장음표시 사용
61쪽
3o Aug. Mascardignum appellaremus,cuius elationes Dauidi quoq; mirabiles vita sunt3 mirabiles Hationes maris mirabilis in altis,hoc est in prosundo, siue in mari, Dominus; si quid enim est, quod conditoris Dei sapientia, virtutemque iri terrarnm orbis opificio Commendet, is profecto homo est, diuinum animal, & adorandum, ut Hermes termaximus loqui selet. Hinc regius ideVates, in sui ipsius contemplatione Deumaxime Veneratus exclamat, Mirabilis Ddia est scientia tua ex me: Atqui Daniel. ως ' quatuor ventos in mari magno pugnan- quatuor scilicet perturbationes ani- ' Ahium continenter exercentes vidit. Que- admodum enim ex innumerabili ventorum multitudine, quatuor tantummodo rariam orbem in
omnibus animi essessionibus quatuor at sapientibus tanquam praecipuae sep . nuntur, quarum vel perinaeone,vel co-finio reliquae continentur. sit, - εν Eurus ad iacturora bataeaq;rmia receμ
ν m. Vesper,ct oeciduo,qua litto sole tepescui Proxima sunt Zephiro 3 SUtbiam, sertemque Triones Horrifer inuasit Boreas; contraria tellus i
62쪽
Romanae Dissertationes. 3IVtramque comparationis meae partem , t qua & animam cum mari composui, &perturbationes Daniele duce Ventis designaui, venuste complexi sunt ele- Ogantissimi Poetarum; quorum locum , ad specimen, unicum ex Senecae Medea libet commemorasse, Variamque nunc huc ira, nunc illuc amor , Diducit; anceps astus incertam rapit;
Vt saeua rapidi bella cum Nenti gerunt , Vtrinque fluctus maria discordes agunt , . Dubiuq; pelagus I eruet,haud aliter meum cor fluctuatur, ira pietatem fugata .
Mare igitur anima hominum est. Sed quoniam ab Ambrosio, atque Basilio fluuiorum hospitium mare nouimus appellatum , tantorum Patrum autori alio quidem cogitationem vocat, nota qtamen a quatuor animi perturbationibus auocat. Cum terrarum orbem ves-
uersum moliretur Deus, in Mesopot mite finibus hortum condidit delicijs omnibus affluentem, Paradisum dicunt; eumque primo hismani generis Parenti tradidit,quem excoleret. Quatuor in eo sim silumina exoriebantur, quorum nomina, 'atque iter diuinae historiae diligentissimus concinnator enumerat. Fidei, ac
diligentiae uniuscuiusque nostrum antimam permisit Deus, hortum deliciam , B 4 ac Go si.
63쪽
22 Aug. Mascardi Paeanis initio Sicyonius Poeta laudauit, utrique morbo adhibet medicinam. Verum dum aliud ago, inprimvir dissertationis meae caput incidisse,ab eoque pene incogitanter euasisse me sentio. Dum enim perturbationes animorum morbos animae nominaui; nullus
pene auditoribus locus relictus est anquirendi , quid sint; ne tamen in re grauissima delibare potius leuiter momenta rerum, quam accurate perpendere videamur , diligentius aliquanto versandua nobis argumentum tam necessarium
existimo. Et primo quidem Stoicorum opinionem ab omnibus reijciendam esse facile intelligemus; si ea, quae de pertu bationum , gemino quasi Mnte, in superiori nostra dissertatione commemorata a. cap. sunt, libuerit in memoriam reuocare. 7. Aiunt Stoici perturbationes animi optiniones esse,atque iudicia. Hinc ergo ad intelligentis, non ad sentientis animae partes easdem pertinere velint, nolint, . D. aperte conficiunt. Qua in re utinania piaritia constantiam illam, quam in sapiente uino- adamantinam posuerunt,in eorum principe Chrysippo Galenus merito non requireret et is enim cum opiniones, atque iudicia in parte rationis compote collocaret , Voluptatem, atque dolorem in sentiente; affectiones nihilominus opumda
64쪽
niones este, atque iudicia contendebat His ita constitutis, aio, Affectiones, leuperturbationes animorum esse animae sentientis,ex boni, vel mali opinione natas commotiones, quae quoniam corpus ipsum sic attingunt, atque commutant,
yt aliquid patiatur, passiones vulgo, ab ipsis etiam Philosophantibus appellan- indatur. Summa earum veluti capita duo Alcim constituunt sapientissimi viri Plato, at '' que Aristoteles, dolorem, ac voluptate,
ex quilaus primo quatuor enascuntur, Plae. xeli tuae deinceps omnes, certo inter se p II ordine copulatae dimanant. Et sane si '' qtit S voluptatis, atque doloris pugnantem semper, distractamque naturam di- δε ad; Iigenter animaduertat, mirabitur qui nent.s.fieri umquain potuerit, Vt ab una, eademque hominis anima scelus extite i rint genere discrepantes, instituto contrari), in parentis tantum cruciatibus D T consentientes,atque conflati. Vidit hoc g. χε.
in Platonis Phoedone Socrates, cui cum se nulla satis idonea ad soluendam dubita tionem ratio suppeteret,quasi in notum
vindice dimissimum incidisset,ianq uam
n en e machina, AE pum aduocat bulatorem,eiusque nomine apologo c cinnato,Deum ait, cum dolorem ac voluptatem semper inter se pugnantes co- Ciliare vellet. nec ''sset tamen , ita in
65쪽
' unum virilisque apices coniunxisse , ut alter ab altera distrahi nequeat, atque diuelli; dissidium tamen quotidie in animis recrudescit, atque hostis hosteri . Perpetua rerum vicinitudine protrudit: qua humani generis calamitate quid fingi, aut excogitari fines fius potest: cum Vnus,atque idem animus, & area sit bellantibus, & praemium belli, Victori praeda, sepulchrum victo p iEdem Concor-γ-' diar a M. Furio Camillo in Capitolio eY- ωι, deo citatam ad deliberandum cum Senatu diear. Magistratus delegere: rati videlicet ipsa su Cς Ioel religione consilia omnium ad Rei- hq publicae incolumitatem conspiratura,' quae -eceteroquin dissentientia, certamno . . perniciem florentissimo Imperio allatu- antiq. ra videbantur. At quid nobis, busque Rom. nostris fiet, Auditores, quibus ut Plato 'i', existimat in libro de Legibus primo, ' duo in a consili)s Senatores assident, Voluptas, & dolor; non discordes. 'tantuna inter sese, continenterque bel- c, lantes, sed aduersarij rationis, furentes, atque praecipites: illos autem pedarij consequuntur timor, & confidentia . Vtinam intestinis horum discordijs eo iam non deuenissent plerique mortalium,ut conqueri iuste, atque exclamare non possent,
c.,iis. Filii matris mea pugnauerunt contra me .
66쪽
Romanae Dissertationes. a s Voluptam, & Angeronam cnumina quondam voluptatibus, atq; angoribus
stultE proposita non aedem modo, sed
commvnos etiam aras habuisse memoriete proditum legimus. ego vero in*licem prorsus, & pene deridendam coniunctionem existimassem, hisi naturam hominum contemplatus, voluptatem cum dolore copulatam, templum sibi, atq; aram in animis posuisse, non tam doctorum virorum lucubrationibus,
qjam experimento didicissem. Quod curru on semel animaduertisse, ad AEgyptum mentem, cogitationemq; conuertere, rei novitate, propemodum coactus sum. Terram illam monstrorum diu itate nobilem, ac regum molibus incly tam, apud Homerum legeram aliquata .
do, herbis non minus noxijs, quam sal taribus abundantem; soli enini illius in genio indiscreta stcunditas est; hoc adgnimum utcumq; transserens,hanc ipsa, qua de loquimur, voluptatis, dolorisq; permistionem considerabar sed rem hactζnus non attingo. Omni pluuiarupraesidio destitutus regionis tractus, sq 1ix quodammodo in in*licitate sua est; quod illi nunquam cartu Obducitur, nunquam sidera clauduntur, sed perpetua
serenitate collucent,& cernuntur,& cernunt. Duplex illi aquarum genus ad ia-B cturam
67쪽
Aug. Mascardicturam sarciendam,natura suppeditauit ralterum quod essessis alte puteis,e terret visceribus emanat, atq; colligitur; alterum quod supersulas aruis Nilus c quem vere AEgypti colonum dixeris ad alendas segetes, sitimq; camporum restinguendam, propinat.Verum amarae e Puteis undae, dulces e flumine in AEgyptiorum comoda derivantur, ut Plutarchus est auctor. AEgyptus animus est virtutu, di vitiorum suapte natura uberrime sertilis; undis alinitur reciprocatibus;quoties enim superfundente se voluptate suauissime irrigatur; paulo autem post, doloris liquoribus ita persunditur, ut amarus ille humor corpus ipsum aliqua-do peruadens,erumpat in lacrimasὸ hinc' amarae potissimum lacrimae sunt; quod sanctimnius multarum victoriarrun pugil expertus erat, cum dixit: on peccaui, in amaritudine moratur oculus meus:
atque hoc est Hypanis fluuij prodigiti,
ab Herodoto primum , mox etiam ab Athenaeo posteritati transmisitim, qui aliquot dierum via dulcissimus labitur, mox undas amaritudine toto quatriduo inficit, atq; corrumpit; 'sq; adeo non tragice magis, quam vere dictum a Seneca est,
68쪽
Romanae Dissertationes. my& sapienter a M. Tullio, ν9luptatibus maximis finitimum fastidium est; nimirunecessitatis aeternae lex est, ut Castores hi, alterno semper motu in animis oriatur & occidant. Vita etenim, quae a necessitate apud Graecum Poetam mortalibus propinatur, ex gemino voluptatis, dolorisque cratere delabitur. Extra cogniti orbis ambitum, inter Graecos historicos non incelebris Theopompus,regionem,& amplissimam multitudine populorum, & morum varietate admirabilem, accurate describit, in extrema autem regione ingens hiatus aperitur, nec maturo satis illustris lumine, nec tenebris tamen omnino coecus,aut horridus,
uam flumina usquequaq; circumluunt, oloris ac voluptatis a ita enim ab incolis nominantur. Unicuiq; flumini arbores adnascuntur, proceritate maiorib platanis aequales, sumini vero sito vi tute persimiles; doloris siquidem arbores, fruinis edunt, quos qui attingunt perpetuo lacrimaru imbre perfusi, tandem moriuntur; at poma voluptati , senectutem, cura'; depellunt, annos iam exactos reuocant in adolescentiam, atq; ordine semper conuerso, ad infantiam ultimam repellunt: ut tum demum Viue
re homines desinant, cum se vixisse non sentiunt. Vtrumq; mortalitatis nostrFB a do-
69쪽
Aug. Mascardidocumentum est. in sublustri hoc hum,nae vitae crepusculo inter alternos voluptatis, dolorisq; fluctus, aut nauigamus,c i aut naufragium facimus. Fructus autem --qitibus vescimur, & quos nobis utraque perturbationu arbor emittit, noS aerumnis frangunt, delicijs enervanti' ut in adeptione virtutis, non raro ad primam infantiae debilitatem, di curas sine curiS , ' voluptatis, quasi Medeae veneficio reco- 'redeamus, & vita nobis non sentientibus elabatur . . Est igitur duplex perturbationii .ΟΗ- go, ex boni, aut mali existimatione, qua' voluptatem dicimus, ac dolorem. Quia D. Tώ. tamen, ut docet, Alcinous, boni praesem p p. gitia delectamur, absentia concupiscimus; '' praesente item malo dolemus, imminet Di' te metuimus, hinc iam animi quadrig γ il. duobus additis equis absoluitur, & qua-
lib. de tuor tandem affectionum capita const Dec t. tuuntur.Placuit vehementer etiam Siseucis haec distributio, vi Marcus Tullius, testatur in Tusculanis; eandem v stirpaluit, ex poeta in .ssi idos sexto philoso
Hinc metuunt, cupiuntq; dolant,g dcntqadhibuit Horatius in epistolis, Gaudeat,an doleat, piat, metuatque quid ad rem c
70쪽
Romanae Dilsertationes. 298e communi, ut semel dicam, doctorum hominum consensione,vsuq; recepta est. Non sum nescius alias ab alios perturbationum diuisiones afferri, siue ex duplici sentientis animae facultate; siue ex verrim, de quibus agunt, diuersitate desumptas; multas enumerari a multis intelligo, quarum nulla adhuc in dissertatione mea mentio facta est ,3 noui a Platone in Teeteto pene infinitas dici, nomineq; carentes; undecim Aristoteles in libro de moribus; totidem, sed non easdem D. Thomas; Galenus octos quinq; Nemesius: viginti demum Cardanus satis operose recensent. Verum cum eas
Philo pecudibus comparauerit, an ego non stulte facerem,si prolisius de earum
Illud ergo iterum statuor quatuor esse uiti
praecipua perturbatiouum capita , adi b. quae reliquae Omnes , certo ordine rese- fruntur, ut a nobis opportune dicetur. Humanam animam, AEOliae nomine superiori dissertatione a nobis designatam suisse recordamur; ex qua eru enteS. perturbationum venti, omnia susq; deq; miscerent; non inepte, ut opinor, di semtasse satis accommodate. , Quid vero si eandem animam, mare, di quidem m