장음표시 사용
31쪽
de corporum extra animas, vel aduersus materi is
as veniam vocibus consuetis) de animae spiritualis in corpore existentia. Quantio enim, quam enodandam suscepimus, dualismum 8 iam supponit: & qui harmoniae modum indagat, non harmoniam esse probat, sed sumit; respondet enim quaestioni, qui fiat, ut haec duo sibi respondeant Itaque is, quicum disputat, ipsa quaestione duali-1 mum profitetur. Si alterutrum neges, cessat harismonia, cessat quaestio, cessat & responsio.*. 6. Quando harmoniam maxime praestabilitam ex mente LEIBNiTII appellaui, illud ideo factum intelligas, ut ex inscriptione possis coniicere , quid maxime systematis nostrae paginae ferant, cui praeeipue fini destinenturi Adducam & reliquas explicandi rationes, & ventilabo etiam, quatenus ea res commentationem nostram pleniorem, atque ad
memoratam hypothesin explicandum viam facit planiorem. Neque enim id mihi onus imposui, ut quicquid de illis vel edictum est , vel in eas dici potest, operosus colligam. Sed praemittam istas, ut quibus viis ad harmoniam praestabilitam deuenerit 7 Ita illos appellamus, qui & corporibus cogitationes &cognitionem dc conscientiam, dc quicquid est spiritualium ceteroquin operationum, transscribunt; spirituum adeo in corporibus existentiam vel negligunt. vel negant.
8) Dualistas philosophi eos vocant, qui & spirituum a corporibus distinctorum, & eorporum quoque in uniuerso existentiam. & in hominibus unionem siue harismoniam concedunt: quae solennis est hodieque philosophandi ratio.
32쪽
nerit LMBNiTivs 9 , pervideas, & simul ipse manum quasi ducentem secutus, in eandem sic incudas. Quare praefabilitam dicamus, rectius dicetur, quando ipsum systema explanabitur. 6. . Illud saltim hic monendus es, me non de omni i o) harmonia praefabilita, qualem LEIBNI-ΤIus asseruit, in hisce paginis acturum esse e sed de
harmonia solum animi atque corporis praestabilita. Scilicet ille uniuersalem rerum creatarum omnium I I) inter se harmoniam, corporum inter se omnium, spirituum inter se omnium, corporum atque spirituum sibi mutuo respondentium inter se, naturae adeo uniuersae, imo & naturae atque gratiae ia) diuinae conspirationem ex principiis suis adstruxerat.
de ly hom me & I' origine du mal. Io obiter moneo, nisi 1ententiarum Lei bestianarum curiosus fueris, posse te transilire S. 7. - I I. inci. Histoiarisa est tantum enarratio: & fortas e difficilior, quia breuitatem hic imperat rei, tantum incidenti sinatura. xi Vid. estiis de theo dice e , s. 62. ubi e is ains erant dy a ille urs persuade du principe de l' harmonte en generat, & par consequent de la preformation, & MI' harmoni e preetabile de to utes choses enire elles. entre la nature & la grace, epire les decreis de Dieu &nos actions prevites,entre to ut es les parties de la ma. . tiere, &me me entre Pavenir & le passe: leto ut conis formement ι la uveratne sagesse de Dieu, doniles Ouvrages sent les plus harmoniques, qu' ii solepos ibi e de cons evoir. ,, isto Cum naturam dc gratiam appellamus, ea ue, illam interpreteris conditionem humanam, qualem a nais
33쪽
ό SECTIO I. DE sTArvj. 8. Quod, ut melius intelligas, sciendum est: ex LEIANINI placitis unicuiquesubstantia i 3b creatae vim quandam, siue principium activum a DEO, uniuersi auctore, inditum esse, ex quo sine mutua ci ) substantiarum in se inuicem actione reali &transitiva, mutationes uniuscuiusque tanquam ex
domestico fonte inuicem consequantur: ita quidem , ut mutation s huius substantiae causaliter . dependeant ab eiusdem huius substantiae vi interna atque statu antecedente interno, consentiant is tamen mutationibus substantiarum reliquarum, quae & ipsis pendent a statu earundem antecedaneo. Quoniam vero consecutiones illae non casu contingant aut fortuito eueniant, sed leges obseruentatque ordinem : inde fieri, ut substantiis semel aDEO harmonice constitutis, constanter in posterum conspirent ; siquidem ubi antecedentia sunt harmonica, etiam consequentia consentire oporteat, & consentientibus caussis statu scit. antecedaneo respectu sui consequentis etiam effectus sibi respondeant. Eum vero parallelismum earundem perpetuum vides esse harmoniam, & praestabilitam
eivitate experimur, quam diuinae gratiae & voluntati in singulis hominibus aduersam hodie fatemur. Sensum istius parallelismi Leibnitianum vide mox. g. IO.
13 vid. acta eruditorum, A. I 694. p. III. -&Α. I 69s'.
34쪽
tam quidem, 'quatenus a primo statu harmonico pendulam. f. 9. Ista de substantiis generatim : in corporibus speciatim id principium activum esse vim motricem, cuius perennis ad motum producendum nisus, pro reliquorum Corporum ambientium si tu atque ad hoc corpus habitu siue relatione, limitatus , secundum leges motuum a DEO sapientissime selectas, conlequentes motus producat; ita
quidem, ut, quoniam illa limitatio vis primitiuae vel originarii nisus in omnibus corporibus sit harmonica, iisdemque agatur legibus, non possit non, introducta semel, a principio altiori, eo porum harmonia perennare, dum idem illud agens iublimius parallelismum, a se constitutum, interturbet. Spiritibus vero, vel in uniuersum monadibus, simplicibus substantiis, principium activum
esse vim mundi perceptiuam siue repraesentativam, cuius perennis ad nouas in se perceptiones producendas appetitus, pro creatorum ceterorum statu
limitatus, secundum leges appetituum a DEO sapientissime delectas, consequentes perceptiones euoluat; ita quidem, ut, quoniam illa vis primitiuae, vel appetitus originarii & uniuersalis limitatio in omnibus monadibus sit harmonica, iisdemque fluat legibus , noo possit non introducta semel a principio altiori monadum inter se harmonia perennare, donec Deus illam interturbare velit, vel sumaminare. f. io. Neque id solum, sed & monadum perceptiones atque corporum motus inter se praesitutos
35쪽
SSECΤIO I. DE STATU esse harmonice: si quidem prima perceptionis a
que appetitus limitatio non minus pro corporum in uniuersitate statu, quam pro ceterarum mona dum perceptionibus determinata fuerit. Unde noua in naturam rerum harmonia introducitur, quam caussarum essicientium & finalium dixit LEIANITIVS. Corpora enim motu physico feruntura causis e cientibus, impetum corpori imprimentibus : sed monades appetitu seu moru metaphysico is morali reguntur a cavis finalibus, inclinationem illis largientibus. Ita consentit regnum caussarum finalium atque incientium e mundus moralis conspirat naturali e N Deus machinae architectus
ipsi sibi ut monarchae riuitatis diuinaspirituum. Quamuis haec ultima sensum adhuc ci 6ὶ ampliorem
admit-I6 Istis quippe vocibus aliquando & harmoniam gratia
atque natura exprimit, quando in princi p. philos . seu mona dologia n. 9o. - 9 a. ita loquitur: hic nobis alia harmonia memoranda Venit, quae inter regnum physicum naturae & regnum morale gratiae intercedit, hoc est, inter Deum, quatenus conlideratur ut architectus machinae, & inter Deum eundem , quatenus Vt monarcha ciuitatis diuinae spirituu in spectatur. Ab hac harmonia pendet, quod res deducant ad gratiam per ipsas vias naturae , & quod hic globus, ex. gr. destrui & reparari debeat per media naturalia iis momentis, quando regimen spirituum id postulat. ad aliquos puniendos, ceteros remunerandos. Asseuerare etiam licet, De uin tanquam architectum, satisfacere Deo, tanquam legislatori, ex asse. atque sic peccata consequi debere poenas per ordinem naturae&structurae rerum mechanicae; bonas etiam actiones secum trahere renumerationes per media machinalia
36쪽
admittant, a quo in philosophica hac exercitatione
abstinemus. g. Ir. Vis LEIANiTivM ipsum audire R Faciam e
go eum loquentem: sic ille ip): ex his praemissis philosophiae principiis) duplicem, eumque per
fectissimum parallelismum constituo. Vnum inter principium materiale & formale, seu inter corispus & animam : alterum inter regnum caussarum emcientium & regnum caussarum finalium. Et pos nonnulla alia: si hoc modo fit, ut omnium naturalis ratio reddi possit in anima corporeque, dum status praesens corporis ex statu praecedente nascitur per leges caussarum emcientium, & status praesens animae ex statu praecedente nascitur per leges caussarum finalium. Illic series motuum: hic series appetituum. Illic transitur a caussa ad essectum: hic a sine ad medium. Et revera dici potest, repra sentationem finis in anima caussam emiscientem esse repraesentationis mediorum in eadem: atque ita a parallelismo inter causiam materialem& formalem in viventibus, seu in naturae machinis, deducti sumus ad parallelismum inter em cien- . tes & fines. &c. D
respectu corporum, quamuis idem nec possit, nec debeat constanter extemplo accidere,, vid. suppl. ach. e-
rud. l. c. p. I 3. Quae quidem omnia non sanum solum,sed Sc egregium admittunt sensum, ubi penitus illa pernoveris. Obiter intuentibus, & iis, qui falsis illa sententiis coniungunt, videri & esse queunt plena periculis J . . Qx In animaduersionibus circa assertiones aliquas theoriae medicae verae p. q. & s.
37쪽
1o SECUO II. DE N Esto sYsTEMAT, I. I 2. Sed quorsum isa omnia P Scilicet, ut intelligatur, nos omnem harmoniam praestabilitam persequi non velle, pro uniuersa, in quam vir illustris eam diduxit, amplitudine. Verum id agere nos, ut aliquam eius partem, nobis proximam & domesticam, expendamus fusius , ceteras ex occasione tantum perstringamus. Ita vero iam, remotis, quae praescindi debebant, ad hammoniam corporis atque animae explicandam propius accedimus, istum maxime ordinem secuturi,
quem rebus diiudicandis facillimum arbitramur. Dicamus, quot phaenomeno huic exponendo *stemata excogitari possint ' Et qualia sint singula ista, pensitemus.
NUMERO SYSTEMATUM SIVE HYPOTHESIUM.
Ria esse cognita hactenus 5stemata, quibus eruditi harmoniam animi & corporis humani explicare connisi sunt, id existimo, vix cuiquam ignotum esse eorum, qui rei litterariae curiosi sunt. Sed fortasse pauciores in id inquisiverunt, annon excogitari plura possint tEgo sic rationes subduco meas, ut, simplicia plura inueniri posse, negem et varie modificata & inter
38쪽
se composita dari plurima, non inficior. Sed, quid ea compositione liceat proficere, deinceps
constabit luculentius. g. I . Scilicet, si quae res mutuo conspirare debent, vel absolute sunt necessariae, vel contingentes, Utraque aut alterutra. Si utraque sunt necessaria , conspirationis mutuae non alia quaeri caussa
vel potest, vel debet, quam ipsa cuiusque natura, quae rem cogit ita determinatam esse, adeoque, si cum altera contendatur, similem facit & harmonicam. Atqui illa, de quibus in prassentia nobis sermo est, non sunt necessaria I alterum enim contingens Ι 8), alterum praeterea & liberum esse nouimus. Igitur illa ne quidem in mentem hic venire solent, quasi harmonia utriusque niteretur necessitate singulorum. 6. I s. Si utraeque ressint contingentes in mu
tationibus suis, altera alteri respondebit, si vel a se
uae ratio est. cur in eadem curua consentiant pro-6rietates diuersae, exprimeri viam proiectionis corporis naturaliter graui S in vacuoὲ & colligere radios, qui cum axe parallelos incidunt, in unum pun tum Esse brachystochronam in vacuo, i chronam in vacuo , i chronam in medio resistente secundum velo citates, & esse euolutam sui ipsi iis 3 Ess; curvam de ascensuἰ aequabilis in vacuo , & eise etiam in medio. quod resistat inuersa velocitatum rationet & quae sunt infinita eiusmodi. 13 Non moramur hic necessitatem HoBBII, Vel SPiΝoetae, quam nemo felicius profligauit, ac LEIANITIus, iis obis seruationibus, quas theo dicaea continet g. 34s-3 9.
39쪽
11 SECTIO II. DE NUERO smTEM ATvM dependeant mutuo per influxum alterius in alteram, eundemque realem et vel si non dependeant a se mutuo, pendeant vero a communi caussa dirigen.
te r 9). Si a communi caussa dirigente, illa vel
constanter alteram ex altera determinat, vel semel atque simul harmonice constitutas, unam quamque suis permittit legibus, quarum ope mutationes certo se ordine modoque insequantur in utraque, adeoque maneant harmonicae.
g. 16. Si alteram velis necessariam esse, contingentem alteram, praeterquam quod id nostro casui applicare non liceat, eaedem, quae modo, caussae determinationis esse debent, non utrinque sane, sed ex parte contingentis, quae non potest conspirare eum re necessaria, nisi vel ab ea pendeat per influxum eius, atque actionem in ipsum contingens, vel per externae caussae directionem, eandemque aut perpetuo iterandam, aut semel faciendam atque legibus alligandam generalibus. I7. Non dari alium harmonia in contingent busis caue, hie tertium interserasi si dependeant a diuersis quidem caussis dirigentibus, sed harmonicis. De illis enim eaedem recurrunt quaestiones : quid est. quod illas faciat harmonieas, an mutuus influxus 3 Αn . tertia caussa constanter dirigens, repetitis actibusῖvel ordine & legibus semel constitutis Aut fortasse lioc suffugium fore putas, si utramque caussam dirigentem faetas intelligentem, ita enim se altera alteri acis commodare potest ' Verum, si corpus ab intelligenteeaussa dirigitur, cur non ab ipsa anima Z Dissicultates enim eaedem & ibi persistunt, nouis auctae. & ambages hic euitari possent. Puto intelligi, quid velim l
40쪽
enim, cum aliter esse possint, determinationis suae rationem habere debent: illam autem nisi in determinante causa frustra qua sueris. Itaque vel alterum alteri a IJ est caussa determinans vides in xum vel ab eadem caussa determinatur Vtrumque,& id vel repetita & immediata semper actione vides Malebranchianismum) vel mediante aliquo ordine primitus constituto vides harmoniampraeia flabilitam . Si casu id fieri velis, scito, me nulli
positivo caussam negatiuam, nulli determinato rationem indeterminatam assingere : vel, ut planius dicam, mihi certum esse, quod nulla existente caussa nullus sequatur effectus. Casum autem non
esse caussam, sed eius potius exclusionem, quis non videt' a ab I 8. Equidem non dubito, quin ista satis clare dicta sint attendentibus : faxo tamen, ut exemplo res fiat quam clarissima. Fac, duo esse
horΟ-ao Redeo hic ad hypothesin I. I s. illa enim pertinet ad institutum nostrum i possis tamen idem facillime & ad
casum g. I 6. accommodare, si opus foret. a IJ Loquor hic generalius, alterum alteri,ut comprehenis datur influxus, siue mutuus Vtriusque,siue non mutuus, qualem nonnulli sectantur.
a a) Quando casum hie excludo, id dupliciter intelligenis dum est: nolo casui tribuas harmoniam ho sensu. quod utrumque casu feratur, &sic consentiat; neque etiam hoc, quod alterum casu mutetur, alterum Ver legibus suis conuenienter priori accommodatum sit. Ubicunque enim casus est, ibi effectus nulla caussa datur, siue de harmonia ipsa loquaris, siue de consecutruone mutationum in utroque, siue in alterutro.