장음표시 사용
361쪽
est inferni sed aduersi ictus, hoc est, quod nulla vestigia ictus imprimit, non fit quia ab inferioribus locis fertur, ted quia ex aduerso feruntur. Seneca exponit causam obliqui seius, cum inquit, irare oblique fertur quia spiritu constat, Spiritus aute obliquus est flexuosuscue, & q tua natura ignem sursum vocat, iniuria deorsum premit, incipit obliquus est , &c.(Vocant&familiaria in totam, &c.
Hoc est, quaedam fulmina portendunt priuatis tantum. sed illorum significatio in totam vitam extenditur, at ut Seneca ait, non unam rem significant, verum contextum rerum per omnem vitam, Se haec fulmina fiunt, ut inquit Plinius, familiam suam cui indepto, hoc est, adepto, vel iure haereditario, vel uxoris, aut dotali, vel alio legitimo titulo. Hoc autem fulmen vocatur res , d j x np, vesti-- tangare ac inquirere, quia aliquid cextum ex illis inquiritur. Sicuti Helicia vocant quae public8 significant, veniunt au- Helicia tem illa obliqu8 ac tortuose. Qui plura de huiusmodi ob- set uationi b. requirunt, legant Senecam Iib. a. Natu. quaest,
EXtat annalium memoria, sacris quibusdam & Exe lita precationibus vel cogi fulmina vel impetrari. fama Hetruriae est, impetratum Volsinios urbe agris 'depopulatis subeunte monstro, quod vocaudre Vobtam: euocatum& e Porsena suo rege. Et ante eumst Numa sepius hoc factitatum, in primo annalium sitiorum tradit L. Piso grauis autor: quod imitatum parum rite Tullii in Hostiliu, ictum fulmine. Lucosq:& aras,&sacra habemus, interq; Statores, &Tonantes,& Feretrios, Elicium qiioq; accepimus Ioue.
362쪽
Varia in hoc vitae sententia, & pro cuius tre animo.
Imperari staturae alida cis est credere : nec mintis hebetis , benefici js abrogare vires : quando in fulguruquoq; interpretatione eo profecit scientia, ut Ventura alia finito die praecinat: & an peremtura sint fatum, aut apertura potius alia fata quae lateant, innumerabilib. in utroq; publicis priuatisq; experimentis. Quamobrem sint ista ut rerum naturae libuito alijs certa, alijs dubia, alijs probata, alijs damnanda . Nos caetera, quaesiint in his memorabilia, ns omittemus.
Procurare fulmen, nota est forma latini sermonis, & si-gisificat sacrum alicui Deo fieri, ut euentum hil minis mitr-get. Meminit huius ritos Vale. Maximus cum inquit: Sacrificio solenni ritu ostentorum ac fulgurum denunciatio
neSprocurantur. Vocauerunt Hetria sci deos Averruncantes, Latini vero seruatores deos, qui huiusmodi omina averitant: ad hos autem deos decurrerunt, quando non sitabant reliquis diis, cJraeci vocant credis 1 r x σωHem. Sic enim inquit Xenophon lib. 3. 1 lini. - -τῶν - φίie
Dia.. 8h. Seneca aliquot disterentias huiusmodi fulminum reciliae sulmi, lat: Postulatoria ait vocari, quibus sacrificia interiis issa aut num super non rite facta repetuntur, aut ut Ponapeius Festus ait, quae ' votorum aut sacrificiorum spretam religionem desiderant. Monitoria, quibus docetur quid cauendum sit. Pellifera , quae mortem exitium is portendunt. Fallacia, quae per speciem alicuitis boni nocent. Densanea, quae speciena pericum Ii sine periculo afferunt. Peremptatia, quibus tolluntur priorum fulminum minae, vel ut Festus ait, quae superiora fulmina aut portenta perimunt, laoc est, tollunt. At testata, quae priorib. consentiunt. Atterranea, quae in incluso fiunt
363쪽
Obruta, quibus iani prius percussa nec procurata feriuntur. Regalia, quorum vi tangitur vel comitium, vel principalia urbis liberae loca, quorum significatio regni riti ciuitati minatur. Inferna, cum e terra exiliuiit ignes. Hospitalia, quae sacrificiis ad nos Iouem arcessunt & inuitant. Auxiliaria, quae aduocata dicuntur, sed aduocantium bono
Plures praeterea differentias superstitio commenta est, id is tam religiosi, ut etiam iram Dei interminati sint ijs, qui non ri id fulgursi nomina &significationes explicarent. Nota est historia ex Liuio de Tullo Hostilio, qui fulmine ictus quod sacrum non rite peregerat, vel ut laqc Plinius inquit, quod parum ritd imitatus Numam euocauerit fulmen . Plura de huiusiriodi diuinationibus legant studiosi apud Ciceronem lib. 2. de diuina tibine. Item apud Senecam lib. a. cap. I. 8. p. de Naturai. quaestionibus. Et apud Festum Pompeium. Exponam ordine textum. Sie inquit, Extat memoria annalium, hoc est, extant annales&clironica, in quibus scribitur, sacrificiis quibusdam de carminibus cogi fulmina, hoc est, coactione effici vel impetrari, videlicet oratione&precibus. Atei haec sententia si rectet sitelligitur, non est aliena e pietate, coguntur fulmina quando veneficae ut incantatrices suis incantationibus tempestates cient. nam diabolus, qui est dominus tenebrarum ,&in aeris latebris habitat, commota et illum quando vult, & quoties a suis sacerdotibus de mystis ad hoc accersitur, fingit enim se cogi ut idolatrian de incantamenta confirmet. Impetrantur etiam piorum hominum precibus, sic Helias impetrat precibus pluviam s. Reg. IS. Et non est dubium precibus mitigari multa mala, sicut patet exemplo Abrahae intercedentis pro Sodomis, & . aliorum sanctorum, qui precibus impendentes calamitates mitigant, sicut scriptum est , Nisi Deus reliquist et nobis semen, sicut Sodoma & Gomorra facti essemuS, &c.
364쪽
De monstro Volta nihil legit tir, sed sine dii bio fuit illusio diabolica, qua stabilire superstitionem & impietatem a
voluit. S E Q v I TvR IN TEXTu, Intercue statores ac tonantes &feretrios Elicium quo lite accepimus Iouem, hoc est, etiam Romani colunt proprios deos, quos existimant praeessh sul millibus, sic etiam inter alios titulos Iouis est, quod sit Altitonans. Vnde ait Eurip. It x-βe-m, raturicreti et 'uAlar, &c. quod sit elicius, quasi eliciat fulmina. Item feretrius, o serendo pacem & quietem ab his terroribus. S E Cy I T v R, Varia in hoc vitae sentcntia, & pro cuiusue animo, hoc est , singuli pro suis cupiditatibus haec finxerunt, alii censuerunt imperari posse naturae, hoc est, pro nostra voluntate cogere naturam ut gignat fulmina cum volumus, R id ait este audacis , hoc est , impudentis. Alii vero beneficiis abrogauerunt vires, hoc est, negauerunt esse aliquam potentiam naturae beneficae cedentis interdum &obsequentis hominum precationibus: id alitem ait este hebetis, hoc est, ignaui & nihil agentis. Quod vero fulmina praedici, intelligendum est Physice, quemadmodum Astrologi hodie praedicunt fulmina. Quod sequitur, An peremptura sint fatum, hoc est, an possint abolere priores significationes, & alia noua fata producere & alios euentus qui latuerunt, incertum & ambiguum est, cuin in utramcue partem sint experimenta plurima, ideo & nos illa. in medio relinquimus in discussa.
Catholica fulgurum, hoc est, uniuersales ob
obs fuse FVlgetru prius cerni, quὰm tonitrum audiri ( cunae
ri*M' plissimul nant) certum est. Nec miruin, quoniam lux sonitu velocior. Ictum autem dc sonitum congruere, ita
365쪽
na modulante natura . Sed sonitum profecti esse fulminis , non illati: etiamnuini spiritiam Ocyorem fulmine, ideo quati prius omne & afflari quam percuti: nec quenquam tangi, qui prior viderit fulmen,
aut tonitrua audierit. Laeua prospera existimantur, quo nil laeua parte Diuitam undi ortus est. Nec tam aduenitis spectaturquetim , reditus, siue ab ictu resiliat ignis, siue opere contem docti ina.cto aut igne consumpto spiritus reineel. In sedecim partes coelum in eo respectu diuis re Thusci. Prima est il Septentrionibus ad aequinoctiallam exortum: secunda ad meridiem, tertia ad aequinoctialem occasum, quarta obtinet quod reliquum est ab occasu ad septentriones. Has iterum in quaternas ditiis repartes, ex quibus octo ab exortu sinistras, totidemd contrario appellaudre dextras. Ex his maxime dirae, quae septentrionem ab occasu attingunt. Itaque perplurimum refert, unde venerint fulmina, & quo concesserint. Optimum est, in exorti uas redire partes. Ideo cum . prima coeli parte Venerint, & in eandem concesserint, summa felicitas portenditur, quale Syllae di statori ostentum datum accipimuS. Caetera ipsius mundi portione minus prospera aut di ra. Quaedam fulgura enunciare non putant fas, nec audire, praeterquam si hospiti indicentur aut parenti. Magna huius obseruationis vanitas, tacta Iunoniscede, Ronate deprehensa est Scauro confuse, qui inox princeps fuit. Noctu magis quam linterdiu sine tonitribus fulgurat. Vnum animal hominem non semper
extingui et, caetera ilico', hunc videlicernatura tribu
366쪽
contrarias incubant in partes. Homo nisi conuertas tur vi perculsus non expirat. Stiperiad icti considunt. Vigilans ictus conniventi b. oculis,dornitens patentibus reperitur. Hominem ita exanimatum cremari fas non est, condi terra religio tradidit. Nullum animal, nili evanimatum, fulmine accenditur. Vulnera fulminatorum frigidiora reliquo corpore sunt.
Id est, fulgetrum & tonitrii simul aeduntur, tamen visus ita e sui praecurrit aliditum : visus enim propter subtilitatem spirige rum ci tuum celerius obiecta percipit quim auditus, nam sonus si itu haeret in aere, cuius motus est tardior. Sic inquit Aristo t.
diatur to- piam. Eu,-ἀκb , ,&c. Perspectivistae dicunt, species visibiles non reales, sed intentionales esse, unde non permotum, sed subito dist unduntur per uniuersum medium, unde aeque celeriter remotus lumen Solis percipit atqs propinqtius. Pontalius in meteoris utitur exemplo a secante ligna, & Aristoteles de remis incussis in aquam, ubi semper visus praecurrit auditum. Sic inquit Aristotelestis, v ari
vi usa &1Tmor taris. Quod autem ait, sonitum profecti esse fulminis non illati, intelligit tunc fieri sonitum, cum erumpit mini enex nube, sed non prius audiri, quam cum iam illatum est. Perinde atque in ictu bona bardae accidit, simul erumpit telo &fit sonitus, sed non audiri prius quam quando iam est illatum, propter tardiorem motum aeris: quanquam hic Plinius huius rei aliam causam reddit, cum in- qtiit: Etiamnum spiritum Ocyorem fulmine, hoc est, quia fulmen praecedit, quida flatus seu ventus qui prior quatit,&afflat quam fulmen potuit attingere, unde qui audit tonitru, non feritur, quia fulmen praecedit soni tu ,ut dictu est.
367쪽
( Laeua prospera existimantur.
Vocat Plinius laeuum ortum , dextrum vero occasum. Sinistia Romani iudicauerunt fulmina, quae e laeta a coeli parte ve- fulmina.nireiat, & in eandem iterum redirent, esse stelicia & prospera. Sic Anchises Romano more bonum onten interpretatus est lae inim fulmen . Subitoq; fragore, Intonuit Ouum. Ovid. q. Fasto. Ille precabatur, tonitru dedit omina tauo. Et: Laeuo Iulimina missa polo, dec. Cicero libro a. de diuinatione: Qtrodidem omnibus rebus optimum auspicium habemus, si sinistrum fuerit,&c. Sed Graeci& Barbari dextra au picatiora iudicabant esse. Vnde inquit Pausanias in Messeniacis,
et o hi ab , &c. Vnde prouerbis loco ferebatur, si sis , δώyί- Aiae, Dextris fulguribus, pro bonis ominibus.
s Nec lain aditentus spectatur quim reditus,
hoc est, non tam considerant eam plagam mundi , unde exit fulmen, quam reuersionem, hoc est, siue si almen ab ictu resiliat versus ortum, sitie post impactam plagam spiritus siue flatus aut fumus huius incendii remeet. In eo respectu, scilicet in consideratione fulminum, diuis pre coelum in diuisione sedecim partes Hetrusci, de qua lege Ciceronis dissptitationem de diuinatione. Quod ait, Ideo cuin a prima coeli parte vela erint, hoc est, ab ea quae est inter septenti totieni & orthim aequinoctia-lei . S E ct v I T v R : Caetera ipsi tiS mtandi portione minus prospera aut dira,&c. haec etsi sententia, qtiod caetera sulmina proiit accedunt vel discedunt ab ortu, sulat magis vel mi suis dira. Stapra enim constituit orti ualia regionem foeticia prodiicere pulmina. Sequitar: Noctu magis quam ita- Quare nouterdiu sine tonitribit; fulgi irat. Causa est, quia noAu debi- ctu magistes coruscationes maeis cernuntur quam interdiu. Item, quando laaec imateria exhalat rigore nocturno, per antipem ginet.
rista in inceis litur, unde noctu crebriora sunt fulgetra sine tonitribus quam interdiu, Sequitur: Omnia, scilicet, per-
368쪽
cussa sulmine, contrarias incubant in partes, hoc est, oppositas ei loco, cui es illatum fulmen. Quod ait: Superne ictos considere, intelligi potest ex natura ictus. Si enim obliquo ictu feriuntur, incubant in contrarias partes: si autem recto seu diametrali ictu, rectae subsidimi, hoc est, non prorsus prosternuntur. Conniventibus oculis, hoc est, clausis palpebris. Vulnera fulminatorum, hoc est,ictorum fulmine.
EX ijs quae terna gignuntur lauri fruticem non icit: nec unquam quinq; altius pedibus descendit in ter-riam. Ideo pauidi altiores specus tutissimos putant: aut tabernacula d pellibi is belua ruin, quas vitulos marinos appellant, qlioniam hoc solum animal ex marinis non percutiat, sicut nec d volucribus aquilam, quae ob hoc armiger huius teli fingitur. In Italia inter Tarracinam & aedem Feroniae, turres bellicis temporibus desi8re fieri, nulla non earum fulmine diruta.
Vetustas obseruauit in natura rerum Gμνάθ-ν Cogna- ἀγrιπα- tarum, de pugnantium, & diligenter causas hu- ,-. ius consensus&dissensus naturarum inquisiuit, non tamen
ulterius potuit progredi, nisi quod peculiares sint formae rerum , quarum vis prorsus est occulta, ut quod Magnes ferrum trahit, haec sympathia est vis occulta, quae ab ipsa forma Magnetis dependet, quae qualis sit ignoramus, non enim ab aliqua prima vel secim da qualitate seu modo substantiae ipsius id accidit: illa enim aliquo modo nobis nota sunt. Sic fulminis cum Lauro siue vitulo marino est antipathia,
369쪽
thia, propi r formam specificam utrius*,non tantum propter qualitatum pugnantiarn , qua unum alterum abigui de arcet, sicuti alexipharmaca ipsa venena et quae autem &qualis sit haec pugnantia non intelligitur. Cum auteni nec unquam altius quin pedibus fulmen in terram descendat, facile causa intelligitur, quod qui se abscondant in terrae latebris, tuti sint contra ictus fulminu . Suetonius ait, Augustum Caesa Fem tonitrua&fulgura valde extimuisse, unde semper&vbid pellem vituli marini circurn tulit pro remedio, a p ad omnem maioris tempestatis suspicioneni in abditum & concameratum locu se recepit Tarracina olim Trachinia dicta est in veteris Latii finibus, centum stadiis e Circeio, de qua sic inquit Strabo:
scilicet, propter asperitatem. De Feronia sic inquit Strabo lib. s. Sub monte Soracte urbs est Feronia, quo nomine &dea quaedam nuncupatur, &in eodem loco ipsius deae templum est, mirificum sacri genus habens &c. Distantia vero inter Tarracinam & Feroniam est sere vigilati nostrati unim iliarium. Feronia enim in ea parte Uetruriae est, quae vi cina est Latio.
De prodigiosis pluuiis , lacte& sanguine, carne, ferro, lana, lateribus coctis
P Raeter haec inferiore coelo relatum in monurnenta est, lacte & sanguine pluisse M. Acilio , C. Portio Co s s. Et tape alias carne, sicut L. Volumnio, Seruio Sulpitio Coss. Exq; ea non perputruisse quod
non diripuissent aves. Item ferro in Lucanila, anno antequam M. Crassus a Parthis interemtus est, omnesq; cum eo Lucani milites, quorum magnus numerus in exercitu erat: esgies quae pluuerat, spongiarum
370쪽
Exempla Siligiosi1-rsi pluuiam
giarii infer8 similis fuit: auruspices cauenda premonuerunt sil perna Vulnera. . L. autem Paulo, C. Marcello Coss. lana pluuit circa castellum Carissanu, iuxta quod post annimi T. Annius Milo occissus est. Eodem causam dicente lateribus coetis pluvisse, in eius anni acta relatum est.
Certum est omnia huiusmodi prodigia habere tristissimas significationes, quibus Detis homines vellit de coeso loquens, ad poenitentiam vocat. Quales autem sint singulorum prodigiorum significationes, certo no scitur, Apter raritatem ipsoru , item quod alias alia naala denunciar tint. Hoc autem certo constat, semper fuisse tristes & nunquam laetas significationes. Vnde cum his temporib. tot existant prodigia, certum est impendere tristissimas& horribilissimas calamitates, quas ut Deus mitiget ardenter precor, &ut hoc idem faciant omnes pii hortor. Quidam in hac temporum moesticia&in his tristis simis denunciationiblis helluanti ir & bacchanalia vivunt, quasi iam sinus perfuncti malis. Vereor autem, ne lais moribus iram Dei magis prouocent, & poenas accelerent.
id singiala prodigia significent non scitur certo, sed
animaduersum esst, pluviam frumenti significare famem . Pluviam ferri bellum: pluviam sanguinis, hostem externea: sanguinem erumpentem ex terra, hostes intestinos & seditionem: pluviam cinerum, pestilentiam e pluviam lactis, ab orsus: pluviam lanae, seditiones & incursiones peregrinae gentis: plintiam laterum dc lapidum, urbium euersiones: pluviam carnis, interitum animalium bello, fame& pestilentia. Sed quis has diuersas formias prodigiorum enum rare queat pCum autem ad explicationem horuin prodigioru opus sit veterum exemplorum, quae passim in historijs recitan