장음표시 사용
111쪽
Iustio morbillorum posset omnino in pestiferis epidemus suum usum hibere. Fri viciscus Η0me eam primo tentavit IJ, & sanguinem per vultiusculum cutis,
quam confluentes maculae oblidebant, gollypio excepit, idque utraque brachio, sine praevia praeparatione , insi-rmavit. Sed post sunt etiam huic scopo saliva aegrotantium , aut ipsorum lacita ma, tempore cras eos hombaceeXcepta , aut squamulae cutis defluentes inservire a).
g. 136 Ρurpura , papula miliaris , Hippocrati simpliciter exanthema dictum I J , vel primarius morbus est , vel
secundarius , h. e. cum alio morbo complicatu S.
Ac prior quidem sic decurrere consuevit. Homo primo inhorrescit, dein in aestum conjicitur , cui algor in ordinate se immiscet. Virium dejectio magna est Dolores capitis , pervigilia deliria, anxietates & striciaturae praecordiorum , suspiria inducentes , praesto sunt. Sitis fere inexplebilis est. Persaepe etiam rheumaticus aliquis dolor in membro aliquo, n latere aut in lumbis hominem assicit; idemque aliquando ipsam febrem duo-hus tribusve diebus antecedit, febreque posthaec erumpente vel decedit vel permanet. In dorso cruribus, ac intestinis singularis sensus punctorius vexat, inque digitis pungitivus aliquis stupor. Conuulsi vi motus haud Idro quoque se immiscent. Interque haec pathemata ac inter ludores, qui statim initio fiunt, nunc demum tertio
112쪽
Ido vel quarto die in dorso, pectore, collo, ac digitorum
interstitiis, interdumque etiam in brachiis & cruribus tantum, Vel in toto corpore pro duent papulae, milii seminis magnitudine, rubrae, circulum rubrum in fundo habentes, vel albae ejusdem clam cute colori S, aut mixtae; quae vesiculae sunt, primo sero limpido , deinde subalbicante, margaritarum colore non dissimili, plenae , Valdeque prurientes & ardentes. Quibus ad cutim propulsiis, ea porro sudore non mediocri & proprium foetorem spargente perfunditur; sumpto mata ipsa vero vel levantur, vel non levantur, sed persiliunt, imo adeo crescunt cum summa aegri pernitie Ρ uitulae sensim incertis diebus explicantur, tandemque die T. 9-
squamularum inflar decidunt, aegris sic ad sanitatem redeuntibus a).
I Luculenter Cous hanc febrem exanthematicam describit EVid. L. II. p. m. 986. ct ante epocham Lipsiensem amet schio descriptam , Diomerbrocchius, Crato , Eiυerius. vid. D. Cph. Lud. Sep. dis'. de purpiaxa, antiq&O morbo. Gotting. IT I. a) Historiam hujus febris enixo studio proposuerunt Dan. Hamilton Tr. de praxeos regulis V febre miliari. Lond. x io. 8. Ciar. Allionius Tr. de miliarium Origine, progressu, natura U curatione. Aug. Taurin i s 8. 8. R Cph.
IIolinarius de miliarium indole V tractatione dissiquissi.
f. 137. Ρectoris cum suspiriis oppressio , vigiliae , & deli-ria , quotiescunque aegri se ad somnum componant, &pulsus frequens, miliaria exanthemata certiis me praesignificant. Mentitur initio saepe purpura anginam, pleuritidem, tussim, coryzam, rheumatismos, conVulsiones, erysipelas,
113쪽
Interdumque sub larva febris intermittentis, inde tantum non semper exitialis , se abscondit. Lingua in nonnullis obsessa est aphthis , in quas reliquiae febris aliquando derivantur. Alvus in aliis adstricta , in aliis soluta est cum intes. tinorum doloribu S. Urina modo naturalem colorem habet ; modo instar aquae pallet, vel sub virescit. Utraque & rubra & alba interdum confluunt I Τumque sparsiam etiam aliquando vesicas pisi, imo nucis juglandis magnitudine, & in ambitu rubra S essor
Purpura mixta febrem semper ardentiorem ostendit. Nonnulli per vices esservescente febre nova eXantheia mala, prioribus exarescentibus, semel vel bis excludunt. Tumque morbus fere non letalis perquatuor vel plures hebdomades trahitur. Qui semel hac febre laborarunt, facile in eam rursus incidunt. In declinatione saepe manus sudore frigido madent. Exanthemata alba, miliaria stricte dicta abs nonnullis, pejorem indolem , quam rubra , semper prae se serunt ; ex communi sere omnium Medicorum c9nsensu.
1 Vid. Andr. Otto n. Meliche di T. de ptirpura alba consuente. Frf. ad Viadr. 17 o. Rubram confluentem notavitili. Stoethius ana. med. l. p. 56. r I id. Priniit. Med. Polon. UOL II. p. 49.
114쪽
In puerperis, quas inprimis purpura infestat inde a tertio, quarto, aut quinto die , Vel serius, lochia plerirumque tunc retinentur, & e m9mmis lac resorbetur , simulque Lepe uterus inflammatione correptu S est. Saepeque jam ante partum in his morbus incipit, cum calore praeternaturali, Brdore internorum , Vel partis alicujus dolore , & cum ma X ima pes oris oppressione ac suspiriis : quae cuncta post partum continuant, pustulis tertio die erumpentibuS.
Sub salubri morbi decursu sanguinis ex utero fluxus revertitur, vel diari hoea in ejus vicem oritur, aut foetidus humor ex vulva profluit.
Symplomatica purpura malignis febribus se addit, exanthematicis, inflammatoriis, intermittentibu S, arthritidi; adeoque tum ipsa quoque malignitatem praese fert. g. I O. Utraque, primaria & symptomatica , rubra & allia, lymphae vitio peculiari spontaneo, sed vix determinando, ortum suum debet; quamquam interdum quoque & immo flerato conclavis aestu , & ltragulis multis,& cardiacis copiose datis in acuta febre extorqueri possit, cui alias non accessisset ib. Per populum subinde grassari solet febris a , ' nona nullis locis ac regionibus magis familiaris est O , maximeque Martio & Aprili mense se monstrat. Nullumque fere exanthema tam facile, quam milia rei regreditur.
115쪽
prelsoS exercet; quae maxime Verenda, si profundi lotaporeS , peripia et monia , deliria, Urina ab initio turbi da, aut pallida, convulsioneS, dphonta , lingi ae tremor, suspiria crebra , paralyses artuum , ludore S largi praecoces, dolor faucium anginodeus, a poplexia, gangraena in parte eX terna, oboriuntur. Leucophlegmaticus tumor plerumque etiam infausto omine observatur. Alia consequentia mala sunt tumores vel abscessus mammarum, fluxus nimius urinae & lochlorum, memoriae defectus, hypochondriaca & hysterica pathemata, tu 1Iis vehemenS, lenta corporiS consumtio cum an orexi a conjuncta.
Contra salubris exitus sperandus est, si respiratio haud oppressa, & moderatus sudor cum pustulis erumpit; sique alvi fluxus , aut diu resis, aut sputa oriuntur, perquae nonnunquam totus morbus solvitur. Etiam
aegri, quo magis somnolenti, eo felicius evadunt. Nec haemorrhagia narium insalubris deprehenditur. Urina pallida saeta ex citri na meticulosam metasta sinsignificat. Albescens vero , & sero laetis similis diuturnitatem morbi plerumque portendit.
1) Ab hoc calido qualicunque regimine purpuram semper excludi, nec unquam sponte ingruere , nostris temporibus demonstrare gestiit docti stimus mentus fiat. medendi P. VIII. c. 3. p. IX. C. 3. p. X. c. cui vero alii docti viri contra dixerunt. Collinus in letire a M. de Men au subet des malases avec eruption I 6;. Di is de miliaribus i 6 l.
116쪽
miliaris. Argentoratum V viciniam insolantis. Argent.1 66. Actor. Helvet. P. II. p. 76. 3) Vid. Allion. l. c. cv. f. 4) Cui tanaen non semper fidendum esse, Cl. Binningenurobservavit. Ac T. -υ. P. Cit.
g. I. Ρurpurae primariae curatio multam molestiam creat medentibus; horumque tentamina Ostendunt, non omnibus aegris eadem remedia prodesse ; ut adeo nec inter se circa illorum effectus consentiant. Quod inprimis de acidis & vesicatoriis valet, quae ab aliis damnari, ab aliis vero praedicari VideaS. Maxime vero omnium prodesse mihi videntur purgantia antiphlogistica, aut saltem clysteres emollientes, diaphoretica fixa, diu retica temperata, nitrum, sBnguinis missiones, & aporemata diluentia atque de mulcentia. Nec ego quidem vesicatoria respuo. In purpura puer purarum alvus quovis vesperi per
aliquot dies pilulis balsamicis Boccheri vel Statilii, ad duodecim vel quindecim grana datis, ducenda est ; quo
vel lochiorum fluxus restituatur , vel vicaria diui rhoea exsuscitetur. Saltem enemata repetiti S ulcibus injicienda sunt. Nec restitante lochiali sanguine venaesectio omitia pendΛ. Purpuram regressam revocant fricationes thoracispum panno laneo . vapore succini ambulo, & lotiones ejus cum aqua calida. Sudores deficientes unico opii grano , pulveri absoriabenti admixtu, restituuntur. Fricationes pectoris modo memoratae etiam ad id valent. Videndum quoque,
annon sanguinis copia minuenda sit s
117쪽
IosContra convulsiones in hac febre pulvis Tunqui liensis proficit. Qui ipse quoque una cum cucurbitulis occipiti assi xis deliria moderatur. Tu morem leucophlegmaticum relictum cathartica &diu retica iterato data minuunt.
f. I 2. Ceterum ignorare non oportet, purpuram rubram
etiam sine febre exsistere , eandemque chronicam esse,& scorbuticam vulgo cognominari. Observatur illa seequenter aestate in adultis succi plenis, ac in sceminis, quibus mensium fluxus cessavit, aut fluor albus incommodat. Eadem etiam subinde febribus intermittentibus pertinacioribus ac lentis accedit, easdemque solvit. In cortice Ρeruviano adversus eam magnum praesidium est. Neque hoc ignorandum est, in puerperarum cute persaepe sudamina copiosissima efflorescere , quae imperitis facile pro purpura imponant ; sed ex defectu symptomatum ipsi propriorum I. 137. haud difficulter ab
Epide mica saepe , militibus in castris maxime insensa febris pete chialis est, quam olim purpuratam puncticularem , & peticularem vocarunt, itemque Hungaricam, Pannonicam , & caurensem: quae summe maligna ubique, ut quae Vis fere malignitatis symptomata, a me
alibi enumerata, in eadem Occurrant.
Eius vero ratio maxime talis est. Multi ante febris eruptionem aliquamdiu imbecillos se sentium ue caput &
118쪽
dorsum iis dolet; ventriculus cibos aversatur; somnus fere nullus est; mens leviter hebeseit; ex alvo in nonnullis putrida descendunt; alii vomunt. Qui bis S perpessis, febre demum acuta comprehenduntur, in die Sexardescente , plerumque tritaeophya I b. Sunt vero etiam , quos febris protinus corripit sine ejusmodi praecurrente molestia ca) Inque hac febre infirmitas increscit, aegri leviter
delirant, perpetuis vigiliis torquentur, urinam rubram emittunt, mox turbidam , in qua multa Vel seculenta aut mucosa desident; at saepe etiam viridem, aut subnigram. Quidam videntur ab ipso morbi principio propter dolorem in latere acutum pleuriti de laborare, &sic medicos fallunt; aliis ille paulo post accedit. In aliis febris sub prima facie benignam mentitur. & propter tussim, quacum invadit, sub larva catarrhalis imponit
medentibus. Die primo, secundo, tertio, quarto, septimo , nono, aut Undecimo in e X trem A cute, circa
collum, ad mammas, in brachiis ῖ femoribus, Haterdumque etiam in universo corpore, nec facie quidem excepta ), maculae erumpunt, Vel rotundae & par Vae, tanquam acu factae & pulicum morsibus similes , vel inaequales & latiores, rubrae, Vel lividae aut nigrae , multae vel rarae , mobiles aut fixae: quae in aliis post triduum evanescunt, in aliis vero diutius & ad finem
morbi, imo etiam superato illo s ), vel post mortem adeo persistunt 6). Febris autem nec quidquam , postquam eae eruperunt, remittit, sed crescit potius. Jamque facies oculique rubent, lingua tremula & aspera, interdumque nigra est, tussis sicca , hactenus moderata, fortius urget, deliria vehementiora fiunt, mens sormi dolosa stupet, manus tremunt, labia oris re siccantur, indece HS corporis nudatio , floccorum aut festucarum collectio animadvertitur, aeger anxie respirat; dumque
haec aliquamdiu perdurarunt, sub faucibus instam malis,
119쪽
convulsionibus, aut phrenitide, extrema corporis inalgescunt, sudorque frigidus ab eodem defluit, aegrique intra viginti dies decedunt, rubro macularum colore in lividum & nigrum converso. Si qui vero ad valetudinem redeant, hi ex alvo multa putrida dimittunt, & persaepe circa nonum diem surdescunt ac soporosi fiunt, & mentis usu na postea recuperant, & tenacia sputa tussi extundunt, saepeque etiam per unum, duos vel complures dies acidulo, foetidoque sudore madent. In quibusdam morbus in febrem intermittentem con- Vertitur ; in aliis rheumatici dolores , aut parotides, bubones, furunculi, abscessus juxta articulos, Vel tumores oede malosi in facie, manibus, aut pedibus Oriuntur. Ipsu febris interdum semel vel his repetit, etiamsi in
tegre ab urinis & sudore judicata 7).
I) Vid. de Men Eat. med. P. V. p. 23. R Strach. L. de morbo ctim PeticlaiS. p. IO I. a) Hanc quidam autores vocant veram , illam spuriam febrem sive ccitiarrhalem petechizantem ; vid. Hos malin Med riat. sis. T. V. p. 226. seq. Sed essentialiter nulla ab altera profecto differt. ν
cum Petechiis , P. II. 27. qui affirmat, nisi in his partibus pete chiae sint, harum etiam nullas in ceteris deprehendi. ι) Ill. de Baen ibi vidit, fiat. med. T. III p. 36. & Uel. Strach. l. c. p. I 8. 87. 97. 121.. Strach l. c. p. 96. 6) Idem L c. p. 174. r) Vid. de Baen L c. T. V. p. a. Strach l. c. p. IOI. IO3.
120쪽
hujus pernitiosae febris multi occurrant, qui eandem quidem febrem, at sine pete chiis, Xperiantur; vicissim inque & nonnullis petechiae sine febre, aliove pravo symptomatae erumpant i ). Ex quo efficitur, febrem a pete chiarum in lasmate omnino non excitari, sed per se exsistere. i) Utrumque saepius visum & adnotatum est a Cel. Strachio
g. Celerior vel tardior pete chiarum exclusio vim morbi nec auget, nec minuit.
Neque pejus illi habent, quorum cutis pluribu S, quam quibus paucioribus obsessa est. Quibus pete chiae sine febre sunt f. I A.), his
nullum periculum inde imminet. Latiores, inaequales, & quasi confluentes maculae morbum multo graviorem, quam parvae & rotundae, faciunt, ex quo fere nemo e Vadit; etiamsi his rariores, R pallidiores sint; in primis ubi narium haemorrhagia accedit ib. i) Vid. Strach l. c. p. 28. I 6 S. f. I 6. Hactenus febrem petechialem , quae morbum per se facit, deline avi. Sciendum vero est, pete chias etiam aliquando tum sporadice, tum populariter, ad alios morbos, pleuritides, dysenteria S, Variolas, morbillos,