장음표시 사용
511쪽
RIA, LIBER V. 4miliet magnitudinem fuisse demonstrat. Assenserunt omnes laeti Leonello. Quibus ille subridens,tamen ne hoc a se dictum nouae parsimoniae causa,& solitet familiaritatis interdictione putaretur,omnibus condita bellaria,poculam liquidissimo uino coronata iussit afferri. o U OD OMNIBUS POETIA antiquus scriptoribuου minime Iouem deum summum Disse eum ilicet qui Suturno parente genitus, quήminuis uel sic multitudo crederet, ues ste ab eu Saturn deorum hominumq; pater,seu omnipotens appelletur: sedρIius nominis gratiam diuinaepotestati accommoudatam, quid Iupiter uti iuuans pater interpreistat ri Pars L X III.
π - Ic hilarius inter potandum alia aliorum
a uicissim poetarum carmina referebant A. I studiosa prosequisque aemulatione.Tu Augustinus monachus, ordinis Minoru, sam ma grauitate praeditus,homo uitae penitus religiosae, qui apud populum more uernaculo frequetes habere soleret declamationes, cum tanta carminis uoluptate, iuuenilique lasciuia perspiceret nam forte superuenit)ueteria pol mala comendari, in Titum primum inuectus: Itane fili, inquit, uanis tegentium disciplinis assuefacis φ non poenitet tandem non pudeto Tum in Leonellum docte quidem: In primis admiror princeps, qui pij cordis diuus a nostris appellaris, quam ob re tantu in explicada excolendaq; poesi curam adhibeas,in qua nulla de ueri Dei cognitione,non purgatori ,non
512쪽
464 DE POLITIA LITER A is paradisi, excepto Dantis opere,mentio fit: pIurima uero de gentilium ritu nefario, de daemonibus turpiter, de inferis ad inferosque perti nentibus: ad quos penitus nos omnis illa praecipitauit antiquitas,cuius idololatriam & imis pietatem in deos uelut escam daemonum seu bonos siue malos ipsi dixerint, nostra religio detestata est. Siquidem a poetis, & priscae tempestatis auctoribus uel oratoribus,pro Omnipotente Iouem quendam eXistimatu credunt, quem illi falso optimum maximum, ac testepe Hieronymo ac redarguente, saepius incre- Pan te,nuncupant, hominum rerumque seruitiorem iactitant: cum nihil creaverit ipse autecreatus & factus, omnibus uiti js inquinatus, mortuus aliquando, no aperto resurrectionis uel quopiam miraculoru testimonio. Enimuexo benefecisse nonnullos aduerto ex summis
pontificibus, qui id genus ueterum scripta, Muanae superstitionis monumenta abolenda cuTauerunt. Ad quem Leonellus ore submita, uoce modesta respondit, nulla se ueterum lectione inflecti solitum, quo a nostrae legibus patriaeque religionis instituto decederet: iduse putare nostros ipsos, in primis summos po- Eugen- π tifices, ac nuper Eugenium,Nicolaumq; quar- Nicolam ponis tos facere solitos,qui nihilominus cum sacristifices, erudito quoque scripturis refertissimas ueterum auis rum Luiores ct Q rius bibliothecas habere curarent,praeceis ptores educarent egregios, a quibus interduRomanas,nonnunquam graecas historias, saepe poetarum fabulas audirent, in quibus pleraque de dijs & Ioue memorata: eosdemque sacros uiros talium auditores ueteres ipsos,
513쪽
RIA, LIBER V. 46squi ea de Ioue Saturnoque figmeta posuissent,
seu qui Iouem Saturnumque omnipotentem uel maximum appellarent credere,non credidisse. Quod si uulgus credidit, non doctos ta men homines uulgari opinione adhaerere co- suetos,qui scirent non Iouem ipsum magis filium quam patrem saturnum in caelo positos, qui duntaxat homines fuissent: non aliquem deorum uel daemonu tot liberos,tametsi plu- .rimae matres extitissent, tam uarijs praesertim seculis generasse.Sed cum Iouem parentem fictum audiret, cuius ante Saturni secula nomenon esset inuentum eorum,quos ita uoluit popularitas Dei filios appollari, Scin astrorum numerum efferri,easdem poeticas fictiones, qua
ru primi Graeci, mox Latini fuissent masistri,
pro uulgi sermonibus a scriptoribus accomo
datas,edidisse:Terentiumq; propterea dixisse,
At quem deum,qui coeli summa concutit: hoc est secundum popularem eorum opinionem. Caeterum seu Iouis, siue Dei maximi omnipotentis,terrarum coeliq; satoris cognomina, ita maiores nostros, ut ex Homero praecipue de prenditur, Deo non uoluisse concedi,quod ea summa deitate,ut sic dixerim, necessarid con uenirent: sed qubd nullum eius nomen proprium sanctius, uenerabilius, magnificentius,
quam Iouis,seu Grqci seu Latini,hoc est iuuantis patris,aut uno sermone, uiuificantis, exco
gitare potuissent.Sublata uero fuisse nostret raligionis edicto Iouis, aliorumq; deorum uocabula,praeter ea quae in usu habentur,ut astroru& temporii,ne cum gentiliu ' uetustate Chri- uanitare. stianorum nomina misceretur hocq; in primis G arguin
514쪽
argumeto princeps asseuerabat a Hieronymo poesim reprehensam, quo scilicet nostros uehementius absterreret a consuetudine Iouem omnipotentem appellandi: nempe doctissimi im & facrum hominem, tot linguarum artiumq; peritum,quae graecae doctrinae significatio esset, quid ueterum poemata demonstrarent, non ignorasse. Ita Lactantium, Augusti- nuq; percipere potui fle, qui Sibyllinas uaticinationes testimonio adducerent.Nec minus Euasebium re &nomine sanctum piumque uirum in ijs libris, quos contra gentilium lectas scripsit, memori et madauisse, Iouem ipsum uniueriae gentis spii itum,'non quidem ut Saturni filium ab eisdem antiquis, ubi coleretur,interpretatum. His finientem Leonellum, Veronensis excepit in monachum caeteros mc5uersus: De Cet uos cognoscere, ecclesiastice pater, ac praestantes uiri, quod saepe hortatus sum,uocabulorum uim sermonumque, tam in sacris quam in cς teris literarum disciplinis a Grςcis haberi, ut qui omni u artium inuentores,vel certe culistores omnium scientiarum, magistri nobis extiteriit. Haec igitur Iouis appellatio,in qua praesens magis disputatio ueriatur, deorum patris, mundiq; satoris, seu Dei optimi maximi omnipotentis,ut modo dictum, siue quaecunq; hoc in genere uocabula conuenietius dici possint, ad unam tamen spectant Dei illius ueri quem colimus eiusq; immensae maiestatis significa- Netam. . tione. unde Ovidius sapienter in mundi creatione: Quisquis fuit ille deorum. cum Unu tamen Deum summum, maximum,Omnipotentem indicaret, & alium sane Saturni filium, de quo
515쪽
iquo post rerum creationem fabulosius poeta
Tum more proloquitur,tametsi a principio no Iouem atque Saturnum indicauerit. cuius quidem nominis grici auctores eXtiterut . nam a
pud eos με simpliciter,quasi iuuans: qui a nobis postea composito uocabulo Iupiter, & quidem Tulliana definitione, uti modo Leoriel
Ius memorauit,iuuans pater appellatus. Nam
quod ab Homero me,& πανυ sit additum, itidem iuuas pater interpretabitur.Nec ideo Ciceronem arbitremur inconsulte, ut nonnulli inconsultius accusant, Iouem omnipotentem
accepisse pro Saturni filio: quod uocabulum illi uiro, Cretensium regi ueteres concesserui, ab eodem uicissim usurpatum, & ab Homero caeterisq; poetis pro Saturno positum: nomi natur ob eius humanam magis in terris ambitionem,ut mos est principum, quam in coelis potestatem:ita ut Saturni filium alio tam e nomine composito diceret,a simplici distinguentes .Qua quidem ratione aliud esse uocabuli definitionem,aliud ipsum homine existimamus.Igitur moralitate dimissa de appellatione dicendum, in qua controuersia est.Iouis namq; , seu σ Graece, nominationem a uerbo μ ψ, pro eo quod est uiuo quod satis liquet : nempe correptius a Graecis atq: simpli cius iuuans tantum, quam Iupiter a nobis, sed magnificentius iuuans pater exponitur: Unda ab ijsdem Zenobius nomen tractum quasi in terpreteris,Iouis uita,uel beatitudo quae itide
dicitur. quo pacto Iupiter &Dita beati tu doue, eademque anima, dc pro animo spirituq; rectissime exponamus, cum uerbo iuuo,
516쪽
463 DE POLITIA LITER A is paruo inter se literarum sensusq; discrimine
constabit.nec longo interuallo Iunonem eius Iouis idcirco sorore ni ustoremq; snxere, qua graece tamen nos hera eadem uoce consonamus,unde heroes & heroides : sed Iunonem seorsum a 4 uuando similiter appellatam. Nam seu stimmum aethera,sive inferiorem ae ra consideres,utriq ipsorum domicilia,ad ornnium rerum uel iuvamentum uel incrementuassignantur.Qua ratione par est a nobis Iesum Dominum nostrum seruatorem,quem Graeci tamen alio uocabulo -ομα dici uolunt, intel ligi. nam Christus alia significatione a chrismate,hoc est unctione,qui mos fere in nostris inaugurandis regibus obseruatur.Ergo cum ui terum saepe testimonijs,tum maxime Virgilii, Iouem &deum aeque positum uideamus .na
Aeneid. . dixit: Dabit Deus his quoque finem. 6c alibi, Aeneid Iuppiter omnipotens precibus si flecteris ullis, Aspice nos. nobis quid Deus sonet,apetie dum. Caeterum hoc quoq; uocabulum i Graecis duplici sensu definiendu uidetur. aut enima uerbo ρ- descendit,quod ad perspicienduspeculaiadumq; pertinet utrunq;: uel quod eunos intellectu perspicimus solo, uel quod ipse
uideat.unde illi aspirates', theum,nos proe litera d ponentes,deum dicimus: aut a quod timeo sonat, M. timore significas: eo quod sit omnibus timori, uel certe dignus timeri. quouis pacto ad religione sane specta bit. nam quam urs aeolice dictum,unde Sibylla diuina sciens &sentiens, idem tamen intendit. Iamq; r, Iouis nomen,idem ut dei uocabulum esse, Hispana appellatione,sive Grae
517쪽
eorum ipsa grammatica cognoscitur: ut ab Ho: mero saepe,eoq; loco pretcipue ripis Aliis Isiachoc est,somnium ex deo uel Ioue est.sed ipsi in
generandi casu componunt. Qua ratione copulata nomina deum Iouem ne manifestant,
yt Diogenes,louis uel dei genus: Diocles, ut idem Homerusaouis uel dei gloria, qui ab Alpheo flumine diuinum uel generosum ortum duceret. Nam alioquin in recto casu genero
sus est,quia nobis ditis uel diuus nonnunquadicitur,uoi ut ex Ioue uel diuino semine geni tus:ab Homero 'pe magnis illis heroibus aiasignatum, Sca Virgilio transumptum: ut, Di ua Camilla,uel dia:dii etiam Hectoris equi, ut generosi a domino suo compellantur.Ita Dianam Iouis filiam, ueluti Ioviana dici quis amnbigat Quis diem quoque a iuuante luce, diui
noq; munere nominari,quemadmodum datorem uitae uel spiritus nuper demonstratum φnam ut Diespiter itide graece latine ue dictus, ' die uel lucis patrem indicabit. Quibus ra- Die, pro diei, tionibus Iouis dei, diui θ; seruatoris, &iuuan- ueteres dixe tis patris seu uiuificantis, simulq; Iunonis & runt, ut Geor Dianae,generosi dijue ac omnia uidentis,uο--s cicabula fateamur necesse est consortem habere flssnificationem, minusq; in poetis Virgilioq. φ sp mirandum apparere,Iouem pro deo sgnificatum,ut diuine dictum appareat: A Ioue prin--is cipium Mulae, Iouis omnia plena. Quod alij forte superstitiose dictum existimant,ipsi magis superstitiosi. nam quae mundi uel reru principia a Saturni filio crederentur φ an tam stolide poetam scientissimum de Cretensium prin
520쪽
4 o DE POLITIA LITER A isteritos referat si Iuppiter annos.Nemine pr fecto tanta facere posse, praeter unum Deu arbitramur, cum de Medeae masica fatis fabulosa sint. Ita cum pluviam de coelo desideramus: M lib. ut, Iuppiter & laeto descendit plurimus imbri, pro Deo no suscipitur, quanquam &hoc proprih mireq ad Ioui alis astri naturam: quod idolo uis uocabulum eo in loco rectissime potuit apponi: iit, Dabit Deus his quoque finem , si
metri ratio pateretur: ne miremur poetas IO-uem deumq; pari tenore pro deo demonstra in Te, quem omnium maiorem &omnipotentemerito crederent. Caeterum religiose pater, cuab eisdem mod5 coargueres nullam omnino de pursatorio paraditoq; fieri mentione,iam etsi satis ad defensionem sit, eos de inferoru sedibus accuratissime declarasse, praesertimque Aeneid. s. poetarum principem virgilium, ut a nemine adhuc pictore uel scriptore eo in genere factu sit excellentius, neq; tam egregie, quo poenarumetu uitia fugientes superna peteremus: non tamen a poeta nobis ad superos iter denega tur, primum squidem indicata confessione peccatorum. Nam in confessum impceni teno emq ,imo etiam sero nimis poenitentem acriter punit:ut,Quae quis apud superos Furio laetatus inani, Distulit in seram commissa piacula mortem. Proinde uia magis ad coelos aperitur, quamuis eorum incolas paucos esse demostraret: ut, Pauci, quos aequus amauit Iuppiter,
hoc est sola Dei gratia: aut ardens evexit ad 3- thera uirtus. & hoc ingenij bonitate beneficiorumq; studio. Ea ipsa igitur benefactoru sedes est a poetis no ignorata, quocum numine, seu