장음표시 사용
161쪽
rso Prael. ad Insit.Jusitu. Lib.I. Tit. II. aut civis desinit pupillus esse: post alterutram igitur tutelae subesse nequit. Per minimam vero al.
terius patriae potestati subjicitur h. I I. inst. de adope. Qui vero patris potestati subest , tutelae subesse non potest. Ita de capitis deminutione pupilli receptum jus Romae fuit. Quod ad tutorem tamen , tutelam quidem in eo finiri placuit, si maxima , aut media capitis deminutione foret asse., ctus: per minimam vero capitis deminutionem legitimam tantum tutelam ex jure veteri amittebat tutor; dativam, aut testamentariam retinebat d. g. 4. h. t. Uerum jure novissimo per minimam capiris deminutionem plerumque tutor ne legitimam quidem tutelam amittit. Nimirum jus agnatimnis, & cognationis aequavit Iustinianus novell. II 8. Post minimam capitis deminutionem jus cognationis plerumque retinetur . Post eam igitur tutor jure cognationis adhuc tutelam geret.
ΙΙΙ. Hactenus de finiendae tutelae modis, qui 'ex pupilli, aut tutoris persona originem suam agno scunt . Sunt & finiendae tutelae modi, qui neque ex pupillo , neque ex tutore manant , sed aliis
. ex causis oriuntur. EO pertinet temporis, aut conditionis adventus, si ad certum tempus, aut con- 'ditionem usque constitutus fuerit testamento tutor. Si enim ad certum tempus , aut conditionem ULque scriptus quis si testamento tutor , per temporis, aut conditionis adventum statim tutela perimitur g. 2. i4. h. t. Sed, his omissis, pauca de actionibus videamus , quae , finita tutela, pupillo
competunt: id enim argumentum perperam in in stitutionibus a Triboniano fuit omissiim. IV. Principio satis constat, per tutelae gestimnem inter tutorem, & pupillum quemdam quasi
162쪽
Quibus modis tutela finitur . I 6 IContractum iniri, quo & pupillo tutor,& vicissimilatori pupillus obligatur 3.a. infr. de obligar. quae se quos. contri nas. Quae autem actio pupillo dat cir , per excellentiam tutelae dicitur : eadem cure-ecta vocatur, quia principalis. Nam in gestionetia telae pupillo tutor principaliter obligatur. Quae vero aesto adversus pupillum ipsum potest tutori Competere, contraria tutelae dicitur, quia contra, seu vicissim in pupillum datur. AEquitas scilicet suasit, ne ossicium damnosum tutori foret. Proinde si quid de suo tutor pro pupillo solveret, indemnitatis sise consequendae gratia ei quoque actionem accommodavit edicto Praetor L i. princi de contr. ivt. action. Utraque autem actio, finita tandem tutela , potest institui I. I. ε 3. Is de contrar. tute . oe L 4. F. de tutel. oe ration. di-μab. Si igitur impubes adversus tutorem actione tutelae ageret , actionem ei denegabat edicto Praetor d. l. . f. de tui. . ration. distras. Neque enim tutum pupillo fuisset, si adversus eum judicio age. xet , cujus adhuc sub potestate foret. Hinc quamvis gestionis tempore aliae actiones adversus tutorem pupillo competant, eas intermedio tutelae tempore instituere nequit L Io. F. eod. Tutelae autem actione directa conventus a pupillo tutor non sinium res in inventario descriptas ei restituere compellitur, sed & damnum sarcire debet, seu illud committendo, seu Omittendo fuerit illatum l. r. rrine. F. eod. V. Praeter tutelae directam actionem quoque de rationibus distrahendis adversus tutorem adolescens instituere poterat, ut passim ostendunt veterum jurisconsultorum fragmenta sub titulo F. de rute .s ration. distrab. Iuris tamen interpretes dissem m.L L tire
163쪽
rsa Pres. ad Insiit.justin. Lib.L. t. XXII. tire video, cur actio isthaec ita sit appellata, &quo tandem casu ea pupillo competat. Ea in re Bynkeruehoekium sequi lubet obfervat. iur. Abr.5.c: 8. Is recte quidem observat, in ea a ione rationes pro ipso pupilli patrimonio accipi oportere. S.epe enim Jurit consulti patrimonium rationes appellant . Instar omnium esto Paulus in l. 43. F. de admin. ta' peric. tui. ubi rationem pupillarem
pro patrimonio pupilli dixit. Actionem igitur de rationibus distrahendis ita Bynkersti hius dictam
ex illimat, quasi de rationibus distractis. Distra. here autem rationes Bynkershoekioe est , pupilla. rem substantiam auferre, intercipere Ejus dictio nis interpretem ipsum Ulpianum profert in I. I. 22. f. de tutel. ration. distrab. Ibi enim ea actione dicitur conveniri tutor, qui rem pupillarem abstulerit. Si verum id fuerit, conventus videtur hac actione tutor, qui dolo malo res pu- pilii intercepisset. Actione autem de rationibus distrahendis duplum consequitur a tutore pupillus
d. l. I. cod. Duplum tamen non totum
hic poena est. In duplo enim continetur & illud, quod dolo tutoris ablatum pupillo fuerit. At vero si furandi animo interceperit res pupilli tutor, furi i etiam actione conveniri poterit t. a. h. I. d. eod. Sed ea de re plura desino. In Regno enim
directa tantum actione tutelae tutores conveniri solent. Ea autem actione tutores etiam conveniri poterunt, quibus rationum reddendarum necessitatem remiserit testamento testator. Rationum enim
necessitate a testatore remissa, scrupulosa tantum earum redditio , di culpae practatio remissa videtur , neutiquam vero dolus in gestione committi solitus l. s. 7. d. dia admin. 2' pyrici tui. G'
164쪽
suibus modis tutela fuitur. 16ῖ
VI. Quicumque autem tutorum fit numer US, tutelae causa est individua. Quapropter seu unus, seu plures tutelam gesserint, commune omnium
est periculum,& singuli tenentur in solidum l. 33. priue. β. de admin. oe perici tui. Quod si inter contutores divisa fuerit administratio , intei est quidem, num privatim inter ipsos administrationis divi sio facta suerit, an testatoris jussu, aut magistratus imperio . Si privatim contutores inter te tutelae gestionem diviserint, perinde in solidum tenentur omnes, ac si indivisa inter ipsos suis et tutelae gestio. Sin testatoris jussu, aut magistratus imperio administratio divisa fuerit, quisque ex sua
tantum gestione conveniri poterit t. a. C. de divid. tutel. Proinde si ex pluribus tutoribus ipse testator destinarit, quis gerere debeat, ob ejus gestionem reliqui contutores conveniri nequeunt: qua quidem in specie reliquos contutores honorarios
Ulpianus appellat in l. 3. r. V. de admin. oeperi . tui. Cave tamen, existimes, tutores honorarios ab omni prorsus periculo immunes esse. Itenim tutorem gerentem perpetuo observare debent, ab eo rationes frequenter exigere sollicite quoque curare , quo modo versetur in gellione tutor. Si igitur aut sero, aut numquam geliorem suspectum fecerint, ipsi tutores honorarii recte convenientur d. l. 3. 2. δε admiu. π peric. tui. VII. At vero licet tutelae causa inter contutores plerumque sit individua quaedam tamen exceptiones sunt in jure proditae, quibus oppositis, tutores aut ipsi primum conveniri nequeunt, aut in solidum actionem eludunt. Primo igitur si jussu testator is uni demandata fuerit administratio, con-
165쪽
x Prael. ad Insic Iusem. Lib. I. Tit. XII.
entus ante gestorem tutor honorarius ordinis exisceptione tueri se potest . Ea autem si fuerit opposta, honorarius conveniri nequit, nisi prius tutoris ordinarii facultates fuerint excussae l. g. g. 2. F. de admin. Ο perae. tui. Deinde si tutelam ges-1 erint contutores omnes, ab eo, qui convenitur
in solidum, divisionis exceptio opponi potest . Si 1actum id suerit, inter contutores fide jusserum exemplo pro virilibus portionibus altio dividetur l. I. o. f. de tui. o ration. distrab. Quod si
his beneficiis nolit, aut nequeat uti tutor conventus in selidum, ei saltem denegari nequit cedendarum actionum exceptio. Per eam vero in solidum conventus tutor ab adolescente petet, ut Iihi cedantiar actiones, quae adversus ceteros contutores minori competunt l. a. C. de divid. tutet. Ita actionibus ab adolescente cessis, tutor, qui talidum solvit, ceteros contutores convenire poterit
pro rata singulos. Id aequitas ipsa suasit. Proinde licet quispiam actiones libi cedi neglexerit, utiles tamen asiones adversus contutores instituere non prohibetur l. I. f. I . ff. de tutet. oe ration. distras . Id ipsum tamen intellige , modo ne quid ex communi tutorum dolo praestitum pupillo fuerit. Eo enim casu qui solidum selvit, viriles portiones a reliquis frustra petet: neque enim jus agnoscit lacietatem ex maleficio d. l. I. q. I . F. cod.
166쪽
MUltiplex curatorum genus occurrit in jure
civili. Alii enim rebus unice dantur , &nullo cum personae respectu constituuntur. Alii principaliter rebus & ipsi dantur , per accessionem . tamen personarum quoque curationem accipiunt. Prioris' sunt generis curatores, qui jacenti heredi tali constituuntur, aut divendendis eorum bonis, qui foro cesserunt l. r. I. π t. s. d. de curat. lon. dand. Posterioris sunt generis, qui res eorum administrare jubentur, qui per se res suas administrare nequeunt. Postremum hoc tantum curatorum genus in institutionibus Tribonianus exhibet. Ejusmodi autem curatores aut propter aetatis infirmitatem , aut propter animi eorporisve vitium dari solent. Propter aetatis infirmitatem curatores dantur minoribus viginti quinque annis; propter animi, corporisve vitium curatores dantur furiosis, prodigis, mutis, surdis , ac perpetuo morbo laborantibus . De singulis pro instituto videndum. Il. - Quod igitur ad curatores minorum viginti quinque annis, in vetustissimo Romanorum jure nusquam eorum mentio. Nam post expletum tutelae tempus necessarium non censuere Decemviri, .ut adolescentes alienae curationi subessent .i Primo enim si cui liberi hebetiores essent , liberum eierat, eorum tutelam ultra pubertatem extendere . Io I. a. f. de condit. oe' demonserat. Dein-
167쪽
165 Prael. ad distici rin. Lib.I. Tit. XXIII. de in veteri lanmitu uine morum adolescentuli aut ruri defatigabant lascivientem aetatem, aut sub tribunorum severiori custodia in bellicis laboribus se
exercebant, aut jurisconsultis,& oratoribus se applicabant. Enimvero, corruptis Romanorum moribus , non desuerunt, qui ex adolescentum imperitia lucrum captarent. Ita curatores institui oportebat , qui minorum infirmitati consulerent. Mino. rum tamen curatoribus instituendis maximum im. pedimentum aderat. Nimirum in duodecim tabulis , ut infra liquebit, suriositantum, ac prodigi curatoribus subeste sunt jussi. Ita furoris , aut prodigalitatis infamia quaedam redire videbatur in
adolescentes, si eis curatores constituti forent. Nequis igitur ea ignominia afficeretur invitus , ita scenam instrui oportebat, ut sponte sua minores curatores exposcerent. Id ipsum primum lege Lae. toria , deinde Antonini constitutione factum pa
III. Primo igitur lege Laetoria petentibus tantum adolescentibus curatores dari coeperunt. De
ejus legis latore in tanta literarum luce non liquet hodie, Illud constat, legem Laetoriam inter - antiquissimas referri oportere. Ejus sane meminit ipse Plautus in pseud. act. i. fc.3. Ibi lex isthaec
quinavicennaria dicitur , quia minorum aetatem ad annum usque vicesimum quintum ea definivit,
Lex eadem plebiscitum sortasse fuit. Id ex eo conjectare licet, quod, ut plebiscita reliqua, unius Laetorii nomine designata fuit. Utcumque id erit,
tria potissimum capita lex Laetoria complexa vi. detur. In ea scilicet primo minorum aetas ad annum usque vicesimum quintum suit extensa princ. h. t. Deinde minoribus, si peterent, cum causae
168쪽
cognitione curatores dare jussias est Praetor Capi- ω l. in vit. Marc. Quapropter ex lege Laetoria ad curatorem impetrandum satis quidem haud erat, ut eum adolescens a Praetore peteret; justa etiam petitionis causa alleganda per minorem erat: si ea deesset, curatores denegabantur. Cons. Schulting. in cnam ari pandect. libr. 4. tit. 4. q. q. Eadem lege denique minoribus alieno dolo circumventis restitutio in integrum promissa fuit. Verum ultra processit edicto Praetor. Nam adolescentibus restitutionem promisit non solum , si dolo adversarii circumscripti esserit, verum etiam si quocumque modo ob aetatis infirmitatem laesi fuissent, eoque beneficio res digna esset l. i. kr I. ff. de minor. Ubde Noodi in comment. pandect. libr. q. tit. 4.IU. At vero lata lege Laetoria, adolescentibus satis prospectum non suit. Ea scilicet, redditis tandem caulis, curatores minoribus dari jussit. Est causae ab adolescentum simplicitate, imperitia repetendae erant. Cum vero vix quisquam imperitiam suam coram Praetore profiteri vellet, rarissimi olim adolescentes curatorem accipiebant: Utilius igitur adolescentibus videbatur , si in curatoribus petendis cause cognitio remitteretur . Ita enim sperari poterat, adolescentes necessitate solii. tos imperitiae suae publice profitendae curatores fa cilius petituros. Quapropter optime consuluit adolescentibus Marcus Antoninus: ipsis enim concessest, ut, si vellent , sine cognitione cauis curatores acciperent. Rem ita narrat Capitolinus in
Marc. De curatoribus. vero, ctim ante nouuis ex
lege Laetoria, vel propter lociυiam, vel de n-xiam darentur , ita fatisit, ut omnes adulti curatores acciperent, non redditis causis . Falluntur
169쪽
I53 Prael. ad Infiit. Iustin. Lib.I. Tit. X III. igitur, qui post eam Antonini confli tutionem exi.
stimant, adolescentes omnes etiam nolentes curatorem accipere oportuisse Nam non aliud ab Amtonino cautum, quam ut sine redditione causae minores curatorem acciperent volentes tamen . ConfHei necc. in antiquit. Romau. h. t. 8.U. Porro ab Antonino ad Iustinianum usque non alia lex lata fuit, quae de curatoribus minori constituendis caverit. Inde autem liquet, ex regu lis Romani juris adolescentibus.invitis curatores numquam fuisse datos. Perperam igitur interpretes Tribonianum accusant , quasi fallo scripserit, adolescentes invitos non accipere curatores 2. h. t. Id enim & cum Antonini constitutione convenit , & a jurisconsultis, qui post Antoninum vixerunt, pluries inculcatur. Inllar omnium esse queat Papinianus in I. 13. 2. F. de tutor. σcurat. dat. Nam aperte ibi jurisconsultus edicit, desiderantibus tandem adolescentibus curatores dari solere. Obliqua via quidem factum tradit Hei-
neccius, ut minores omnes curatorem petere cogerentur antiquit. Roman. b. tir. g. ς. ibi enim docuit, ex constitutione Antonini rerum suarum administrationem non prius adolescentibus fuisse concessam, quam curatores a Praetore peterent. Id tamen ex cerebro suo sbi fingit He in eccius, neque ullo veterum monumento probari potest. Stet illud igitur ex jure novissimo, adolescentes tantum ob litem necessitate juris curatorem accipere d. a. b. t. extra litis casum nusquam accipere curatorem invitos. Uerum apud nos ex vetullissimis Regni moribus inter minores, & pupillos vix quicquam interest. In Regno igitur in Viti adolescentes curatorem accipiunt. Minor autem aetas
170쪽
De curatoribus . 169in Regno ad annum decimum octavum usque consectum extenditur. Conf. ius Regn. libr. I. rinst. g. I. Ceterum ex regulis Romani juris curator tam
tum a magistratibus dari potest. Si tamen testamento datus is fuerit, decreto a magistratibus com firmari debet f. a. h. t. Sed, his omissis, de cinratoribus videamus, qui propter animi vitium con
VI. Propter animi vitium furiosis, ac prodigis
curatores dantur, 3. 4. h. t. Ejusmodi curatores antiquissimi sunt in jure civili. Nam ipsi Decemviri furiosos , ac prodigos curatoribus subesse jussim
runt. Iure autem Decemvirali furiosorum, prodigorumve curatio tutelarum exemplo agnatis, ac
gentilibus deserri jubebatur. Ita enim cavere Decemviri . Ss furiosus, aut prodigus exi ut , at ei custos nec esciis, agnatorum, gentiliumque in eo, pecuniave eius potestas esto Cicer. de inυent. 2.39. Ea in re tamen OIim discrimen erat inter surio. sum , & prodigum . Furor scilicet sua sponte liquet. Verum prodigalitas ex patrimonii diuersitate dignoscitur . Neque enim raro quae in altero prodigentiae , in altero liberalitatis sunt argumenta. Quapropter non ipso quidem jure prodigis rerum suarum administratio adimebatur, sed decreto magistratus , & causae cognitione praevia t. I. princis de eurat. furios. Contra furor sua sponte liquet . Igitur rerum suarum administratio furioso statim interdicta censebatur, neque in eam rem interdictione Praetoris opus. Atque ea quidem inter furiosos, & prodigos differentia per leges constituta fuit. Verum per consuetudinem mox in valuit, ut sine causae cognitione furiosis etiam ad. 'ministratio non adimeretur ι. 6. F. eod. Hinc in