De priscorum Christianorum synaxibus extra aedes sacras commentarius

221쪽

CAPUT XXI

De preeibus ae Vitibus domestica in Communione adhibitis .

JAm quum domi haberent Euchari itiam ,

eamque, quum deessent presbyteri, pro libito, atque uniuscujusque fervore per se ipsi sumerent, tempestive inquirendum est, quibus ritibus hac in domestica comin unione uterentur. ηπtequam escas attingerent, inquit Jo. Fronto, a) pacem invicem sibi data , communione sancta jevunum stomachum confecrarunt, divino se corpore O' Ianguine Christi roborantes tamquam esca praecipua: ut immortali cibo priusquam eo , qui perit, reficerentur, alterius viis , quae per Christum est , potius quam istius eura se duci ostenderent . Hoc pacto convivium mortis Chriasti memoria eonditum , non epulones, non gulae deditos , non ventri fervientes admittebat; is caro sic Deo Iaginata facile cupedias, gulae irritamenta respuebat . Sed antequam druiuam Eucharistiam sume rent, Dominica oratio recitara fuit, nec unquam Eucharistia sine oratioae Dominica celebrata est, si diligenter Gregorii Ma gnita) In Famil. Christ. pag. R . edit. Veron.

222쪽

1so Christianorumgni verba perpendimus. Fuit etiam in more positum apud aliquos ante prandium quadam cou- fessione eo clantiam purgare, ne indigni Euchari Iliam Iacram, quae praeibat, degustarent. Sed etiamsi non praecederet Eucharistia ; id nihilominus usurparunt, ne simul eidem mense animo penitus reconciliato non assiderent; simul enim coram Deo edere communionis genus fuit sic a

nonnullis SS. Patribus appellatum; praeterea

ne pane per praemissas benedictiones sancto reddito cum peccatis vel levissimis vescerentur . Et vero valde probabile est alias inter preces , orationem dominicam praecipue priscos Christianos ante Eucharistiae sumtionem recitasse. Id sane peregisse S. Mariam AEgyptiacam antequam a Sozima abbate Christi corpus acciperet testis est in ejus vita Sophronius. Fuit hujus orationis usus frequentissimus, & plerique censent Apostolos & alios hanc unam orationem verbis consecrationis corporis Dominici praemisisse a J. Nec a vero abhorret, quod animadvertit Petavius tum Christianos cum abesset presbyter vel diaconus , aemulatos quandam fuisse sacrae synaxis speciem dc multa eorum expressisse, quae . sa Rainaudus de I. Missa sect. II. cap q. dc

Bona re r. liturg. lib. 2. c. q.

223쪽

synakrbus i Stan coetibus, quibus praesidebant sacerdotes , fieri solebant. Hac ratione celebre Tertulliani dictum ex libro de Exhortatione eastitatis, a Pr testantibus tantopere jactatum, explicavit. a Cum fideles , inquit, quique laici panem ac vinum in synaxibus offerrent; eaque illorum oblatio Sacrificium appellaretur late sumto vocabulo, mirum videri nemini debet, si Tertullianus libro de exhortatione castitatis laicum quemlibet , qui quidem digamus non sit, jus ait habere sacerdotio , eo quod ubi sacerdos non est, i& offert & tinguit. Nam sin minus Eucharistiam consecrare in synaxibus suis absente sacerdote poterant, mysteriorum quandam adumbrabant imaginem , dum panem dc vinum offerrent , ac Deo certis precibus sua munera commendarent , quod unus e laicis ad id delectus praestare poterat. Quin etiam potest fieri, ut si nullus sacerdos , vel diaconus esset, quod in persecutionibus frequenter accidebat , praeseristi m ejusmodi, in quibus in solos sacerdotes tyranorum edicta desaevirent, εκ ν

id est ex anteconsecratis , synaxes dc fidelium conventus instituti sint, in quibus unus quispiam e lai-

a in Cap. 1 I. Diat ae de potestate consecrandi.& in notis ad Synesium, quibus hic utimur.

226쪽

De Christianoru ne laicorum numero praeficiebatur, qui consecratum jam ab sacerdote Dominicum corpus &asservatum in altari sisteret & offerret, ac si delibus porrigeret, quod genus oblationis neque sacerdotale, neque sacrificium proprium fuit, sed meris precibus vel gratiarum actione, vel ejusmodi alia re constabat. Hoc vero laicos fecisse non magis admirabimur, quam Eucharistiam domi dc in arca condidisse, ac privatim sibi quemquam sumsisse. Ab hoc porro ministerio non solum mulieres, sed etiam digami arcebantur . Haec Petavius , cujus praeclare dictis , quae alii se . serunt eadem de re , placet adjicere . Itaque eumdem Tertulliani locum Rigaltius sic explicaverat, ut Christianus laicus si cum sua familia in navi sit, & feratur in ea loca, in quibus nulli sunt Christiani, nullus consessus ordi nis, id est , ipsum posse & offerre

Deo dc panem ac vinum cum solemni gratiarum actione consecrare , & tingere idest baptizare & sacerdotem esse sibi quia in illis etiam paucis sit, Ecclesia . Rigallio docte contradixit

Alba spinius, Episcopus Aurelianensis, contendit que Verbo ostierre aliud prorsus significasse Tertullianum , quam corpus & sanguinem Christi consecrare , quod Panaetius etiam , Petavius , alii observaverunt . Denique ino Grotius anonymam differtationem vulgavit de caenae adin

227쪽

ministratione ubi pastores non sunt a) in qua illo Tertulliani testimonio praecipue innixus laicos necessitate urgente uti baptizare, ita &consecrare posse demonstrasse sibi visus est; affirmavitque apud Tertullianum verbum offerre nullam aliam interpretationem pati cum illud verbo baptizare conjungit ; idque Tertullianum scripsi me ceu de more ac instituto passiim obtinente ; alioquin eX re non ab aliis credita cum aliis agens argumentum nonnisi stulte duxisset. Haec Grotii cogitata ex predit Petavius , cujus dicta recitavimus . Placet modo addere

Cardinalis Ursii responsum , quod propositae difficultatis nodum caeteris videtur felicius exsolvere . Memoratis aliquot Tertulliani locis illi contrariis, quem ex libro de exhortatione castitatis urget Grotius, ait: quemadmodum Te tullianus ubi contra haereticos disputat, . Episcoporum ordinem extollit , ita in libris adversus Catholicos deprimit ac fere laicis perae quat: adversus haereticos disputans, nullam sine Episcopis Catholicis agnoscit Ecclesiam; qui tamen in libris adversus Catholicos Ecclesiam in tribus laicis constituit, ut in libro de ex.

228쪽

is 4 De Ch rt Dan o ra m hortatione castitatis a ubi tres Ecclesa es , licet laici , dc lib. de fuga in persecutione b). non potes discurrere per singulas sit tibi in tribus EccLesia & lib. de pudicitia c) non Ec

clesia numerus Episcoporum. Cogitanti mihi prosequitur Ursus, cur adeo sibi contraria in hisce libris effutiret , id unum ad animum occurrit . Quum catholici Episcopi Montanistas a communione repellerent , neque ipsi alium suae sectae haberent Episcopum hoc ad solatium suum excogitasse, nullam esse jure divino clericorum in laicos potestatem , nullam quae in casu necessitatis constringeret. Ita enim fiebat, ut laici communione a clericis segregati, ipsi sibi clerici, ipsi sacerdotes essent, ipsi dc tinguerent &offerrent, nullaque proinde eos obbligatio mane bat, ut se sacramentorum recipiendorum gratia clericorum deinceps arbitrio permitterent . 2 onne inquit loco cit. de exhori. castitatis ,

is latet sacerdotes fumus st scriptum est: Regnum quoque nos & sacerdotes Deo & Patri suo fecit. Disserentiam inter ordisrem plebem constituit Ecclesiae auctoritas, honor per ordianis confessum sanctificatur; adeo ubi EeeIesiastidi

σ) cap. XXI.

229쪽

ρο sacerdos es tibi fotas. Sed ubi tres Ecclesia est licet laici. Unusquisque enim sua fide vivit,

nec es personarum acceptio apud Deum ire. Si igitur habes Ius sacerdotis in temetipso tibi necesse est, habeas oportet etiam disciprinam sacerdotis tibi necesse fit habere Ius sacerdotis. diga vitis tinguis digamus offers Quanto magis Dico digamo capitale est agere pro Iacerdore , quum ipsi digamo facto , auferatur agere sacerdotem. An non haec optima conjectura est nullum tum fuisse Carthagine Montanistarum Episcopum Etenim si adversus haereticos episcopalis ordinis auctoritas urgenda est, Catholicorum indices proferuntur. Si pro Montanistis adversus Catholicos decertandum Episcoporum auctoritas contemnitur, & Ecclesia in tribus laicis constituitur . Optatus itaque Episcopus, qui

in actis nostrorum Martyrum memoratur, perperam fuisse dicitur Montanistarum Carthaginensium Episcopus, sed catholicae communioni praefuit. Haec Ursius adversus . Basinagium , utSS. Martyrum Perpetuae & Felicitatis tueretur orthodoxiam a . Quibus etiam eorum magis

230쪽

igώ De chrisianorum eis ac magis stabiliri opinio potest, qui contendunt librum illum de Exhortatione castitatis a

Tertulliano jam Montanista elaboratum fuisse . Sed caetera de communione domesticam pergamus dicere. Quemadmodum ex Homero aliisque

constat adveniente amico vel hospite , domi eum fuisse exceptum cum libatione vini Diis facta , & porrecto illi poculo cum verborum

formula , qua felicem ei adventum optavere ,& ritu consimili discessuros hospites fuisse dimissos, precantibus iis qui dimittebant , ut fauste fortunateque procederent , ita primitivos Christianos hospites & amicos, praemissa ad Deum oratione, & corpore Christi sanctissimo , ante quemvis cibum eos refecisse valde probabile judicavit Io. Fronto ca); cum esset inter illos Eucharistia hospitalitatis tessera , & amicitiae mutuae sacramentum , & vinculum . Idem post Frontonem scripsit Caveus b . Sed vero Frontoni vitio vertit Io: Clericus c) quod veterum testimoniis hujusmodi adsertionem non con- confirmarit . Quid tamen creditu facilius ,

quam a) De Philothesiis veterum pag. 4O7. edit. cit. b De la Religion des anciem Chrexiens Tom. I.