장음표시 사용
191쪽
eeluso, te poetae ars industriaci; permanerer. Nunqua antea Leonelli principis in disputando subtilitas tantis omniu exultationibus elata est, quod non solum ipsi Donato nobilissimo commentatori, uerum etiam tanta poetae
antiquitate & auctoritate probatissimo,inliis teraria palaestra congredi ausus esset.
commentator, in Bucolicis non recte intellexisse ususe'Leonesti sentent principium tertiae Aeclogae: Dic mihi Damoeta. Item in principio Aeneidis, Troiae qui primus ab oris: Cr in quinto multo deformivi, Omnia εαε in morem tonsa coma pressu corona:er in libroprimo uberius exponi potuisse , Versa puluis inscribitur hocer in sexto,Remums tubams. Pars X XIII. ERgοςum Donatu quidam expressius, ais
iij alios ueterum commentatores uarijs sermonibus incusaret: tum ego in Nuuo Ionu uersus, quo omnium utebar familiarius,
Nimirum inq*am, hodie hic Seruius turpitet se dabit. & tunc forte Ioannes lenior duos uetustissimos codices osten tabat, Seruiu & Priis scianu, quibus per omnes primo uisu comen datis, quod antiquissim et & comendatae foret scriptionis. Accepto Seruio Leonal lus, Hic est, inquit,qui cum Virgilium plurimis in locis exquisitissime demon stret, in quibusdam sic imprudenter &indocte fluctuat, ut non uideatus oratio eiusdem auctoris sensu procedere. Cae terum cuperem eum locum inspicere si sic est, ut ille satyrarum uanus ostentator allegatum a Scr.
192쪽
ψo DE POLITIA OTERA a Seruio carmen asserebat ex ea ad Gallum satyra, quae Iuuenalis esse crederetur. nec enim uolume penitus euoluere huius temporis est,
sed uti ex plerisque, nonnulla Virgili j gratia
breuiter attingemus. Prima in hac Abesoga tertia,ubi de pastorum aemulatione tractatur, non satis acuth contentionis artificium intelis I exisse uisus, qui simpliciter, ut in uerbis iacet, sententiam accepit. Omittamus nunc Donata impugnare rursus, quem latis supra conuerberauimus,cum ironice uel dupliciter potius,ut
alias in Terentio dixi,accipiendum sit carmen Virgilij, uereq; a Theocrito boues inductitur, ad pascendum traditi ab AEgone. quod ex pressius est in re pastoria, quam pecus a Virgilio traditum solum absque pastoria mentione, quanquam id pecus oves esse significatur eo protinus uersu: Infelix o semper ouis pe/cus. nam parum ad disputationem pertinet,id uidendum in Damoetae confessione quare nostrum pecus esse confessus, cum suum fuerit. nam paulo post sequitur: Ego hanc uitulam, ne forte recuses, Depono: cum praeter gregem minorem armentum ijsdem pascuis habere costaret. Ast aliter patris metu,&nouercae interdicto prohibitus,pignus idem apponere non ausus est,uel quia no haberet, uel si habuisset, fui iuris non extaret: & tamen cum a Theocrito, Virgilioque ea denegatio non suum pecus esse,ad maiorem aduersari j confusionem posita sit.Virgiliani commentato ies, quorum hic in primis Seruius, ita in re existimantes, ut in literis est, denegationem eam obiter praeter-cunt : cum multo subtilius ex politiae nostrae
193쪽
RIA, LIBER II. is more conueniret,pro auctorum ' graeci & lati Grecisseisiectni industria, pastoriam altercatione acrius in et Moeriit - er
ad se ultro uenisse,maledice interrogante, cu- 'ium id pecus extaret,Meliboei seu AEgonis, cusolius Damoetae pastoris esse cognosceret. nec
enim a poetis pauorum famuli , sed ipsi pecorum domini,ijdem sue pastores apponuntur: tamen irrisoria dissimulatione non suum esse respondit,sed Atigonis,quo contemptius illuderet,uelut a caprario, qui pastorum est minimus, alioq; graecorum uocabulo nominatur, traditum sibi ouium gregem fateretur. uti s quempiam aemulum &riualem conui cio inhonestare uelimus, praesertim coram rei ignaris, decoram chlamydem prae 1e feretem, interrogetur forte,an sua chlamys ea sit, & unde rvrutuo petierit: at ille indignabundus,suq-que parti nihilominus consistis, suam essedi 1 smulet, iactans ut a suo se uicino paupere mutuatum. At perseverans alter iterum iuggeratro chlamydem infelicem pariter,ac eius dominum, dum ille per horam ab amico uestem ac commodatam opinatur, hic tota die uicatim iactabundus gestitat. Itaque quidem Menal cas super ovibus uelut alienis increpabat: In
felix o semper ouis pecus. Haec, inquam,illu strium auctorum pulcherrima dicta uellem qdiligentissime a magi stris suis explicata, cum alia insuper ex Georgicis & Bucolicis diueris
sm interpretata praeteream. Sed de Abnea alia raptim uideamus .Ecce tibi in primo uersu Seruius admiranda putat inuenisse, cur scientissi .
194쪽
nor, non aeneas primus aduenerit, ad eam scilicet Venetiae regionem, prius in Italiae finibus non computatam, quam Romani deinci uniuersam simul Italiam appellarunt. Ita L, Deam primum in Italiam aduectum, alterum intra Venetiam Ilitur hic homo in re no dubia testibus, ut Cicero dicit, non necessarijs. Enimuero non apud Virgilium solum,sed magistros etiam ludi,hic sermo Primus, non ordinem modo, uerum & dignitatem significat: unde principes a bonis dicuntur auctoribus
tam ciuitatum praestantiores ciues, quam imperantes, quos etiam primores Liuius appellat: quanquam nunc rarius principem pro nobili flai m o ciu e d ici ni v s, frequentius uero pro imperante, imperantistae primogenito, id dignitatis nomen apponimus .graecorum non is
est usus. Caeterum de ordinis significatione plurima sunt apud Matonem exempla. En in Georgicis Primus humum fodito, primus deuecta cremato Sarmenta, Sc uallos primus sub tecta referto. At de dignitate in quarto meminit: Reginam thalamo cunctantem, ad limina primi Poenorum expectant. Primi certe hie pro principibus Carthaginensium intelligenis di. nec enim plures in eodem ordine primi si mul esse potuerunt,in globo praesertim eXpectantes,non ut in pr*lio de prima acie dicitur. Item de Euryalo Sc Niso, quos primorum manus ad portas iuuentamq; senumque comitati 1unt: ubi de principibus tantum intelligimus, eum alij adios sequerentur Sc circumstarent, non omnes primi adessent. Et apud Euandru:
195쪽
MA, LIBER II. 363Vna omnes iuuenum primi, pauperque sena' Aeneid. s. tus Thura dabant. Sed quid multis exemplis opus,cum id unum sit praestantissimum Poeta cum strenuissimos quosdam Graecoru duces enumerasset, qui de Palladio equo descen Aeneid. lib. dissent, loco septimo Machaona intulit,primu appellans: ergo non primus in exeuntium oris dine sed alius ex eorum principibus fuisse cognoscitur. Quamobrem non dubitandum, a poeta hoc epitheti genus ad honorificentiam tanti uiri spon de compositu, ut eundem principem demonstret, quem & Homerus magnificat, ex Troiae regione non ut legatum uenis se, aut mercatorem, uel priuatae conditionis peregrinum. In quo genere multi sane ante natum aeneam Italiam appulisse potuerui, cum Aeneid. . per multas prius aetates Latinum nomen eX-taret,Euandro etiam copellante: ut, Haec duo praeterea disiectis oppida muris, Hanc Ianus pater,hanc Saturnus condidit arcem, Ianiculum huic,illi fuerat Saturnia nomen: quae &neas miratur, ueterumq; uidet monumenta uirorum. Quibus rationibus multo minus ordinis ratio Eneae conueniet, qui non ut Troia in 'norum primus, sed princeps Tiberinum litus
armatis nauibus intrauerit. Itidem de Antenore dictum in Illyricos sinus. Rursus princeps pro eo qui sit primus in ordine accipitur. Ut: Piinceps ardentem coiecit lampada Turnus: Aeneidnon sane pro eo quod fuerit Latini exercitus maior duX. Nam eodem quoque modo in
Fastis legitur, Qui dederit princeps oscula,
uictor erit: cum de osculanda primum terra a-Pud eos princeps loqueretur. & de hoc locol a satis.
196쪽
Nie uitin vi satis In eodem hic primo uolumine uersam est Ioeu tu ser Troili hastam exponit, qui per terram uerreis
uis commenta -δςVsipidi i0 puluere uestigia notaretur
3 signarenturque. Verum enim magnificentius
rio, qμι ρομεο exquisitissima poetae pictura cos derari post mmch tuit. nam per pulveream inscriptionesti satis
beti est.quod ad Seruium pertinet, peruenturam: at ipsius hastae declinationem non minus accipiendum apparet, quam Troilus ut exanguis,& languida manu ut Virgiliane loquar in uix
retineret. Proinde uersa pro auersa quoque, ab eo quod est uertor,praeterquam uerrori. sic que duos actus eximios,no unum tantum in
telligemus . nanx satis constat alibi a Virgilio Aeneid. M. positum, Et uersis Arcades armis, pro averss. Auerii tenueis Item planius,' Auersas tenuere fauces:utauerreficem egia sonis actum uel in ipso agente, uti in re acta, ue α/u i conspiciatur.Eadem ratione dictum: Etaueris' ' tes rosea ceruice refulsit. Nec longe abest huic Hςης. - exemplum persimile, Diva solo fixos oculos auersa tenebat: per quod notat in Pallade non eius solum mentis iracundiam , sed oculorum etiam auersionem.Caeterum in quinto uidea- . mus, in cuius loci expositione Seruius maxi me corripiendus uidetur. pingit nanque virgiliusTi oianoru pueros nobiliores,cum in campum equites procederent,tonsis coronis presesas comas habuisse, quod in arte carminis a peritis facile dignoscitur.Carmen est: omnibus m to co in morem tonsa coma pressa corona. nam co rona ablativi ma &pressa correptis a, tonsa uero & corona sunt casas. productis accipiendum. Hic autem noster ex ponit, super tonsis comis coronas pressas gestate:hoc est galeas .Et ut errorem erIOri aggeret
197쪽
R I A, LIBER II. ret, Homerum allegat simili sermone galeam aliquando appellare: & quod de saleaonanino poeta significet, per illud Ascanii approbare conaturi ut, Galeam ante pedes proiecit inane. Ita carminis ordine deceptus, dum productas corripit, correptas extendit trita in bas: nec meminit a poeta limili modo alibi tosas coronas appellani ut, Ipse caput tonsae fo-lijs euinctus olivae. Neque aduertit, pusIos etiam galeis armatos desuper fronde coronatos,ut poeta depingit, cuiusmodi frondiu uel coronarum genus, seu circumflexis ramis intortum, ut graece est coronarum uelut pIicaαtio: unde plectilis corona,& plectilia serta,seu floribus insertum caput, redimitum dicitur. Proinde galeam cum corona simul, uel coronam delapsam potuit Ascanius ante Iliadum pedes proij cere,uel galeam proiectam iteru solam coronam imponere. Quod poeta noster in re militari curiosus, & tanquam gnarus pictor fingit, neglectum a Seruio. nam illud de Turno fere idem. ut, Cristaque tegit galea aurea rubra: cum utraque epitheta commutari queant,non seruato carminis ordine. Idem de Euryalo: Ora puer prima signans intonsa iuueta.Et miramur hunc commen xatorem de mi inlitia ad Gallum satyram additam,Iuuenalis fuisse dicere ausum seu credidisse,cum lean sono Virgiliani uersus non aduerterit. Quid autem super, Remumq; tubamque, in funeribus insignibus Miseni tumulo superpositis φ Nonne quicquam amplius commentatorVirgilianus excogitasse debuit in defuncti laudes, quam tubae duntaxasiloricatumq; ornamentu qua
Georg. libr. 3. ubi Ormatus, non euinctus, legitur. Aenei1 Iib.s. nam crista rubra, erprima iuuenta, auferarendi easu dici
198쪽
1όό DE POLITIA LITERA Georg.x. uis eo modo dictum appareat ut,Pateris liba inus de auro: pro pateris aureis. Quippe cum a poeta saepe de inflante Miseno,iubisq; milita ribus disseratur,non tamen id uocabuli genus audiuimus, ta tremum tubis ad ij ceret,utiuo , t antibus alarum remigium, quo illae argutius
Iesonent, ese uolent intensius. Scimus praeter
ea nobilium tumuIorum honoribus uel generis uel factorum insignia suspedi solita,& quo plura emeriti sunt munia, eo frequentiora sepultis apponi. Ergo&Miseno praeter tubam, tubaeque remigium, quicquam magis ad ij ciudum censebimus: quem optimi ducis non tubicinem solum egregium, sed remigem in1uper nonnunquam fuisse percipimus, ac labo rati classi domini sui succurriste, quam Sc ipse Aeneid. s. ex* Eneas nocturnis rexit in undis. Quamobrem tremo. pro utriusq; offici j peritia & sedulitate bene- merenti uiro, claro remigi Eneae, tibicinique Miseno duplice honore,remu nauale,& mili tare tuba fauetibus dijs maiorib .apponamus. DE A. CORNELIO COSIO, STREAE. tiuifimo equite Romano,ut ab Urbe condita legitur m Liuio: item de catone Portio Prisco, ut est in bello Macedonico : item de citone Uticen sim C. C. ure, ut est apud Salustium,de amborum comparatione ex de Hannibale,ex Italia cedente,ut in bello secundo Punico,cur imis sicibus,nonulla memorum digniora.Pars a .
TAlia Leonello loco serioque memoranti
Fel trinus intonas, simul ternos Liui j codices amplexatus, &ipsum altera manu:
199쪽
retinens,DeT Liuio,inquit, aliqua uideamus. Cui Leonellus assenties: Videamus pauca igitur, & tu ipse libros euolue. Ergo Fel trinus ab Urbe condita quaeritans, quae de A. Cornelio
huiusmodi scripta sunt: Erat tum inter equi tes I 1ibunus militsi A. Cornelius Cossus, eximia pulchri udine corporis, animo, ac uiribus Parimemorq; generis: quod amplissimum ac Ceptum, maius auctiusq; ' reliquit. Is cum ad reliquit poste impetum 'Volumij,quacunqε se intendisset, si habet Liu.
trepidantes uideret turmas , insignemq eum , libregio habitu volitantem, tota acie cognouis 'set: Hiccine est, inquit,ruptor foederis huma- gni, uiolatorque gentium iuris Iam ego hanc tio volumnis. mactatam uictimam, si modo sancti quicquain terris esse dij uolunt, legatorum manibus dabo. Igitur calcaribus subditis infesta cuspide in unum fertur hostem. quem cum ictum equo deiecisset, confestim &ipse hasta inni-Nus, se in pedes excipit : adsurgentem illico ibi, est hi Lia
regem umbone resupinat, repetitum que sae- ujs impresis, pius cuspide ad terram amXit. Tum eXan- non Illico. gui detracta spolia, caputque abscissum , uictor spiculum gerens, terrore caesi regis hostes fundit. Cum haec Felliinus eques, equitis facta perlegeret, &ipse exultas vultuosa cum festorum significatione:& omnes tantam Romani uiri uirtutem, audentiam, felicitatemq; simul admirati sunt. Hice nostris cuidam for te Fel trinum in xea roganti, iuxta quem adsta bat,an improprie appareret, hominem sine, iijs uolitantem, ut Liuius diceret: oculos in
torques ipse subiecit simul cubito percuties,
200쪽
Tace tu 'omnium. Que placatiori uultu Leo .nellus excipiens, dixit poeticum quidem esse sermonem,ut Terentius pariter, Vix me contineo,quin involem in capillum: no improprie tamen,ut in bellicae rei ministerio. Inde ex Macedonico bello, haec de Catone Portio Prisco, memorandissimo imperatore dc uiro,ab eo de Fel trino recitata commemini: In hoc uiro tanta uis animi ingenijq; fuit,ut quocunque loco natus esset, fortunam sibi ipse fami rus uideretur.nulla ars neque priuatae que publicς gurendae rei ei defuit,urbanas rusticasque res pariter callebat. Ad summos honores alios scientia iuris, alios eloquentia, alios gloria militaris prouexit: huic uersatile ingenium sic pari ter ad omnia fuit, ut natum ad id unum diceres, quodcunque ageret. In bello manu fortis simus, multisque insignibus clarus pugnis. Idem postquam ad magnos honores peruenit, summus imperator: idem in pace, si ius consuleres peritissimus: si causa oranda esset,eloquetissimus. Sequebantur & alia de hoc Catone egregia, omnibusque eadem in ore sententia
erat,nac teri pestate eiusmodi uiros non inueniri.Tum Nutiolonus Salust ij memor: Et haec habemus, inquit, ex Crispo de Caesare, Cato neque Secundo non minus quam ex Liuio facundissime. Igitur ijs genus, aetas, eloquentia prope aequalia fuere,magnitudo animi par,ite gloria: sed alia ali . Caesar benefici js ac muniti centia magnus habebatur,integritate uitae Cato: ille mansuetudine & misericordia clarus factus,huic ueritas dignitatem addiderat: Cς sardando, subleuando,igno Icendo,Cato nihil largiendo