장음표시 사용
101쪽
Progredior ad curationem Vari rearum ; quae quidem non alia est , quam quae in febres continuas , benignas& malignas , supra dicta. Enimvero permultae grave Sinsuper nox interdum variolis se addunt, quarum auxilia hic commemoranda sunt.1 Ubi variolae haud justo tempore erumptant, Unica venae sectio, vel unica dosis laudant liquidi Syden ha- mi, aut electuarii dias cordii Fra castorii eas exigit. Mutat etiam egregie dissicilem eruptionem semicupium calidum ex aqua & lacte sedulo applicatum. Σ) Ubi variolae concidunt & quasi disparent, praeceteris confert liquor cornu cervi succinatus, per singulas duas horas ad quindecim & plures guttas datus; deinde quoque semicupium ta. I. , & epispastica ad pedes aut suras conferunt. 3 Ubicunque febris in fiammatoria nimis vehemens est, & ultra suum terminum protrahitur , repetita inprimis sanguinis missione & antiphlogisticis , etiam expurgantium classe. opus est; si maligna se ostendat, iteratis purgantibus mannatis aut tamarindinatis, Asubinde etiam emeticis, Utendum est. Eidemque purganti tamarindinato, etiam repetito, cedit febris suppuratoria gravior ; quae , si inflammatoria sit, quod ex augmento aestus & urina flammea cognoscas , simul & sanguinis missionem , & acida desiderat; sin autem putrida , quam debilis pulsus, in signis foetor, vehemensque virium lapsus prodit, cortex Peruvianus sedulo usurpandus est. Sed recte quoque utrobique in hac febre cum dicto cortice acida combi-nabi S, adeoque decocto ex hujus corticis drachmis duabu4 Vel tribus ac aquae fontanae unciis sex parato, sussi
102쪽
citri unciam unam semis & syrupi herberum dimidiam admiscebis, singulisque horis cochlear unum vel duo propinabis. s) Ubi nigrae pustulae appareant, aut similes maculae pustulis intermis De sint, corteX Peruvianus cum alumine crudo mixtus palmam omnibus aliis remediis praefert. Quapropter decocto suturato ex corticis Peruviani uncia dimidia & aquae fontanae unciis duodecim parato, adjiciendi aluminis scrupuli duo usque quatuor , & syr Upi aceto sitatis citri uncia. Cujus mixturae alternis horis duo cochlearia praebeantur. Loco pulveris cortici S , potest etiam extra tum ejus eodem pondere praescribi. 6) Ad respirationem suffocatoriam nil praestantius
est venae sectione & decocto purgante ex mannae uncia Tma, pulpae tamar indorum unciiS duabus, cremoris tam tari drachmis duabus confecto , quod successive calide propinatur. Si rebellius malum , maximeque fatale fuerit, emeticum exhibitum celerrimam opem praestat. Nec contemnendus eli liquor cornu cervi succinatus,
ad drachmam & ultra in larga aquae appropriatae copia cum syrupo pectorali datuS. ) Salivae fluxus ad instar cris eos quoddam est, adeu-que supprimi non debet, nisi praeter modum copiosus sit & suffocationis metum faciat: quo in casu purgantia optime illum moderant. Praemature vero imminutum sub quo facies & manus subito detumescunt, laudanum liquidum revocat ad duodecim & plures guttas mane & vesperi datum, aut syrupus de me conio ad
8 Conuulsi vos motus in decursu morbi accedentes optime lenit pulvisculus ex cinnabaris factitiae granis octo, sulphuris antimonii aurati tertiae praecipitationis
103쪽
grano uno vel duobus, & totidem mos hi granis com positu S.
9 Palpebras & oculum a pustulis defendit balsa naum embryonum ipsis subinde illi tum simul acque morbus se ostendit; itemque collyrium ex aquae plantaginis, in qua sacchari saturni pauxillum solutum est. Ipsam pustulam in oculo delendam Chirurgia docet. IO) Palpebrarum coalitus assidue impediendus est
lacte calido, quo frequenter per diem y noctem eluantur. Ex earum enim concretione pessima mala oculis imminent, & multo periculosiora , quam quae apertis palpebris oculo ex lucis affectione accidunt.
It) Ardorem in faucibus leniunt gargaris ni ex decocto hordei, ro ob mororum , & pauxillo lapidis pru- Heli: e. Infantibus vero , & pueris magis accommodatus linctus est ex melle rosarum , syrupo ribium , & spiritu nitri dulci parat US. Ia) Ρustulae maturae a ciculis vel forficula utiliter aperiuntur, ad evitandas cicatriculas & cutis erosiones. Quo facto lactis cremor illis illinitur. I3 Aridae membranae confluentium optime latulactis emolliuntur, aut saltem papyro ex liquata cera
1 ) Ad residuum ruborem macularum opportune delendum efficax liquor est ex aquae rosarum unciis octo, spiritus matricalis vel lavendulae uncia dimidia , camphorae granis quatuor mixtus & penicillo aliquoties de die illi tu S. Is Ρlebeiae variolarum curationes vel deridendae vel damnandae sunt, nullamque fidem merentur.
104쪽
g. I 2 . Faciem a variolis defendere diversis remediis divers1 tentarunt. Ex quibus optimum est balneum aqcipe vely laetis calidum in quod a primo in Vasioriis tempore usque ab suppurationis initium pedes per horae dimidium bis die conjiciuntur. Cui suppvir cataplasma ex pane albo & lacte brachiis superimpositum ; aut aliud, quamvis actione dissimile, ex semine sinapis , suris impositum. Nec tempestiva artuum scarificatio contemnenda est.
Contra vero fonticuli, vesicatoria nuchae applicata , fomentationes faciei ex aqua calida vel frigida , aut jure carnis Vervecinae, itemque inunctio ejusdem cum lardo, vel oleo lini aut simili, nec non spirituum prophylacticorum applicatio, aut rasura capillorum, Rhirudinum applicatio nullam laudem merentur. g. Ias. T Convalescentes necesse est, ut aliquamdiu & liberum aerem vitent, & constantem perspirationis successum servent ; quam essentia alexipharmaca Statilii egregie secundat. Ρost malignas vero simul alvus semel vel bis purgari debet.
Praeservare homines a variolis grassantibus, magis in votis est , quam in artis potestate. Nulli sane remedio, qualecunque illud sit, fidendum est, sive sit mercuriale, sive purgans, sive diaphoreticum , sive ex his diversimode compositum. Neque mercurius vivus aut moschus in amuleto speratum effectum , niti in quibusdam saltem , qui tamen forte sponte quoque luem in praesenti effugissent, ubique, quod certe scio, edunt.
105쪽
Iino suerunt, quibus letales pustulae ad hujus vel illius prophylactici usum eruperunt. Nec insitio variolarum quemvis tutum a malignis &letalibus variolis praestat; quam Vis plerique omnino
evadant, & ex centenis, imo ducenis, vel tricenis vix UnuS moriatur ; cum contra naturalis morbus septimum , Oeta Vum aut nonum quemque tollat, & , si valde malignus sit, tres partes aegrotantium, interdumque adeo omnes rapiat. Optandum interim est, Ut ne unquam extra epidem iam insitio adornetur , quoniam metu S oritur , ne per hanc morbus denuo in rem publicam
transferatur; id quod jam dum factum esse aliquoties, docti quidam viri, insitionis licet magis fautoreS , quamosores , publice declararunt. Quamvis in nostra civitate Nuper, extra epidem iam, in si tae cuidam juveni variolae Venenum suum , admodum quidem pestiferum, in neminem , neque in proXimaS aedes, tranS fuderunt. f. I 27.
His rebus positis, cogitarunt jam quidam praeclari viri de variolosi morbi exstirpatione, quam Vel ed ratione , qua pestem Europaei profligant & a moenibus suis avertunt I) , vel subita exanthematis variolo si jam per febrem expellendi mutatione in mitius morbillo sum per Peruvianum corticem , obtineri posse putant et .
106쪽
Superest, ut de mariolis spuriis, quas alibi simplici
Varicesiae nomine insignivi, praecipiam. Quarum tria genera constituenda sunt. Primum genus omphaticarum , f. aqΠofartim, chiackenp0x , petite verois vulaute , masser-und Win pochen , guidne P0cheu, pullulas exhibet discretas , verissimillimas , nunc majores, nunc minores, sed quae in Vertice foveam, ut hae, non habent, & jam primo febris
die formantur, tertioque re siccantur, &ab hoc usque ad septimum decidunt. Humorem continent tenuem, albicantem , ac mucosum. Alterum genus acaminatarum, sive verrucosarum,Steinpochen , Spitapoclen, Hunipoclen, papillarum rubrarum formam reseri, in quibuS nulluS humor , qU9
que indurescunt, & verrucis simillimae supra cutem prominent, & septem diebus evanescunt. Tertium genus disrarum 0valitim, Schuein 0c en , post aliquot plerumque dierum febrem tubercula format obscurius rubentia, dura , ad ovalem figuram accedentia, halone rubro cincta, Verisque variolis paullo majora. Quae post duos vel tres dies nonnihil ulcerantur,& paulatim cum nigrore exarescunt, denique pallescunt& subsident; aliis interdum novis interea eXclusiS , Ut, octi duo plerumque finituS morbiis , nunc ad aliquot hebdomades producatur vol sine febre , vel cum febricula lenta.
Singulae hae variolae nothae haud raro populariter grassantur , verisque aliquando , ut & morbillis succe dunt, vel fingulas praecedunt, largiore aliquando plurium annorum intervallo, adeoque a Vero morbo neminem lecurum praestant. Pro Veris autem tum imprimis
107쪽
Imponunt, quando cicatriculaS relinquunt. Febris, quaε initio apparet, semper diaria est & mitis ; symptomata hinc quoque tolerabiliora omnia , totusque morbus omnis periculi expers est. Tussis vero interdum aegros vehemens excruciat, & morbo primario diutius continuat , ut remediis contra hanc opus sit, quae ipse morbus in se alias haud postulat. Rarius contingit, ut inter genuinas nothae simul erumpant, que deinceps ante illarum exsiccationem evanescunt.
Τoti fere generi humano morbilli, acrioris lymphae progenies, aeque solemnes sunt, ac Variolae. Infantihus inprimis destinati sunt, perinde ac hae: contagio quoque in alio S, ac plerumque populariter saeviunt: semel salutatos vix iterum occupant I J. Variolas interdum protinus, ut hae quoque morbillos vicissim subsequntur. Imo uterque morbus interdum
mixtus obserVatur. 1 Cl. Targioni Tozzetti in pluribus recursum observavit, durante epidemia; vid. JOurn. de Medec. par Candelmonde. T. V. p. 73
Pro diversa natura febris , & humorum dispositione,& contagii epide inici genio, morbillos in benignos Rmalignos distinguimuS. Utrumque genus praemittit aliquamdiu , praecursoris instar, lippitudinem humidam , corygam, tussim , Laucitatem, & quandoque etiam haemorrhagiam narium.
108쪽
Atque sub istis catarria is febris demum moderata in
benignis accedit, & tertio circiter die ejus ex toto COrpore maculae rubellae latiores, & plerumque confluentes, ac nonnihil a sperae, & in facie supra cutem elevatae emorescunt. Ubi paullo gravior morbus, nausea vel Vomitus semper sere occurrit. Inde a quinto die usque ad septimum exanthemata rursus impallescunt, & subsident, ac in tenuissimas squamulas solvuntur, subsequente sudore largo universali. In nonnullis vero praeter ordinariam crisin per sudorem & urinam, etiam alvi profluvium & haemorrhagia narium , multaque
Istique benigni morbilli frequentissime absque gravi amictione suos dimittunt, sic, ut permulti ne lecto quidem affigantur , saltem absque omni artis praesidio
convalescant. g. I; I. Diarrhoea non raro primis jam diebus occurrit, exanthematis tamen eruptioni sub decenti regimine haud
adversa IJ. Eadem subsequentibus diebus, aut post
superatam febrem subinde recurrit. In aliis aegris alvus per totum morbum clausa est, omine haud infausto. Narium haemorrhagia solemnior hic est, quam in Variolis, non solu in in primo morbi stadio, sed etiam in vigore. Nonnunquam Vero tam larga est, ut mortem accersat ab. Tussis fere per totum morbum durat, imo etiam Ditra se extendit. Ubi sicca atque vehemens ea fuerit, suffocationem, peripia eum Oniam, aut phthisin minatur. Hanc autem tu si1 in supervenien S di arrhoea optime moderatur & tollit. 1 Vid. .Durnal de Medec. T. V. p. 74. 7S. et) tio manni Med. rat. I t. c. de febre morbili. obf. IV. 3. IJa,
109쪽
f. IS a. Malignitatem diversa symptomata produnt: in tempestiva vel nimis tarda eXanthematum eruptio , aut praematura fuga ; quod tamen utrumque inter cetera malignitatis ligna levissimum , & per se sol tam non ominO- sum Oblervatur latii subsequente delirio ; porro febris poli eruptionem perdurans ; insignis corporis debilitas ;tumor cutis leucophlegmaticus; color macularum fuscus aut pallidus; interspersa alia e Xanthemata ; vel mo billos circa octavum vel nonum diem, quo jam abierunt , demum subsequentia ; atque angina gangraenosa , quae pessimum symptoma, atque jam quarto die mortem inducit. Quam vim autem alia levior & simplex, quae saepe , interdumque populariter accedit, haud
Quo propiores autem a malignitate absunt morbilli, eo proniores sunt in tabem, non minus ac in alia vitia. Successisse enim tum ophthalmias, ulcera corneae , diarrhaeas chronicas exitiales , guttam serenam , ulcera in variis partibus, pleuritides, gangraenam, ObserVationeS
f. IJ J Curatio a generali methodo febrium acutarum non differt. Sanguinis misito utiliter celebratur, si febris vehemens, vel fauces in fiammatae sint. Si febris languet. & eruptio protrahitur ; si stricturis cardialeticis & aliis motibus convulsi vis morbilli lii pati sunt; si iii primo vel altero studio diarrhoea excedit, aut finito morbo pertinaciter cominuat, utiliter dat Uzlaudanum liquidum Sydenhami, vel aliud ex opio medicamentum , aut ipsum optum ci . Pars L
110쪽
Quando vero morbilli regrΡsT , protinus in balneum
calidum aeger demittendus esto; quod cutem emollit,& eXanthemata revocat. Alvi fluxu natura morbillo Sretrocedentes solvit ab Ad vomitum sedandum prodest extractum cascarillae
ex aqua stomachali datum. Verendam suffocationem vapor lenit ex decocto rosmarini & hederae terrestris , in os attractus; aut, si id Non licet, liquor cornu cervi succinatus legitima doli& frequenter propinatus. Utiliter etiam tum Alvus decocto mannato ducitur, & sanguis e vena mittitur. In malignis maxime omnium corte X Peruvianus laudandus est. Ad pertinacem tussim vero relictam non aliud medicamentum estica eius est, quam sulphur antimonii auratum ; quod bis vel ter, interjecto aliquot dierum intervallo, infantibus a grano Uno ad tria, cum duplo sacchari vel magnesita albae exhibetur; & decoctum radicis
chinae aut furfurum triticeorum , melle edulo oratum.
Sin tussis spustica, laudanum liquidum iii auxilium simul vocari debet. i)Vid. Ill. Tralles L. de syis. Seel. II. p. I 4. α tio mann l. c. OG. II. g. IS . Finito morbo, necessarium est, ut aer aliquamdiu adhuc evitetur ; quippe a cujus praematura adrrnitione exitium imminet; praetereaque alVUS aliquoties per intervalla decocto mannato solVatur.