장음표시 사용
371쪽
tur semper enim sunt peccata, & semper poetiae peccatoruconseqtiuntur exponam ordine textum: Praeter haec relatum est in monumenta, pluisse inferiore coelo, hoc est, ex nubibus quae vocantur inferius cceima, M. Acilio & C. Portio Consuli biis, hoc est, anno urbis 6 3 s. Horum Constitum meminit supra plinius capito vigesimon ono. hic C. Cato nepos est M. Catonis Censorii. Haec signa praecesserunt, Ndenunciarunt bellum Cimbricum. Pluviae sanguineat ni e- ininit Liuius libro quarto tertiae deca dila: SE Q v I T v RaN Tax Tv: Et ope alias carne, sicut L. Volumnio &Seruio Sulpitio Consulibus, qui fueriint Consules anno urbis et o a. ochuius prodigii etiam meminit Valerius Maximus lib. I. cap. 6. cuin inquite praecipuae admirationis etiailla prodigia, quae L. Volumnio & Seruio Sulpitio Cosse. iii urbe nostra inter initia moti bellorum acciderunt. Car nis in modiim nimbi dissipatae partes ceciderunt, quartirii maiorem numerum praepetes diripudre aues, reliquum lin-mi per aliquot dies ne ue odore tetro necue deformi aspectu nuitatum iacuit, &c. Meminit & Liuius carneae pluuiae lib. 3. primae deca. Haec prodigia praecesserunt ino tum seruile, quo serui duce Herdonio Sabino Capitolium occuparunt
S E Q v I T v R in textu et item ferro in Lucanis, scilicet pluit ferreis massulis. huius ferri effigies fuit similis sipongiarei,
hoc es , fungorum , sicut sunt recrement ferri, die e seli chlacteir. Sequitur: Aruspices monuerunt cauenda esse superna vulnera, hoc est, interitum exercitus. Saepe etiam lapidibus pluit, quartim pluuiarum aliquoties Liuius meminit. Lib. r.inquit: Nunciatum regi patribus festin mon-re Albano lapidibus pluisset Sequitur intextu: L. autem Paulo & C. Marcello Coss. hoc est, alatio urbis T o g. plui
lana, quae pluuia haud diibid significatuit bellum ciuile C. Caesaris& Pompeii, quod proximis annis est secutum. De caede Milonis lege Caes. lib. g. belli ciuilis. Carissanum oppidum est in agro Turino Galliae.
372쪽
De crepitu armorum & tubarum de coelo audito.
Rmorum crepitus & tubae sonitus , auditos dcoelo Cimbricis bellis accepimus, crebrosq; dc prius&postea. Tertio vero conlatatu Mari j ab Amerinis&Tudertibus spectata arma coelestia, ab ortu occasuq; inter se concurrentia , pulsis quae ab occasu erant. Ipsum ardere coelum, minimὰ mirum est, & pius visum, maiore vi ignis nubibus correptis.
crepitu, Si potest aliqua physica horum prodigioru ratio red-
suomodo,, tuni huiusmodi crepitus fiunt, quando multa materia ventos in concauitatibus terrae gignitur, quae cum perit exitu, per foramina & spiracula eliditur, & secundum formam illorum, prout sunt ampla, vel stricta, vel tortuosa, diuersos sonos emittit, qui in aEre deinde orti dicuntur. Verum aliquando conspiciuntur in aere phasmata, ut exercituum concurrentium, quae non habent causas psiysicas, sed sunt portenta, quale illud est, quod recitatur il Plutarcho in vita Syllari Quod autem maximum fuit, ex aere sereno,&omni lius carenti nebula, tubarum sonus increpuit, acutas ac lugubres intendens voces, adeo ut cuncti prae magnitudine timoris obstupescerent. Thusci vates alterius generis permutationem, eo transferendum ordinem portendi comonstrabant,&c. Superiore anno ferunt Bambergae in summo templo tale comparuisse: mane sub auroram audita sunt tympana pulsari, signa cani &ingentem clamorem tolli velut ab armatis militibus acie concurrentibus: item crebri ictus armorum & vociferationes exaudiebantur, adeo ut sacrifici qui prope habitabant, urbem captam esse arbitrarentur. Fertur quo v an. Is a G.
mense Septembri, Vuissenburgi ad Rhenum oppido sub
373쪽
imeridiem strepitiim armorum in aere excitatum esse, adeo ut ciues ad arma concurrerent, R ad portas praesidia disponerent. Anno Domini is 3 s. melise Septembri in Silesia plurima huius generis portenta in nubibus conspecta sunt, . quae hauddubid praedicunt aliquam futuram calamitatem. Vocat Plinius arma coelestia , exercitus in aere conspectos. Quod autem illi, qui ab occasu consistunt,pelluntur, significat Cymbris popillis in Italiam contendentibus cladem. Coelum ardere, hoc est, fieri chasma.
De lapidibus 8 coelo cadentibus.
Olympiadis septuagesimae octauae secundo anno praedixisse coelestium literarium scientia, quibtis diebris sagum casurum esset e Sole. Idq; factum intemdiu in Thraciae parte ad Aegosilumen. Qui lapis etiam nunc ostenditiin magnitudine vehiculi, colore adusto , Comete qlioq; illis noctibus flagrante. Quod si qtiis praedictu credat, simul fateatur necesse est, maioris miractili divinitatem Anaxagorae fuisse: soluiq; rerum naturae intellectuini,& confundi omnia, si aut ipse Sol sapis esse, alit unquam lapidem in eo fuisse credatur: decidere tamen crebro non erae dubiti m. In Abydi gymnasio ex ea causa colitur hodieq; , modicus quidem , sed quem in medio terri-rum casurum idem Anagagoras praedixisse narratur. Colitur & Cassandriae, quae Potidaea vocitata est, ob id deducta. Ego ipse vidi in Vocontiorum agro paludo ante delatum.
374쪽
Anaxagoras fuit Clagomenius, qiiod est oppidum ist- toralis Ioniae, & e Periclo Athenas deductus, & ab eodem in Iudicio capitali seruatus. Accusatus alitem est, quod contra leges iuuentutem Atticam dissiptitationi b. assuefaceret, quae essent vitae inutiles, & quae pietateln erga deos tu reuerentiam legum minuerent, Secessit postea Latmpsacum, ubi& mortuus est. Apparet autena ex eius vita, quae il Laertio lib. a. describitur, virum excellentem fuisse. Prae caeteri S autetia artibus Astronomiam diligenter excoliait, & primus liaec studia in Graeciam traduxit, quae res postea illi in Iudicio Atttico fraudi fuit, existimantibus Atheniensibus his studiis religione ni de orsi minui, quod ea referrent ad causas naturales, quae censerent ipsi immediate diuinae potentia ut ostenta aut prodigia horninibus ostendi. Hic Anaxagoras praedixit casurum lapidem de coelo, qualis autem haec praedictio fuerit non intelligor nam Ari- coteles ait non decidere de coelo aut ex nubibus lapides, sed tantum esse partes aliquas abruptas procelloso vento,& in terram rursus delatas. Aristoteles huius lapidis, qui cecidit ad Aegos sumen, meminit lib. I. Meteo. cum inquit:
tu, &c. Meminit etiam Plutar. in vita Lysandri cum inquit :
Paulo ante haec tempora anno Domini I a. in o pido Alicitiae Enshelm, lapis iustae magnitudinis, pondo fe-rd centum librartim ex inubibus decidit, qui hodie in sorib. templi eius oppidi suspensus cernitur. Aid paulo ante nos vidimus terra lutea pluisse. An autem materia hareni te rarum in aere gignatur ex subitis elementorum inter sese
375쪽
hi utationibus, ait sint partes ex terra per aerem sublatae, ambigitur. S E Qv ITUR IN TEx rv: Quod si quis praedictum credat , hoc est, si ex arte huiusmodi praedictiones fiunt, thim necesse est ut fateamur, maioris miraculi diuinitatem Atraxagorae fuissi, hoc est, hancpraedicendi sapientiam maius esse miraculum quam ipsurn lapidis casum. Sequiti iret Solvis rerum naturae intellectum , hoc est, confundi uniuersam rerum naturam , & uniuersa doctrina physica collabitur. Sequitur: Decidere tamen crebro non erit dubium, hoc est, ipsa experientia conuincit, ut cogamur fateri quod lapides decidant, sed inde non sequkur, quod ipse
Sol fit lapis. haec sunt ex Aristotele descripta. Recitat nunc aliquot exempla casus lapidum & ait: In Abydi gymnasio,
hoc est, in dbmo ubi exercebantur iuuenes, huiti odi lapis colitur, quem in medio terrarum casurum idem Anaxagoras praedixisse narratur, hoc est, praedixit casurum est elipidem in eo loco, ubi est medium terrarum, sicut veteres dixerunt Delphos esse in medio orbis terrarum, & Strabo recitat lib. s. fabulam de duabus aquilis emissis, altera in oriente, altera in occidente, quae Delphis conuenerunt. S si ci v I T v R in textu, Colitur & Cassandriae, quasi dicat, Potideae etiam lapis de coelo decidit, & ob id deducta, hoc est, propter casum lapidis in hunc locum dedoesta est Colonia a Cassandro moto omine, quod iudicauit lapidem significare locum firmum &fixum. Ager Vocontior si est in Gallia Narbonensi, quae hodie Prouincia appellatur.
Potest accidere, ut magna vis exhalationum ex terra saxis operta erumpat, quae quando obstantia repagula submouet, tunc fragmenta sectum euehit, haec saxa rursum delapsa dicuntur de coelo decidere. Plurima exempla in histori)s recitantur. alii vero causas voluerunt esse Astrologicas, alii Physicas, alii vero simpliciter iudicarunt esse prodigia, & retulerunt immediatd ad actiones diuinas, quando immediate absq; se credis causis agit.
376쪽
A Rcus vocamus extra miraculum frequentes, &extra ostentum: nam ne pluuios quidem, aut serenos dies, cum fide postendunt. Manifestum est, rarum dium Solis immissum cauae nubi, repulsa acie in Solem refringi, coloriumq; varietatem mixtura nubis, adris, igniumq; fieri. Cert8 nisi Sole aduerso non fiunt, nec unquam nisi dimidia circuli forma : nec noctu, quamuis Aristoteles prodat aliquando Visum , quod tamen fatetur idem n6 nisi quartadecima Luna posse. Fiunt autem hyeme, maxime ab aequino ctio autumnali die decrescente. Quo rtusus crescen te ab aequinoctio verno, non exis tint: nec circa solstitium longissimis diebus: bruma vero, hoc est, br uillimis diebus , frequenter. Ijdem sublimes Himili Sole, humilesq: sublimi, & minores occidente Vel oriente, sed in latitudinem diffusi: meridie exiles,
vero in ambitus maioris. Aestate vero per meridiem non cernuntur; post autumni aequinoctium, quacunque hora: nec Vnquam pluros simul quam duo. Caetera eiusdem naturae non multis dubia esse video
I R is. Arcum coelestem Graeci Iridem vocant, significat enim & praedicit serenos dies post pluviam, & rursus pluviam post serenitatem, quanquam & hae significationes non semper sunt certae. Vnde inquit Plinius, Arcus vocamus extra miraculum stequentes, hoc est, qui propter frequentiam resignificationis incertitudinem extra mimeriam prodigior si
recensentur. Quanquam aute crebro arcus in nubib. con
377쪽
spiciatur, tamen pauci modiim generationis ipsius norunt. Primus Aristoteles coepit Physicas causas inquirere, & ex modo proiectionis radiorum aliquo modo causas arcus coelestis deprehendit, cuius disputationes contrahemus in
sex capita. i. Causae&modus generationis. II. Cur diuersicolor conspiciatur. III. Cur arcus,&non integer circulus, ut Halo.
IIII. Cur tantu coloris&non figurae fiat apparitio. V. De differentiis Iridis & Halonis. V I. De accidentibus & circumstantias arcus.
Arcus fit ex refractione radiorum solarium evapore rorido opposito Soli, hoc est, qui iam incipit instillas seu paruulas guttas resolui, qui radii in nube refracti rursus ad visum reflectuntur. Visius enim est in medio, & veluti in una recta linea inter Solem & nubem, ita ut centra trium comportam, videlicet luminis, vaporis & visus, in una consistant recta linea, ita vi centurum oculi sit medium inter vaporem & lumen, ita ut basis & visionis & illuminationis coeant in eadem vaporis superficie, quae visui nostro obuersa est. C A v s A ita MATERIALIs Iridis est vapor roridus non continuus, seu coeptus iam densari in nubisi consistentiam , sed is qui iam in paruulas guttulas liquatur, quemadmodum erudite demonstratur propositione 66. libri decimi Vitellionis.
CAvs A po RMAL Is est ipsa refractio lucis in nube opposita: nam arcus formatur & visui occurrit utroque modo tam refractione quem reflexione radiorum solari v. Discant autem hoc loco studiosi, quomodo radius refractus e reflexo differat. Refractus radius est, qui incidit in uadi' eo. corpus diaphanum, quod perspicuitate sita luci aliquo usq; flexus &praebet transitum, & quanquam in superficie angulum effi-
378쪽
ciat, sed tarn en ultra illum angillum radius rectitudiit e tarsuam retinet, donec vultiti defatigatus rursus resti clatir r.
Reflexus vero radius est,qtii incidit in corpus sislidum, &propter duriciem impcrnacabile radio, ibi igitur radius resilit&reflectitur ita oppositam partena, laoc est, sursum,&hic reflexus radius lucem & calorem secum gestat,d ea spargit in loca in quae diffunditur, quemadmoduin haec copiositus ab Opticis explicantur. In formatione aute Iridis radius fortiir ad visum viro is
modo, refractione & reflexione. Re fractiosici, quia non generatur Iris, nisi materia aliqua transparens & diaphana exaduerso Sole collocatur, quae exorptos radios accipiat, sed tamen recta penetrare prohibeat. Vnde necesse est fieri p rius retractione in radiorum, quia lumen fertur per medium rarius: simul etiam fit reflexio, quia fertur in medium densus , unde Aristoteles vocabulo Dan haem pro utroque usus
EppICIENS CAvs A, est refractio in nube rorida& deinde re ex io, quando radius ad perpendicularem contorquetur. Cum autem vapor sit distinctus in plures guttulas, veluti plura diuersa corpuscula, plures fiunt refractiones,&quidem in profundo vaporis roridi, quare collectione Sc aggregatione radiorum fractorum, copia luminis in profunda vaporis superficie augetur, sed hoc lumen ad visum reflectitur propter vaporis densitatem, & tanto maior fit reflexio , quanto diaphanu in corpus densius fuerit, tunc enim per hanc reflexionem radii luminosi lumen ad visum nostru pertingit, quod est ex aduerso illi vapori rorido. Et supra dictum est, reflexionem fieri in partem aduersam, radius enim rursus ad principium seu fontem hinninis resilit. Cum autem visus sit in medio horum, necesse est radium visui occurrere. Haec autem reflexio d vapore ad visum non tantum exhibet visui impressum lumen vapori in refractione, sed etiam ipsum auget & intendit, propterea quia reflexione radius fit efficacior quam fuit antea.
379쪽
De C A v s A 3 1 N A II inquit Plinius, Namne pluuios quidem aut serenos dies cum fide portendunt, hoc est, significationes iridis non sunt statae aut fixae, nain saepe conitarii effectus sequuntur.
Iris ditiersicolor comparet propter vaporis inaequabi-sitatem lumen enim in vapore iam stillante in glittas resta et tuin dissimilibus cororibus pingitur: nam umbrae ex guttis dissimilibus sparsae Ae intermixtae lumini aggregato & refracto dissimiles colores exprimunt, quos radius resexus secum ad visum nostrum desert. Aristoteles tres insignes colorum differentias ait arcum Colorum
consistit in exteriore arcus circumferentia, propter lumeri quod miscetur cum superiore nubis parte, quae plurimurnaquae continet. Vnde & spistior& nigrior existit. Aristoteles causam huius coloris exprimit cum inquit, et e rem Jὲ τό
Secundus color est ebadii cc ,& gignitur prout lumen magis vaporis nigredini miscetur minusq; refringitur, mimaior quoque angulus in reflexione ad visum existit,& ut Optici loquuntur, in minori distantia locatum, & in materia spissiori radiatum fieri viride. Tertius color est caeruletis, qui ex vaporis purioris copia& umbris pluribus tinctis lumine miscetur. Aristoteles ait diuersam coloru mixturam in arcti coelesti consipici propter situm colorum iuxta se inuicem : nam si color ptiniceus prope nigrum co locetur, albus: si vero viridis iuxta nigrum , flatius apparebit . claritas enim aut obscuritas vicini coloris illam aut intendunt aut remittunt. Praeis
380쪽
Praeterea dissimilis dispositio vaporis roridi colorum discrimina mutat, sicut videmus ita collo pauonum, a natum& columbaruin accidere, quod secredum diuersum positu etiam colorum differentiae muta nitar. Pennarum enim diuersitas & dissimilitudo nunc ita hanc nunc in aliam partem umbras proiicit, quae lumini mixtae varios colores miscent& transponunt. Ad hanc multiplicem colorum varietatem alludit Virgilius cum inquit :Mille trilit varios aduerso Sole colores. Tria sunt quae inmixtione colorum praecipue confidetranda sunt, Primum, Corpus in quod radius incidit. Secundum, radius vel lumen. Tertium, medium , ut aer vel a qua . Ex horum trium varia inter sese mixtura, prout magis vel minus temperantur, at ue de his tribus participant, multiplices colorum differentiae existunt. Qu'd quidam quartum colorem addunt, flavum videlicet, id inde fit, quia puniceus positus ad viridem gignit flauum colorem. Vnde Aristoteles lianc tractationem decoloribus his verbis concludit: D, P s by tan in
Cue ateus De serma Iridis, & cur haec restexio mrmam arcus mahgis exprimat quim aliam, vel circulum, ut in halone, vel lineam, ut in virgis, vel imaginem Solis, ut in pareti)s, disputatur a Philosophis, alii aliter id conantur ostendere, sed Opticorum demonstratio videtur esse planissima, itaque illam, quantum possum, lucidistime proponam. Dictum supra est,