neque conveniri posse . neqvie res obligatas esse . quoniam creditori imputatur , quod vectigal sua dic noti
solverit pro debitore, ut & debitori lundum , & sibi pia
S Lquitur ultimum responsam . Patruus nitoliorum . gnus conservaret. Hae est sententia hujus responsi sane suorum plenam , de amplam administrationcm per perelegans. Ad quam tamen notandum est, aliud eae diis epistolam Graece conscriptam . quae hie pio nitur . man- ccndum . quod sam docuit Oscivatio et . . ap. 36. si sumeavit filio fratrim sui , quem fili uin suum vocat. de se pa- dum emplis leuticum . quem post sor ereditori suo pitiem . & filios suos fratris sui filios , id est filiolum irata gnori obsigaverat . eum vendere l3ossessor extraneo eum atris itatius patrueles in illo loco e quem qui hoc non in- vellet , aut cum eum iam vendidaiset extraneo . dominus tellexerunt, male mutarunt: aear et ii eo eu uar ae eum landum retraxerit . ut etiam hodie loquimur jure Miari reponentes pro Sensus hic est e suam vis D prelationis, iure memmius et Nam hoc casu pignus, ante
hoc a de pietas dissi pleratrum e rasio naturaei, exigat, vi ct fine contiactum a postes're emphiteuticario . non 'dimiis manda In geras nev ia Iairis , id est, netolia mea . qui illi tur et quia imputari creditori nihil potest . qui non potui estim parravis , O stiorem patrui id est. Aliorum meorum. qui dominum prohitrere . quin privilegio suo uteretur . Aeli, sint patres patrae es , tamen do tibi hae reveraliter in praeterca dominus, qui fundum retrahit ab emptore , eum mandarit , oci qua sequuntur . Patruus patris locum obti- retrahit. N revocat, ut eum habeat emptionis iure, eodemnet. s.ltem amuam Insit. de nur. Paul. Diacon. de Theo- quo habuit prior ems or. Atqui prior emptor elim habuit dono et colere patratim Ianquam genitorem , fratris mortui. emitque cum sua causa , id est . salvo pignore creditori
formisi e liberos habere profuit . Plenum autem sult . ut venditoris . Et ita multum interest , quod ad pignoris
dixi mandatum,quod in epistola vocat amr om. c a vir, M. causam attinet , iure commissi fundus redeat ad dominum id eli. mandastim. Idem dicitur a re 'arc de M. .rsari. Unde pleno sure, an iure mm aera iam sure praelationis . Eodem isse reparere, at, id est . mandatarii sive procuratotes . . m- que modo recte Bart. in L q. I sed O Mareella, de in dieme ex ia YZerrte . ut Hesichius interpretatur . Plenum , in- add. O t. q. quibus mos. P g. vel hypon solvit. Fundum ven- quam . suit mandatum e quia & vendere filio fratris ditum ea lege . ut intra certum tempus, vel quandocum- rei misi ex suis honis , quod semper mandatum speciale . que oblato pretio . eum venditori emptor revenderet, si requirit, L63. de procuris emere, quae in rem stam essent. r interim eum fundum emptor ereditori suo pignori rellis S rienoti obligare, di quodcunque aliud gerere, S eonis gaverit. yonca redempto lando a venditore pignus eva- trahere negotium: omnia , quae gesserit. se rata habitu- nescere Eart. statuit recte et quia non facto emptoris. quirum e quo tamen mandato. . quamvis generale , Npleni se pignus contraxit, venditio rescinditur . sed facto vendit smum sit . Scaevola censet, non contineri ea . quae filius iis , qui eam legem in contrahenda venditione de iundo
ille statiis mala fide gesserit . Neque enim ei permisisse . sibi redhibendo,, revendendo dixit. At si venditor fundividetur, ut quidquam ageret in fraudem suam . L io. si in contrahendo deceptus fuerit ultra dimidiam mili pi procuraris , c. de procvir. A pleno sive generali sermone a iii, de prius quam ex hac causa ageret de rescindenda vem semper excipitur dolus malus . I. 3 s. tres fratres . A DEI. ditione . iundum emptor pignori obligaverit , ex hae Idem Scaevola addit in sine i Si filius ille fratris maginiatu causa posea restima venditione pignus non extinguitur: sincὶus, duumviratu iunctus in civitate sua , debitor rei p. quia iuste imputari emptori potest . quod iundum non re- esse coeperit, si quid reliquatus suetit, ex hae causa neve tinuerit, supplendo quod justo pretio deest. Neque enim
bona patrui esse reis . obligata, neque patruum ipsum reip. ex hac causa venditio omnino rescinditur . eum in empto
teneri, quas fidesus lolem pro filio fratris. Alia est hac in te ris arbitrio sit, vel integrare sullum pretium vel fundum
387쪽
reddere, L I. vis qui, in frausim, si q id in fravd. parr. Ait Ain hac lege,s pectinia intemsit, pignus esse, id est, ne cui haec
verba negotium iaciant. recte datum esse pignori landum vectigalem, is pecunia emph strati rario credita . Ae numerata sit , L pen. ins quae res pign. obd. pris. Alioquin pignus non consiliit. videlicet si nulla sibiit principalis obligatio . Et pecuniae verbum accipitur hoe loeci ut in Senatalia consulto Macedon. pro omni re. quae mutuo dari potest , Ut l. q. s. Itii , ad Senatusconstiti. Macedon.
Ad L.XVIII. Qui potior. in pign. habeantur. Lucius Titiu pecuniam multiam dedit sis murit, a viis pignoritas et ei demque debitiori Maevitis sub Psdem pignoribus pecuniam
dedit. Quaero, an Tisitis non tu nitim sortis,ct earum nomine, quae accesserunt antequam Maevitis crederet .sed etiam Uurarum earum , quae postea accessierunt, potior esei ditandi, , BLuci m Tlitum in omne quod ei debetur, potiorem esse .
SEcundum responsum est in Lig. vi pusis pig. hab. Qui
iundum suum jam pignoti obligaverat priori creditori. eundem fundum posteriori creditori obligavit. Prior creditor in causa , de iure pignoris, sane praeiertiir posteriori, quod privilegium temporis dicitur . t. to. hoe sit. Prior tempore. potior & potentior est posteriote e & praesertur ergo prior posteriori . , quidcm in omnem obligationem . quam contraxit eum debitote , in omne id , quod sibi de-tietur, id est, non sociis tantum nomine, de usurarum, quae sotii aceesserunt. antequam posteriori ereditori fundus obligaretur , sed etiam earum usurarum nomine , quae ac
cesserunt pollea . id est. lmst contractam posteriorem obligationem cum secundo creditore et certe, quia quae princi- Cpalis obligationis . eadem etiam sequelae , de aecessionismus causa , de origo est. Et huic rei nso simile est aliud eiusdem, quod suo ordine explicabitur in I. 18. Aurelio, fleratum, deii Ieg. quod non omisit Aecursus. Neque vero dicas adversus hoc responsum . quod idem Aeeursi objicit. quia fuit in potestate debitoris . solvendo sortem . praecidere
usuram quae postea accesserunt sorti . ideo earum usurarum romine potiorem priorem ereditorem non esse . Ne hoe
dicas, inquam e Nam & si hoc suetit in potestate debitoris.selvendo se liberare omni modo: tamen quia contracta jam erat obligatio principalis . tempus contractae eum priorie reditore obligationis principalis omnimodo spectandum est, Li. Me tu. Quod utique tempus antiquius est tempore contractae posterioris obligationis. Quod si nondum contracta fuerit obligatio principalis eum priori creditore. si
nondum prior creditor pecuniam numeraverit . quam creditutus est, etiam tempus. quo postea contrahetur principalis obligatio, spectandum est . Denique eo tempore contracta vi tur pignoris obligatio . non quo pignus datum . vel eonventum est . sed quo numerata est pecunia .i. e. quo principalis obligatio contracta est a quia potuit non cometrahere posteriorem obligationem e quo genere evanesceret pignoris datio, vel eonventio . Et hoc est, quod proponitur in Isen. iii rM.AN. qui hasneum, Me iit. Ad L. XI. de Distract. pign. Arbiter dividundae hereditatis, cum corpora heredietaria divisset, mina quoque communium
dehisorum Ieparatim singulis in Iblitam a QMi. Otiae stitimes . an debitoritas te amitas. pro solido pigntipvendere
tiisque soιes 3 Respondi, posse . LS Equitur aliud responsum eadem de materia pignoris in
i. D. de dict. p n. Quod responsum in lailr. h. tii. etiam
proponitur ex es usdem auctoris f. Digestorum . Athiter familiae ercise. inter coheredes divisit non tantum eo
rota hereditaria , sed etiam nomina debitorum heredita riorum, quae lex quidem I r. lata divisit inter coheredes pio hereditati is portionibus, sed hie arbiter. ut potest, tomi e aliter ea divi te Nam uni attribuit certa nomina in tasdum , & alteri aeque alia nomina attribuit. adsignavit . addixit in solidum . ut Let. IaQ. di l. s. sanx eresse. Pignora non divisit, quae dederant debitoris hereditarii deluncto . Quaeritur, an debitoribus unicuique addictis ci pantibus
in solutionc cleuitatu .ii 'cuniarum, Possi quiritu pignora , quae iidem deuitores deliincto pignori obliga v rant . vendere in solidum e Et resj,ondit . poster nimirum, quia pignora sequelae . de accessione, iunt principalium obligationum , quae principales obligationes . cuin tuerint arbitrio sudicis separatim divisae , de unicuique attributae in solidum, uni hae, alteri illae, consequens est, ut, in solidum pignora sub eo nomine obligata . ut separatim unicuique attributa sunt, & quod attributum est . in solidum. eum etiam , cui nomen attributum est . in solidum sequatur. Denique cui nomen, id cst , debitum, attrihutum eti insolidum .ei de pignus attributum in solidum censetur .
Ad L. XI II.de Usuris. Dia semisses visuras premisit,per multos
annos minore, praestitii: heres creduoris semites petit, cumser debitorem non fleterit., quo minus manores sol at: qMaero an exceptio dolii vel pacti ob et , Respondii, si exolvensis ex
more muris per tanta tempora mora per de torem noa svit, posse secundum ea. quae Voponeremur , obstare excepIionem.
Ad s. Quaestum est . an sudicis negotiorum gestorum . vel mandari pro pecunia odiosa usuras praestare debeas,ctim dominus notam pretiniam faeneravii , respondit , si eam pecκ-niam posteam hahi set . idque ex com ei ine mandamis iecisses et non debere qui quam usuraram nomine prassare. Hodie dabo . quae resident ex libr. i. ressionsa omnia, de ea quidem primum , quae proponuntur in I. II. de cvr. Initio ejus legis proponitate exemplum taeiti pacti tale. Si debitor stipulanti creditori promiserit usuras semisses creditae pecuniae, & longo tempore non praelii terit nisi quadrantes , quae semiis bus duplo minores sunt, heredi creditoris petenti semisses ex iiiiiciatu , obstare exceptionem taciti pacti, vel doli mali , respondit Scaevola. Concurrit haec exceptio cum illa semper . i. rescriptum , T. vir e pati. Hoe vero ita procedit . si nullam moram debitor secerit in praestandis usuris quadrantibus , quaS prae
sare consueverat a quia tacite convenisse videtur inter creditorem . de debitorem , ut semisses non peterentur . sed quadrantes duntaxat, ut Li . cum quidam, I. utis, in s. l. s. adverstis , C. eod. iii. Nam S c diuerso ex longa praestatione certarum usurarum tacita stipulatio inducitur . l. 6. D Me iii. Sed, ut a contrario sensit ex hoe responso licet rei te colligete , si debitor, quo de agituti moram socerit
in praestandis solitis usuris, id est , quadrantibus, ex stipulatu ab eo Deti maiores usurae laossunt e quia adversus agentem ex itipulatu , cum ipso jure pacto stipulatio sublata non sit . non potest opponere exe eptionem pacti, qui pacto non paruit, qui pacti fidem sequutus non est. Quod flamme notandum est . Sequitur altera quaesti , in tera parte huius legis r An qui administrat negotia aliena , aetione negotiorum genorum , vel mandati . pecuniae otiosae, de vacuae, quam scilicet non exercuit, quam scenori non occulpavit . usuras domino praestare debeat 3 Ad quam ita respondet. Usuras eius pecuniae domino deberi. si dominus solebat pecuniam suam scinori occupare . nerat
lienerator , si argentarius: sed si solebat, ut plerique his
moribus boni viti praediti sunt , suam pecuniam in arca sua depostam habere. & otiosam , ut L5 r. si navis. de rei minae LG. s. viti. depign. an. ob id solum, quod pecuniam .& ipse procurator otiosam habitetit . usuras etiam ejus siecuniae domino non debere et ex mora certe debere. temque si eam pecuniam in usus suos converterit, ut I. ro. idemque . F. Fi procur. mand. i. a X. Quintus. Apag. Leita vulgo accipitur recte l. St. Diui aliena , de negor. gemo La si meter , cde cum Ad L.XXX.de probat.Si ancilla fuit, ad libertatem perdinam non videri, neque per Fideicommilis relicti sibi probationem . nec quod alimenta tim hi nutriei praestua. V Idetur etiam ex hoe libro eae L pem de probat. quamcvis nullum ei sit praepositum nomen , sicut nec legi
388쪽
tilliinae e quo signisectat eam esse ex hoc libro Scaevolae . ASed coniectura tantum doeitur ex eo , quod I prope u. quae praecedit, sit Scaevolae . Suspecta pioinde est haec t. n. O uti. quod auctorem nullom adscriptum habeant. Certe utraque abest a pals l. Sententia autem l.pen. haec elie Ancillam nec per fideicommittit in videli perductam ad libertatem, si alimenta et , quasi nutrici inter vivos praestita sint, vel per sdeicommissum relictae Nam de servis ut Sym-Waelius ait in epist. testamentorum susta commoda non negantur.& alimentorum commoda sane omnium minime.tit Iseras . de annuis ter. I. P .servos , de alimbet. I.3'. ex arte . s. eryo , fami l.ertis. Denique non sunt, quae in hae n.prolMonuntur idonea argumenta iustaeve praesumptim nes datae libertatis .
Ad LXXVII. de Usu de usus raefato . mori maritus pers pd commissum usu rudium alia,ct dolem praelegaγit: heredes m Hrtissim ei concesserunt. Tos lienvium luithtim matrimonium siti se pronuntiastim est.Quae utim est an id quod
praeteries tempore possedi:, ah ea repeii possi3 rcyondii, iaqvs srtictus nomine percepisset, repeti posse.
S Equitur La . de Uupetet. Si quis mulieri ut uxori suae,
quae non erat uxor legitima , legaverit usimh. certae patiis honorum , quem de ei mulieri heredes testatotis cesserint per errorem saeti, cum existimarent ipsam testatori suisse uxorem sus iam, & legitimam , atque ita ipsa aliquamdiu fructus per eperite Quaeritur . an veritate cognita . de matrimonio , quod intei cessit intercam , de testat rem, illieito pronuntiato, heredes ab ea fructus , quos peris cepit, repetet e possint Et ait posse repetere quati inccbi. Ctos. quod satis eli apertum . Proponitur vero . eidem mulieri , alia quaedam fuisse legata . & dotem, quam attulerat: quorum repetitionem non dat heredibus: nimirum . quia ea sistiis mulieri et ipit quasi indignae. Lun. ins tinde vir ct tixor. Lis . clauditis . de his, quilti, tii indv. I.di. de .ritu nitit. Usussc redit ad heredes,non ad siseum. Nusquam enim invenies usumli.cadere in filium, LO. Iv. hoc iit.quia nec sine persona esse laotest , quae morti obnoxia sit. l. rs.
ν',st. de tit ulferv. id est,sne homine esse non potest. H mini autem familis fiscus non est . Civitas est homini similis. Nam & civitas quodammodo intelli e potest . veluti docto alatto , Las. Festistr. sui si mod. Utiqr. amiti. Fiscus
non item Ad L LX. de Aquit. rer.dom. Titius horreum frumentarium D
novum ex tabulis i heis sactum mobile a sesi praedio posuit. anaeritur, uter horrei domintis site respondi , serandam eo , quae proponereni ur, non esse sat sim Se . SEquuntur perquam brevia alia pletaque responsa . In
Loo. de aeq.rer dom. ostenditur id . quod vulgo factatur . supelficiem ridere solo . de superficie tantum esse intelligendum, quae solo alieno inaedi fieata . immolita est, quaeve radices egit in solo alieno e Nam si horreum ductile ex tabulis compactum. horreum frumentarium mola re(ut ait quod palat .vocant ea me, . inusitato nominees,i
quam, horreum mobile in selo Smi posuero . non cedit isto: sed meum manet horreum . Denique superficies immodibilis redit talo, non mobilis. Ad L. XXI. Quae in fraudem etedit. Debitor in fraudem credigoris cum Ficino de finita, se ori dati fundi pactus est. stti v m. an is mi a creditore emit, de linitas agere possit 3 respondit, secutatim ea, quae proponeremur . non idcirco munus agere posse,quod debitor ignorante creditore pactas esset.
Qui tandum suum pignori obligavit creditori suo,or
ta inter eum , & vicinum vera, aut ficta controversia de finibus, in fraudem creditorum, ignorante eo creditore Dactui est de finibus cum vicino . eique ampliores es adscripsi, quam tute competerent. Quaritur, si eum fundum ereditor iure planotis vendiderit, an S emptori adversus vicinum agenti finium regundorum , Obllet cxceptio pacti laeti inter vicinum, & debitorem Et ait, non esse r jus esse apertum et quia fuit Letum in fraudem creditoris . Quae siunt in fraudem alterius, semper rescinu
Ad I .XXX. de Oblin o. Servus essessis , non idcirco quod postea in stentia principali libemiarem coxsecurus es, reuulsedititur in obligasionem credis orum.
XI debitor poenae servus effetatur , puta si damnetur in
metallum , liberatur . de creditori in fistum quasi successorem eius . actio est . ad quem omnia hona ejus deseruntur . At si is postea indulgentia principis poena seliatus. A libertati pristinae restitutus sit: quatit ut, an in prastinam obligationem redeat. de cleditori in eum actio reui tuat uin Ira te spondet non restitui semes ex itincta obligatione ma. xima canitis deminutione. Quod ita procedit,nisi , omni-btis honis restitutu, sit nisi plenissima principis restitutiq. de indulgentia suerit . l. r. Cuti sentens s s. Idem vero dicendum omnino, si debitor non servus . sed peregrinus sa-ctus fuerit, quod contingit et portatione . Lt idem dicen dum esse ostendit l. s. ct s. c.de sera pag. S r s.
Ad L LX.de Fidesus,otibus. In emnque reus id a ligeras acreditare. vi natura debitum maneat , teneri fide Asrem respondite clim vero genere navationis tracleae obligatiora lusorem aut stire, utit excepIione liherandiam.
II Liima huius liti est l. go. de fideiussori quae definit
debitote liberato civili iure , non naturali jutc. v luti absoluto sententia iudicis. quae expungit quidem civilcm ligationem, sed non etiam naturalem . Cudianus. de convivaeb. Persona debitoris, ut idem dicam alio mido, liberata, non obligatione in totum sublata , fideius m rem obligatum manere, quasi accesserit etiam naturali oblistationi. Et quamdiu igitur manet naturalis obligatio, consiquens est de manete obligationem iidejussoris . At si novatione si heratus sit debitor, puta, dato vice sua expromissore . quia hoe genere omnis obli 'atio tollitur . det transfertur in expromissorem , proculdubio fides ussor staberatur . Jore inquit, id eli,ipla iure, i i, iris . iit LELA novas. aut per exceptionem e fides uisor . inquit. liberatur surc , aut per exceptionem supple quod magis est. ut auctores nostii loquuntur e quia ipsus fideiussoris obli gatio novata non fuit nominatim. l . cod. iit. Sed tamen per consequentiam novata liuelligitur , sublata piorsus principali obligatione. Sic vero alternatim dixit, vel ipso tire littus eri, vel terete doli mali exceptione se iveri pores . in specie Z.rs i rem quam g. Iese evis . Sic de in I. 3 . qui ser
sec. I si sine a r. s.si prostirasori rem rasam hab. Lai. nec praeisioris, de regi .ltiri
Ad L. XIV. de Transact. Congroversia inger legitimum , scriptum heredem orta est:eaque transacteone facta terra lege
ita est: quaero credigores quem convenire possvnti Res uis
dii. s iidem ereditores essent , Di irre actionem seri seni: salii ereditores essent, propter inceritim Accessionis, pro parie hereditatis, Dum titerque in transactione expresseris, Mili- has conveniendis es.
QUONIAM jam interpretatus sum Librum I. Re
spons. Cet vidit Scaevolae . debeo etiam, ut pollicitus sum , dum tempus in spatio est , & res quasi quodammodo detinere videntur, praestare interpretar
389쪽
pietationem secundi, atque caeterorum . Itaque vetitio ad Alet. I . de Irans . a qua incipit secundus. Primum sciem
dum est , si duo , pluresve fuit heredes defuncti debitoris
ex tectamento, vel ab intestato , sinu illos actione si eritum petatur de rebus creditis creditor bus hereditariis teneti, non in solidum . sed ' pro hereditariis portionibus ex ir. ialae quod jus permansit semper. I. Ed. pacto, Coae de DEI. I. g. clamiterti c. hi. cfi cert et. Hoc est ceris stimum . Sed si . ut proponitur in hac lege , unus tantum fuerit testamento ex asse heres scriptus , & testatoris matersite dieat, tellamentum injustum, vel ii ritum esse. atque adeo sure intestati ad se hereditatem rediisse ex Senatusc. Tertyli.eaque controversa dirempta in finita suerit, noto
sententia iudiei, hereditate hule . vel illi a se adjudicalx . sed transactione , sive transactionis pacto facto inter eos hae lege, ut seriptus heres ex honis de iuncti terret hellem, Bmater titcntem. Quaeritur , uirum eorum, seriptum he-Tcdem , an matrem, convenire hereditarii creditores pos uit in lalidum quasi solum heredem , an veto utrumqtie
convenire polli ni, quasi uterque iit heres defuncti propitionibus, scit icet in transactione expressis , id est, pio hesse, di triente e dubitationem facit incertum successionis
.a ta es tiara cre, id elli quia ron apparet quis eorum fit heres defuncti . propterea quod de testamento , & hereditate nihil pronuntiatum cli. Denique a nullo evicta. nulli adiudicata hereditas est a quoniam transactio intercessit antequam res judicaretur , quae litem extinxit . & judicium . quod erat institutum de hereditate universa Quam ob rem ci editoribus iaereditariis neque in hunc, qui se testamentarium heredem . neque in matrem. quae se heredem legitimum vocat, directae actiones sunt credita- orum defuncto pecuniarum . quibus actionibus heredes solos teneri certum est . quoniam propius ad vicem defuncti accedunt. l. vli. cde hered. I. placet tamen . ut hic respondet Scaevola . creditoribus hereditariis esse utiles actiones in eos , qui de hereditatis controversia inter se transegerunt certis portionibus, pro portionibus scilicet
in transactione exple his . Et huie responso nihil obstat resci iptum Principum , quod idem Scaevola proponit in . i. s. in Iram. Me ih. quia non loquitur de creditoribus hereditat iis . sed de legatariis, S manumissis testamento per fideicommissume quia transactione facta, di divisa hereditate partibus certis inter legitimum . di scriptum heredem, id es , inter eum, qui se legitimum heredem esse dicebat, A eum, qui se tectamentatium . non habent legalatii. vel servi manumissi verhis sideicommissi quem con-ibvenire possint, nisi heredem scriptum e quia ab intestaton ite legata debentur . neque fideicommissariae libertatestillamento relictae . nisi adminiculetur clausula codieilla ris , ut vocant. Itaque legatarii, & ina numini per fidei commissiim non possunt convenire eum , qui se dicebat heredem ab intes ato , quamvis abstulerit partem her ditatis ex transactione, sed heredem tantum scriptum convenire postunt, ut legata praestet, ut manumittat. Creditorum alia causa est, alia conditio i quia quemlibet ex transactione possidentem hereditatis partem , pro rata eius partis velut heredem convenire possunt ex ir. t . Ditem utilibus actionibus. Lex ea vetus i E .iab. servatur non tantum inter heredes, sed inter quasi heredes, quamvis de eis non loquatur nominatim . qui quasi quodammodo heredes sunt, sed interpretatione. Quod de veris Pheredibus ea lege cavetur . ut nomina inter ens ipso jure Dei visa sint pro hereditariis portionibus , porrigitur etiam ad quasi heredes , de locum habet omnino. etiamsi interres, qui de hereditate certabant, utri potius competeret, de aere alieno . id est , de ereditoribus adimplendis aliud convenerit et quia non potest conventio . pactio , vel transactio facta inter eos, ius publicum, quod antiqua lege I a.
tata introductum est . creditoribus adimere . manuere . vel
mutate . Idus publicum , de pati. i. 1 f. deussorem . in seq.c od tit. D.3. in n. Me tis. Transactio , inquam, facta inter eum, qui se edi testamentinis eum, qui se ab intesato heredem esse aiebat, & conventio de aere alieno dissolven eo pro partitas certis creditori hus hereditariis , qui eam
dem cum ipsa conventionem non fecerunt. Obesie nox
potest, ereditoribus hereditariis legem novam dicere non potest . Quod me insito vis cum alio. id mihi nocere non iurieli . vel praejudicare , L a. ores inet alios ME HI sua. a . non not. quae loquitur nominatim de transactione. At quod Scaevola hie notat illo loco, re ponius, si idem ereditores, este si S ipsi . qui de hereditate controversabantur re transegerunt de eadem hereditate creditores hereditati is uelint, quod inter spita quidem de aere alieno pacti ni conventum est . id ipsi procul dubio inter se 'observate debent, non etiam huic eidem conventioni alios erediti
res sit jicere invitos, ct ignorantes . Et haec est sententia hujus legis sane elegantisim . in qua observa quod ait. scriptum , de leuit imum heredem de hereditate , qua de
agebatur, transegisse certis portionibus. Plata, ut unus hesum haberet, alter trientem. Nam n aliter res acta transacta fit, puta, ut heres scriptus obtineret assem, legi
timus . id est , qui se ab intestato heredem esse ait. ah alio
Iecuniam, vel rem certam accipiat,sane hoe eam c redito ti-jus advelsus ipsum heredem scriptum actio competit in solidum . non adversus legitimum lic redem . Husus sententiae argumcntum praebet t. si legatus 3 o. sistitium . ad SD nartistonsuli. Trebia. Observa etiam in florentinis deesse in hac lege verba aliqua , quae supplenda sunt omnino ex vulgaribus editionibus, cum quibus etiam Basil. consentiunt
Ad L. v I de Leg.commisi. De tere tinni ria inserrogatus. ita redonasii, si per emptorem fatium sui quo renus legi pareresur, o ea lege titi venditor vellet, fundos inemptos fore in id, quod arris . ves alis nomine datum esset, apud vendiis
Ad suadere respon it, s eae lege inempli Di sundi nee id quod
atrasrtim dictis est, emptori deberi. Ad g. Post diem lege commissoria eo direhenstim, venditsr partem rem a Pectinia accepit. Respondit i s ros mitim diem
reliquae peractim vetatam legem dictam non ea remisset . Oronem reliqui deluti accepisset,νibri recessum a commissoria.LEx commissoria est pactima Haee lex non est stilum populi. & est perquam ridiculus, quod non sium retice te qui de legibus scripsit pop.Rom.de inter eas posuit legem commissoriam , quae ei, pactum, id est, lex emptionis venditionis, qua id agitur, ut nisi intra diem certum em-rtor pretium solverit, aut patiem aliquam pretii, res sit inempta. Qua lege si venditor uti velit post diem seluti ni pretii condictumn iem venditam velit vindicare, ahducere, auferre, vel retinete, si eam nondum tradiderit emptori , quaeritur an restituere debeat emptori. quod ab eo accepit arrae mine, vel alio nomine, ut ait, uti uia sicut fit. si quid emptor dederit uxori venditoris, ut I.debet et .de dat.ed. i. Ig.de ii 'cavo. Et ait, id a Meditore restitui emptoti no oportere tescissa venditione secundum legem comis
inissorum quia scilicet per emptorem stetit, quo minus venditio impletetur . Et hoc est luctum , quod ex lege commissotia venditor sentire dicitur i. rs. in prine. de peti heria. Idem Maevola subiicit, ereptore committente in i nem commissoriam, id est, non solvente pretium ad diem, venditorem res venditae non tantum retentionem habere. sed etiam accessionis, ut squid rei venditae dixerit accessu Ium, si servo vendito accessu rem peculium . Accessio sequitur naturam rei principalis . Ratio est evidens . Dixi, si venditor lege eommissoria uti velit, emptore ron solvente pretium ad dieme quia in venditoris albitrio est,si hoc malilaea lege non uti,,uie legi renuntiate.Tt utique ei renuntiare videtur . si post diem lege eemmissoria comprehensum pretium petat actione ex vendito, vel reliquam partem piet si, vel usuras pretii, ut l. . Oe pati.ivi.empl. di vendit. . .s. eleganseri, Miss LI.ti t. o Is .hoe tit. ct L 38. I iis litis e minor quod robur' pondus accipit edi . r. Oe Hr. Am.impetri quod venditoris causa dat lex venditionis . eo venditori non uti liceat: quid ni Lio r.Me tis. svata generalem regia. Ipem Clae trangare
390쪽
Ad LXXII. de Here1 vel act. vend. Hereditatis vendita pretium no parie aeteriir reliquum emptore non solvente, qMalutim est, an corpora hereditaria signoris nomine te viam tir e Re pondi , nihil proponi, cris non teneam r .HIta lex docet, rei venditae , necdum traditae, vendiatorem retentionem habere , quasi jure pignoris totius pretii nomine , quoad id emptor venditori obtuserit, aut partis pretii, vel minimae partis si emptor pretii solverit partem unam . partem vero alteram nondum solverit, si supersit nummus unus tantum , venditoti retentio estiet venditae, quoad nummus ille offerat ut . ut Litilianus I s.
s. oferri. de action. e . Id niueau E. I. pen de conir. em Lis. Dod F nolit, s. idem Marcellas . de aedit. Hic. . . de doli praeter. Dixi venditorcm habere retentionem rei venditae M quasi iure pignoris ex L . oferri, quia rei suae mero Iure nullum pignus cui de res vendita venditoris est ante traditionem . l. qs. MDe plantis . de ret. j ir. Omnem semeretentionem aure permittam tuetur color pignoris , ut .creditoris 1 s. in sv. de stiret. Ad L. III. de Reseind. ven dit. Titiuae Dii procurator , de s licto Seso . ab eo scripitia heres , cum ignoraret , tantam vendente sebo hereditaria, quas procurator subscripse Ovaelatim est, an cognito eo, prius m emptis perficeret r. avenditione discedere possit 3 Re ponditi Titium , s non ipse vendidit, non ideirco actionibus civilibus teneri, quod servo vendente sit cripserare sed servi nomine praetoria actione aeneri. CEX lib. r. quartum responsum est in L R. de resinae
vendit. ex quo intelligimus. Titium , exempli gratia, procuratorem Seii, cum fui Et testamento Seti hetes seri-rtus , de ipse ignoraret Seium vita deressuli, de se peregre orte agentem hei edem scriptum . ae se igitur procuratorem Seii esse destille morte Selii fundum vendenti servo hereditario . quas procuratorem venditioni subseripsisse non quasi dominum, quippe eum nondum cognovisset se esse dominum . ob quam subseriptionem ait, non teneri quidem eum quasi venditorem actione civili ex empto suo nomine, ut landum tradat emptoti, sed teneri actione printoria de peculio , de de in rem uerso servi nomine. Actio ex empto de peculio, cli pratoria, non civilis , vi actiones.sinit. de actio,i Actione . inquit, de pectilio comparavit pra- Dion de competit in dominum servi nomine . ut ait hoc loco, id est. ex contractu servi non in solidum,sed de peculio dumtaxat, civilis in solidum. Ad eivilis suo noinine, ut dixi, de peculio praetoria servi nomine, ut L Fulcimus T. g. sequii actione . quih. ex caus in t . eat. & saepe in th. de secue. dari actionem de peculio serui nomine, vel filii, licet in plerisque aliis locis dicatur etiam actionem de peculio dari in patrem , vel dominum suo nomine, quod eatenus ipse teneatur iure praetorio ex contractu servi sui, ut I. I. .vit. de eo tit. pet. i. sp. de solui. Utrumque ergo dixeris recte, quod notandum , actionem de peralio iure praetorio dari in patrem,vel dominum suo nomine, i dari filii, aut servi nomine . Ponit autem Titium procuratorem Seii cognovisse, se heredem esse mandatoris . priusquam, inquit, emptio perficeretur , emptio tandi venditi l serio herediti- Eri, priusquam emptio perficeretur, id est . integris omni-hus. nequedum re tradita . neque pretio soluto . Igitur
priusquam cmptio perficeretur, id est , priusquam impleam uti ut proprie loquitur l. s qvis alienam d. de aet em
D se perficere, pro implere in I. Iticitis ri. g. tili. ad mu-nrcip. l. i f. contractus . C. de fide in Iram. l. i. c. de vendendare, esui . ut S in I. I s. metum autem praesentem, A sei quod nasor, quod melus loca i peis et nipulationem. idem quod ampleri, l. . de novat. Alioquin . A proprie loqui volumus aliud est perficere. aliud implete . Perficitur stipulatio ve bis. impletur numeratione . vel datione e perficitur emptio venditio nudo consensu . impletur numeratione. Perficitur matrimonium nudo consenta. impletur concubitu . Im-
plere est consumare rem:implere matrimonium est peragere res mariti.
Ad L.XLVI Id. de Aelion empti . Titius heres Sempronegstindum Aprilio vendidis ita et Fundus Sempronianas. Didis quid Sempro ii suris Diti erit tibi rapitis tot nummiseν amque posses ionem tradidit, neque Fnes ejus demon-yravita Euaeritur, an empti sta elo eogensis si esseta re ex lactrumentis hereditani, , avid juris destinctut haluerit,
ct tines ostende, Respondi, id ex ea scriptura praestandum. quod sens se intellis iur . QMod s non appareat . debere
vendatorem, o instrumenta svndi , idi fine, o Zendere e hoc enim contractui bona fidei conjovani.
HUie vero legi suiuungamus h R. de action. mp. quae
de periecta, & impleta venditione loquitur . Ponit enim heredem Sempronii fundum hereditarium . de quicquid in eo fundo tutis Sempronius habuisset, vendidisse. N iundum tradidisse. nee tamen . quid iuris in eo scindo Sempronius habuisset tollendisse . prolatis scilicet instruiuentis auctoritatis . & originis. qtion appelle les illi rei diense timens, ae ne fines quidem eius landi demonstrasse . Quamobrem statuit Scaevola . aetione ex empto vendit rem teneri, ut fines,& instrumenta iundi hereditarii ostendat emptori, i acquisvlan, te illi re, ut exhiheat. non ut tr date instrumenta enim ea semper remanere apud venditorem oportet ( & ita fit vulgo quibus stilicet conuentus sorte evictionis nomine jus suum approbare possit e nisi
convenerit, ut ea emptori traderentur . Quod confirmati
belle potest ex l.instrumenta a . c. de fideicommis. Nec con
quia dc confinibus loquitur . non de finibus , id est , de
personis vicinorum, non de terminis praediorum.
Ad L. XII. de Evire suidam ex parie dimidia herii insitaurus, universa praedia vendidis e ct coheredes pretivim aere- perunt mihis hi,.suaero an coheredes ex empto actione teneantum p Respondi, s coheredes praejenses ad uertint, nec diri senserunt . iuderi unumque vie partem Dam vendidisse. TR es sunt heredes: unus ex semisse , alter ex sextante
tertius ex triente. Qui heres erat ex semisse. vendidit universa praedia hereditaria certo pretio.eiusque pretii paristem ratam coheredes acceperunt. Quaeritur . evictis p-diis emptoti sute judicioque . an coneredes evicti'nis nomine ex empto teneantur. sui partem ritam pretii recep
runt 3 Et ait, teneri ( non si partem ratam . ut dixi, pretii acceperint, vel quia acceperunt o sed si presentes adsuerint, cum praedia ab herede semissario venderentur . nee dissenserint, id est. n tacuerint i quoniam ut Ambros ait .seim. D. vel Max. Taurinensis in Homil. q. quadam, cusus sane videntur esse sermones omnes, qui Ambrosio tribuuntur. Sermo, de homilia idem est o Taciturnitas inisterdum pro consensu habetur , & hoc irequentet oecurrit in jure nostro. Quin de hoc esse, Gregor. Nais
maia , 'a Tacitur talem inquit,consensum e se docet pareo-mia, id est vox de via collem, vel e vulgo . Igitur in q,ecie proposita unusquisque partem suam vend disse vide tur et quia taciturnitas contensum imitatur di non est sitis partem pretii accepita coheredese ut partes suas vendidisse videantur, quas in praediis habuerunt: sed necesse est , ut
venditioni contrahendae latetiuerint . nee contradixerint: venditores tantum tenentur de evictione. Non est autem
venditor iudieandus quisquam re id . quod partem picti iacceperit. sed quod interluerit nec rem impedierit e retro tacuisse, de intersuisie, meo quidem animo, setis est,etiamsi ptetii partem ab coherede semisiario . qui palam praedic omnia hereditaria vendidit, nondum ac perint. Responsio eu et ans. Ad L. vl. de probation. Taetronum manifeste desere Ab