장음표시 사용
61쪽
g. 3 s. Videtur adeo breuis futura nostra disce ptatio , si identitatem virium motricium in uniuerso vel demonstrare λχὰ vellem, vel supponere demonstratam. 43b Nemo enim non videt, sanimae volitiones motum efficiant in corpore nostro, reliquis imprimendum, augeri sic in corporibus, siue uniuerto corporum compleXu, Vires motrices ): & minui, cum ex diuersorum corporum motu, atque in sensoria nostra impulsu oriantur perceptiones. Sed malo, quia fieri potest, absti ne re manum a calculis, quibus id ex corporum percussione eruitur, magis etiam a demonstrationibus difficilioribus, quibus calculum vitaturus implicarer : maxime ideo, quod verear, ut aduersarii legem identitatis, quam dixi, ad percussionem corporum mutuam sic restrictam velint, ut diuersum obtinere dicant, si corpora moueantur a spiritibus , & vice versa, si spiritus afficiantur a cor portis
talis, siue modum compositionis materiae; & natu .ram , siue principium mutationum, id est, vires mo
44) Fac enim corpori iam moto nouum a me celeritatis gradum, voluntaria huiusmodi actione imprimiterunt vires vivae istius corporis, ex malia in quadratum celeritatis aestimatae, iam maiores, atque antea ;neque quicquam tamen eκ aliis corporibus in meum
transit, quod inde huc translatum sit.
62쪽
poribus c. s); quemadmodum in simili caussa 46
concedunt, corpora moueri non posse sine contactu physico a corporibus, posse tamen a spiritibus, etiam sinitis, contactu, quem vocant, mo
f. 3 6. Neque ego pro uniuersalitate istius regulae contra aduersarios hosce fatis confiderem
As Ita varo eoniseeram ego, dum mense tutio anni Ira a. ista conscriberem et quam id feliciter, ex eo colligas, quod postea intellexi, celeb. GorTpR. ΡοLYC.M.LLERvM in dis f. de theoria sensuum generali. idem opposuisse CHRisH o moLpio; falios ciue ex eo tempore repetiisse eandem obiectionem.J Transmitto autem illa, quoniam ab eo argumento hic abis stinui. 46ὶ Huc consor Io. ALi H. BORELLvM, de vi percussionis c. a. sub sn.-g. Quo ad alteram partem, & seq.
p. 6. edit. Lugd. Bat. I 686. ' Vocant, inquam, non explicant. Ego contactum in telligo moralem, qitando bonitas obiecti cognita v get appetitum ad hoc vel illud conandum. Intelliisgo & contactum physicum , quando corpus motum urget aliud corpus ad mutandum locum. Sed contactum corporis & mentis fateor me non intelligere. quocunque is nomine veniat. Fidenter etiam pronuncio, protrudere illum vacuos sine mente sonos, si quis contactum inter corpora & animas moralem Io
quatur. Res eadem est, ac si quis diceret, se audiuisse iridem, gustalia halones, vidisse dulcedinem : atis Jue tum perculsis ob rei novitatem, vel potius abisurditatem, auditoribus veritatem facti distinctionibus conaretur persuadere, caussatus, id factum esse auditu dioptrico, gustu optico, visu linguali. Qui talia tulerit narrantem
63쪽
47 in conuenientia rei, quam nemo facile negauerit. Quis enim non videt, illud magis conuenire uniuersitati rerum a sapientissimo simul atque potentisssimo artifice conditarum, ut quae ealia sunt in quorum censu posuimus principia motus siue vires
Hanc mihi cautelam extorsi SAM. CLARXIi , cel berrimi theologi & philosophi Angli, exemplum in
responsionibus ad litteras Leibnitianas. v. epist. I. g. 4. resp. I. 3. q. & quae deinceps in sequentibus ad hoste paragraphos vindicandos pertinent. Addo hic prima saltim , quae ceteris ocCasionem fecerunt. ad Ierenissimam Mastra principem a LEIBNiTIo perscripta. Ita ille: ,,Mr. NENTON & ses lectateurs ontenc ore uiae fori plais ante opinion de I' Ouvrage da Dieu. Selon eux , Dieu a be in de re monter datenas en tenas sit montre: au trement elle cesseroitd'agir. Il n 'a pas eu asses de viae, pour en nire unm Ouvement perpetuet. Cette machinc de Dieti est mei ne si impar nite selon eux, qu'il est oblige de la
horioger so ir ouvrage: qui sera d' autant plus mauis vais mattre, qu'il sera plus solivent oblige d y retou cher, & d'ycorriger. Seloia monsentiment, la mρ- me force & vigue ur y subiiste toujours, & passe seu-lement de mattere en mattere, suivant Ies tot κ delanature, &lebeiordreprEe tabli. Et jetiens, quandDieii fait des miracles, que ce ia' est pas pour ute-nir Ies bese ins de la nature, mais potar ceu κ de lagrace. En juger aut rement; ce sero it avo ir uneidεe fori basse de latagelse, & de la pulsiance ae Di-eu,, . Quae deinceps disputata sunt, breuitatis studio hic transsiliani: est enim libellus, saltim ex Geris L manica editions, in omnium fere manibus.
64쪽
SECTIO III. DE sYsTEMATE INFLUXUS. vires motrices g. 34.) constantia sint, atque illa tantum varient, quae priorum limitationes fuerint& modificationes. Itemque: ut, quae in corporibus fiunt mutationes, sui principium habeant in corporibus, non extra eadem in spiritibus, nescio quo vinculo , ipsis adhaerentibus vel innexis; &quae in spiritu limitationes cernuntur, sui ra. nem inueniant in spiritu, domesticam adeo, non
peregrinam, ex comite spiritus corpore repeten
dam. Verum ista hic non premam , nisi ipsi tibi
f. 37. Argumentum, quod praesenti instituto conueniat, quod, nisi ego fallor, facile sit, &quam fieri potest, minimum scientiae physico-mechanicae, aliunde repetendae, supponat, nobis eX- hibere potest canon metaphysicus, qui praecipuum legibus motus principium 48 praebet, LEiBNirio mirifice 9 semper commendatus. Illud autem vult canon noster, sectum integrum aequi- pollere caussae plenae, atque adeo inter effectum &C 3 caus-
t et t. I 687. m. fe v. P 137. 9 Existimo enim, recte eo ectores actorum erud. A. Iroo. m. malo p. I96. verba LEIANITII de hoc axioia .. male interpretari, quando is ad OLDE5: EvasivM scribit: -- ex quo circa regulas motuum mihi penitus perfectis demonstrationibu satisfeci, neque quicquam amplius in eo genere desidero. Tota autem res, quod mireris, pendet ex axiomare metaphysico pulcerrimo, quod non minoris est momenti circa m tum, quam hoc, totum esse maius sua parte, circa magnitudinem. , a '
65쪽
38 SECTIO III. DE sYsTEMATE INFLUXUS. caussam, perfectam semper aequationem obtinere. Voco autem essectum integrum, quidquid ab actione caussae proficiscitur aut pendet, silue illa resistentiae corporum superandae impendatur, siue alium adhuc extra se effectum producat. Et causam plenam dico istas vires, quae integro huic effectui producendo applicantur atque impenduntur, Omnes & solas. Non dubitem, si hoc perpendas. facilem te canoni nostro assensurum esse. Sed coniungamus eum, cum subsidiariis quibusdam sNotum est communiter, materiam omnem siue
quiescentem, siue motam, perseuerare in statu suo quiescendi. vel mouendi veniam voci Newtonianae) uniformiter in directum, nisi quatenus a viribus impressis cogitur statum illum mutare sIob: in pleno eam moueri non posse, nisi tantundem materiae loco pellat, idque eadem celeritate, & se.
cundum eandem directionem : in vacuo eam continuare motum, quia nihil est, quod motui resistat: denique autem, sisti motum resistentia , siue reactione praecise aequali, neque maiori neque minori, quam fuit ipse impetus corporis moti; maiori enim reactione reflectitur corpus, Ut moueatur porro, sed in plagam priori contrariam, minori autem imminuitur celeritas quidem, sed manet motus tamen in eandem plagam cs i). Iam
sM V. NE TON. in princip. lege I. P. D. OLF. me taph. I. 6I . si sunt facilia omnia, alioquin hic ulterius deducenda. Primum ex inertia & passivitate materiae : δε- undum ex natura pleni & motus et tertium ex pri-
66쪽
SECTIO III. DE SYsTEΜΑΤE INFLUXUS. 39 si placet, componamus ista, atque in neruum cominpingamus. g. 38. Sint primo omnia plena, si Camtesiana tibi dogmata placeant, corpus per se indif-rens sa) admotum, adeoque nullo ex se nisu praeditum , quo possit resistere motui sibi imprimendo : dicam, facto per corpus motum impetu in
meum corpus, ita Vt motus in sensoriis organis consequatur, motum iri amplius in uniuerso, praecipue meo corpore, tantundem massae, celeritate
eadem & secundum eandem directionem per 4.37. . Itaque habes effectum integrum causis plenae aequi ualentem: itaque, si &, vltra motum istum, 'perceptionem mentis s 3 ex eadem hac caussa de-
mo a, quartum constat ex ratione in textu exposita. Confer tamen, si placet, scriptores mechanicos passim, & moLνivM in metaph. C. v. s. 669. sic Scio sane per demonstrationes Leibnitianas in io urn. des Rav. I 69I. 8.juin. P. 386. Nouveli. de larep. de lettr. I 687. p. IAI. & passim, legibus naturae aduersam esse istam hypothesin e sed, quoniam id fortasse non omnibus videtur, operae pretium fuerit, etiam hoc dixisse. Intelligitur vero, me in hoc para grapho considerare alterum corpus praecise vemotum, & alterum ut adhuc indifferens. Si anim. etiam in Cartesiana hypothesi, illic impetum potius eonsideras, & hic corpora contrariis directionibus mota supponas; aliter inflectenda ratio erit, atque omnino ita, ut in I. seq. 39. coincidunt enim in eo
σ3 Si non caute attenderis, Posset in mentem venire, pro saluando canone id sufficere, quod in eodem genere, motus scit. effectus sit caussae aequalis, perce-
67쪽
U SECTIO III. DE sYSTE-ΤE INFLUXVsia riuare sustineas , effectus potior erit sua caussa ritaque necesse est , illa perceptio aliam ab hoc motu caussam sui agnoscat: itaque in hac hypo
thesii neque corpus es , neque corporis motuS, qtai,perceptionem 3c mutationes perceptionum in mente essiciat. f. 39. Sint secundo loco iterum plena corporibus omnia , habeant illa vim inertia, qua non cedant impulsui cuicunque indifferenter, habeant etiam si ita velis , nisus alia aliis contrarios : dicam, facto per corpus extrinsecum in organa sensuum mea impetu , tantum inde motus consequi, quantum respondet excessui impulsus supra resinentiam, iis legibus, quas hic longum soret, enarrare; quas magno consensu hodie, post UALLisIVM , HvGENIvM , URENNvM , MARIOTTVM &c.
docent scriptores mechanici ; & quae Qmnes effectum integrum caussae plenae aequivalentem, supponunt, vel arguunt. 34J Itaque eaedem hic
consequentiae recurrunt, quas modo exhibuimus
S. 38. Idem medius terminus eandem fundet
ptionem esse in diuerso genere. Sed cave, locum isti opinioni concedas : canon est metaphysicus, qui vetat plus esse in effectu, quam in caussa; neque adeo corpori alligatus, sed uniuersalis. svi Supponunt, si demonstrariaebeant. U. locum L Et Mirir allegatum superius 8. 37. nota 49. & OLFivM in elem. mech. I. 24. R. T. I. el. Lat. p. 643. -- Sed arguunt, si experimentis cognitas, examinare, at que ad principium generale velis reducere. V. theod.
68쪽
SECTIO III. DE sYsTEMATE INFLUXUS. Iconclusionem necesse est: habemus enim & hie
in corpore effectum vires caussae exhaurientem,
quia aequantem ; quae igitur vis aget in mentem t*. ψO. Sint tam vacua materiae tia sparsim vel continuo interposita : manebit sane motus , qui corporis particulis impressus est, quamdiu illae per vacuum movebuntur *. 37. si quidem in vacuo concipi motus possit) atque adeo, donec corpus motum nouis impingatur corporibus , ile quibus eadem deinceps valent, quae modo diximus6. 38. & 39. Neque adeo subsidium in vacuo quis inuenerit, quo difformem illam caustae & eLfectus proportionem liceat ad aequalitatem reuocare, & metaphysico canoni nostro accommo
. 4 i. Et persuadeo mihi sane, neminem facile contradicturum esse paragraphis 38. & a 9. si perpenderit, quae de corporum percussionibus
hodie peruulgata sunt, indice saltim digito hie
commonstrata. Sed s0qui vacuum tenent, illi, vereor , ut Clarhianae disciplinae accedant, qui substantias quasdam immateriales in eo operosas colis locare videtur 6), atque adeo, velut i ste attrahentes mutuo corpora, ita hi forte motui resisten-
ss) Potes utramque hanc obiectionem transsilire, nisi simile aut cognatum quid menti obuersetur tuae: mihi id non licebat. s6 Dico, videtur, quia non totidem verbis id enunciisai: facit tamen id spatium, per quod attractio fit, a materia vacuum, & negat fieri attractionem sine me.
69쪽
1 SECTIO III. DE sYsTEMVE INFLUXUS. tes eidem incolas concedant, dicam, an obtrudant Fortassis etiam alii, sue vacuum teneant, siue PIenum admittant) in ipsis materiae partibus animam motui resistentem facient sua virtute ; quo facto ipsis videri posset, non omnem impetum moti corporis impendi vel resistentiae corporis vincendae, vel motui in corpus intrudendo. Scilicet, si alterutra ratione anima posset motus aliquam partem sumaminare, ut illa in corpore effectum amisti ius nullum haberet, videri posset, id pereeptioni producendae in animo superesse, sic ut caustae &effectus aequi pollentia nondum tolleretur. Sed neque hoc pharmaco videtur malum curari posse. Quodsi animae virtute tolli motus in corpore deis
beat, id rei'ione fieri necesse est; neque enim, nisi reagendo, impediri potest actio, vel eiusdem
effectus sufflaminari : reactionem vero actioni aequalem esse oportet j. 37. Itaque oportet etiam esse proportionem inter easdem. Atqui inter res toto genere diuersas canimam & corpus atque modificationes rerum toto genere diuersarum nulla est proportio, si EvcLIDEM audias: comparat enim haec tantum homogenea ergo nec aequalitas cs7 Verum fac esse, quod fieri non potest, ut reliquum impetus in corpore moto insumatur
vim. dio: eoncedit caussam eius aliquam esse, sed an mechanica sit, nec ne Z id inquirendum putat : ali quando id medium vocat inuisibile & intangibile. V. epist. CLARK. IV. I. s. T. I. dii re c. p. 8. & epist. LEIANI T. V. g. II 8. p. 244. & CLARK. v. p. I96.s ) Nimirum illa sunt homogenea, & aequalia esse possunt, vel proportionalia dici, quorum unum aliquo
70쪽
SECTIO III. DE sYsΤΕΜΑΤE INFLUXUS. 43 vincendae illi resistentiae, quam ponit motui corporis anima inhabitans : habes ita sane effectum
integrum caulis suae aequalem , ,. 37. neque ta men habes perceptionem aut ideam mentis, quam, non puto, quod transmutare velis in resistentiam
motui oppositam , aut illius filiam atque effectum
ties repetitum potest fieri id, quod est alterum, aequare illud vel superare. Sed vero motum repetas licet, quoties tibi cunque placuerit : non erit ille perceptio, avid perceptioni aequi pollens aut similis, aut comparabilis. Quis ex motu syllogismum fecerit, vel demonstrationem condiderit, etsi repetito, promoto, impedito &c. t f Ceterum obiter admoneo , virum clariss mum , qui aduersus hanc meam definitionem admonuit, pertinere illam solum ad commensuratilia , non ad homogenea in genere, ea quidem in re falsum esse. Cone mOLF. eIem. a rith. Lat. F. 3 o. T. I. p. 23. edit. primae, & dilucid.
nostrae philos. de DEO, anima, & mundo g. 327. J' Uelim cogitent lectores mei, an id spiritualitati animae conueniat, ut in spiritu mutationes producant motu suo corpora siue externa, siue interna cere.
bro 3 Si verum est, quod motus cogitationem generet, cogitent. an refelli illorum sententia postit, qui dicunt, posse DEum corporibus largiri, ut cogitent. Cogitent vero etiam, quibus post bac sontibus pro---- hare animi spiritualitatem possint, si tanta est cogitationum & motuum cognatio, Vt nasci alterum ex alistero possit Z vidit utique haec talia TovRNEMixius e igitur influxum corporum in animas activum non admisit.: & de influxu animae in corpus scripsit quam cautissime; arguens ex nobilitate substanti Tum, ne quid animo praeiudicet.