장음표시 사용
201쪽
DDinarum Scriptur. 2OLversi o vulgatac consentiunt, atque ila etiam I uno locum legcrunt Angias intis, Cyrιllus Alex. alii l. Pnlr si ideo lue verisimilius est. locum fuisse a Librariis, aliquatilo immutatum ud disi culiatem expediendam, ideo
hanc omittimus respousi OriCm.
Quapropter ipsa sermonis series allendenda est, ut verborum Christi sensus ivlolligatur. Aic Ioannes. Chri-Sii fratres, qui tioiadum credebatil, cum suisse cutior tatos, ut publice derosolymam ad sestum asceiidcrct, quod Dcto diei us magno populi coticursu Cclebrabatur aSCeu-dcret autona ipso primu die sesii, qui celeris sollemni orcrat , ibique publice miracula patraret, et seipsi im saccret selebrem D. VII. 2. Erat autem , inquit , in Proximo dies fessius Iudaeorum. Scenosteria. Dixerunt utem ad eram fratres ejus o Transi hinc , et Dade in diaetim, tit et discipuli tuὶ pideant nyera tua, qua ι- Cis. Aemo quippe in occulto quid facit , et quaeritime in palam esse ; si haec facis vinnifesta teipstim muta do. Ιloc igitur inanis gloriae consilium xcjiciens Jesus
ait : Temptis meum nondum adpenit; tempus aut m eStrtim Semper est Paraliam Vos ascendite ad diem fertiam hunc ; ego antem non ascendo ad diem fe-atum istum , quia meum temptis nondum impletum est. Noti ascendit ergo ad diem festum ea mentc , dique coris dio, quo fratres eum incitabant, ut ipso primo dicd SC Ddcret, i pii cci cris cellarior erat, atquc ita gloria in miraculis adipisceretur. Quod non obstabat, cyto mitius primis festi diebus ι lapsis, ut legi scitissa ccret et Populum edoceret, sitic strepitu veniret Ierosoly uiam. Vi
iam e C. in liunc Ioalitiis locum.
Obio. CXCVIII. Ioann. VIII So. ait Christus: Ego
Sloriam meam non quaero, est qui quaerat, et judicet uua quidem in sententia qua ostiones duae sunt. Primo mir gloriam suam Doli quaereret, qui dixit Ioan. X. 3. s, et Pater tintim sumus, ideoque si suam non qtie Icbat, nec Patris gloriam quaerere videbatur 7 sccti inlapur dixerit : Est qui quaerat, ei judicet ; cuni Mun. V. 22. dixerit Pater non judicat quemquam, sed omno
iudicium dedit Filio 3 Ergo. F. I S. cous. Quaestiones enim illae duae lacile sol -
202쪽
2oa De Veritate viantur. Prima quidem; tum quia nων qua robat Chrisius inanem gloriam ; lum quia gloriam Patris, quam unice in omnibus dictis , seclisque suis propositam ha hebat , uon ad se . sed ad Patrem. a quo procedit, reserebat ; sicut et alibi ait : mea doctrina non est me ra,
sed ejus qui misit me ; et alibi : Qui credit in me. nora
credit in me , sed in eum , qui misit me Quamvis ergo Patris gloria, sua etiam esset Propter Naturae unit tem ; ad Patrem tarnen illam , sicut Et cetera omnia. ,
tamquam ad principium , a quo Procedit , reserebat. Altera vcro quaestio facilius explicatur. Licet enim Pater o inne judicium Filio dederit in secundo ejus inver tu exercendum , tamen in priori adventu nota ut indicaret mundum Filius adverterat, sed ut tuique ab impiis
judicatus, atque Hamnatus omnibus salutem asserret, uri de ait Ioan III. II. Non enim misit Deus Filium suu in mundum, ut judicet mundum, sed ut sal etur natiu-dtis Per imum. Cujus tamen injuriae vindex futurus erat Pater, qui et debitam Cheisto gloriam post passionem daturus crat , et inimicos ejus judicaturus, ut Chrysostomus , Theo'hYtactus , aliique disseruiat. O M. CXCIX. Man. a. 8. Ait Christus . se esse ostium ovium. Deinde addit : Omnes quotquot Menerunt,
ur s sunt, et latrones, et non audierunt eos. opes. Tu reSigitur, et latrones declarare videtur omnes prophetas, evP asini es vcteris Testamenti. U. Neg. cons. Cum eni in iuxisset Christus, eum, qui Non intrat per ostium , larem esse, aC latronem, Se Vero esse ostium; manifestum est, em, quos latrones esse dicit, notaui si illos esse, qui non perfostium, hoc est Per Christum in ovile intraverant, scd suo nomine prosthetaverant , de quibus apud Ieremiam conqueritur Deus Iere/n. XXIII. 2I. Non mittebam prophetas, et ipsi Currebant , non Ioquebar a I os, et Usi prophetabant vel qui se esse Messiam a prophetis pracdicimn salso ia . claverunt. quales fuerunt paulo ante Christum Theodus, et Iudas Galilaetis Actor. V. Prophetae autem, aliique veteris Testamenti pastores, non ipsi per Se Venerant, ut advertit Augustinus . sed a Deo, hoc est a Christo ipso. missi per ostium iritra vorant.
203쪽
Perilo tuterrogatus , quodnam esset mandatum magnum
in lege, respondet : Diliges Dominum Deum tuum ex
toto corde tuo etc . . . . . . secundum autem simile est
htiis diliges proximum tuum sicut teipstim. In his duobus mandatis unioersa lex ρendet , et prophetae. Et certe ab ipsa naturae lege dilectio proximi praecepta est;
ideoque nou novum , sed'aelertium est mandatum , at
que ab ipso mundi exordio hominibus cum ipsa ratione anditum. Ergo. U. Neg. cons. Velus enim proximi diligendi mandatum multis rationi hus a Christo novum dici potuit ;3.' quia a salsis Pharisaeorum interpretationibus, ac traditionibus veluti obnubilatum . ii ovum videri Poterat. stlatth. V. 43. Audistis. quia dicitam est antiquis: di- Iiges proximiam tuum, et odio habebis inimicum tuum: ego autem dico oobis diligite inimicos oestros, bene facite iis, qui oderunt ros. quia ut observat Chrysostomus, larillus, Theopi lactus, aliique Patres. Verba illa siciat dilexi pos, novum continent diligendi modum, ut scilicet ita proximum diligamus , ut dile it ricis Christus, qui nos non solum ut seipsum , sed nt quodammodo plusquam seipsum dilexit 3. V quia Vetus mala datum novo addito spiritu a Christo promulgatum est, sicut novum Testamentum dicitur, quia Veteribus pracceptis gratiam etiam, qua servarentur. ad te cit. 4. v quia, ut advertit Maldonatus. novum apud Hebraeos dicebatur, quod esset praestantissim uin sicut cara ticum nOoum 5.v quia verba illa: mandatum nootam do vobis , ut idem observat auctor signiscare possunt , ac si diceret : iterum, pel de tuo mandat iam do Mobis. 6. v denique quia ut Augustinus advertit, novum etiam dici potest , quod homines renovet . Hi simus , ut ait APOStolus , nooa creatiara Galat. VI. 15. Ex quilius rationibus eam, quae verisimilior videatur, sequi Ieclo S Pomierunt: nobis prima probabilior videtur. Objie. CCI. Christus Ioare. XVIII. dio. Pontifici interroganti respondit: Ego palam Iocutus sum mundo , ego semper docui in Synagoga, et in templo; quo omnes
Judaei conpeniunt: et in occulto locutus sum nihil. At
204쪽
Contra constat cx Evangelio, illum aliquando doctiisso in deserto, in privatis aedibus, aliquando etiam HOC C. Deinde ipse Apostolis dixit Matth. X. a. Quod dicopo his in tenebris, dicite in lumine, et quod tu a VEGuditis, Praedicate super tecta. Ergo se Cum DOR CO sentiu ut istae sententiae.
v Neg. cons. Quod enim privatim aliquando PrRC- dica Vit, uoti erat coni rarium iis, quae publice docebat, neque occulta quaedam , et arcaua docIrina. Explicavit quidem utiquando Apostolis claritas, quod publice DCrParabolas praedicaverat obscurius, sed hoc nore essiciebat ut Privata doctrina dici posset arcana, aut Publiu ac Prae dicationi contraria. Vide Estium. in Commetit. 4OHic. CCII. Quod ait Cluistus Ioa u. XX. 29. N agi.
qui nora Mideriant, et crediderunt, videtur iis esse Cori icarium, quae discipulis aut ea dixerat Luc. X. 23. Beati oculi, qui Mident quae oos Oidelis. Ergo. l. Reg. aut. Ita priori cui in suri lc .ia Dan. XX. COS,
qui non vidui titit, et credideruiit praes*rt iis, qui nihil Credere utiquam volunt , visi quod vident , quali S crat Tuυmas , quem Christus eo in loco redarguit, qui dixerat , nisi Midero, et teligero, non credam. Ita POSlC-
Iiori aut cm sententia. , in eo Apostolos Prophetis, a C. Patriarchis Praeseri, quod ca, quae illi longe, obscure, 'et spiritu viderant, isti prope , ac perspicue Videri Ut,
ne manibus coul rectarunt: sicut Ioannes ait. I. Ioan 1. 2. Quod Didimus oculis nostris, quod Persileximus, ct manus nostrae contrecta ertini de perbo pilae. Itaque
cilio Scusu beatior is erant discipuli., qui Christum videbaut , quam Prophetae, qui praevid unt : alio autem. scias u beati es qui non videria ut, ct crediderii ut, qud ii, qui Dolucrunt cr de re, nisi ea , quae viderunt.
tio manifestatus est Iesus discipialis suis., Ciam resur rexisset a mortuis. Sed si aliis credimus Evangelistis , Sa Plus anicii apparuerat λ ita ux. ipsa xesurrectionis die apparuisse dicatur sexies. Ergo. U. Dist .ant. Ait Ioannes si istumo lun .lertio apparuisse discipulis omni hus , vel mullis simul congrcg lis , COΠC. Iuuc tortio simpliciter apparuisse , neg. Quamvis ergo.
205쪽
Ietiae', mulieribus e sepulcro redeuntibus , discipulis in P minatis . Eic ea tamen die, qua in mari Tiberiadis piscabantur discipuli . tertio iis omnibus , vel plerisque simul opparuit. Primo enim ipsa resurrectionis die ipsis opparia crat, obsente Tho/jια ὶ secundo octo post diebus, Cum etinui Thomas adesset: tertio ad tua te Tiberiadis. ide unldonatum . qui liac de re fuse diSScrit .Commentia in Matth. XXVIII. 16. Obite. CCt V. I ia Evangelium concludit Isames XAI. 25.QAtint ratilem et alia niti ita , quae fecit Iesus , quae si scribantur per singula , Nec lauιm arbitror mundum Co ire Posse eos. qui scribendi sunt, libros. Atqui immodica haec hyp rhole Spiritui Saucto tribui non volest Ergo R . Nomine mundi intelligere Ioannes potuit ipsos homiNUS , praesertim muridis Hos , quo Sensu Domen illud
saepe in Evangelio ' usurpui , et in Epistolis ; verbum autem capere significare thi potest , ut advertit Augustinus, aliique, intelligere . vel memoria relinere, vel Cliam credere , ut post Iberonimum , aliosque Veteles Putat Ne insitis , sensus ergo esse Potest, mutidanos homines intelligere, credere , vel nacmoria complecti non Posse libros omnes , qui scribendi essent si Christi facta, dic laque omnia singillatim scriberemur , vel saltem eorum scrutari non posse Proseinditatem , alque i nystrata. Qua in re si nil qua est hyperbole . est illa ulique mo-d si issima. Sed si per mundum ititelligendum esse lotumici rarum orbem, contendas Non enim caelum et let ram intelligi posse tui. Difestum est non insueta est hominibus haec hyporbole ad explicandam rerum multi
bant: Ecce totiis vitandus ροxl eum abiit. Ad hominiam autem capium , eorumque loquendi morem accomodatacsse Dei verba , Non est, cur adversarii reprehendant. Olle. CCV. Videtur Lucas aliorum Evangetistarum opera improbasse. Ait enim Luc. I. I. Quoniam multi conati stitit ordinare narrationem , φιne in nobis com-Pletae Sunt, rertim , sicut tradiderunt nobis, qtii a Principio ipsi piderunt , et ministri filerunt Sermonis ; Γι--m est et mihi assectito omnia a princistis diligenter,
ex ordine libi scrιbere, optime Iheo ' Hle. N ulat ergo
206쪽
omnium Evangelistarum auctoritas : sicut enim Luc aliorum evangelia displicuerant, ita et suum. et Ioia
Aeg. ant. Quod enim ait: Quoniam nititii cona
ctim , qui duo non Potera ut dici mulli , sed ad evan- h, qvdu bub DU De Apostolorum edita suerant vel a sidclibus, siti res ah Apostolis illis enarratas scripserant , Vel ab haereticis. Talia suerunt Evangelia secundum Hebraeos secundum d ratios ; item Evanete-Lum s. Iacobι , s. Thomae , s. Andreae , BarthωlO- maeι, s. Patilι , Matthiae , s. Thaddaei. s. Philinni invide Calmet Dissere. in Gang. aPo-
. roleg. In N. Test. Hanc sententiam multi tradidere veteres , m Prunis Origenes , Ambrosius , Aragias inus , aliique non Pauci i praesertim cum Ioannis Evangelium nondum prodierit , matthaei vero Evangelium Hebraice , Vel Syriace scriptum , sortasse nondum apud Graecos esset vulgulum a. V Quamvis illa Lucae verba etiam Mal-
. . . Ix M μ οφ EVangelia FPectasse fingamus , quod
c Maidonatus concedit. non inde essicitur, ut Liacas Illa improbaverit, quod ne verbo quidem innuit, sed ut se socium litis in scribendo voluerit diu no cotisilio adiungere; ait enim : Misum est et mihi. Divina enim providentia si tum est, ut eadem historia a pluribus simul scriberetur : quorum consensio omnem dubitandi Tationem una putaret, Iicet nonnullae rerum circurnslatiae ab uno praetermissae, ab alio commemoratae Sint.
EIangelistas alios, et scipsum humano consilio, et ratione fuisse ad scribendum incitatos. Ait enim tu multos suisse
Clter Ssisse. I. addit, se res accepisse ab iis qui viderunt , et mmistri suerunt sermonis, quod Spiritus da iacti inspirationem videtur excludere. 3. P subiunuit '
rationibus motum . Sicut prosatii Scriptores in adorti audis historiis iacere consueverunt. Ergo etc. Idem
207쪽
Diuinarum Scriptur. 2o obiici solet de Marco, qui rogatus a fratribus scripsit
Euvngelium , sicut Petrum praedicantem audiverat. U. Ner. ant. Quod enim nit, multos suisse conatos, Qtsi nonnulli Patres , praesertim Latini, qui ea verba de salsis Evangeliis explicaiit, ita exponunt, ut temerariis eorum conatibus tion responderit selix e entus ;tamen secundum GraeCi verbi επε cestri σου Vim, et Potestatem, sigDificat ianium, mullos vcni fuisse 2ggressos, quod neque laudi , ac vitio verti solet, nec infelicem semper operis rxilum ostendit, ut observat Maldonatus. Quod autem addit, visum esse sibi , ass culo omnia diligenter ab iis , qui viderant. et Praedi Ca VCrant, eamdem scribere historiam , Spiritus Sancti inspirationem Mota excitidit. Neque enim divina inspiratio diligentiam in exquirendis rebus probitiet, Deque es scit, ut Scriptor non libetiter , et libere ad Opus oggrediatur ; quod cxciti ero Machabaeorum libro perspicuum est , de quo dicemus itiserius. Sic Apostoli Act. IV. 28. a junt . Visuni est Spirittit Sancto , et noueis : et qui d ceret. visum milii est, seri Christicinum , non utique divinum excluderet, aut negaret impulsum , ut ex Ambrosio, et Leda observat Maldonalus in hunc loe. Idem de
Obio. CCVI. In restienda Christi resurrectione magna cst dissonatilia Evangelistarunt. Matthaetis cui maii, mulieres vetiisse ad monumentum Mespere Sabathii Narcus palde mune , orto jam sole ; Lucas Malde. dilu-cυἰοὴ Joailites cum adhuc tenebrae essent. ΡIaeter a Matthaetis ait, mulieres ab Angelo audivisse: Aolite timere , scio enim qtiod Iesti in quaeritis i Eurrexit , Non est hic , idque eos Apostolis titi iactasse. Lucas Angelos ait suisse duos. Contra vero Ioannes ait, mulieres , corpore Christi non invento , regressas dixisse Apostolis : Ttileriant Dominum de monumento , et ne' i- mus , ubi Posuerunt eram ; quod non diXissent , s eresurrectione Christi ab Angelis suisse ut edoctae. Dei liue Vero addit, Mariam vidisse Angelos, ipsumque Christum. Ergo. U. Reg. avt. Quamvis enim Ioannes noti nullas memoret circumstantias ab aliis praetermissas Ex angelistis;
nihil laincia tuter eos dissensionis est. Nam quod ait
208쪽
rdat iliacus Vespere Sahathi , idem est quod cilii Euan.
selisiae dicit ut, valde maue, Malde diluculo et c. nil otii in Matthacus: Vesρere autem Sabathi, quae lucescit in rima sabaihi, hoc est, dic prima post Sabathum, Crior lajam stella, quae Paulo ante auroram oritur, qu neque Vesper et L Dcifer orpellatur. ideoque Valde moti t cum adhuc leneluae esserit, Proscciae domo mulieros Pervcne. Tutit ad morium 'tilum, orto iam sole. Cumqtio revolutum invenissent monumenti lapidoni, nihil quo in repuLeliro invenissent, cucurrit cito Maria ad Apostolos dicens : Ttiteria ut Dominum, et nescimus tibi Posu runt eum; necdum cui in Angelos Vid crat. Interca temporistitiae duae multu res prope monumentum ma non les, An gelos vidcrunt, qui cas de resurrectione Iesu Idmonuerunt; quod illae cito is uticiarunt Apostolis. Boversa ise Iiitic ad monuinctilum Maria id nesciens, et PIorans,
Angelum, ipsumque desum videre meruit. Quo etiam lite dissensio est y Vide IJenedici iam XIV. de festis. Alias autem oppurentes tu Evangelsis discrepantias, cpias sa- se Augustinus in Libris De consensu E angelistarum conciliat, quia non multum dis licuItalis habere videbau-
Objic. CCVII. Act. VII. in sermone s. Stephani niti Lia sunt , quac Vcritati historiae non congruunt. Ait enima Deus appartiit Abrahae , cum esset in Meso 'ofam tu, Priusquam mors retur in Charan , cum contra Gen. XI. 3 i. Abraham e grPssus sit ex Ur Caldaeorum , cumque venisset in Charan , tune nit Dominus Gen. XII. Esredere de terra tua . et de cognatione tua , et de domo patris itii. a. ' ait Israel lias suisse nec Ias in terra alie Na, et servituli subjectos annis quadrigentis, in quo
Numerorum Error est, cum constet ex Godo . annos fuisse
quadrigentos triginta. Exod. XII. 4o. Filii, inquit,
Iuu i manserunt in ZYgypto annis quadrigentis tri gitii a. d. v ait: Descendit Iacob in Asi 1 'Itim , et defunctus est i 'se. et Patres nostri , et translati sunt in Sichem , cum cotis tot ex Genes. L. t 3. corpus Iacobti. insulatum fuisse in Hebron. 4.' imi nemor ejus, quod
principio dixerat: Non dedit. illi Deus in terra Cli Naari) hereditatem, nec Passum pedis , subdit : Et posit, sunt in sepulcro , quod emit Abraham pretio argenti a j by Corale
209쪽
1. Abraham emisse sepulcrum ni, Ephron silio Seor mmor autem dicitur Pater Sichem cones. XXXIV. si ne lite sepulcrum ab Abrahamo emplum fuit in Sichem,
sed in Hebron. 5.' nit. Iacobi familiam in AEgyptum
ingressam fuisse in animahus Sel' Maetula quitique, cuiniis Genesi Ca . XLVI. 27. numer ratur septuaginta, scilicet sexaginta sex ex Iacobo naii. ut dicitur o. 26.
et praeterca Ia ob ipse, Ioseyh, ei duo ejus silii. Ergo u. Ad hanc celebrom, et jam spud Theologos velu- state criniri tam discutiatem enodandam. respondent non-hi ulli , ut Beda, Rabanus, Melchior Canus . in aestu disputationis, praesertim extemporaneae. et salis longae Sto hanum quaedam in narratione confudisse. in Do titillis memoria lapsum i Neque inde nutare Sacrarum Scripturarum veritatum . ac si dem ; quippe Liacam in P esse . ea qliae a Stephano dicta suerant. fideliter re tulisso, ita ut quamvis in aliquibus Stephantis erraverit
vera lamen sit Lucae narratio.
Sed nobis nd eam defensionem confugere noti videtur necessarium. Ad Im. enim sacile est respondere, Domine Meso'otamiae Stephanum Chaldaeam etiam intellexisso. mnomque regionem. quae erat trans Euphralem, quod et a Plinio ei iam lacium csse scimus. Idque perspicuum Pst ex ipsa Stephani narratione qui paulo post Act. VII. 4. aii: Tunc exiit de terra Caldaeorum, ut nulla dubitatio esse possit, in Mesopotamia Caldacam etiam regionem comprehendisse. Quod autem Genes. XII. l. postquam Abraham Venit in Charan , legitur: Dixit autem Dominus ad Abra . Egredere de' erra tua, et de cognatione itia etc. non Pssicit . ut salso narraverit Stephantis. Deum ista Abrahamo dixisse priusquam veniret in Charan; cum in eo Cap. XII. Getiescos, repetatur veluti a principio tota scrius prosectionis Abraham ita ut sensus sit: Dixerat autem Dominus Abraham etc. Ad 1iai. facilius respondemus, ScePhanum rotundum. Ut niunt, posuisse numerum, neglectis iis annis, qui redundabant; cum praesertim si ducas exordium non avocatione Abraham, sed a nativitate Isaac , illi revera ducendum est, cum prophetia illa non de Abrahamo.
sed de ejus posteritate sacta sit, inveniantur anni vel Fia . Tom. VI. a
210쪽
a .... De Veritate mi amussi in quadringetili, vel quadringenti et quinque, ut advertunt eruditi. Ad 3m. Non ait Stephantis , Iacob scpultum esse in Sichein , sed defunctus est, inquit, ψse et Patres nostri, et translati sunt in Sichem, ita ut commode verba illa referri possint ad patres ipsos, nempe duodecim Iacobi filios; qui quidem, ut auctor est Iosephus Lib. II. --ι0. Ca 3. 4. primum positi in Sichem, deinde in He
Ad 4m. missa Augustini Eugubini responsio Dei qui librariorum lup crrorem esse putat, legendumque: quod emit Moo, a Iliis Hemor Patris Sichem, cum nullius auctoritate codicis ea Eugubini emendatio comprobetur. iam diximus Lib. II. Cay. 4. ex multorum ,opinione interpretum, Seor ctiam Hemor suisse appellatum , filiumque esse Sichem, non illius quidem, qui tempore Iacobi vi vehat, a cujus patre emit Iacob agria in centum agnis Genes. XXXIII. t 9 scd alterius antiquioris: quod quidem Ste 'hanus vel ex vetusta traditione, vel ex Spiritus Sancti assiatu assirmare potui L. Quod autem ait , Abraham pretio emisse sepulcrum a filiis nemor. non adgersatur iis, quae priscupio dixerat, Deum non dedisse Abramo hereditatem in aerra Chanaan nec Passum Pedis. Deus enim n niversam terram illam non emendam, sed Meluti haereditale gratis occupandam, ac possidendam pHlieitu erat; cuius haereditatis ne minimam quidem partem Abrahamo dedit. cum semper ille ibi velut hospes moratus fuerit; et si ibidem sepulcrum habuit. pretio comparare debuerit, ita ut oni uis divinae promissionis euectus Abrahami nepotibus suerit reservatus. i Ad 5m. Quamvis Hebraicus textus, et vulgata versio regenseant aut mas septuaginta; tamen Septuaginta interpretes septuagi uia quinque posuerunt, adjectus scilicet quiriquc filiis Ephraim, et Manasse ; vel stata ita hahebant meliores, quibus utebantur, hebraici codices, vel
quia eum numerum, utpote verum , putari tit adjiciericlum. Cum ergo versio LXX..esset tunc pervulgata , iuxta. ejus lectiouem , quoniam nihil hac ira re salsum continebat, Me fiantis septuagiiua quinque ani uias juru