장음표시 사용
91쪽
S erasam Cancro apidus qua Spius ignes
. Exeris,ct -rly mutator circulus anni Voceron, Cancrumae tenet,cui subdita Nili. Ora latent: qua cism dominuspercussit aquamm
ne superi Duunc Nilus fontesoluto
Exit,m Oceanus lunaribus incrememis Iussus adest,auctusque suos non ante coarctat, Suam nox HMas a Sole receperit horas. eandemque sententiam repetit paucis interiectis carminibus. Altera sententia est illorum,qui experientia magistra dicunt , incrementum incipere circa initium Cancri. Ita Herodotus lib. a .Diodorus Siculus lib. I .Seneca lib. . nat. qq. cap. 1. Ammianus Marcellinus lib. 11. Philo lib. a. de vita Moysis, Heliod. lib. 9. Statius lib. q. Thebaidis, M. Antonius Sabellicus Ennead. r. lib.3.Hieronymus Cardanus lib.2.& Σι.MSubtilit.Iulius Caesar Scaliger exercit. I. Ludovicus Nugarola in Timotheo, Ioannes Goropius in Niloscopio, Iovi. Bapt. Ramnusius tract.de incremento Nili, & alij. Consul id autem dictum est circa initium Cancri, quod non. Omnino definitus sit dies incrementi lingulis annis. Quare D Athanasius in vita S. Antonij ait., daemones clim viderint fieri in AEthiopia pluuias, inundationem praenunciare; eaque ratione velle videri futura praeuidere, de praesagire. Similia scribit Α- nastasius Episcopus Nicaenus q. a 3.in Scripturam. Supponunt igitur non esse statum definitumque diem incrementi, unde facile conciliamus inter se authores huius sententiae, cum alijaltu diem,
omnes tamen circa initium Cancri, nempe ter tiuma
92쪽
De natara se incremento Nili. 6 3
eium, quartum , aut quintum diem post ingressum Solis in Cancrum, statuant initium incrementi. Solito longius tardavit Theodosis Imp. tempore,ut author est Nicephorus lib. a c. 37 dc Sozomenus lib. 7. cap. io. Quam rem AEgyptij grauitet tulere,indignati refertim,quod minus eis liberum esset Nilo lacrificare more patrio. Quare cum praesectus Prouincialis rena ad seditionem spectare cerneret, indicauit imperatori,
qui dignam Christiano Imperatore sententiam rescripsit: Conducibilius elle veram erga Deum Religionem integram seruare, quam fidei undas
fluminis,&, quae ex eis proueniebat, anniuersariam fertilitatem praeferre. Factumque est non multo post, ut adeo Nilus excreuerit, ut etiam 'altiora AEgypti loca inundarit. Quin etiam decimo & undecimo anno Regni CleopatrM Nilum non creuisse docet Seneca lib. . nat. qq. . 2.& eodem teste ,ex Cesistene, superioribus culis non creuit nouem continuis annis: quod &Ouidius lib. i .de Arte his verbis scripsit. Dicitur et Enpius earuisse iuAantibus ama Imbribus,atque annis siccasuisse nouem.
Fallitur igitur Author lib. de Nilo, AElianus &Lucanus,nisi confundant Solstitium cum Canicula, quod ab Antiquis factum contendit Co-
pernicus lib. s. cap. ii .aut certe velint Caniculta tempore Nilum abundantius crescere . quod verissimum esse paulo ante ostendimus ex Leoni
93쪽
Ei rapit humores madidos, venasii calore Compescit, di que petentibus rituat axis,
Nilo bruma venit contraria tempora mundo.
Residet autem in Virgine paulatim, & penitui
intra ripas capit in ingressu Librae,ut docent Plionius & Seneca locis citatis. Quare non possvix. lnon mirari Ammianum Marcellinum scriben tem,Nilum centum diebus crescin,totidemque decrescere. Sol inquit) cum per Cancri suus cyerit vehi,augesiens et sque ad transitum eius in Libram iάiebus centum sublatiis fluens,minueturpostea. 9 mitigatis ponderibus aquarum nauibus antea pemios, equi tabiles campos ostenda. Eiusdem sententiae fuit Anastasius Synaita, dum lib. i. Hexam. ait. Incipis enim fluere mense Iurio,ctper eum totum, V pom umersit,nempe Iudis. In Augusti autem, or tota Septembri instar maris exundans in gyptum facit nauigabilem,qua prius erat arabilis. Incipit autem ,τι dietum est, deersere in Otilabri , ct Nouembri 3 in mense serem Decembri, toto Ianuario redditur priori alueo. Idem Herodoto tribuit Scaliger exercit. 4 . & ita habent vulgati codices, quamuis Plinius, Sabellicus, Cardanu & Andreas Baccius lib. I. cap. 27. eum pro Vera sententia citem, i dicemus. Strabo anceps est: ait enim aquam in aestate ultra quadragesimum diem permanere, postea paulatim de8rescere quemadmodum creuit, atque in diebus sexaginta omnino campum denudari, exsiccari; & quo citius exsiccatur, eo citius seri. ubi nescias an quadraginta dies quibus ait aqua permanere,intelligat post absolutum incrementum,an sint ipsi dies incrementi ; ita ut cum qua i dragin
94쪽
De natura es incremento Nili. 6 s
o siccentur , tempus peruenia , centum dies cumque quando creuerit, eodem etiam decreescat, pertingat ad ducentesimum diem. Caeteri vero quadraginta , aut quadraginta quinque diebus crescere,totidemque decrescere docent; ita ut solum ad nonaginta,vel centum dies AEgyptus aquis operiatur, & exsiccetur. Ita Plinius loco cit.Seneca dum scribit,omnino in Libra intra ripas capere, Lucanus lib. IO. canens, --aias que suos non ante coarctat suam nox aestium a Sole receperit horas.& ibidem, Ante Canis radios nec ripis alligat amnem Ante parem nodii Libra sub indice Phoebum. Idem scribit Io.Leo Africanus lib. 8.C. . & lib.9. cap. 1 .Rupertus Abbas in Gen. lib. 2. c.29. Hie . ronymus Fracastorius tract.de Nilo, M. Ant. Sabellicus Ennead. 3.lib.3.Cardanus lib.χ ι .de Sub til.Scaliger exercit. 7. Io. Goropius in Nilo scopio,& tribuunt etiam Herodoto Plinius,Carda nus & Sabellicus. Quare forte Herodoti locus
Porro aspides aliaque nonnulla animalia &constat ex Antonio Fernado So I Esu,qui apud IMicolaum Godignu docet,AEthiopum hyemem in qua fiunt pluuiae,esse tantu a fine mensis Maii ad initium Septembris) incrementum Nili prini sentire,& triginta circiter diebus antea longius a fumine in altiora loca una cum suis faetibus migrare,scriptum atque testatum reliquit 2Eliam Nilus neque suscitat undas
95쪽
lib.1.de animam p. 1 1.Illud omnia excedens in animalium ges filionibus miracula suspicit Plinius lib.9.cap. J8. deturgente Nilo reperiri musculos inchoato opere genitalis aquae terraeque iam parte corporis viventes , nouissima essigie
De magnitudine incrementi Nili.
MILIGENTER rem hanc notarunt Anis
i liqui quod quantum creuerit Nilus, qui loco pluuiae quotannis faecundat AEgyptum, tantum sit spei in annum,ut constat ex hactenus dictis,& licet colligere ex Pharaonis som-.nio de vaccis ex Nilo ascendentibus,Gen .c. I. & Isaiae cap.r .in AEgypto enim rarissimae fiunt pluuiae, ideo si inundatio Nili desit, qua & terra humectetur,& nutriantur segetes, necesse est sequatur sterilitas. Ideoque Seneca lib. 4.nat.qq. cap. 2. GEgyptus salt) in hoc stemsisam habeteminis auisterilis annm,aut fertilis est, pro in ille magnuου -- fluxerit , aut parcior. Nemo arato um aspicit caelum. Non est enim . inundatio quotannis eiusdem mensurae: in anno enim belli Pharsalici inter Caesarem & Pompeium fuit tantum quinque
cubitorum,ex Abulens in cap. 26. Gen. q. Σ.ah- quando est in .aut Is.Vel I .alias IJ. aut Ha .riqn numquam i8.unde D.Basilius hom. s. in Hexam.
96쪽
De natura se incremento Nili. 6
lib. t O .de animal .cap. d. scribunt, Nilum ita inundare t maris instar operiat AEgyptum.& Gre gor. NaZian Zenus orat. 24. GR pium sati s uius
itat, e terea Iuens, ac tempestaιe maris instar exundans. 3c lo. Leo Africanus lib. 8. c. 4. assirmat, incrementi tempore AEgypti yibes t alas repraesentare. Ad sanamam AEgypti fertilitatem,ex Plinio, Ammiano, te Solino c. 3 . non debet Nilus altius is . cubitis attolli, ad mediocrem is . aut I . quod si immoderatius creuerit,ut accidit imo perante Claudio,.cum fuit i 8.cubitorum , &tempore lustiniani, cum hanc mensuram excessit,ut testatur Procopius Caesariensis libu .derebus Gothorum , aut minus I q. penuriam minatur AEgypto. Cum enim nimium crescit,ob summam humiditatem culturas moratur agrorum, cum impediantur agricolae terram opportuno tempore colere ; cum Vero parcius, non irrigat omnia , nec praeparat ad culturam agrum omnem. Auctus autem Nili,ut scribit Plinius lib. s. c. s. per puteos mensurae notis deprehenditur.
Cuiusmodi autem essent docet Heliod. lib. 9.AEthiop. Cum enim Hydaspes Syenen ingressus esset,& quid admiratione, aut spectaculo dignuin urbe ostendere possent, interrogaret.Idi s inquit Heliod. puteum Nilum mensurantem ostenderunt senilem ei qui est Memphi,exscrito quidem, cor polito lapide extructum, linem vero visae interstitio excid-ptas continentem : incrementa Nili diminutiones indigenis monstrat, numero tectorum aut nudatorum cha afterum rationem exundationis, aut defectus aqua me=surantium. Notat autem Strabo lib. I 7. agri-.F a colas
97쪽
colas saepe supplere sua industria dc diligentia aquarum defectum ductis aggoribus siue Chomatibus,ut appellat Vlpianus 1. de extraord.crim. I sacculari'. qua de re Badaeus in poster. annot. in Pandectas, & Beroaldus in lib. Apulei de Asino aureo. Idemque multo antea scripserat Moyses Deut. c. II .Terra salt) quam inirederis possιdendam, non eu sicut terra GH pti , de qua existi, vM iam semine in hortorum morem aqua ducuntur irriguae. Quanti vero momenti id sit constat ex Cod.tit.de Nili aggeribus non rumpendis. ubi Theodosius de Honorius Imperatores lege sanxerunt, ut Nili aggeres rumpentes,Vel aquam ultra solitum occupantes, flammis eodem loco comburerentur, S eius criminis participes deportarentur, ita Vinumquam supplicandi,vel recipiendi ciuitatem, dignitatem aut rem familiarem tribueretur facultas. Et quidem hoc Nili incrementum pedetentim & ordinate fit,unde prodigij loco est habitum,Dione teste in Epitome Vespasiani,quod cum Imperator esset ingressias Alexandriam,Nilus amplius quatuor digitis vltra quam consseeuerat,excreuisset, quod antea non nisi semel factum dicebatur. Pleraeque sunt animantes,Vt te- ii studines,cancri, crocodili,& aliae,quae quanta futura sit accessio,prςlentiunt,suaque oua tam pro cul ab alueo condunt, quo eo anno Nilus crC-scens summo attistu pertinget. Quare qui eorum oua deprehendunt, quantum eo anno futurum sit incrementum, coniiciunt,ut author est A lia
98쪽
De natura es incremento Nili. 69
de hirudinibus nidificantibus in excavatis scrobibus in Nili ripa, scribit Plinius lib. I O .cap. s.
nempe multis ante diebus inde migrare,si inturum est,ut Nili auctus nidos attingat. Sed qua, Quom inquies, ratione hirundines aliaque animalia id do' na- possunt praenosceret Respondeo, sensu , ex magna aut parua aeris immutatione,Vt docet Quin praesagiistilianus lib. s. c. 9.llinius lib. io .c. 33. &alii: cum re Nili enim sensu deprehendunt huncidis vaporibus, auctum qui mox in aquam concrescent, aerem repleri, p pro diuertitate complexionis aut tristantur, aut laetantur. Quare easdem birundines iuxta aquas volitantes,& eas alis saepe percutientes portendere pluuias , quibus refrigerentur , docet Aratus, Virgilius lib. I.Georg. versu , 77. Plinius lib.
18. cap. 33. Sic Vehemens coaxatio ranarum, ex
iisdem,& M.Tull.lib. i. de divin.&lib. i s. ad Atticum, Plutarcho lib. de solertia animal.& AEliano lib. 9. c. I 3. Itemque frequens gallorum cantus,ex AEliano lib. 7. c. 7. eo quod calida eorum
complexio irroretur: dc ex Arato, Virgilio, AEliano,& Quintiliano locis cit.Cicerone lib. I. de diuinat. Lucretio lib.s. Claudiano de bello Gildon. α ψ.Io. Chrysost hom.1 in c. 2. Adh.
Cum cornix plena plumam vocat improba voce.
Nusc. e quoque & pulices vltra solitum infestantes praenunciae sunt pluuiae, ex Arato, quod va- Porum humiditate pori,quibus illae, aliaque in
ecta transpirant,cum respiratione careant,claudantur. unde etiam fit, ut sputum, oleum,& similia prohibentia illorum transpirationem,scor- Piones 3c iniecta necent. Pluuias quoque solet F 3 praenun
99쪽
praenunciare magna lapidum humectatio, itemque lucernarum stridor & carum fungi;sic enim
Et si nocturnis ardentibus undique testis Concrescant fungi flammis emicet ignis fluus,aut lauis sultantia langueat ultro.
Conuenit inseantes prae fere Protinus imbres.& Virgilius lib. i. Georgicorum,' Nec noctuma quidem carpentes penga puer Vesciuere femem, te Lia cum ardente viderent Scintillare oleum, Gr putres concrescere fungos. Idemque habemus apud Aristophanem in Velis, Plutarchum lib. 2.Symp. q. 7. Apuleium lib. 2.de Asino aureo,omniumque primus, teste Victorio lib. 33. Variar. cap. 21. scripsit Theophrastus in libro de notis ventorum, pluviae dc sere- . nitatis. rationem cur lucernarum fungi praenun ciciat pluuiam,reddit Seruius , quia scilicet acris iam humidi crassitudine resident excrementa Ris, in ista in summitate lychni. itaque ex immutatios iam ne acris pra agiunt animalia varias temporum 2' immutationes.Sed omnem omnino fidem supes laeta rat,quod alioquin a viris fide dignissimis ac diu-ni. tius in AE.gypto Versatis accepimus, Sc apud alios legimus,si pridie diei, quam incrementum incipiat,ex Nilo certa arenae quantitas capiatur,eiusque pondus notetur lance ; iterumque ipso incrementi die lance recognoscatur, eius pondus tot frumenti granis reperiri grauiorem,quot CU-bitorum est incrementum futurum,licet optime in arca clausa adseruata fuerit arena. Sed iam de
huiusmodi incrementi Nili causis disseramus.
100쪽
De natura es incremento Nili. II
u incrementum Nili solum sit a diuina prouidentia.
RisTIDEs in oratione AEgyptiaca causam inundationis Nili vult cile diuiuinam prouidentiam,quae in locis illis,in quibus nullae vel admodum rarae, Ut experientia edocti Seneca, Iulius Capitolinus,&Joann. Leo Africanus lib. 8 .c. η. scribunt) futurae erant pluuiae, Nilum Vicarium suum induxerit,qui stato anni tempore exundans agros ad segetes praepararet. Cuius etiam sententiae fuit Lucanus lib. 1 o. docens, quasdam aquas casu ὰ terris erumpere, quasdam autem a Deo initio mundi creatas sub terris,eius ope ad terram irrigandam adduci, in quibus sit adnumeranda Nili inundatio : post confutationem enim opinionum aliorum sic
t ego si tantam se est mihi luere litem, Luasdam, Casar,aqum poΩ mundisi a peracti
Saecula concussis terrarum erumpere venis,
Non id agente Deo ; quasdam compage sub ipsa
Cum toto capille reor,quin ille creator myrte opifex rerum certo sub iitre coercet.. Sed opinio haec Aristidis haud satiriacit; non enim uniuersalem , & primam ran um cautam incrementi Nili quavimus , sed naturalem seu particularem , alias pari ratione eamdem causam F cuicum