장음표시 사용
81쪽
Jacobus Curtius: Eadem lex irritas vult esse bbertates , quae a minore via ginti annispraestantur: nulloque id odio, sed favore potius manumittentium, noverat enim eos qui eam aetatem agunt, facile. circumveniri , servulorumque
bland entis 2 adulationibus capi, O ita facultates suas diminuere. 2o. Hanc legem etiamsi quadam tenus justam abrogavit nihilominus ex parte Iustinianus, nam quod lex Itala Sentia prohibebat testamento ante annum Vicesimum manumittere , ille reduxit ad annum decimum septimum impletum , & decimum octavum inchoatum , inductus his rationibus quas reddit 3.7. Instit. d.t.
Cum ergo certus modus manumittenta, minoribus viginti annis dominis per D-gem e liam Sentiam constituitus esset
82쪽
eveniebat, ut quatuordecim annos
expleverat, licet testa menta sacere legataque relinquere posset: tamen si adhuc minor esset viginti annis , libertatem servo dare non posset. Uuod non mrat ferendum: nam cui totorum suorum bonorum in testamento di positio data erat , quare non similiter ei quemadmodum alii res; ita de servis juis
in ultima voluntate disponere, quemadmodum volserit, permittimus, ut
9 libertatem iis possit praestare ' Sed
quum ubertas inaestimabilis ressit, repropter hoc ante vigesimum aetatis amnum antiquitas libertatem servo dare prohibebat: ideo nos mediam quodammodo eligentes viam , non aliter minori viginti annis libertatem in testamento
dare servo suo concedimus, nisi decimum septimum annum impleverit, ct deciamum otitavum attigerit. Rusque
83쪽
o De Manumissione Servorum desumptae ex lege AElia Sentia, quod scilicet lubrica etiamnum s1nt istius aetatis ingenia & judicia, his verbis:
uuum enim antiquitas hujusmodi aetari, er pro aliis postulare concesserit: cur non etia ui judiciistabilitas ita eos avi juvare credatur, ut ad libertatem dandam servissuis possint pervenire. dicit septemdecim annorum concessum pro aliis postulare, adeo Verum est , ut notum sit omnibus qui vel a limine JCtos salutaverunt, nec in civilibus id tantum obtinuit, sed & militaribus in rebus. Gellius Noctium Atticarum lib. IO. cap. 28. C. Tubero Historiarum primo scri tServium TFilium , Regem populi Romani , quum illas quinque classes juniorum censusfaciendi gratia institueret, pueros esse existim se, qui minores essent annis septemdecim: atque inde alanno septimodecimo, quod idoneos jam esse Reipublica arbitraretur , milites
84쪽
Imperator legi 2Eliae Sentiae aliquid sustulisse, sed totum hoc caput postea delevit & irritum reddidit, permittens ut omnis dominus, quo tempore testamenti condendi jus h beret , scilicet anno decimoquarto, etiam servos quos vellet, testamento manumittere posset. Quod patet exf. 3. Inst. de Liberi. Ubi omnes ibbertos nullo nec aetatis manumissi, nec domini mannmittentis , nec in man
migmnis modo discrimine habito cives Romanos fieri vult. Clarius docet
idem hoc Novella I99. cap. 2. Et hoc quoque praesenti constitution incimus: ut licentia sit minoribus in ipso tempore, quo licet iis testari de alia substantia , etiam servos suos in ultimis voluntatia
μου manumittere, nullo iis aetatis imp
dimento faciendo: sed vacante lege quae hac primitin prohibebat. . 22. Huc usque de lege AElia Se tia, erat praeterea & alia , quae nu-
85쪽
mento praescribebat, scilicet Fusia Caninia, de qua priusquam aliquid dicamus, a quo lata, & unde dicta sit, explicabimus. Legem itaque hanc quidam Furiam quidam Fusiam
Caniniam Vocant. Fusiam Vocant vulgares Institutionum editiones, &Paulus Sententiarum lib. q. cap. Iq. Furiam vocant Ulpianus fragm. tit.
1. f. 24. &Theophilus in paraphrasi Institutionum: sed sive Furiam sive
Fusiam vocemus hanc legem , non multum in eo situm erit. Nam R lutera sero apud Romanos inventa est,& auctorem inventoremque habet Appium Claudium Caecum, teste
Pomponio in lege a. f. 36. de O. I.
Ideo Romani saepius has literas confuderunt , & pro R litera quae prius nota fuit, usi sint. Festus:
R pro S Atera antiqui sepe posiverunt, ut maj bus, me istas, las u sis, pro majori , melioribus , laribus,
86쪽
Apud Romanos. 73feriis. Cum hoc convenit Quintilianus Institutionum Oratoriarum
lib. I. cap. q. Nam ct nisi ct Fusii
in Valerios Furiosque venerunt, ita arbos, labos, vapos etiam ct clamos. Et oportuno Livius lib. S. cap. q.
Furios Fusios scripsere quidam, id admoneo , nequis immutationem ipserum virorum esse, quae nomin m est, putet. Sive igitur Furiam Caniniam sive Fusiam Caniniam InterpreteS Vocent, perinde erit. 23. Latam hanc legem anno V.C. IDCC LIII. Fusio Galeno & C.
Caninio Gallo Consulibus volunt Contius, Giphanius, Homannus dicuntque hoc constare ex fastis Capitolinis : qui tamen ut a Stephano Pighio editi sunt , eo anno nullum
hoc nomine Consulem exhibent. Quapropter Vereor ne haec lex eo a no lata non sit, & malo assentiri R. se- Vardo, qui Conjectaneorum lib. 2. cap. I. probat si non verum, saltem D Vero
87쪽
74 TV Manumissisne Servorum vero osse proximum, ut haec lex lata
sit anno V. C. IDCCVI. Fusia Caleno & P. Vatinio Consulibus, &inde Fusiam diciam vult, relatam a tem temporibus Augusti, reserente C. Caninio Gallo Cos. anno V. C. II CCLI. & inde dictam Fusam Caniniam, eadem ratione, qua lex P
pia Poppaea, dicta est lex Iulia.
14. Lex illa certum numerum se vorum testamento manumittendorum definiebat, quem nUmerum resert Ulpianus fragm. tit. 1. 3. 2q. Lex Fufia Caninia jubet testamento ex tribus
non plures quam duos manumitti: π ue ad decem dimidiam partem -- numittere concedit: a decem usi ue ad triginta , tertiam partem , ut tamen adhuc quinque manumittere liceat, aeque ut ex priori numero; a tringinta inque ad centum, quartam partem, reque ut decem ex priori numero manumitti pose m : a centum usque ad quingentos, partem quinitam, similiter ut ex ant cedenti
88쪽
Apud Romanos. 7 7 cedenti numero viginti quinque possint liberi fieri. Paulo distinctius atque clarius haec resert Paulus Sententiarum lib.q. cap. Iq. Lege Fufia Caninia
cavetur, ut certus servorum numerus
testamento manumittatur, Abductu igitur duobus usque ad decem pars diamidia a x usique ad XXX pars tertia, a XXX usque ad centum pars quarta, a C usique ad ID pars quinta. Distinctissime & quo nihil clarius esse otest, tradit id Cajus Institution umlib. I. tit. q. loquens de lege Fusia Caninia : Constitutem est , inquit,
quantum servorum numerum iasi quan
ta famisia liceat manumitti, hoc ordine: ut A quis duo servos habeat , ambos manumittere possit. Qui vero tres, duos testamento manumittat. um quatuor , similiter duos. Oui sex, tres. Qui orito, Matuor, qui decem, quinque. Qui undecim, duodecim , tredecim , quatuordecim , quiderem,
sedecim , septem S decem , similiter
89쪽
76 De Manumissione Servorum quinque. Oui decem es: octo , sex.
Et ita ab hoc numero usque ad triginta, tertiam partem manumittere liceat. Omamplius quam triginta habuerit, usique ad centum, quartam partem de numero servorum manumittere potest. Oui vero plures quam centum habuerit, quintam partem manumittere potest. 23. Contingit autem saepe ut locupletiores ingentem habeant familiam , qualis Pedanius Costa cui quadringentos servos tribuit Tacitus Ann. lib. I . Qualis Caecilius quidam Isidorus, cui quinquies mille tribuit Plinius. Sed hae familiae mediocres fuerunt. Quid dicemus de familia Larcntii cujusdam , cui Viginti millia servorum tribuit Athenaeus lib. 6. cap. 7. quapropter cum exercitu hujusmodi familias comparat Seneca de Tranquillitate cap. 8. Felicioremne tu, inquit, Demetrium Pompejanum vocas, quem non puduit
locupletiorem esse Pompejo ' numerus illi
90쪽
Apud Romanos. 77 illi quotidie fervorum velut Imperatori
exercitus referebatur. Fidem vero
excedit quod resert Petronius in frag. Tragurino : Familiae vero babael babae lnon mehercules puto decimam partem esse, quae dominum suum novit. Quadrat huic quod ait Seneca pater COntroversiarum lib. 9. Non me delentant ignoti domino servorum greges, ne somnantia laxi juris ergastulae. Ubi lego laxi ruris ergastula. Quare merito indignatur Tacitus servos multo superare ingenuos numero Ann. lib. q.
cap. 27. Sed si omnia ingentium familiarum exempla recenserem , dies deficeret, quapropter, cum hoc mei instituti hic non sit, haec mi
26. Si autem ut dixi, ex tanta familia quinta pars manumitti posset, eveniret saepe ut ex tali familia, dominus in testamento, duo vel tria, imo & quatuor millia manumitteret,