장음표시 사용
111쪽
en illud subiectum, aut si agit,suam, non autem 4ontrariam qualitatem producet. Hippocrates Aenique lib. de natura istus,& Sech.I. Aphor. 1 f. ristoteles Sech. i. ProbL29. Sech. .riob l. s.Sech. a . Probl.8 dc I .Lucretius lib.6.M.Tullius lib. 2 de nat.Deorum , Philopo s lib. I. Meteor.sum. q.c.2.Flaminius Nobilis lib. I degener. c. 7. dubio 11. Iacobus de Fortiuio in Hippocr. Aphor. q. NFranciscus Vi comercatus lib. I. Meteor. Franciscus Valesius lib. i. contrae. s.& Fernelius libr. de spiritu & calido innato, rectius existimant calore in antiperistasi augeri, quod circum obsistens frigus prohibeat calorem transpirare , quippe Cum unumquodque suum refugiat contrarium. Ex quont,ut non euolet pars calidior , quam indicat figura pyramidalis ; & motus ignis,neque re patiatur a contrario externo , sed iuuetur potius a densitoribus lateribus specus pudputetiam con calefactis , &ob densitatem validius agentibus: sicut validius agit ignis in materia ferri,aut ligni, quam in arundine ob materiae dens tatem , Ex Aristotele ,ect Vrobi. 6 . Iisdem de causis accidit ut in furnulis Chim istarum , ubi prohibetavcaloris transpiratio ; per inclusionem fiant liqueasactionis effectus, qui non fierent in quadruplo maiori igne aperto ut testatur Cardanus tib Σ.de Subtil. Eadem prbhibitio trans vationis facit, teste Hipponate, in aceruis leguminum & tritici, ut Pars inferior , non item 6rporio calefiat; Vt magnus sceni cumulus accendatur ab exhalationibus:calidis prohibitis transpirare & cuolare ri etiam, tota Galeno lib. I. de sebr. accidit. fimo
112쪽
De natura se incremento Nili. 8 3
1imo columbino ob eandem causam: ut ventres hyeme sint calidiores quam aestate, teste Hippocrate , ob extertium frigus constipans poros, &Prohibens spirituum exitum : ut fundi vasorum quibus calefacimus aquam, sint tamdiu calidio-xes,dum aqua frigidiuscula est,& e contra, cum iam calet ex Aristotele Sect. 2 .Pmbl. 8. Vt na-.tantes in aqua frigida facilius famescant: ut calx iniecta in aquam effervescat: Vt manus nive lotae maxime inflammentur:vt in aestate tempore pi vitae clausa cubicula impedita transpiratione, aut exhalationibus refugientibus circumobsistens frigus instat balnei tepescant:vt exhalationes ac cendantur in nubibus, &infulgura,aut fulmina
43. Quare etiam hyemis tempore per prohibitionem transpirationis propter externum frigus , &pluuias terram coiissipantes, & meatus, exhalationibus clauden xes, Ppterunt subterra . nei specus aquae puteales incalaseere. Frigida vero,etsi non exhalent, ideoque eis accomodari non possit prohibitio transpirationis, habent tamen cum calore & aliis qualitatibus, si ambianξtur a contrario,vt illud refugiant,ut se colligant,& uniant,nefacile destruantur a contrario,quippe cum virtus unita sit fortior,magis agat, & diutius resistat, ut docet etiam Straton apud Senecam lib.6.nat.M.c Is. Hinc fit, Vt aqua egredia tur e lignis humidis appositis igni contrarium refugiens:vt aquae gutta in puluerem iniecta seuevniat, & conglobet , ut pluuia in aestate cadens
113쪽
sese tueatur & muniat contra vehementem aeris calorem , meliusque resistat, conglacietur aucta
per antiperistasim eius frigiditate,& fiat grando. Non igitur mirum si eodem modo & specus, dc aqua putealis aestiuo tempore magis frigeant quam hyeme .nonne simile accidit in peponibus calidis, qui parumper Soli expositi facta transpiratione , ut quotidiana experientia docet, calorem remittuntὶ concludamus igitur hyeme quidem specus & aquas subterraneas profundiores calidiotes esse,aestate vero frigidiores , sed internum illum cauernarum calorem hyeme non minuere Nilum.Nec me mouet quod subdit Oeni-
pedes,& Auctor libri de Nilo,esse etiam in Phrysia puteos,qui hyeme sicci sunt, aestate vero pleni,quod etiam Antigonus in libro historiarum .admirabilium. q. t 78.& Aristoteles lib.de admir.
audit.q.s2.asseruerunt de puteis,qui sunt Mytropoli.Etenim neque id ex si1bterraneo calore, aut frigore accidit,alias cum aestate ubique interiora terrae magis frigeant , idem caeteris profundioribus puteis eueniret: sed vel ex nivibus, quae eo tempore liquescunt, quarum aqua per subterraneos cuniculos illo fluit, vel quia aestate ob nimium calorem terea hiat, & aditum aquis aperit. Sicut etiam in terraemotibus saepe contingere diximus in fine lib. i. ex Aristotele lib. a. Meteor. sum. 3. C. 1. 3c Plinio lib. 1.c. 8 . veteribus meatibus obstructis, de adapertis nouis. An
114쪽
n Nilus augeatur aestate quod tunc Sol remotiorsit, minusque aquas illius consumate
VPERIORI sententiae est prorsus opposita opinio illorum, qui putauerunt nyeme Solem esse propinquiorem Nilo, eiusque sontes minuere, aestate vero distare longius , eaque de causa Nilum integrum plenise timumque surgere. Meminit huius sententiae Auctor libri de Nilo,Pomponius Mela, & PIutarchus,qui eam tribuit Herodoto ; ut etiam fecit Galenus in histor.Philosoph. illiusque verba lib.2.ita habent, quicquid velit Cardanus. Haec
tamen sententia nobis non probatur: tum,quia
idem eueniret caeteris Libyae fluminibus, a quibus etiam Sol magis distat quam a Nili fontibus. quod tamen non euenit,teste Auctore libride Nilo, & ipsa quotidiana experientia.idemque accideret in hyeme, quamuis nullae serent pluuiae,fluminibus Europae, cum tamen constet sine pluuiis aut nivibus non augeri: tum, quia nulla est maior ratio cur Nilus augeatur progre diente Sole a Cancro ad Leonem, quim cum a Geminis procedit ad Cancrum,cdm etiam tunc Sol aequaliter distet a fontibus Nili: tum, quia cum augetur Nilus, Sol est illi maxime vicinus,
115쪽
totum fluuium,quam cum est in Capricorno,licet sit remotior a Nili fontibus. Quid λ vicinitas Solis Nili fontibus deberet augere , & non minuere fluuium, quod vigente exrerno calore, specus & loca sitbterranea in quibus concrescunt Vapores in aquam,sint frigidiora,faciliisqgeneretur aqua.ideo augendus potius quam minuendus erit Nilus, ut superior sententia asserebat.
An Nilus augeatur quod eius aqua astrorum radiis sesendantur nulla additione aquae
Li I putauerunt huiusmodi incremetum
fieri quod ab astrorum radiis aquae runc' suspendantur absque ulla additione alterius aquae,ut videre est apud Solinum c. 34.Senecam lib. mat. qq.c. 26. Auctorem libri de Nilo,& Abulensem in cap. 26. Genesq. a. Sed haec aquarum suspensio fabulosa mihi videtutineque enim astrorum radij eam vim habent in aquas Nili , quam habet magnes in ferrum, vel in paleas siuccinum. idemque deberet apparere in aliis aquis,non tantum Africae sed etiam Asiae.& Euiopae: vel saltem reddenda eritinatio disparitatis ; quod non faciunt huius sententiae aucto
116쪽
De natura o incremento Nili. 8
auctores. Addo, eandem esse distantiam Solis a fontibus Nili dum in Geminis progreditur ad
Cancrum, atque cum ab hoc defertur ad Leonem,ut superiori capite dicebamus. Cur igitur non augetur etiam Sole in Geminist Cur item in reliquo anni tempore non accidit quoque aliquale Nili augmentum Si enim propter ma gnum, Veibi gratia, calorem Solis, vel astrorum Iuspendentem aquas , fit magnus excessis , &propter maiorem maior, propter remissum fiet etiam excessus,lieet remisitis, ex regula Aristotelis lib. a. Top.& tamen nemo unquam somnia vit, ne dum scripsit. Sed forte authores huius sententiae dicent,per suspensionem intelligere se astrorum radiis aquas rarefieri, ut videmus eue nire in olla ebulliente,in qua actione ignis aqua eleuatur,maiorque videtur quam ab igne remota.Sed obstant tum argumenta facta,quod idem paterentur aestate caetera flumina, & quod augeretur etiam Nilus ipse in Geminis:tum,quod Nili aquae mensura nunc grauior , nunc leuior re pareret pro ratione raritatis & densitatis; neque
enim in rarefactione noua materia acquiritur,Vt
docet Aristoteles lib. .Phyfr.8 .rum, quia Nilus ex superiori AEthiopia non deueheret limum
in eius auctititum , quia etiamsi doncederemus fieri aliqualem rarefactionem, non posset tamen esse tanta, Vt ad Is. I 6. I 8. & amplius cubitus operiret, Vt argumentatur Auctor libri de Nilo. Si enim certam aquae frigidae mensuram calefacias,non ob id efficias,ut aqua sensibiliter euadat maior. Quare neque Nilus astrorum radiis tan G vum,
117쪽
totum suuium,quam cum est in Capricorno,ii cet sit remotior a Nili fontibus. Quid 3 vicinitas Solis Nili fontibus deberet augere , dc non minuere fluuium, quod vigente exrerno calore, specus & loca subterranea in quibus concrescunt vapores in aquam,sint frigidiora,faciliusqgeneretur aqua.ideo augendus potius quam mi nuendus erit Nilus, ut superior sententia asse
eAn Nilus augeatur quod eius aqua astrorum radiisse pendantur
C A v v T IX. l in I putauerunt huiusmodi incremetum fieri quod ab astrorum radiis aquae runc suspendantur absque ulla additione alterius aquae,ut videre est apud Solinum c. 34.Sene cam lib. .mat. qq.c. 26. Auctorem libri de Nilo,& Αbulensem in cap. 26. Genesq. a. Sed haec aquarum tapensio fabulosa mihi videtur. neque enim astrorum radij eam vim habent in aquas Nili , quam habet magnes in ferrum, vel in paleas succinum. idemque deberet apparere in aliis aovis non tantum Africae sed etiam Asiae.& Europae: vel saltem reddenda erit.ratio diasparitatis ; quod non faciunt huius sententiae
118쪽
De natura o incremento Nili. 8
auctores. Addo. eandem esse distantiam Solis fontibus Nili dum in Geminis progreditur ad
Cancrum , atque cum ab hoc desertur ad Leonem,ut superiori capite dicebamus. Cur igitur non augetur etiam Sole in Geminis r Cur item in reliquo anni tempore non accidit quoque aliquale Nili augmentum Si enim propter ma gnum , Veibi gratia, calorem Solis, vel astrorum suspendentem aquas, fit magnus excessus , &Propter maiorem maior, propter rethissum fiet etiam excessus,licet remissus, ex regula Aristotelis lib. 2. Top. & tamen nemo unquam somnia
riit, ne dum scripsit. Sed forte authores huius sententiae dicent,per suspensionem intelligere se
astrorum radiis aquas rarefieri, ut videmus euenire in olla ebulliente,in qua actione ignis aqua eleuatur,maiorque Videtur quam ab igne remota.Sed obstant tum argumenta facta,quod idem paterentur aestate caetera flumina, & quod augeretur etiam Nilus ipse in Geminis:tum,qubd Nili aquae mensura nunc grauios, nunc leuior appareret pro ratione raritatis & densitatis ε, neque
enim in rarefactione noua materia acquiritur,ndocet Aristoteles lib. .Physt.8 .eum, quia Nilus ex superiori AEthiopia non deueheret limum
in eius auehu:tum , quia etiamsi doncederemus fieri aliqualem rarefactionem, non posset tamen esse tanta, ut ad Is. I 6.18. & amplius cubitus operiret, Vt argumentatur Auctor libri de Nilo. Si enim certam aquae frigidae mensuram calefacias, non ob id efficias,ut aqua sensibiliter euadat maior. Quare neque Nilus astrorum radiis tam
119쪽
tum , atque adeo diuturnum poterit absque nouis aquis recipere augmentum,praesertim quotidie occidentibus astris. Sed quidni inquient idem dicamus accidere Nilo semel in anno, quod videmus singulis diebus accidere mari in
fluxu & refluxu Lunae astrorumque radiis su--spensis seu rarefactis absque ulla additione aquis a marinis3 Perbelle sane, rem omnino certam , re omnium incertissima maxime incertam nobis reddere satagunt.Cur enim mare fluat & refluat, - adhue sub Iudice lis est. Ut enim Lunae astrorumque lumine mare rarefieri, & ob id exunda-ae , ce tante vero rarefactione si1bsidere & deseruescere putant Auctor libri de Mundo ad Alexandrum c. 3. Plinius lib. r. c. 9 . Possidonius apud Strabonem lib. 3.Auerroes lib. 2.Meteor. c. 1.Albertus lib.de causis & prop.elem.trasst.2.c. s. Paulus Venetus in sum. Meteor. c. I 2. Scaligerexer. 23. sa. Franciscus Vicomer. lib. 2. Meteor. Gaspar Contarenus lib.1.deelem.Mirandulanus lib.3. contra Astrologos c. is. Hieronymus Bur'tius dialogo de fluxu & refluxu maris,&Scotus in 1. lib.sent. dum agit de rerum creatione: auta. - Certe a Lunae astrorumque lumine &calore exci-
ratis, atque attractis exhalationibus impelli Mrepelli mare credidit Heraclitus apud Plutar. chum lib. 3 . de placitis, eodemque ibidem teste, ipsemet Aristoteles; fauentque, quae ab eo scri buntur Seist.26.Probl.28.& 3 . & docuit expres se Apollonius Tyaneus in epistola ad Indos, dc tandem ex recentioribus Rogerius de Bacco scri bens, luminis & caloris naturali virtute ex infer
120쪽
De natura se incremento Nili. I s
rioribus partibus maris eleuari versus superinarem exhalationcs,a quibus intumescant, & quasi ebulliant aquae ; ubi autem exhalarint, fieri, ut iterum aquae subsidant, & refluant. Retulerunt etiam aestus maris causam in Lunam Poetae ste Claudianus cum in Panegyr. in Consul. I heod dixit:
' - tumidos,qua Luna recursus GNutriat Oceani. --α Silius Italicus lib. 2.Punic. cymothoe ea Regna vaga telagis labores Luna mouet, na inmissisfer earnia bigis Ferta referus fretumsequiturque reciproca Thetis. Fundamentum huius opinionis ponit Phauori nus apud Gellium lib.i c. i. quod aestus Oceani
Cum Lunae curriculo congruat.Ita a soli, cui incumbit mare, natura id euenire existimant Alexander Aphrodiseus lib. a.Meteor. com. F. Ioaurines Buridana ibidem, Andreas Cisalpinus lib.3
qq. Peripatetic. c. s. & Ludovicus Buccaserrus lib. a.Meteor.lectione i 8.& i .Quorum sententiam confirmare possumus um,quia non ubiqu
in mari sit huiusmodi fluxus & refluxus ; cum enim sit in mari Adriatico seu supero , non est tamen in Mediterraneo & insero, ut experientia docet. est in Holandia & finitimis prouinciis. non est tamen apud Hispaniolam,Cunam,& vrbem nominis Dei noui orbis, ut testis est Petrus Martyr Gonetales de Oviedo in summario de r bus Indicis: tum quia neque ubi reperitur, eius dem ubique sit periodi .v.g. Oceanus Gallicus ad Garumnam septem horis duit, & refluit tantum