장음표시 사용
501쪽
nonnulli Cercopithecum literatum appella bant.& ipse nihilo segnius regalia saepe uesti
menta Pantomimorum cosuetudine, & equestres honores acquisierat: omnibus matronis notus, quacunq; urbe uersaretur,omnibus laruarum ludis exercitus. Quinetia ab imperato
re nostro Sigismundo,uiro in donandis uole- Sigi'udus irarum insignibus omni u facillimo, ut lauroa do dies opnaretur, paucis quidem uersibus impetrauit: . qPropter quod uulgo saepe pro laureato larua tum appellaret.Leonellus igitur in primis ac Cepto munere gratulatus, haud quaqua amici fidem damnaturus apparebat. Caeterum cum parumper librum euoluisset,deprehensa forte sermonum quorundam improprietatς, stylii Comici in conuenienti nam profecto ridiculus liber Sc ridicula comoedia, quam soluta Oα ratione descripsit, minime cum ueteru com ceradiarum artificio,hoc est, interiori medulla co- paranda Guarino legendum porrigit. Omnes quippe uidere sitiebant. At Guarinus tacite legens,subridesq; alij deinde cotulit: alius Thomae Reatino .innuebant omnes, renuebantq;
uicissim alludentes.Tunc Parmoniis in Reatinum uersus: Quid nam ridiculi hoc est ' ludus ne ipse uideor,an liber meus' At Thomas: V truq; scilicet. an no ideo processisti huc, ut tui operumq; tuorum uoluptatem nobiscum imis pertires' Num librii nobis unctuosa fuligine, sartaginibus-coquinarijs ollis redolente attulisti φ&sane multa sic ineptius posita sunt,ut incongruo loco,tepore&personis, opus tale
deportasti: cum nihil nisi perpolitu tam audire qua uidero proposuerimus.Tum Titus: Vide
502쪽
vbertus Decebrius, huius angeli pater.
34. BE POLITIA LITER A is quid agis,6 Thoma. non enim recte hominent reprehedis, cogruo sane tempore librii suu nobis afferentem,qui risum dc delectatione potissme cuperemus. At Holinus iamdudu irae innixus: Credo uero, inquit, ita contingere,ut apud Platone de Socrate dictum ferur. Viderat enim forte latina traductione de repub. opus
mei genitoris Vberti Decembrij, qu da esse animalia,quae licet obtusioris sint uisus, ipsam
minima,tamen aliqua contuentur, quae eqtera grandia acutioris uisus non aduertunt.Qua
obrem non miru, si tu quoq; Tite. na de Thoma nune sileo,qui alteru Seneca te esse demonstras: nonnulla uideris,quq ego uidere neglexerim .sed postulo,cu prius liber meus in Leonelli manus, Guarintq; peruenerit,cur non O- us ipsi,utiq; literarum peritissimi,deprehenderint.Cui Ti tus:Nempe ut tute ais, tuiq; ex pii immemor,quod obtusior mihi uisus es :animo tamen inspexi, quod alij melioris acuminis uidere non potuerunt,uti modo Soeratica astutia, tanqua fouea mihi praeparabas,in qua ipse cocidisti. Sed nunquid a Seneca forte exeplum habes de legendis tractandisq; libris namihi tu potius uideris tertius Seneca. Imo uero, Parmesis excepi librorum multitudine inprimis uitanda admonet, qu bd animos distrahat.Titus: In qua tande libroru opportunitate literaria constare politiam arbitraris φ inscriptura nepotius,an codicu tegumetis φ Ad quevgolinus: In utroq; scilicet ornameto. Titus rQuodnam igitur genus scripturae decentius
existimas ivgolinus:Nempe ut in hoc libello conspicitis Mue summopere curaui, ut quam pulcherri
503쪽
RIA, LIBER V. 4 spulcherrima scriptoris manu scriberetur.Vς abi,Titus inquit, cu hac tua uulgarii sermonucorruptione. siccine scriptore appelIas, que librariu dicere uoluisti Vgolinus: Imb etia aliis brario no min' impetraui,ut uenustissime copaginaretur.Titus : Quid tibi respondea cum tuis tot inepti js insuperlibrariu declaras,que bibliopolam seu librorum cerdonem significare debuisti .plenus rimaru es,hac illac perfluis. Sed perge quaeso,an haec librorum politia omnino sit existimanda, si quam pulcherrimus liber exterius,interius uero peruncta uertia,stridores sartaginu,gementes cacabos, fumificos
tur in eqW0uςl re qualibet perpolitu censeas, nisi quod oculis perpolitum apparet, etiali nares offenderit ostendit & nonnullos in hortis ab synthium,quod oleribus tantu no indeco/ Forte, decori. ri esse consueuit. Nec enim asinum suum domi stunus etiam aperta uia pigrum calcaribusq; ege 'tem,ac graui rudentem somno, contempserit.
Cui Titu ,rid'ntibus caeteris: Proh desim atq; hominum fidem,quae audio, & quae nunc paria prursus,conuenientia j; protulisti. hoccine est de politia disputare,cum tam turpia immitdo ore uomueris φ Sed non nescimus, quanta iam pridem seu obscoenitatis petulantia, siue insaniae dedecore notatus sis. at haec missa faciamus. Reatinus eques excepit: De libro Tum potius qualitate disputemus .no enim de codies nos seu cortice solum intendimus,non de chartarum leuitate uel pictura. Omnia naisque eiusmodi, quae exteriora dici par est, &oculorum imperio subiecta , in cunctis fero
504쪽
uindicandis comparandisve conueniunt. Naetsi equus asinusue, ut modo dicebas Ugoline: siue etiam in animata,ut domus,indumen tum, usitatissima sunt,non statim tamen aspectu dijudicantur. Qvqdam uerb non tam uisu, qua gustu,tiel etiam odoratu: sed uisu tame eadem ut plurimum ita comprehendi solent, ut si quam primum placeat,bona quoq; esse,& in suo genere perfecta uulgo censeantur. At in libro longe aliter. potest enim esse Livianus codex, Tullianus , Virgilianus, uel ex optimo quoq; auctoru numero: deniq; corruptus,&ab ignavo librario discerptus, qua descriptus magis . licet uero quod mani b. tangas euoluasq;, quodq; oculis repente coueniat,uenustissimuapparet is penumero mihil tamen existimatione dignum est, nisi quod scriptura cotinuerit: ut nisi quae legas prius,& quae legis intelligas, de eo firmiter iudicare no possis: cum accidat in terdu, ut deformis in charta liber, optimus
sit in literatura, dignusq; freque ter legi: & qui
pulcherrimus integumento uel characterum figuris, ab ij ciendus omnino uideatur. nam si uersus aliqui deficerent,aut inepte qugdam retioluta mutata ue,ut bibliopolarum isnoratione cdtingit,quo pacto solo uisu repete digno sceres 'at in asino, arcula, uesteue,&id genus eqteris, illico cernere est, si oculus effossus,si trunCae aures, si ueternosus, aut claudicet, ad hoc si Timosae in arca tabulae,si in ueste macula uel tinea: longe alia ratio est, longeq; praestantior, sensus scilicet descriptionis in libro quam in homine, quem extrinsecus, nisi pertractando uix agnoueris. ergo libri sensus ad anil
505쪽
RIA, LIBER V. uermi iudi sum non magis pertinebit, quam ea quae exterioribus ac ueluti corporeis rebus sustinenturφNam si praestantem uirum, formosam mulierem uideas de corpore solum, neq; uero de corpore toto nisi Paridis exeplo, per spexeris,non tamen de mente tibi sit explora tio. Quo quidem argumento tantum liber libro bonitate praestabit, quantum a poeta laureato laruatus: uel quantum hinc Platonis Aristotelisque opera in papyro misereque uestita perpendas, illinc Scoti cuiusdam sui uocant pulcherrime uestita atque compatia, uter tandem magis accipiendus φ an Homerum qui de existimes de carmine suo,qui caecus fuerit,seu aliorum poetarum,quod soIa mentis eXperie tia percipitur,sententiam afferre potuisse φ nisi quid excellentius in libraria descriptione consisteret,quam quod oculis cernitur, manuque tractatur.Erubescebat haud dubie Parmensis, alioquin philosophiae naturalis, logicaeq; doctrinae conscius: cuius studio meminisset, quaedam ad corporeum sensum, alia ad animalem pertinere: porro quaedam dementis intuitu esse, quae communiter beIuis hominibusque conueniant solius naturae ministerio: nonnulla uero doctrinae tantum, rationisque subtilioris artificio subiecta. quae quidem genera Salustius ostendit, alterum nobis cum dijs, alterucum beluis commune significans. Caeterum disputationis finem alib contorquens Ugoli nus,subdidit,non opportunam sibi datam responsionem, quod a Senecae proposito diffugisset. Cui Titus: Denuo ad te, Senecam q: co
506쪽
nonnullos auctores esse huie tuo libro praeponendos' Parmensis: Quid ni'equidem multos tumultus hominum undiq; concludens .Ergo cum libroru multitudo eauenda sit, ne tu quidem, nec tui generis similes in nostro politia consortio recipiendi,cum plurimi sane praestatiores existant, qui facile tra ctari possunt sine tuorum operum interpositione. Ita per risus& sales dies ille transactus. Q UOD EX OPERE CAsSIANI.seu quod de uita patrum inscribitur, perceptum est ex uerbo Adiecit, duplicem per contrarium sententiam,Cr id quidem facete. pars LXI.
RVisus in iocos fabulosaque couersi,quip
pe solicitam principis ualetudinem,qus tamen iampridem ab terat,varijs sermo nibus reficiebant:eoq; peruentum , ut tenuissimum uictum longasque uigilias simul admirarentur : cum unum causa fuisset alterius, suis
per omnia quam longissimam stim, totiusq; corporis S stuatione, perpetuo tolerasset. Tun Nicol iis Stroeta, Titi frater, natu maior scilicet: Hoc inquit,effecit moderati uictus cusiue
ludo: Catonemq; priscum ideo sola inedia curari solitum accepimus, quod parcissimi cibi fuisset,pharmacorum ope nil indigentem. Plinius uerb maior dicit,nihil perniciosius ad uitam hominis perdendam crapula, & simplici
cibo corpora diutius contineri. Caeterum te
gisse memini quoddam notabilis continentiqparsimoniaeq; genus ijs libris, qui de sanctorupatrum nam dos buntur, quendam ex ijs e-- remi
507쪽
remicolis,cum aegrotare coepisset,oleum oleribus adiecisse: per quod deprehenditur, siue elixas siue non coctas herbas, sine pingui condiameto antea usum esse.Laudabat monachi co
tinentiam Leonellus,ridebant quidam miseri senis in deserto smplieitatem. At Titus mira tis in modum laudabundi subiecit: Hui uide, quid ais frater non enim ex hoc uerbo Adie cit,solum intelligamus,tum demum oleo frui
coeptum eremi colam,cum aegrotare coepisset
sed oleum oleribus iterum apposuisse.nam ad ij cere non minus ad mensae instauratione ego Puto pertinere: quamobre oleo prius usum e
go censuerim,sed inter ςgrotando, ut fit,copiosior drachma suscepta, seu ad stomachi indulis gentiam, quod equidem minus: siue ad aliam solutiorem medicinam,quod magis existimo. D E Q V IBUSDAM ERROR Dbus Iudimagistrorum,m Ouidio Lutanos inueteratis: ac nonnullis ibidem per Leonestum scienter emendatisi
que parsimonia maxime disputaret, placuit Leonello,ut ea sibi repeterent, qua de placada sitis anxietates cui expressius poetae nostri cecinissent. Adhuc enim illius pristi nae sitis reliquiae constiterant: accedebat praeterea,ut in edendo aliquantulu foret auidior, quod solet ex longa prius abstinentia conualescentibus euenire,cuius rei causa sitis maior aecederet. ad quem protinus Titus Ouidiu Me-tδmorphoseon , dc Lucanum iussit afferri, ibi sede
508쪽
6o DE POLITIA LITER AMR demonstraturum pollicῆs de sitis expugnatione exempla prici pu/: quorum unum in polentae decoctione liquida,alterum in aquae frigidae pleno haustu consisterent, ita cum de penitentia forte partem illam comperisset, ubi meum, up T. Myrmidonum ex ea calamitate recuperati facta legituriLeonellus abhorruit. Eo iam e nim ex tempore tanti casus in principe repente morituro, infelicitatisque prςsagia monstrabantur: dixitq; non illam ibi uideri mortalia in sitim expugnationem,sed sitis in homines, quibus omnino perituris neque fontes neq; flumina sufficerent. Continuoque alia portae Metao.s pars inquisita,ubi placante sitim Cerere, puerum sibi conuiciantem in stellionem polentae conspersione mutauit. Ibi tum carmen offenderunt, quod ab omnibus ludi magistris cor rupte legitur,ab omnibus librarijs itidem praue describitur: ut, Parvaque mitior mens mala certa est. Tum Leonellus : En uidete, inquit, ut imperitorum ineptiae passim euagentur, quas saepenumero praecipitare necesse est. curit . . enim Iegi scribique debeat, ' Paruoque minor ubi, parua Iais mensura lacerto lacertam opinantur accipiencerta, lagitari dum. Tantam adeo unius literae prauitas a fert dissonantiam, non aduertentes ineptissi me positum de stellione, cuius men suram poeta diceret minorem esse lacerta, cum triu fere lacertaru, quas nostrae regiones in terris alui,
men sura sit frandior. Ad haec, cum lacerto legendum sit,hon tamen de lacerto serpente uiridi,ticet de stellione tractet, interpretandum: sed ipsum stellionem, qui & lacertus est &, Nunc etiam uirides occultat spineta lacertos
509쪽
RI A, LIBER V. 463mano rem paruo brachio demonstrat. Est autern eius generis hic error non in sermonu,sed 1entetiarum improprietate detestandus: cum nonnunquam in scri pioribus dicta conueniis inal,quae uidentur, nisi diligentius attenderis, in partem etiam alienam posse deflecti : ut in Salustiana quondam disputatione apud Bel regu ardum explicasse memini, ac nonnullis Virgilianis partibus cotrario modo susceptis. Subinde ex Lucano Titus accurate, ut scriptuerat, legit, quae de tantae sitis ardore in Pompeiano exercitu, ducibus Petreio & Afranici ornate philosophiceque pariter describuntur, posteaquam sitim illam in Ilerda fluuio restinxi sient: ut, O prodiga reru Luxuries,nunquaparuo contenta paratur Et quaesitorum terra pelagoque ciborum Ambitiola fames,& lavinetae gloriam en sae, Discite quam paruo liceat producere uitam, Et quantum natura petat. Ita cum utrobique Parvo scriptum aduertisset Leonellus, hunc locum ipse corripuit:Ecce aliud erratum,inquiens,alteri per simile, a libra xijs quam a poeta.magis, ut opinor, ubi dictu, Nunquam paruo contenta paratur cum parco melius diceretur, licet alterum ab altero pen deat,u t lumen a funali & lampade: inter se tamen diuersa. quippe quod parcum est, non multum id magnum ue appellamus: sed satis, quod a modestia non separetur. Proinde Parco melius superiori loco dicendum, si reru oris dinem consideres,per quem is poeta Romanet nobilitati persuadere nititur, ut saepe Salustiisus,ut parsimoniae consuescat: cum multi lanhprincipes ciuitatis, praesertimque ipsi imperaα
510쪽
tores paruo,honoris grat; a uiuere no possent, quibus familia frequens, ampla domus, assI duus clientium ti nospitum commeatus. Carteru paruo sti m p tu potest quis assuescere parsi moniae fraeno, quam nune modestiam accipi
mus, cum nihil profuse dispenditur: ideo qua bene subditum, Pelagoque: licet multi indita
ferenter accipiant, metrica ratione contenti. sane prius terra legendum deinde pelago,ad gulae scilicet uehementioris notationem. de quaωγns. saepe Iuuenalis: Postquam omne peractum,Etiam defecit nostrum mare,dum gula saeuit Retibus assiduis,& optima sylvarum terra pelagoque vorabit. aliam obrem sic apte concludi xur, Discite quam paruo liceat producere uitae quod a natura datum iudicatur, quodque ab illorum militum exemplo demonstratur, qui non paruo solum potationis impendio, sed eistiam minimo, uitam sibi peperissent. Quippes dictum uolueris, Nunquam paruo contenta paratu :cum isti paruo contenti essent, no mo- temperatum, deste procedit,urbanos ideo ' temptaturos,q, aut tentaturos in summa necessitate exercitus facerent: sed cum Pompeiani tam paruo salutem inuentia
sent, omnes propterea decere paruo elle con tentos. innuitque praecipue Lucanus antiquo Ium morem, qui per ea tempora cecidisset, ac
pro ridiculo iam haberetur,quibus pr*sertim Lo haμ si parcissimus fuerit usus, mulieribus nullus. bie corruptus. Quod si in Virgilio legitur, Parvoque assueta Aeneid iuuentus: opportune quidem ab eo conuicia tore dimina,qui contra Phrygias parcissimas
gentes suum morem exaggeret, apud quas nodomi senatum,non nobilium luxuriam, no familiae