장음표시 사용
381쪽
33 P . V. M caras CXacuant. Interim ne stomacus satietate distendatur,ac nauseet, in nitate con-rrahit ur,& languescit: ne caput vaporibus infuscetur, debilitate deijcitur'; ne sanguis incalescat, vino spiritibus desii-xutus contabescit: ne cibis onerentur hypochondria, flatibus cruciantur: ne ires opprimantur ingluvie, franguntur inedia; uno verbo ne sanitas aperte laedatur, per cuniculoS proditur, atque
conuellitur . Nimirum didicit bellus hic homo a Galeno, vel si GraecoS non attigit,a Cornelio Celso latinissimo medicorum, non omnes perinde res boni succi esse, & valetudini aptas. Quare, ut atrae bili subtrahat alimenta exempli gratia dicendum aliquid est . bub
Iam carnem detestatur I ceruos, te reiaque nouo venationis gehere, a mensa extrudit in saltus a stagnis assuetas aues;
sine squaminis pisces ; an*uillas, & siquid huiusmodi, fastidiose contemnit,
ne sanguis aduratur,aromata ab oriente sole laboriosa peregrinatione transuecta siluis redonat suis ; hortensia AEgyptiorum numina porrum, carpe, allium Ut nullo diuinitatis cultu prosequatur, exulare u ferculis iubet, ne insitus nobis a natura calor alimento concoquendo diutius, & frustra luctetur, caeteris omnibus religiose reiectis, aut uniuS
382쪽
Trolusiones Ethica . .33 Ianni verveces, aut selectas ex pinguioribus gallinis partes,aut e campestribus auibus implumes , aut ex ouis tremula mensis adhibebit. Et ne ambitiose in alieno videar argumento versari, hoc unum accipite Valetudinari: commentuplane palmare.Ego neminem nominabo hominem tamen norunt pleriq;Vestrum quem ideo mors commiserata satis intempestiue, an tempestiue subduxit, ne diutius in infelici mortalis vitae , quasi cruce, valetudinis desiderio torquere tur . Hic inter alia sanitatis arcana
quorum centurias sub signis habebat ,
hoc etiam vere Paeonium, vere Machaonium retulit, de experimento sancitum voluit ; ut omni prorsus pane ad tue dam valetudinem- abstineret . Cohor
ruistis , ut video ad panis exilium; Ecquis tam boni comitis calamitatem inter publica damna non numeret e Consultissimi tamen capitis singularem sapientiam accipite, intelligetis non temere factum esse, quod pani tete rimo scilicet humanae valetudinis intimico , humanis mensis interdictum sit. Frumentarias molas curiose lustrauerat videratque inter molendum, farinam quidem, quod necesse erat , excerni ;verum intelligere sibi praeterea videbatuti saxum ipsum diutius circumactum,
383쪽
33α . G, M. carui attritu sensim deteri, atque colistimi ;tenuem proinde deterentis se molae puluisculum, hoc est mera lapidis ramenta, necessario farinae permisceri, atque ex utrisque demum massam subigi, mox panem improbissime confici: inde calculos paulatim ad hominis interit uni coalescere , atque compingi: Durum re era morbum , & plane lapideum; qui primarias in hac urbe domos saepe dii pidauit. audistis Θ Ο vere inter mole dini vertigines enatam philosophiam lis molare tam operose delirantis ingenium t Legeram ego, in sacrosanAis
religionis nostrae monumentis, oblatoSa caesi transfuga Christo Domino lapides, quos ad diuinitatis significationem connitaret in panem: Verum hic panis
in lapidem , rerum ordine conuerso,d generat. Et quis cum verrucoso Fabio,
apud Senecam , Valetudinarij nostri
Panem, lapidosum merito non appellet, hoc est accipientibus neccssarium, cΟ- medentibus grauem ' Vtcumque sit: ad hanc certe molam, nempe ad lydium lapidem, explorare orationis meae vertitatem licet, cum sub initium differt, tionis edixi, omnem humanae Vitae iucunditatem, sollicita sanitatis cura co rumpi . Quod si rem altius repetere ab
ipsis artis medicae primordi)s liberet,
384쪽
Prolusiones Ethicae . 333quam latus orationi ad evagandum campus aperiretur λ Cum enim viatiuersam medendi artem ita distribuerint sapientes viri, ut illius pars altera prostratam , iacentemque valetudinem , abactis morborum causis erigeret Ialtera integram , atque illibatam sine ulla aegritudinis suspicione conseruaret spostremam hanc rursus trifaria disper
18αἰ- .appellarunt, quae tamen quam tuor omnino rebus in uniuersum continentur . Aut enim quid ore sumendum sit, siue ad cibum, potumue i sine
ad medicamentum spectet, edisserit; aut quid excernendum e corpore, quoue artis praesidio docet; aut quae aduenire dicuntur extrinsecus obseruat ; aut demum quq ad corporis exercitationem
suscipienda sint, ex arte praescribit. Si ergo Valetudinari j superstitionem in singulis aestuantem pari sbllicitudine
rimari vellem, inhumaniter facerem, qui commiserandam incerentis animi calamitatem , acerbis insuper verborum ludibrijs onerarem. Omnibus ergo hoc loco praetermissis, 'num dumtaxat me dicinae genus attingam, quod a nautiS nescio quibus, atque mancipijs in tria xemibus usurpavim prius ; paulatim
Ctiam in Magnatum aulas irrepsitis ta
385쪽
3 34 Aug. Mascar liipsa iam sui frequentia pretiosum neq;
cnim in hoc uno raritas pretium secit,)inter delicias numerari iam caepit. Ab ea Indiae parte, quae solem occidentem excipit, non mustis ab hinc annis in Europam herba cum mercibus nauigauit. Tabaccum vulgus appellat ab insulsnomine, illius uberrime feraci, Huiusce igitur graminis , vel ambusti fumus, vel coRtus1 puluisculus a recte valentibus ad tutelam sanitatis adhibetur. nasus utriusque curationis non Iestis modo, sed via est. Quemadmodum enim Ro-landus Ortandum dicunt, apud nostratem , sed primi nominis poetam su-xiose delirans, epoto per n*res cerebro
ad ingenium redi)t ; ita qui sanitatem
sagaci nare venantur, peregrino vel sumo, vel puluere nasum vexant, atque
ita valetudinem per nasum imbibere se constanter argutantur.Et sumost quide, ac nigrae animae fistula in os inserta ad lucernam stolide lucubrantes, sumum
hauriunt , quem paulo post faucibus
regerant, & per nares eiectent, Parum esset si oleum atque operam perderent ,' Verum tanta totius oris turpitudine sumum efflant, ut mihi videar in Aventino versipellem alieni pectoris abactorem Cacum in spelunca cum Hercule decernentem intueri.
386쪽
Trothsiones Ethicae. 33s Ille autem, neque enim sua iam super piet.y.
Faucibus ingentem fumum,m rabile dictu, Euomt,inuoluitque domum caligine coeca. ali) vero puluerem utiq; non olympicum ) colligentes, par S ex ebore,vel operugrino cortice pixides, argento, auroque vermiculatas ambitiose circum serunt; ex quibus deprompto puluisculo nares identidem vellicant, & sternuta mentum a cerebro, iniectu pulueris extorquent . Haec porro duo, ab exotico gramine,beneficia sane ingentia, utrique reserunt,sumum ac strepitum; hoc est ut
arbitror , nihil: nam valetudinem ea naerce,quantumuiS Indica, venalem,ego certe non puto. Vsque adeo ne sanitatem, quam tantopere cupiunt, despicatui habent, ut eam sumo comparandam, deuota sumo capita sibi persuadeant e tam abiecte sentiunt de corporis valetudine , ut si modo irritata sternutatione nobis aures obtundant, nuncium illico assculapio remittant Nihil ego de Indici graminis virtute detractum eo; nec sum tam auidus offensionum, ut medicorum iracundiam in me unum deri vare stultissime velim e verum ne in re tanta alieno ductu desipiam, quid hac ,
super re, ab eorum monumentis accepe- lxiin, Paucis edisseram ι vos momenta re- Tum
387쪽
rum pro Vestra sapientia perpendetis Causa inter ciues exorta ; aut etiarn de rebus agendis nodo, ut tape sit, qui dignus vindice videatur, iniecto, sacerdo teim consulunt Indi. Hic statim ad hauriendum enthusiasmum, Tabacchi fumum igniculo expressum, per fistulam transmittit ad nares; cuius vi obtupefacto protinus cerebro,mortuo simillimus ad terram prosi ernitur,& diu decumbit:
mox animo paulatim ad vitae munia reuerso,quasi cum numine collocutus rantisper sit; Numam diceres cum AEgeria confabulatum quicquid turbulentae
rerum imaginem per somni specienti, obiecere, effundit in vulgus; oraculum scisicet obscurius sumo suo; quod cum e purissima diuinitatis flamma lucem veritatis haurire non possit, mirandum non est si tandem evanescat insumum. An non hic sumos vendit, non aulicoS,
ut ille quondam, sed diuinos, quibus via delicet pulcherimam diuinitatis speciem decoloret quid autem hoc ad valetudinem Z sed propero. calamitosi homines sua semper cum fortuna rixantes,
ad curas abigendas leuiori sumo se proluunt ; mox altius consopiti, placidissimis rerum simulachris delicias agunt:
nihil illis turbidum accidit, horridum
388쪽
glorias iucunde delibant: quae tame omnia consistere diutius nequeunt, quia sumo coalescunt, & cum somno praeteruolant . Hoc autem iterum interrogo,
quomodo ad valetudinem reseras e Quid quod peculiare Indico gramini minime putandum est,cum sit illi commune cum multis e sane de Scythis a Maximo Tyrio,a Pomponio Mela, de Thracibus, de Babylonijs ab Herodoto , de Indis ab
Gargia de Huerte disertissime traditur, eos ad tristitiam discutiendam, herbarum sumo ebrios sponte concidere ; &incredibili per sothnum dixerim, an permiporem Θ imaginum suauitate persundi . Quod ex Dioscoride & Prospero Alpino, alijsque luculenter ostendit vir, in quo uno,nexu propemodum insolito, cum ingenti doctrina singularis modestia copulatur Petrus de Sena in praeclara de Homeri Nepenthe lucubratione. Deinde quis unquam suis compos comitialem, pene dixerim, morbum ultro, ac libenter accersat, ut stupore cerebri perculsus, animus, simul cum corpore viribus destituatur, ac torpeat)hoc est iucunde , hoc est hilariter vivere e ab ebrietate, quae te prosternit, tuendae sanitatis disciplinam auspicaris λ virecte
valeas sumo caput excrucias,quod acer-
Lissimum semper fuit supplici) genus in
389쪽
338 AU. Mascardi Martyres e prouocatae pretio stoliditatis fortuitam tibi redimis sanitatem e
prima medicae artis,quam profiteri S ,rudimenta a mentis iniuria deducis per animi vulnera viam tibi ad corporis salutem pandis Z intelligentiae candorem sumo obducis, ut valetudinis in vultu color efflorescat caligine serenitatem illustras, nec sanus esse potest, nisi fias insanus e Atque hoc erat alterum dissertationis meae caput, in quo contumeliam animo Valetudinarij machinamentis irrogatam amoliri decreueram. Ve- rum quia longiorem disputationem rei, postulat magnitudo,& vos diutius detinendi nun estis, in sanctiores dies sanctiori argumento reiecto,omnibus interim sapientissimi poetae votum in me- Iuuen. moriam revoco, orandum est xl sit mens fas. 1 o. sana in corpore sano. i Praeposteram Valetudinis curam plu- , rimum animo , ac virtutibus
t Α Mbigue olim Platone,atque Ga- αα leno disp utatum est, vi rum inter bonam, malamq; Valetudinem aliquid intercederet, quamobrem nec aegrotare,
390쪽
nec valere hominum corpora dicerentur Principes Emin. & Galenus quidem itarem interpretabatur, ut quemadmodum adulto nondum sole, cum paulatim dies efflorescit in lucem, coelum evanescen tiuna quasi vestigium tenebrarum in Vultu praeseri, quod nec adscribas diei, nec imputes nocti ; ita hominum compora in dubio valetudinis confinio constituta, inter languorem, ac vires ambigue colluctentur: quam nec valentiS, nec aegrotantis conditionem, sanitatis crepusculum, hoc est: non sine umbrarum umbra fulgorem appellare si velis,avero sortasse non aberrabis. At contra Plato maturi, storidique luminis ama tor , impuram hanc tenebrarum, lucis'; permistionem, quae coelo maculam adspergit, auersatus, controuersiam bipartito distribuit,& hominum corpora, quanta quanta sunt, uni tantum valetudini adiudicat vel integrae, vel afflictae. Hoc unum videlicet apud se sapientissime statuebat, suspiciosam illam corporum constitutionem, qine ab rerum comtemplatione diuinarum ; a Reipublicae administratione ; a studijs doctrinarurn;
a conquisitione virtutum animos auocaret, meram aegritudinem esse, sine ulla bonae valetudinis societate miserrimam.