De manumissione servorum apud Romanos

101쪽

ἐλαθερουμους itata μάρτυσι τοῖs ἰερςσι , πολιτέας ζωμ Mnhis τυγχα- νειν. Quae sic vertit Valesius: Nam cum ob nimam legumseveritatem, potior libertas , quam civitatem Romanam vocant , etiam volentibus dominis dii iis admodum acquireressur , tres

tulit leges, quibus constituit, ut quicumque in Ecclesiis sub testimonio Iricerdotum libertate donati essent , civitatem Romanam consequerentur. Notandum quod & lex, & SoZomenus dicat fieri id debere ριάρτυσr τρὰ Idem docet Augustinus se . de com. vit. Clerici de Diacono quodam Hipponensi , qui antequam esset clericus, emerat aliquot

102쪽

Apud Romanos. 89 servulos : Hodie , . inquit, illos in conspes tu vestro manumissurus est Epse copalibus gestis. Et lex unica C. Theod. de manum. in Eccles.s. Non tamen omnibus opus erat γco modo suos servos manumittere,

nam Clericis extra Ecclesiam & sine testibus manumittere permisit Constantinus. Lege 2. C. eod. 6ui rei giosa mente in Ecclesiae gremio servis sisti meritam concesserint libertatem, eandem eo jure donasse videantur, quo civitra Romana solemnitatibus decursis, Iari consuevit. Sed hoc dumtaxat his,

qui sub adspectu Antistitum dederint

Placuit relaxari. Clericis autem amplius concedimus , ut cum suis famulis tribuunt libertatem, nonsolam inconspectu Ecclesiae ac religiosi populi , plenum frustum libertatis .concessisse diacantur , verum etiam cum postremo

judicio dederint libertates, seu quibuslibet verbis dari praeceperint: ita ut ex . die publicata libertatis , sine aliquo Imris

103쪽

MO .m Ahsanumissione Serva umris teste, vel interprete competat dire Ita manumissis. Quod tamen speciale beneficium clericorum fuit , reliqui in Ecclesia μά mσι τοῖs ἰερι ι manumittere debebant.

q. Debebant quoque illi qui m

numittebant, servos manumittendos

propria manu ad Ecclesiam ducere, quod probat Augustinus , sermone quinto , ex illis , quos Sirmundi

beneficio habemus. Servum tuum manumittendum manu ducis ad Ec

clesiam , fit silentium , libellus tuus recitatur, aut sit desiderii tui persecutio. Formulam , qua fieri manu

missio in Ecclesia solebat, adderem si mihi libri, ex quibus illa petendae est, ad manus essent, quapropter id in aliud tempus rejicere cogor.

104쪽

CAPUT VI. fugustus alium manumittendi modum instituit, vox Imperator quot modis in hi-soria Romana accipiatur 32. y D mmmissi cives Romani sunt nisi in proprias terras velint reverti.

3. Ut tamen ad civium privilegia S beneficia principum admittantur debent esse in tribu. 4. Lex 3 s. D. de Legatis m. explicata. tiati error. s. Tribus signum libertatis. 2uare in tribu esse debuerint 8 Suetonius explicatur. 6. 2 sin tribis distributi fuerint liberti δ

105쪽

9Δ De J numissione Servorum 1. TTIs tribus modis manumit-

I xondi , per quos liberti facti j ustam libertatem &civitatem Romanam adipiscebantur, unum addidit Caesar Augustus, qui lege lata cavit, ut Imperatoribus fas esset absque censu , vindicta , aut testamento servos suos manumittere,& justam illis libertatem concedere, idque probat Paulus lege Iq. f. I. D. de Manumissionibus Imperator cum servum manumittit, non viniustam imponit, sed cum voluit, si liber is qui manumittitur, ex lege Augusti. Quae lex ut clarius intelligatur, ducendum est vocem Imperatoris trisariam in Romana historia accipi. Vel enim dicitur Imperator cui bellum gerendum populus commisit, vel qui certum numerum hostium des vii , & a militibus Imperator salut tur, denique qui summa rerum pG-titur di de qua differentia fusius agit Casaubonus ad Suetonium in Iulio

106쪽

Apud Romanos. 93 cap. 76. In ultimo significatu vox Imperator in nostra lege accipitur. Ratio quare sine vindictae impositione civem facere manumittendo potes servum Imperator , haec redditur a

Iurisconsultis, quod scilicet princeps nonnullis legibus solutus sit, quibus autem solutus sit vide apud Cujacium

Observat. lib. I . cap. SO.

a. Et hae quidem sunt omnes, quod sciam, species manumissionis, quibus servi manumissi civitatem Romanam obtinebant, nisi vellent in suas urbes reverti, scilicet si bello capti servitutem servivissent. Dionisius Halicamassaeus lib. q. Tυλι τοῖs ἐλοι ἡρουμώοις

Et Tullius manumissos e servitute participes esse jussit seris civitatis ex aequo cum civibus) nisi velint in suas urbes

reverti. Si Vero manerent, erant ciVes Romani. 3. Non

107쪽

9 De Manumissone Servorum 3. Non tamen ut & hoc addam, protinus post manumissionem, quamvis jam ex stricto jure cives Romani essent, ad omnia civium privilegia admittebantur , nec ad principum beneficia , ut congiaria,

Viscerationes, frumentationes, alisque magistratuum liberalitates. Nam non cum ipsa civitate tribum accipiebant , ut patet ex Cicerone pro L. Cornelio Balbo , per totam orati

nem , praecipue Vero haud procul a fine. Ideoque prius in tribus describi debebant, quapropter liber

liores & benigniores patroni late dum libertis tribum emebant, aut

emi subcbant. Quod luculenter docet Scaevola lege 33. D. de Legat.

ID. Patronus liberto statim emi tria

lum petierat, libertus diu moram sub hariae passus est, Ur decedens tardem reliquit clarissimum virum : Ou tum est an tribus aestimatio haereae sus debeatur ' Respondi deberi. Idem quae-

108쪽

Apud Romanos. 9ssivit an ct commoda , ct principales liberalitates quas libertus ex eadem triata usque in diem mori is suae consecu-tm fuisset, si et ea tribus secundum voluntarem patroni sui tunc comparata fuisset : an vero usurae aestimationis h redi ejus debeantur ' Respondb qui quid i e consecutus fuisset, id ad ha- redem suum transimittere. Ubi per liberalitates congiaria intelligenda sunt, docent enim antiquae glossae congiaria in legibus liberalitates appellari ; his Verbis : Congiarium ἰ Κάδοσις νο'μων δἰωρεά. Teste C acio obse vationum lib. Io. cap. 37. Huc pertinci illud Persiti sit. s. Libertate opus est, non hac, qua, ut quisique Velina Publiim emeruit scabiosum tesserula faro

Ubi prius docet in qua tribu lacritille qui emeruit , dcinde quid meruerit.

109쪽

96 IV nsanumissione Servorum dititios referri ait Alciatus Parergωn

lib. I. cap. Ι6. docens cives Romanos id simul cum manumissione cons culos , caeteros Vero id emere debuisse , idque probare Vult CX eo quod Scaevola lege allegata doceat patronum id liberto emisse. Ast labitur vir magnus, loquitur enim in lege illa Scaevola de liberto testamento manumisso directe , & qui protinus civis Romanus fiebat, non enim Latini in tribus civium Romanorum adscribi poterant, quod illa lege factum in liberto docet Scaevola. Deinde si Latini emere tribum posse sent, venale esset jus civitatis Romanae : sed semetipsum confutat Alciatus , scilicet sui immemor , docet namque ex Gajo Latinos ad jus curitatis pervenire potuisse, si iterum

a dominis aut in testamento , aut

vindiciri, vel in Ecclesia manumissi essent. Neque lex allegata ullatenus Alciatum j uvare poterit, cum testa-

110쪽

Apud Romanos. menti factio sit tantum civium Romanorum cum civibus, nec Latinus, cum civis Romanus non sit, qui quam ex testamento capere possit, auctore Gaio Instit. lib. I. tit. 2. f. q. Nam ct Latini, Dedititii nec testamenta condere, nec sibi ex testamento aliorum

s. In tribu autem debebant esse, ut pateret cos liberos esse, quopropter Quintilianus probaturus addiectum non esse servum , dicit eum tribum habere, Declamatione CCCXI. Et Florus indicare volens Apuleum servum esse , ait hominem sine tribusne nomine lib. 3. cap. 16. Rogare hic quis poterit, quare non antea

capere & habere liberalitates principum possint liberti, quam in tribus distributi fiterint 8 Respondeo ideo id necessarium fuisse , quia multi

servos