장음표시 사용
151쪽
rant; sed dum ab obstaculo resiliunt super-iaei. ielitibus aliis a corpore sonante aut lo quente dire te motis, iterum ad obstacu-
imne luntur: qua contrariorum O
rium AEquasi undationum aeris se imuitio rara pedientium saepius repetita vicissitudinis, Si aliatione, fit, ut prope obstaculumis nius aut vox propagari saltem distincte non possit Cum primum autem aerispa lex ab obstaculo repercussae aliarum partim iam qiliescenti tim, partim lentius contra tendeistium relistentiam vincunt, aliae alias primum celerius,& minus longe, de inde tardius, clon cincvnifirmiter dissormiter, nd . rum iam resurgent,incitantque, donec paul. ιtim ad motum consimilem
primo illi,quum dixi perueniant: consimilis autem motus, seu undatio aeris consimilem sonuit ocumue propagare potest, ecquidem non semel tantulo sed bis,ter si pius, nam est ubi septies v bi decies ibi vicies audiatur, prout bis, ter,aut ius partes aeris a pluribiis cauitatibus in Cito cx-rii c. to repercuti ulmi r ex quo modo cι,ngruam ctram reddas rationem , cum schoi te id una in loco ipso, ubi quis se :.ν,aut v ccc medio, merdum utra interducitra ipsum audiat ut cui PIcrunque ultima statum S truncatas soni vocisve partes reserat: , quidem alibi nam tantum, aut alier. ms, labam alibi eici plura verba,c iri stet urn al: bi versum distinis te reserat. dicat. em supra delos,quae ad maiore, perfectioremquc soni propagationem conseri pi, rui nen assignare facile queas, cur ii cortra re, 'lito fieri debet Echo, requirae , lai G.odiecitas, d. aliqualis etiam a- iis lit' e dicti, denique defigura eiu se ei, ci, Oris, quod Aristot a pellat vas, rura sa in cauemoris locis, in vat i bu in liciis, profert in vetustis, inqui bus scilic a praeter cat litatem adest siccitas Dese ii cc minutein coiporis, seu obstaculi adici , seu soni, voci Hie rcflexam pQh ici, in concursu, idem prosortion
liter dicendii in est,quod de concirisu obstaculi aestu mei te flexum alibi diximus. ω Vox cuiust .am saepe me mittimus proprio. prcis sumpta ex doctrina Aris.1.d Animat 9 . depinitur sonus ab animali ex aeri a pulmonii, et pirati ad aspera arteriam alias oris partesiallisione .ictiis cum imaginatione, aut cognitione alia, 5 apreii a . i ta id signis candi. d primus
nubta. ut animali, quia siniti, A .irimatorum,&tybiae. VLyraensi nisi perquamdam similitudine vox appellatur ex Arist. lib.cit. tex. 37. D deinde ex aeris alui mouit, respirati ad aspera arteriarn,&alias oris partes licet Arist asperae tantum arteriae tanqtiam praecipuae. s. mentione a sederit)allisione, ut sonus ab animal alio mo do quam ex praedicta allisione fictus, ut est,qui a cicadis,apibus, S aliis fit,a sine vocis proprie, dc presse dictae excludatur. Itaque animalia,quae pulmones. asper arteriam non habent,ut ex any aia,&Pi-sces,Delphinis, S aliis quibuuia mancipitis naturae pulmones, ct asperam arteriam quibus extra aquam tuntur, habentibus, exceptis, ut non resilirant, ita vocem non edunt Dicitur deni licum imagi: atione, aut cognitione alia, di appetitu licet His imaginationis amuin, utpote animalibus omnibus vocem ede iri ibus communis expresse meminerit aliqd hoc est, vel inre nunt animae affectu in naturaliter, vel ali-0uid aliud ex hominum instituto significa ii,ut a ratione vocis proprie,&prel sedi-cta excludatur etiam soni quidam ab anirinali ex praedicta allii: Onc facti , qui non si uini cum cogimi Oire ulla siue senutiva, liue et inre laciniaci nobis appetitu aliqd significandi, ut et omnis proprie, d irci se
dicta vox, sed ad aliquem alium suem ordinantur,ut sunt non solum lilic 'ri, o huiusmodi voces non significatinae; sed etiam tu sis, quae ad noxii im, S infestantem hii morem ex pulmonibus, aut alia thoracis parte expellendum excitatur,4 ex parte etiam singultus, qui ad noxium de mole stum humorem ex ventriculo diuellendii, de sternutatio,quae ad noxium itZ, dc mor- dicantem humo tem eccerebro excutien-dtim dirigitur. Dixi ex parte,quia licet singultus prj iicit motus ventriculi, sternu
tatio vero cerebri, sicut tussis thoracis, ta
men etiam singultus,c sternutatio coniunctum ab rit in Otum aliquem thoracis quem pr. dicta allisio coni equitur; sed ne- Cile hac parie vocis proprie e presse dicta rationem habent. 6 Diu clitur vox primo in no articul .ltu, ori culata, hoc cilina, pluribusue constant cui syllabis. ad illa susticiunt ii .stiumenta, qui riam facta est mentio in uocis definitione. adhaerequiritur praeterea lingua in primis flexilis concurrunt tamε
et in holminibus labia, dentes, in auibus quibusdam rostra Secundo in significativa
152쪽
mmiraliter, timi fiearitiam ex instituto, illa semper significat intereum aliquem animae a Tectum , idest iram, gaudium tristitiam ' caeter . haec illud quid
quid sit, ad quod significandum libere im
posita est Significat tamen etiam inter. m: in conceptum iuxta illud Aristot. primo Periher. cap. prim scintea , quae sunt in
voce, earum, quae sunt inanirina, passio num notae, Mea, quae scribuntur , eorum
quae sunt in uoce sed diueis a modo. Primum enim significat id ad quod signis
candum imposita est. secundario, seu consequenter internum conceptum , cuius est ut Aristot loquitur nota quatenus ex illa intelligi potest internus conceptus, qui tormatur de re , ad quam significandam imposita est . Tertio in sonoram, raucam, illam asperae arteriae , partium aeris temperie lita ex intemperi , hoc est,uel ex nimia humiditate, ut in distit lationibus, vel ex nimia si citate, ut in febribus oritur . Quarto iti acutam ,
grauem acuta ex breuitate canalis arteriae, angiistia, tum ei utilem artetiae, rumoris, seu rim talae inter labia relictae gra ut contra cloirgitudine canalis, latitu dine, tum eiusdem. tumoris, seu rim illae
praedictae nascitur . Idemque proportionaliter fit in aliis sonis acutis, 'gra
uihirs,tum musicorum instrument tum tirna quor Min libet corporum , nantium,
im ruin differentiae ex Aristotel secundo de Ailii a tex. 86. sunt acutum gra ue hcc est acilium, gravem edens s
num quae nomina a tangibilibus ad so riantia propter quandam similitudinem iecundum quana acutum in sonantibus acuto in tangibilibus, .sraue obtuso
respondet, tran lata esse obteruat ibidem Aristote l. recte docet acutum in paveo tum cre inultum mouere sensum, graue autem in ultra parum, non quia acutum
idem formaliter sit, quod velox, graue quod ardum sed quia curum velocius
graue autem tardius suu in edit sonum ideo lae acutum suo sono, at acutum inrax sibi)ibus, quasi pungit ouatenus sciliret velocius acrem mouet, elicianentius tensorii auditus asticit, di quasi Denetrat: grauu autem,ut obtusum, quas pellit, quatentis . tarditis aerem mouet.' initiusve ..cmaer sensorinain audita sat scit Hae mi irines aliae,quas imitto vocis, ioniqueo colatequenter et sonatium, vitalia Iunt,dit gerentiae non nisi accidentales viden tu ita ut soni omnes essentialiter sint eiusdem speciei; differant tamen,vel secundum magis, minus,vel secundum aliam
a corporibus sonantibus acceptam deteria
61 organum totale auditus est auris , quae in partem exteriorem interiorem diuiditur. Exterior cartilagi ne est, hoc est media inter os, caris nem naturae, ne si ossea esset ob pondus
grauior, ob in sexibilitatem fragilior,
atque adeo incommodior esset e car ne ob mollitiem semper concideret, facile contunderetur caua sinuo
is semperque patu Ia est ad sonos faci lius excipiendos: immobilis in hominibus musculorum mouentium defectu, paucis quibusdam exceptis , in quibus, vel aliquis circum rectorum ceruicis musculorum ad eam usque partem pertingit, vel exiguus alius adest musculus, at in aliis animalibus, in quibus prominet, mouetur, tum ad sonum undique facilius excipiem dum sine corporis couersione,quae illis difficilior, quam homini est tum ad muscas abigendas, Ni quae sunt huiusmodi, quae homo inanil iis facile praestare potest Dixi in qui prominet, quia in auib. ii scibusn m prominet,ne volanti Mnatanti b. stimpedim to Irnterior uero pars antractu
sa, cochleae similis ii quattuor distinguitur meatus quom primus,& statim obuius tortuosus est, ne aer recta irrumpens, membrana de qua paulo post laedat: roti id us, ut plus accipiat aeris, initio latior, mox angastior, ut perexiguis etiam bestiolis aditus praecludatur, ad litas remorandas , irretiendas conseruntet viscosae sordes biliosa
cerebri excrementa,quae in eiusdem mea tusca uitate colliguntur sursum vero potius, si deorsu hic meatus tendit,tu ut praedicta sordes facilius defluant tum ut, siridprater aere ingrediatur, dissicilius progredi relabi facilius possit. In fine rusus meatus septum est, hoc est me brana tenuis, si ca, pellucida tyopanum vocant. 4alii tympani nonae ad totum scam mea. si extenduiu, quae Oblique tenditur, ut ab incursante ei e mimis laedatur, si cui crassor, Mesor in prilina cosormatione corinsat,vpetua surditatis est ca Post hanc est secundus meatus in quo in aliis duobus sequentibus continerit aer, qui ab Aristsecundo de Atii irrat. 83 dicitur inaedifica
153쪽
vir, balsi interim innatus, insitus, internu cilicet, quae moueri debet pars,llis σ3mpl. tritatus: et si alii minus pro animataque est sic en: na legendunt est eae q. tra iter spiritum esse velint a cerebro dif ι:urn re conspicua sunt tria ossicula, quorum I. in incudis alterum mallei,tertium ciae cirmam resert niillum tamen rei,
tau on refert usum habet, sed alium de quoi l .I. illae omnia, ut,&tertium ulterioremi me italm,quem Libyrinthum.&quartum,nuem cocnteam S soramen caecum aliqui Ucant, Anatomicis milium est accuratius
63 Dubium iam hic est, quaenam illa iit auris pari,quae proprium, praecisum
est orgatrii in auditL oculi pupillae responis dens at sta me certii inest non esse aerem in emisi. qui eiusde in natura est, cuius ex te ratis Q per amrticulum cartilagitiei ima secim do auris meatui, palatum, Massilpera arterii or ii tum usque pertinentem xenouari, de purgari potuitne sincerti est, si in membraiia,quae tympamina dicitur, an alia interior membrana iri line quarti
Wca us,an neruus, o ut auditorius dicitii raquinto neruorum pari per autem ad niem j, ran .im usque rvmp.imi in v Ccalam pri l . pti l ab illus nihilo minii videt:ircite membr nam ty panum appellatam lini spiri malibus. quatillam ha oesit; in aliis auditu praeditis, sed membrana illa casibus aliquid propcrino ale. Cui mem
net ii 'tria illa ollicitia inier se riga
ci aes internus to ruris ecntentus in 'iant, ossicula quidem non, ut inuicemis a G. est,nce ut histarchor latum pra, it a Dei p. l . tanae obtensarum , t tympa
est di icti s res nandum obtei di solant, mici. . alia in ipsam suo repercussu magis loci Date cos alit quorum vim inlibet,aut i iiii iiii ci etit, auditum nouo tono avida. c. i scit ut praedictam membranam
ca Dat lim m. l. . . men ac densatione cop illii tuin, ut ad membrana intereX-lcri. uln, S. Internum aerem media in nushun esca ex melliis resonet Iuxta quae - e , ii M. us est Aesit. i. de Anima rex Ra. Fit, udi cui, in litit, connaturalis est aerii.
ui cito liqui intra est, monetur arcti enim,rdiq. an tan in ali nectile. Voca nq letraitator,nca enim ubi cur habet aerem Graeco . xi . νο ιι Iedit . u υ χον , non autem, quod moueri dobet secundum rartem animarumque est, ex quibus verbis note itidam .eolligunt aerem internum eme animatum ii iii
pilla humidum, idest licue neque pupilla, seu hunio chrystallinus , ubi lite liabet humore ni aqueum, tiem requirit ad
luminis susceptionem. Eguella sirinillili di ne minime necessario deducitur, quod quidam deducunt . ita aerem internum esse ante Ota: imam 'ropli Lim c iram isti in auditus sicut liuinoraqueus est ante organum proprium, o practium tactit Neq; quod Aristot .re X. se id Ocet acrem internum et et mm .bi 'em , ut cur nes disterentias morus exquis: te se litia . at ter accipiendum est, velit aerei nil tu omanere iret immobris laminicati ut Alii ex K. nascatur si nus licet ab aece e terino me mitranMn pulsante
ueatur, ut Omnes soni di Dr mi .i ex iiii sin sentiat, a 'r quidem ipse aer,s d praedicta membrisa,quae t pars ira animata, de qlia Aristoti pra. o 'interquam nil a alia datii interior in aure membrana,qitellinc itide aere ni habeat, sed tantum par
64 Aclptaris,etam inemluatiam , seu tu ni panum muri in ipsa etiam neernario pr parari, ex recipi debet, non Ubes vlla intentionalis si pra iam ex cliis. . sed realis seni: ut per ipsam potenti
ita obiecto ii istici eliter coni angatur .c, si t. . italitio est an eni in probabilitatem habet, quod aliqui dicunt ad hane coitinctio urin 1 consequenter ad auditionem sir Is cete, si senus ad aliquem usque terminum
etiam sali, a potentia audit fila distantem propagetiir, modo inter huiusmodi termi-irum,ce poenitam auditiuam medium in- Iercedat prin ortionatum, .cu distantia etiasit roportionata:quod idem eadem in ,p-babilitate aut hores isti docent de ciciniunctione lumini sciam potentia vidua,e conseilitenter de visione. Qiaod si quis hie quaerat cur auribus manu digitoue oci illis smniis. Se quati bombus intus audiatur, 'ite auris bene se habentis signum sit. Respondendum ad priorem quaestionem videtur,
154쪽
hii ne ad partes solidas auri per tortuosos illos, an histissimosque meatus inorinthii allidi, unde tenuis aliquis exciti ita tonus . aere ac statuni suumn tutriniso Ad Ulemlibet obtura metire rum,aut tremorim, qui semper aliquis inici uenit ea re conate, atque ita reciprOealite continuam pinter aeris prete seret in motum auditoriis quoque spiritibus trans irai vetitis, sua. iratione,iuuanti biis Ex quibux ad postem etiam quaestiora ira, spontio patet. menim auris bene de halininis est, vel solium citius modi est ille qui in auribus modo explicatoc Icitatur sentire.
Qui est Aristotelis seniux de An iura text. 84 vhi,iguum audiendi, in iiiit,aut non, est sonare ait rem semper' intellige cum
modo dicto clauditur icut cornu sem--
per enim intellige item, clim modo dicto
aures clauduntur quod atri proprio motu movetur aer qui ui auribus,sed sonus ex. tranei is a causis scilicet, quas diximus excitatus non proprius est. Hinc etiarespirantes, multo magis oscitantes minus audire iis, quia respiratione 4 multo magis oscitati Oiae nonnihil ommoueturae tuternus, praedicta membrana disteditur,atque concutitur,quo fit, ut sonos ad eam ab extitialec propagatos minus symcere recipiat. Cur autem surdi sere omnes anali uitate, sint etiam muti iis qui non omnino surcii, ed surdastri sunt, melius sc- re per os qua in per aures audiant, aegre, ac re nares loquantur,causa ex organoruauditus, vocis communione petenda est. ex quinto enim neruorum pari, unde auditorius neruus ad auditoriam membranam excurrit,alius minor ad linguam, laryngena trai. n. ita itur quo si, ut laeso horum neruor m principi, vicique laedariir &otii ficu irritus nascitur, idem etiam mutus nascatur. Interdum tamen surditas ex eo contingit, quod cineruastantum ad linguana , a Gngem pertinens viti: tur, vel P niu, uris meatus oppleti ir, Vel auditorian cin br.ina his uidior, alit crassior assicitur, iue id in prima sorinatione, siue aetate procedente, ut me branae Pra tertim cras ties in cnibus,tiu: tuu ito Dccessario, qui urdus est etiam mutus erit dii bucautum p minus auris meat iis fere interclusus cst, ijs aer, sonus peros potius , hoe est per canaliculum secudo auris meatu ad palatii Di, asperae arteriae oriticium per ringetitem, quam Per aurem ad auditoria
supradictum ad linguam, clarInsem excurrentem laesum habent, ut gre respirat, ct guttur attollunt, ita, te loquuntur,&vocem per nares emittunt.
46 Tertio loco sequitur odoratus inter visum, auditum ex una parte, gustum, ac tactum ex altera in ferandi modo ac semctione quodammodo medius. II:rius cibiectu si, i Ormale est odorabile leu prox inle terminatiuum odorationis, ut tale est: quod realiter est odorcum omnibus se ii sibilibust communiblis eum T. Oli ita determinantibus Tripliciter autem odor desiliri potesti Primo in ordine ad potentia in Ddorata uam exra -- lcarina Arist. 1. de Aniniate ioci. ita, ut di υβ ιιε catur esse qualitas secunda constiti uiua sensorii odoratus in actu eius, ad ii ad eliinpotentia, ut tale est. Secundo in ordine
ad medium ex doctrina eiusdem Ar. libro de sensu, scia silica s. ita a sit actus liti:nldi,praecipue aeris, S aquae , quatenus
quodammodo abstersiua, lauatiua sunt eadem videlicet ratione, lua lumen definiri potest actus praecipue aeris , a qu.e, quatenus perspicua sunt. Dixi praecipue, ne aliae cludatur cors ora, quoriim odor, &lumen possunt esse actus. Dixi aeris,a aquae,ut ab hac definitione ex cliviai ursa por,qui licet sit actu, aquae,ut abstersiua,&latiativa est,non tamen e It aeris, a quae sint ul. Dixi,quodammodo, ut intellipatur abilersuum,l lauatiuum in hae doris definitione non proprie, sed meta phoricu in mi,faltem quatenus de aere dicuntur,et eatenus abliersu V lauatiuus dicitur, quatenus a corpore orast ili aliquid in se recipit; sicut id, uod proprie abstergit, latio, ut aqua aliquia ac 'rpore absterso,&lauato in se recipit,q.io inscitur Tertio in ordine ad causas, ita ut fit qualitas secunda sensibilis orta exis: stim ne,ut plurimum quidem perrecta, inter-dum autem etiam imperfecta sicci, calidi dominantium cum humido, Nietig do,sensorii odorat',ut tale est alterativa
Lx qua dei nitione patet primo corpus odorabile, qua tale eit,ex praedominio sc- cum, calidum esse,ita, ut etiam in odorabili hurni do odor a paniculis sicciorib iit, . n ita Orabilia humectata odore sere amittant in .recte illud ab Arist. de
Anima tex. I . pronuntiet iu :estati e modo sicci,iicut sapor humidi nec minus
155쪽
rem illud lib. de selisu, sentili cap. s. manifestum est ergo,quod quod in aqua sapor, hoc in aere, aqua odor, proptern frigus Egelatio, Asapores hebetant ,
odores deletu .ealidumentiri, quod mouet, generat,delent infrigidatio de gelatio. Patet secundo dorem reneriri etiam
in missis auibusdam imperiectis, si non
in puris elementis.Haud ita tamen intelligendus in odor ex predicta mistione oriri, vi ad eius productionem praedictae tant)3 qualitates concurrant.sed ita ut in istis persectis concurrat etiam, qui de praecipue forma substantialis mittora propria cui praedictae qualitates debentur. Duae ab eodem Aristot. Postremo loco citato apte distinguuntur odora hi lium odorum genera alterum hominibus, aliisque animalibus commune, quod comitatur alimentum, tandiu placet , quamdiu animal laturum non est alterii nominis propritim,qciosa floribus, vel radicibus , vel aliis huiusmodii halatur nihil ad cibi desiderium con Drt; sed secundum se suauis, aut tristis est . Et illorum uuidem inquit ibidem Aristo. quia cundum accidens habent suaue , diuiduntur species seci indum sapores: illius at tem no proptcrea quod natura ipsius est secunduse ipsam suauis,aut tri itis, hac ille, tui Cmdem eapis lapi eruet ali mim,inquit, animalium quodlit et non aegre fert eorum quae icciindum se ipsa fixi da sunt, odorem nisi quia accidat corrupti tum existes, ab his autem corrumpitur similiter: que in
admodum homines a carbonum tumo patiuntur gra aedine in capitis, corriimpiiti: la ne si a virtute sitis uris, bituminosorumque vi Orrit m pillaturalia alit malia,&fugiunt propterea itionem , ipsam
amem lectinuit m te ipsam graveolentiam non curant,quamuis multa ex terra nascetibus fetidos habeant odores nisi quid cG- ferat ad gustum, vel ad edulium illis Et x. de Anima tot os de speciebus odor uin prioris generis praeclare sic scribit. Est autem,ut apor hic uidem dulcis, ille vero amarus, sic chodores Sed alia quidem habent proportionat nec Orem sapor , dico autem dulcem odorem, di dilicem Laporem,alia vero contra .S: militer, aut lerus, acer, acutit, Ne pinguis est odor; sed sicut diximus, propterea quod n6 mill tum manifesti sulit odores cuius rei causam supra retuler .it in prauum hominis
odoratum' sicut sapores, ab his sumpta
sunt nomina secundit in similitudinem rerum; dulcis enim a croco, melle acer a thymo,oc huiusmodi. eodem autem modo&in aliis . 67 Propagatur odor per medium, ut pIiirimum quidem cum aliqua saltem tenui mima ex natatione a corpore odorabili resoluta, in qua odor, ut in subiecto in si det iri terdum tamen etiam fine huiusm diu ex halatione, ipsa per se odoris qualitas, presertim per aquam, vel immediate a corpore odorabili, vel ab exhalatione ex e resoluta successive propagatur ficut etiam successi desinit is non ratione litus co-trarim, litolini in subiecto renstat, sed proportionalit re, ut supra de sono diximus Atque ut ni illo modo concedendum est dorem secundum se nutrire, quidquid Pytagorici quidam ab Arist lib. de sensu, sen fi I. cap. s. reiecti de animalibus nonnullis odore passi solitis fabularentur ita negandum non est,eum,ciam suauiscit, ii sertim si si posterioris generis hominu pro
prit,ad hii mani cerebri leuamentum, atq; adeo ad sanitatem a Ii quid conferre Causim si Quaeras, iis , ac subtiliter explicat Arist. lio .de sensit, tensili cap. aliam
soluens ita aestioncm cur odor posteriorix generis sit homirari propriit Smnnia est hominem pro sua magnitudine coerebrum habere max rix. im, idemque hi, mi dissimu,
de frigidii dimum, sanguine scilicet circa illud in angustis venis contento subtili,
puro facile refrigerabili propter quod inquit &cibi evaporatio in frigidata pro pter locum siuxionum niorbos tacit hominibus λ odor autem praesertim posterioris generis cum sicca,&ealida exhalatiori , in qua infidet ad cerebrum per nasum, os adnasi radicem positum laxum, ac spogiosum delatus eius humiditatem, fri gus temperat. Quod si etiam odor secundum se abstrahendo a siceitate , a lore odori erat exhalationis , cerebrii mi uuet, id in naturalem oras cum cerebros inpathiam reserendit m videtur . 68 organum odoratus adaequatum est nasus, proprium vero .seu praeci ii im,dest Os, aut cartilago, aut naembrana nasi aut neruus tertiae conii igationi per men)branam excurrens, aut vena fla, aut cutis eiusdem nati, nec anteriores, aut alii cere
bri sinu, sed in animalibus quidem respi
156쪽
naliarum pupillisnnule . qui Velut nerui tanan . quod crantum erediantur , siue quoad Di , nec a crebri ire diluare vidcamur uiis eteribus non apbro ad sumniam naritarius atque alii neruruum o Oana ducunt ut . in alitia lidus aui et in nou et pirantibus alio uia proporii uiale . Nec aliud , quia rei Loc olfactas
uam animalium habent,ro velamine palpebra , quibus non diductis, non videnti eorum auuc in animalium quae duri oculataicuntur, palpebras non habent ita odor litium sensiarium aliis viii idem aninrali. i. si tali cev non respirantibus line perculo esse, in respirantibus autem habere perculum , quod respiratione aperiatur venis, meatibus dilatatis. Quae ita in Ilneada sunt, et operculum oratiui sciasorii praedicti in respirantibus sit naisin embra ira quae per aeris inspirationem clit endatur, ineatusque perit, per quos n an . in illare procellus delatus in in suscipitur, ut omnino necessarium elladactum odoratus, seu odorationem eliscicudam,ad quam nec species intentiona lis aua supra explosa Acmuire respotest, nec proporticiliata I ta inter odore in Seodoratum distantia absque reali odoris, inc oratus organo susceptione, quam item 1 qiilosopliandi rationem supra reiecimu
suiSietinii cap. 4. 4. de Anima teri 9 I. lio minis odoratum deteri rem,quaer alio
tet fravi curria trio raro admoliunn odores scuta tetri ima tamen te I tu se Dem docet quemadmodum an in talia ut iocul a colores sentiunt, ed corum dicturetntias mania aesta noti vis eat,nisi ratione terribilis,&non terribilis, sic , ex hominum igenu Iodc- resa onita ἔμcipiendu est, quλi hominus,
ex aere,ac distincteol nacti . ercipiant, scd ita, ut quemad inodum diti ocula iron ex
ei videat ecum colarum dii se retitias non perci prant ita homi es nota exacte odoretur. etiam si ali Patu veru sit, quod idem
Aristo de Gener .animalium cap. a. γῆ-ptu in reliquit his verbis: mmo pre ma
laetit ire potest i loquii ur an irem deuiluer liter' cum tamen uifferen tiarum senti niaxime mmum valeat.cu ius rei caula est, quod senilarium L, nce
ue oblinet cutem et lauri enutilimata L r. icaeteris antinalibus licra li rapte natura Dion agnitudine habet Cau am denique caruit animalia odor ibi is procul pet i-piendis homini praestent et si ruod de vul turiba Ituria incertum de salso propia videtur ex Aritim ibidem lententia CP timc reseras in exquisitam senicipii tempe
tur, ted a lorige direca sensorium subeunt integri quomodo in ii qui manu adiris,lat. tuti l . I ius cernuula: auriculae et lon aetnabricataeque amplius,quasi grundis, In turi, anfractu longiore intorta'.quale tr6 nullarum quadrupudum lunt, melius ad-- ministrant,quippe,quae motu eminu excl
lentes ad sensorium reddant. hacteurius il-Mq haec de odoratu suinciant. Gustus obiecti in forma eust g stabile, seu proxime terminarimis minatio im ut tale est: qit realiter ea sapor um-nibus sciatibilibus communibus cum m dificantibu & determinantiboris licit ei alitem sapor etiam, Dod 3r definirino test, primo ex doctrina Aristot a de Antima ex ros quλlitas secunda consi itutiva sensorii gustus . in actu erus , ad quod est in pinentia, ut tale est secundo, ut de- - ab ipso Ari . t et si de elimia seu lili cap. quario, pallio a sic o terreo facta in amido , artas . qui is in dum potentiam arteristiua in actuti ubi tamen i illionis nodiatiae intelligenda
est patibili qualdi , - Tertio clarim, qualitas secunda dotibilia ex mistione , ut platimum persiae
inter bina etiam ni persecta sicci': humido , 6 calidi inici quenti fit; ore, selisori gutturi , ut taἰe est, alimrat tua. L qtia Munitione habuinus ad rem in quibusdam etiam mi ut i ix Re fectis , non amen in puris ele in M, tepetita. ic autem sapor etiam intelliget diis est moduci a praedictis qualitatibiis, ut in mixtis peri hciis torma pracipue, substari lis istorum proorta
157쪽
ctionem concurrat. Caeterit saporem
humidi esse, quemadmodum odor est sicci, quod supra ex Aristot dicebamus,adeo verum est,ut merito idem Arist. di de Anima text. Ioz. sic loquaturi nihil autem facit saporis sensum sine humiditate, sed habet actu, aut potucia humiditate in actex. Ios. in eandem lentetiam addat quoruam autem humidum est gustabile necesse est sensorium ipsius neque humidum esse a ctu,neque non potens fieri nimidum: patitur enim aliquid gustus gustabili, secundum quod gustabile est, neces sarium est ergo humectatum iri quod potest humectari seruatum. non est autem humidiim iit --tellige excessiue yrustativum sensorium signum autem est, neque siccam existentem linguam sentire, neque multum humidam c c. Itaque nute sapidum, seu gustabile, vel est actu liquiduin, ut vinum,uel soliduquidem,sed facile liquabile, ut sal, vel de-iuque solidum , nec liquabile , Ii quid tamen habens ni moris adni istum, ut pa
73 Saporis species totidem esse, quot
odo iis congruenter docet Aristot. secundo de Anima text. Os cx lib.de civ.&sensii cap. sed priore loco videtur octo facere
species, dulcGP,amarum, pinguem, salsu, acrem, a. iterum, acerbum,ci acidum po
steriore septem tantum species nume rar sapore ni enim pinguem ad dulcem reuocat, sicut colorem flauum ad album. Recte tamen utrobique addit fere ut intelligamus ab co enunierari tanti: in species magis nota MI quas aliae ignotiores, nempe pinguis, suauis, acutus, vini, lactis, S Vuae, quas prater septem posteriore loco ab Aristot enuare ratas ad uit Plinius libro s.cap. 27. eius quae sunt a Irae facile reducuntur. Certe pinguis nihil aliud videtur, quam dulcis remisiua in materia pingui, ut in adipe,butyro, medulla, e c. aut nopeculiaris est saporis species, sed vel dulcis, Vel acidas, vel alius, ut cuiusque gustui conformis est acutus non videtur ab acr: valde distate,& cum illo saepe confanditur iiii iamr, vel dulcis. vel a in arus, vel naster. , aut alius ex dictis est Iactis est dulcis emittuI, seu pinguis aquae iecundum se insipidus est, hoc est nullus. 67 Ex septem autem speciebus ab Aristo. enumeratis aliae sunt, in quibus domina in rc Ior,nempe dulcis, amarus , salsus, Ze acer aliae in quibus frigus, nempe austerus,acerbus,&acidiis. Dulcis tamen satis fere temperat Ecalidus est,& siccum ter in reum,s numidum, siue queum, siue ae reum seid, exacte , o persecae temperatanabet: ideo enis est, aperit, aequiliter assi-cit,3c oblectat quaedam etiam nempe dulcia, ut lac, tepones refrigerant , quia ζarticulas caliciores, quibus est dulcedo enecum humidis compactas non habent quae causa est,ut huiusmodi cibi facile putrescant calidarum particularum separatione Amarus plurimum habet, tum cali di tum sicci terrei calore quodam modo adusticum paue humido: idcirco aperit,&penetrat, sed exasperat, hoc est in aquali ter exsiccat, atque ita discontinuat,oc molestius est.Salsus minus quidem,quam amλm' satis tamen adhuc multi mittim cali, di tum sicci terre obtinet cum Pauco humido:quo fit,ut secet, mordeat, absterga Potius, quam aperiat, clipenetreta, vi calor excellerit, 5 adusserit, facile amarus euad.it, cum tamen ex amaro sere salsus non fiat. Cuius discriminis causam si quaeras accipe salsus enim ad amarum fere se hiber, ut crudum ad coetu ex crudo autem fieri coctum potest, e cclinario non pol test nisi aut post ita ultas corruptiones,
genarationes, aut certe per particularum calidarum evaporationem, ut Cum in Uenis interdam e singuine fit, quaedam pituita, ut supra de pituita agentes, diceba
Acer vehemens calidum Sc siccum te nue cum paucissimo humido habet , hinc vehementer cχlefacit, mordet, incidit, A penetrat.Austerus, seu ponticus, seu stipticus multum habet tu mitigidi,tum sicci ter rei cum pauco humides quocirca astrin git,e, constipat, ob siccum terreum, qδfacile discoiit inuatur,' difficile coit,con tra quam faciat humidum aqueum, di exasperat.
Acerbus plurimum habet, tum frigidi, tum scei terrei cum paucissimo humido atque ita idem set quod audierus , 1ed uehementius praestat. Acidiis :etuque,seu acetolas satis quidem multum, tum merdi , tum humidiaquei, sed paucillimum sicci terre contionet. Proinde maiorem habet tenuitatem, inagis se inlinuat , magisque restigerat, ruam acerbiis, etiamsi minus , quam ille
rigoris in eradu possideat. Dubie autem
158쪽
quaestionis est. quinam ex his saporibus extremi sint. Cui respondendum est distinguendo dupliciter enim considerari possunt sapore , vel secundum se,uel in ordine ait guinum; secundi im se adhuc triplicitur, vel ratione primarum qualitatu
acti uariim tantii , quas habent adiun- , vel ratione passiuarum tantum , vel ratione utrarumque si spectentur secunditu se ratione pr . atum qua irratum activarum, quia globent adiunctas, ex erui sunt acer, cerbus, quorurn ille calidissimus , hic uig dissimis in gradu st, licet ac id ut ob tenuitatem qua se magis insinuet, magis festigeret,ut dixius: si e ro secundum se ratione primarum qualitatum passiuarum, extremi sunt acer , cacidus, quorum it e lacissimus, hic rami dissimus est: si cnii te secundi im se ra-
ne qualitatis eiusdem speciei intelligi
s insanum gustus proprium inanimalibi ' habentibus linguam est tum lingua,tum etiam palatur. . , di gula saltem
ad linguae radices, sed maxime lingua , se meum si totam quidem, sed ut Aristotii et Hist animal. p. II. recte obseru1t praeti pud secti ridii in priorem partem,tibi. i'rtu sensorii, quia tertia o quinta co-iua ne per eam sparguntur molliores; tali ira, ni tui susque humor, ut a tonsillis, hoc et dita iis glandulis uelut spogiis ad in L. adices utis subministratus, terruior est; de stat m, ac facilius oblati alimenti sapor cl: gnosci potest, non autem secundum partem posteriorem et linguae ra dices in non habentibus linguam est aliquid proportionale . Necesse autem est adt: ne utrarumqtie , ex te . . . l . lneri lunt tactum gustus, seu gustationem elici dam. sabuna ratione acer, I a rhita sub . ti ut corpus sapidum seipso ita cum linetia
acer, lacidus quateri : Viuidem ca Ugour, ut eam tangat alteret pertia: stinius et iccissimi: est, acuit, in er6, i saporem in eam pro asatum, quem distas ct acidus, ita seliab et tu ille frigid stimi non potest ita propagare, ut sciatiatur,nisi ii naainen humidisii ix. lite humidissi sorte Perali l. tiam sui resolutionem, aliud nam non tamen set Guli simus in gradu sit, corpii: quod deinde se ipso cum lingua c6Iicet magis rusti erct, ii iii l. an est. At si iungatur, sapidum redderides, non tamen considerentur in ordi: e ad tisi: m , quae cinerem Hinc .lsius ab Aristot. lib.de sensu, est magi, propria, o formalis sapor a con illa sensi .cap. ia eius quidam .d gustabile fide ratio, extremi cum Arist. locis sit pro de Animat ex tot tangibile quoddam adducis dicendi sunt dulcis, varus, i duritur ii relliges: An formaliter,sed concoqii oriri ille ob persectiorem sicci hu i t. itam e quatenus . dem Ouod est organum id temne rationem, moderatili , c. tr i g. ii us cst etiadi organum tactus licet inarem, pustu suauissimus hie obnit urit . qua uni. quod eligit stabile uniuersa-
sicci in ierietum adustu molestissinuis t. liter est etiam angitiale, licet non uniuer. G An vero medii inter hos sapores ab extremis. extremi inter se specie dit feratu; dubitari potest sed respondendum item distinguendo. r. li. naturaliter producuntur, spicie inter sedit ferunt: qui uero ab arte interdum sola plurium c . Mettim a pidorum imperfecta conantistione fiunt abi: , exquii, us fiunt, non nisi ut includo ab incluso disserunt licet etiam ars nat .:-ralia actitia iacti ius applicando sapores inter pecie distinctos possit eiscere Ide moliri portionaliter ciccndum est de
.pcci ci us, tun odorum, quae speciebus sa-ΓGrum et spondent , tum etiam colorum per auem uim neque in his iue saporum,
siue aliorum specie disterent hi in extre in is locum per se a. . ora illud habet, ab extremo a de It ream Lin non datur transitus nisi
per medium, quodliare de motu locali, im turdum etiam de intensione, de remissio saliter, contrario. Eodem modo intelligerat Onen olu n. A it . I ecundo de Anima
texto reddit, cum cocti nos gustum cer
Uu6uguinis t. til, quidam est, nunc aut ci cisci sum hola: o cereii simum Quaestio. item an quisu, non :bus sit animalib. ut ii in Aristo 1. de Ani ira tu I. I ubi docet,sicut uegetatiuum a iactu, I sensu omni,sic tactum ab aliis sensibiis teparari posse, Puteat. 43. ubi docet colla d. in animalia
solum haberet ac uni, pauca negant: msequi uidetur: lihro autem de somno, S uixi si cap. z.non obscure, de libro de sentia, sensilibus cap. i.clarissime partem 2 tur assirmantem ita soluenda est viam ruen emus gustu incommuni, negemu degustu omnes saporium differentias percipi dite.Aristotelem autem, ita secum ipsi in occum ueritate conciliemus, ut dicamus eii,
159쪽
ta urbsolum in qu Ibusdam viderii
Scrioidere nomine tactus etiarnau in oti coniunctionem, Mi affinissa in , ita rheum tactu habet impre- lane et sed iam ad tactum ipsum ex rio ut sensuum postremum deuenia
,e tangibile hoe est proxime termina
liter sumptum tum cluattuor primas quararat m,tum ruitas fecitndas,ut mollitiemurrirtem deuit ueni, grauitatena qui b. mu bEo minuia tioine, im nofitum iiivest cum inhibus sis sibi libris ebmmuni, eas mod fontibus ok determinantibu complectitur: quamuis Aristotel. 1. de Anima Dext. III .numereriantiim qualitates pri- irrari quas appellat disterentia corporis, ut Crpus est,non lique substantiales, sed accidental G.Definiri nihilominu tangi l,ile in commimi, ex doctrina Aristotelis loco eitato pes est, qualitassensibilis con-s piutiua sensorium tactus in actu eius ud quod est in potentia, ut tale est , vel litterarima sensorii tactus, ut tale est . Est amem de tensorio, seu organo tactus non ivediocris dii scultas, praesertim iri sen tentia' Aristotel qui libro primo de Hi
storia cap. qii arto, e secundo de parti tuasi io, di quarto.docet huius modi Orgisum esse carnem id e trique indicat etiam r.de Antina tex.94.o II W2. de IriIrt. extremo cap. Is at libro secim-do de ariti, iis ea 8 dubitare videtur, 3 secundo de Anima tex Ior diserte ne is Detrio te carnem esse medium,primu uteiti in socium aliud quiddam ei se in in ii s inro descii sit, e sensi. cap.secta diri clara iste iuxta cor , O libro dei uitiesurae erect rustii ira,ch tactum
1 tr i ii Este tendere e cor . Sed ita ex. plicandu videtur , , cum docet carire in elles te diu in i doce udo enim non aut eni
uti Dim displitando addi cultatem ali bi soli tam indicandam Aristi telem idi bi oleere ri babilius est ,3 velit .rntum carnem esse aliquid, per quod ut per med uir prurum 1e isorium tactus trius suum a tia ista tabus ac ilibus affici possit uς tamen neget carnem etiam elisset rini in . seu sensorium secundariun. ef ectu ritat tu er praecli in in autem raso in i tu impositum lion intelligat s iritus, alit neruos,st cor, quod etsi a. tione spirituum ouibus ad omnes sensus concurrit,ut alim dictum est, primum sensorium re pectu omniu sensuum diei ponsit peculiari tamen quada in ratione dicitur primum sensorium gustus, Stactus non quia qualitates tangibiles,ti gustabiles ad cortraire debeant ut horum se suum actus e&erceantum sed quia gustus, . evractus organa te re rati rem,oweon ititutionem habent ad temperationem , consimilionemque eordis magis accedentem,quatenu sum calida solida, 5 eam
nea,v cor' cum alici rum trium sensuum
organa frigida, minus solida, nec carnea
Atque hoc sensu accipiendum est, quod
Aristotel .locis supra citatis ait pustus &tactus organa est iuxta cor, Stende. re ad cor , temperationis scilicet, χω-stitutionis snailitudine quadam:quamuis etiam locii in cordi propinquiorem gustus de tactus, quam aliorum sensim in orga na obtineant Cum aluem idem Aristotel. primo de Histor cap et inde rartibus
ter ear mali gnat et am aliquid pro potisonale, per illud aliqv d proportio natu, sponsolum intelligenda sunt ea, qtiae
carni Proportione res Minciunt in atra nis-libus non carnoris sed etia ιν cu i Hretui, aliaque partes omnes patrio molli Dr ic tempcratiore 'lia in animalit,us per
sectioribus sentiunt, de litinis alio b co supra diximus S c sequenter cunI3 demist. cap. et cuti prae mm cupitis,ck: primo de Anima text. 79. Demis sem. sui abro eat, ira exponendus est, uti quatur de his partibus natura sua siccis secundum se, hoc est sine spiritu irrigant te,c temperant spectati . Ira exposita sententia Arist. secundo de organo tactus est optima licet obscure admodum abi pia
is explicata xii tali avus, ut Illi,
Sc hie alia emergit quaestio, an sensus tactus qui non unam tantum sed plures a iii ptimas percipii contra rietates, suarum una ad alteram non ea uocatur, ε organum,tam multiplex habet, fit unus tmcie sensus. Responde dum vero est eunt adaquat lumptum esse unum specie proportionaliter,ut sunt alii senius', inad quate uero sumptuiritu una ratione elle unum numero, ludalia unlim specie led alio modo, qua tri cum adrequiale iam itur, lub alia 'muni
160쪽
genere, prat ut in ordine ad unum tactile numero, vel species vel genere ccnsdera tur Ut proportionaliter dicendum est etiade aliis iensi huMmmo, de aliis quibus te Potentiis plura specie inter se di-x b ecta attingentibu s. nec negandii est solutionem ab Aristrat .de Αui In text.
Ios allata maia gumento contra unitatemta tus ea contrari tatibus , Irca Lina
ζu , . se in possit honam esse stat deii luna sit dum quod ibidem docet, non ta inani testum este, quid sit illud , quod ut obiectum unum inciui quemad-cium sonus auditIli obiicitur tum quodex de Anima tex. I 8.c I I9.colli litur, nempe sensum tactus excessus tanti m quali rati' inctilium sentire , idque quia lan sorium halin secundum quandam me diocritatem affectum ualitatibus tacti.
Elias 5 tanquam medium quoddam od respectu vet iusque verbi gratia, calidii Aurigidi induit rationem alterius Mi In quo dilatat sensus inelus ab all. Somnibus senilib.is exterioribus, quoruunisus in seivorios udum se spectat Ohabet ciram in gradu remulo ea qualitates,
ura M. 94. deIeii l. 5eiensita a P. 4. 1 de Pari inu extremo cap. 16.notat, sic quidem prac Pu is vota, ς ire ruisque manus digidi, actu ualeat. nulla tanturatione admittendit m est, quod quida in ex a de Animata II 3 uale leducunt ii luctuam sensita
cius corpora solida nunediate sentiri, im. motius:quam corpora solida etiani inani. 1RZset an Per , allicrae rem, aut aquam,R Italil id ei illiu i orpus ii uinidum sed omnino uerendum, ' duo corpora humida, ex duo alae iviu hirini Iuin, alterum s
erendo Oed dubitando dixit humidum non dei sine corpore , quod sit aquari
λι Aqu mi alia usuidae rasitora lalidis facile adhaerescere, nee tam facile, quam aerem , qui non adtiae rescit per blidorum compremonem
nitus extrudi posse . Haec do singuia sensibus exteriotibus in particula δη ἐς Quaedam supersunt iisdem ρmnibus , aut sere omnibus seus bus communia, quae Post finguJoriim ςrplica.tionem commodius vere, quam anta quar.
res. 4ntelligi possunt. Prim vi , Motrines sensus exteriore, adhocoit euitiant , necessario in lusorii, semper tecipere debeant qualitates ab obiectis propae in eiusdem rationis, cunis sunt in obiectis. . Respondetur Urniando de auditu,
doratu, sustu. g. ndo,tum de visu, cui Iumen quidem iii sensorio ab obiecto mcipit, ina colores non recipit; tum dctu, qui prura qui clem qualitates praser. tim activas ita uia sorio ab obiecto Feci. pit , secundas ta Ailes non item M.que tamen eas sentit , qui ab iis seniorium aliquo in Od immutetur per ali. qua in partium sensorii coni Prethonem, siue h. c cc in prellio actitie sita ui moti .ua ipsius semici. iis , obiecto tantuni
resistente , sue iit ab ipsi obiecto pred
mente , siue a utroque simul . Ita seu titur durum, dum partes sensorii aliquo ex dictis modis comprimuntur molle seu miniis durum dic utitur enim molle durum comparatiue , sicut densum, d rarum, di catera. dum mi nus compli untur, molli, seu minus dic. rio aliquantulum cedente: asperum dum inaequaliter comprimuntur lene dum in qua siter. Ex quo videas astarum, de lene qua tamen sunt sensita communia pluribus sensibus, non autem propria tactus sine duritie aliqua tactu sentiri Dony
Secundum est , an de omnibus sensibus exteriolibus verum sit illud prominciatum quod ab Aristote secum