De manumissione servorum apud Romanos

91쪽

78 De Manumissione Semorumne seret, ei periculo occurrere Volens 'legislator, cavit, ne plures centum ex quaque familia, licet maxima, intestamento manumitti possent. testibus Ulpiano, Paulo, & G. o locis

supra citatis. Ideoque ne Caniniam videretur transire Tacitus Imperator,

non ultra centum manumisit, ut

testatur Vopiscus in ejus Vita cap. ΙΙ.27. Sciendum autem est , si dominus quosdam inter vivos manumiserit, non computari eos inter illos, quos testamento liberos testator esse

voluit, auctore Gaio Inst. lib. r. tu. q. f. ultimo. Sciendum praeterea legem hanc Fusam Caniniam favore libertatis , & quo plures manumitti

possent, permittere, ut quoties numerus servorum propter legem hanc ineundus foret,sugitivi quoque computentur. Paulus Sententiarum lib.

q. tit. Iq. f. 3. Vult quoque haec lex ut servi nominatim in testamento manumittantur , Ulpianus dicto tu

92쪽

Apud Romanos. rulo , f. 23. quapropter si non nominatim, sed confuse & velut in circulo scripti sint, nec possit cognosci uter prior aut posterior scriptus sit, omnes servi manebunt, teste G olast. d. t. f. a. Si autem plures definito supra numero manumittantur, priores, quo ad numerus completui

erit, liberi erunt. Gajus ibidem. 28. Hanc legem velut invidam &liberiatos impedientem sustulit Iustunianus, Institui. de Lege Fusa C ninia tollenda: Lege, inquit, Fusia

Caninia certus modin constitutus in se vis testamento manumittendis r quam

quasi libertates impedientem , ct quodammodo invidam, tollendam esse cem

fulmin: quum satis fuerit inhumanum vivos quidem sicentiam habere totam suam familiam libertate donare, orialia causa impediat libertatem , m nentibus autem hujusenodi licentiam

adimere. Constitutio illa Iustiniani exstat in lege unica C. eoa. PriuSD 4 autem

93쪽

8o De Ara Usione Servorum autem quam legem hanc transeam,

non possium , quin addam lepidum dilirium Accursit, qui in glossis ad

hunc locum putat legem hanc Caniniam dictam esse a cane, eo quod ii Iam, invidam dicat. Imperator, &quod nullum repereatur animal magis invidum cane. 29. Cogitanti autem mihi, quaenam sint rationes quare manumissio inter mortuos pluribus impediatur legibus, manumissio vero inter Vibvos nullis, duae sese offerunt. Prior est, quod morientes soleant esse liberaliores , ut qui post: mortem nullis servis indigeant, ideoque plures

testamento manumittant. Posterior

est, quod veteres Romani admodum sumptuosi fuerint in funcribus suis,

de maximum duxerint honorem quam plurimos libertos exequiaS comitantes habere, ideoque plures eum in finem manumiserint. Libertos autem lanus comitari solitos videre est

94쪽

rentium Culleonem adeo amicum Comneliae familiae fuisse , ut pileatus, Acut in triumpho iverat , in funere quoquo ante lectum Scipionis iverit. Erat autem a Scipione hic Terentius redemptus, taeoque ipsum omni vita, ut dignum erat, libertatis auctorem eo tit. Testi eodem Livio lib. 3o. in sine Clarius idem docet Iustinianus lege unica f. s. C. de Lat. liberi. top. Sed st qui domini funus pileati antec dunt ; vel in ipse lectulo stantes cadaver ventilare viiantur , si hoc ex voluntate fiat vel testatoris, vel .areuis : flant cives Romani. Meminit ejus quoque ritus Dionysius Halicarnassaeus lib. q. his verbis: ἐγωγ ουν TMραρροι

95쪽

li De Mammissione Servorum Hoc est: Equidem scio quosdam, qui

testamento omnes suos servos manu inserunt, ut post mortem boni audirent, ct multi lectulos eorum ferales prosequorentur pileati. Ubi Dionysius dicit liberios prosequi, Livius vero & J stinianus praeire. Sed sive praeiv rint , sive secuti fuerint, perinde erit, quum constet multos ideo totam suam familiam manumisisse. 3o. Et haec de manumissione per testamentum facta, atque ita de triubus manumissionis speciebus, per quas justa, id est, legitima libertas libera Republica acquirebatur. Umde Cicero, quum scire vellet an liber quis sit, a partium vel specierum enumeratione argumentatur in Topicis: Si neque censes, neque vindicta, neque testamento liber factin est , non est liber, neque es ulla earum rerum, non igitur est liber. Quia autem tribus manumissionis modis justa libbertas acquirebatur , ideo tres li

96쪽

Apud Romanor. 8, bertates dixit Plautus Casina act. 2 sic. 8. vers 68. Tribuου non conduci pos*m libertatibus Ouin ego illis hodie comparem mm

num malum.

Atque eo sensu triplicem libertatem dixit Ausonius in Grypho Vers. 61. Triplex libertas capitisique minutio triplex. Quamquam & ille versus de triplici libertate, scilicet justa, Latina, &Dedititia accipi possit, uti recte olim observavit Alciatus Parergωn lib. Io. cap. 7. qaamvis & idem eodem capite erret, cum putat versum Plauti allo gatum eodem sensu capi posse, nam Plautus multo ante vixit, quam in usu esse caepit libertas Latina ac Dedititia.

97쪽

I. Umanumissis quae in Ecclesia fit in cujus locum huccesserit Τ Σ. Instituta a Constantino. Nicephorus N So-

momenus conciliati cum lege 1. C. de his qui in Ecclesia manumittuntur. Manumis

so in Ecclesia debet feri

χαρτοσι το ς 3. Clerici

tamen ptisunt sue testimonio Antistitum manumittere. . Qui in Ecclesia manumittunt servos sum dextra in Ecclesiam ducunt.

I. Ppressa Republica & cog I mitiis e Campo translatiS exolevit mos manumit tendi percensum, cui postea succcs sitinanumissio quae in Ecclesia fiebat, ideo

98쪽

Apud Romanos. 8sideo Gaius Institutionum lib. I. tit.2. f. I. Cives, inquit, Romam stant, qui his tribuου modis, idest, testamento, aut in Ecclesia', aut ante Consulem

fuerint manumissi. PonenS man

missionem quae in Ecclesia fit, loco ejus quae olim ceni fiebat. Verum haec genuina Gaii non esse , sed Mniani, qui cum Gaius censu scripserat, in Ecclesia substituit, docet Oiselius ad G iloc. cit. Jus inianus f. I.

Instit. de Liberi. Agultis autem modis manumissio procedit , aut enim ex sese cris constitutionibus in sacrosanctis E clesiis , aut vindicta , aut per test mentum , &c. Certe ' successisse in locum manumissionis per censum factae, patet ex lege 2. C. de His qui in in Eccles. manum. ita lex: Cui rei giosa mente in Ecclesiae gremio servis suis meritam concesserint libertatem, eandem eo jure donasse videantur, qu' civita3 Romana solemnitatibus decμrsis dari consuevit. Sed hoc dumtaxat his

99쪽

8 De Aganumissone Servorum quisub aspectu Antistitum dederint, placuit relaxari. Ubi per flemnit res decursas nihil aliud significat quam

comitiorum & census morem obsoletum. Ut observavit jam antea HON

2. Manumissionem hanc instit tam a Constantino auctores tradunt, eo quod solius Constantini nomine de ea in legibus aliquid cautum sit. Docet idem Nicephorus hist. Ecclesiasticae lib. 7. cap. I 6. & Interpres historiae tripertitae lib. I. cap. 9. in fine. Contrarium tamen docere vid tur lex I. C. de His qui in Eccles. manum. Ubi Constantinus hoc modo loquens introducitur: Pam dudum placuit, ut in Ecclesia Catholica libemtatem domini suis famulis praestare pos,int, fisub adspectu plebis, adsistentia

μου Christianorum antistitita, id faciant : ut propter fasti memoriam interponatur vice actorum qualiscunque

Ariptura , in qua ipsi vice testium Agnent

100쪽

Apud Romanos.

Agnent unde a vobis quoque lyis non immerito danda st relinquendae sunt libertates , quo quiseque vestrum patito voluerit , dummodo vestrae voluntatis appareat evidens testimonium. In qua lege verba jam dudum placuit ostendunt non primo institutam eam manumissionis speciem a Constantino, qui ipse ita loquitur, docent tamen

id auctores supra citati. Quid ergo dicendum ' Nihil nisi quod aut Co

stantinus ante quam legem hanc se ' ret, consultus per epistolam responderit id fieri licere, nam quod Pri ceps consultus per epistolam decrevit, legis vigorem habet. f. 6. Instit. deI. N. G. & Civili. Aut eum plures leges tulisse , quod probabilius est,

praesertim quum Sozomenus tradat eum tres leges de illa manumissione tulisse. Verba ejus addam , quOniam non omnibus semper tales a ctores ad manus sunt. Ita loquitur

Sozomenus historiae Ecclesiasticae Edi