장음표시 사용
551쪽
ium Venetijs attulerunt,sibi psi annulu, uxori filiae regiae ad collum monile facturus. protinusq; de grypbibus mentio orta,quos nonul li,sed diuertim aiebant in Hyperboreis montibus,alij in India superiore, ubi pygmaei fore baccas preciosas custodire more oraconu ut poetae canunt) mala Hesperidum aurea serua tium. Tum Reatinus eques, Quin etiam ego de gryphibus interdum dubitare soleo, quemadmodum tu Guarine pridem de Romana pyramide disputabas.nam cum aVirgilio pro inimicis equorum ponantur ita enim communis fert opinio) Sc Seruius eodem loco ipsoru animalium biformem erigiem plane commemoret: Plinio tamen ita denegari solent,ut leuissimos ac pene phreneticos appellet, qui in rerum natura Sryphes appellentur: eodem vi modo de strigibus, quas ut obscoenas uolucres abominamur,addita etiam superstitione, dc ueneficas anus earum species inductas per nocturna siletia,ut hesterna disputatione Leonelle memorabas,infantium corpuscula fasci nare,spiritus etiam intercludere,ut ab Ouidio in Fastis pulcherrime. quod mirum est,in Pli nio gryphes negari,striges ue magis quam tragelapnos,aut rhinocerotes,uel hi nas,& id genus rarissimum: cum unos a Marone,alteros a
Plinio recitatos uideamus, nisi poetice forte ad uulgarem opinione loquutos arbitremur. Tum Nicolaus Stroga: At ego magis nonnulla negauerim,ipso etiam Plinio maximo asse uerante: quanquam in caeteris omnibus eum longe disertissimum commentatorem inue
nio,sed librarioru inscitia frequentissime cori
552쪽
DE POLITIA4 LI TER A fusum. asserit nanque complures lunas &so les aliquando uisos, quae uulgaris alicuius uel 1bmniantis potest este contentio, uel leuitas oculorum , cum iureiurando quidam interduassirmare soleant, quae non apparent clypeum scilicet de coelo proiectum: ita consentiunt, acs pariter uera sint. Item, quae de Pompilio Muxore dixissenta ad haec oleam Palladis, quam ipsa in Athenarum fundamentis e terra prodire iussisset,& in sua tempora uirescentem,& si milia. Tum Fel trinus excipiens inquit: Arbitror pictorum lasciuia fieri, uti modo de gryphi bus M strigibus Nicolae referebas. Nam iista poetae audent canere, sicut pictoribus licet
effingerenit castratum arietem cum alis, uola. tem facere capram, muliebri uelo redimitam: quemadmodum &in hac nunc gemma con-Dicietis leone erectum pedibus, manibus ensem comprehendere. Quippe cum pictores Mi apicidae ea, quae uulgo feruntur,euestigio pingant,effingantq; in tempus non breue perdurantia : rursus alia popularis multitudo superinueniens a pictoribus antiquis facta concelebrat, animalium opera praecipue. Ita cu inter hos annulos gemmasq; uariae humanoru duntaxat capitii censurae monstrarentur uarias Scin alijs nudoru tantum,no amictorum effigies inspicerent gestientes, ac mutua speculatione certates,L eonellus interrogat: Nunquis qua-
ob rem uel capita sola, qu bd ijs uel in illis corpora nuda describerent sibi percepisse uidere intur.Tacebant quida seniores, Don inscii, quor-stim principis interrogatio euaderet cUm a iunioribus fere ea de sententia illico responsum,
553쪽
RIA, LIBER VI. propter gemmaru angustiam factum uideri.
nam uel capita sola, quae maioris tamen essent
ambitus, uel integra ideo, nudaq; simulachra describi sistita, quod cum amictii uel capitum
regum e to minus apte crederentur: in marmoreis autem signis, aeneisq; conflationibus, uel impressuris ex gypso ideo, quod ampliora spacia maiores effigies,& eas cum amictu denotari. Hic cum Gualengus, Veronensisq; seniores meliorem principis sententiam eXpectarent, Leonellus adiecit, Non hoc loco subtiliorum uersatur intentio: quin ipsis in coflationibus, marmorumq; caestiris, siqua sunt excellentissima signa ut plurimum nudata omni parte, Vel seminuda conspiciuntur. Ideoq; dearum Mi - , neruae, Dianae, Veneris, nympharum uelata parte signata, intei dum ipso transmicante ue lamento parte nuda constare perspicitis,in ptimis opera Praxitelis Sc Phidiae. ita enim Romae sunt nudorum hominum, seu certe modico uelamento nudorum equorum corpora re/gentium. In uico quoque proximo Cornelio rum, apud Exquilias duo ingentia simulachra seminudorum humi strata: unum ut existimat Saturni senioris , alterum Bacchi gentilium deorum . & ipsum Herculem gigantis saepe
specie detnon stratum videmus, ut apud nos Christophorum, ac maiora corporis parte nudatum. caprino cum uelamine quam antiquis sme, A gidem dicerent, aut cum leonis eXuis iiij s. Erat autem optima priscorum tempe
state de pictoribus poetisque eadem fere laus& munificentia. Ipsi uicissim artifices opera sua demon strantes emendabant, quos nunc
554쪽
οφ DE POLITIA LITERAM mutua nouimus aemulatione lacessiri.Memiis Pontia ex Ve nistis Pisanum Venetumque, optimos aeui novetuη pictores pictores , ΤΠ mei uultus descriptione uarihora uligini ditisensissς,cum alter maciletiam candori meo
ΥΡὶ - ου ' uehementiorem adiecerit, alter pallidiore,ta men licet non graciliorem uultum eringeret: uixque precibus meis reconciliatos. Igitur in ipsis gemmarum capitibus, quorum nonnulla calua, ut seniorum imperatoiu, plurima capillata, integris etiam emgrebus non tegumenta cernuntur: eo profecth consilio ut arti ficum-temporum illoru insignia opera censerentur, quae ipsa praesertim nudua iudican tur.unde fabula de deabus cora Paride nudatis.quin ipsius etiam Veneris recordatio mirabile adducit exemplam, eadem nudam, ViXq;
superiori corporis parte semifrictam , nec post ab alio perfici unquam potuisse sic imperfecta, in diui Caesaris icmplo ab Augusto statutam, dicatumque illi templum. Quippe qu6d non
omnis tegumenti usus,neque omnibus teporibus & gentibus placet, aliaque idcirco alijs Calceametorum genera, uel saguIorum cingulorum tae, armorum, in ipsis pristuris irridetur. At quod naturae praecipuum est artificiu , nulla temporum nouitate mutatur: quamobrem leones, aquilq,dracones,equi,rhinocerotes,lcmultorum generum animantes, uulgo gratio' res: tum sylvae,flumina,montes,arbores,volucres, maria,flumis,pisces, litora, aeriae nubes,& turres, & id genus, frequentius a peritissimis pictoribus eringi solent, quibus praeter' naturale uestigium nihil est magis accommodatum :ut si forte coronatam aquilam uideris,
555쪽
RIA, LIBER VI. p, uel gemino utrinque uertice despectantem se, elephantem castelliferum, aut praestanti forma ceruum cum aureo monili, cornibusqε florigeris,aut pardos,tygresue frenatos, currum
cum triumphante Baccho trahentes, ipsMii sumi nudo,non tantum uestis & ornatus, quam lineamentorum oris nudi uel corporis subtilitatem contempleris,cuiusmodi nerui constet: . quales 'Syrenaru ambitus,uel intesiones,quq Forte, istam cutis pilorum plumarumve signi ficatio:in qui tria a. bus saepe pictores ipsi minus iciunt, ineptius que committunt,quam popularis uaria coluetudo, multitudoque coloribus, lineis & fimishrijs duntaxat intenta, membrorum propor tiones non aduertit. Nam quid de pictorum ineptijsφsunt & inter eos quoque,ut apud scriptores ipsos, errores:nec in parietibus solum dixerim,sed ijs etia uestibus, quas parietibus appensas cernitis ex transalpina Gallia deductis, in quibus ipsi textores pictoreSq;,quan quam id operis genus multi sit artificii,de Colchorum magis opulentia,telaeq; leuitate, qua Picturae ratione contendunt.Ita uerb regali luxuriae, Sc stultae multitudini placent, cum in eis praesertim populares ineptiae depingatur,
ut hinc Traiani principis si tamen hi storiam
cernetis eius) filium manibus patris occisum, quod uiduae filium interemisset. At quis hoc scribit historicus, tu ipsius parentis caput post . secula uiuens loquens quo compertum φ ac nonulla de Gregorio pontifice anilia dictu figmeta quae sic imperitis iactanda contigere,qubdin eo principe mira constitit iusticis pietatis moderatio.inde Alexadii Bucephalum equia. . . I s nam
556쪽
mr.poet. DE POLITIA L I Τ ERAisnam cultas modi Curtius exponit, etiam animalis declarauit appellatio, quod rictu bouis exhiberet: sed ut infernalem Plutonis uel Charotis equum, aut Iasonis tauros ore flamma se Nomentes,cathenatis cruribus,&reliqua pasias ira per eius transalpinς gentis uanitate. Quod
pictoribus atq; poetis Quod libet audendi temper fuit aequa potestas. Ita tamen audendum effingendumq; docet Horatius, ut quam aptissime alia alijs respondentia inon rerum uel fabularum ordinem excedat. Ergo politius quidem fuerat, solo carbonis lineamento rectissime uel gesta uel fabulosa depingere. Alios, qui de paucos uideas antiquitatis pictores ae mulos : qui exquisitissimi omnem prius corporis si a turam, quam effingere uolunt, ita re-
metiuntur, Ut membrum membro nullu propius longius ue consistat, quam ipsa naturq cosuetudo mec minus altu te considerant, quas corporis partes contractiores , quas Herd re missiores intromissas, Sc quasi latentes esse deceat, ut stando, sed edo, recti bendor postrem cuiusq; corporis motus uera simulatione naturalis insit aptitudo: tum demum uestimento Ium,aliosq; corporis habitus superducunt . ut
si dimicantem Aiacem & Hectorem depictu Fus es prius leui quodam artificio nudos essingere necesse sit, tum pro ipsis error u gestibiis, ad lineae magisteri u computatis, suis locis habitus armaq; disponere. Quot enim igitur a pictoribus statuarijsq: errata comitti credamus, quae oculorum etiam iudicio non facile subi j eiu tur'na hisce figmetis, quq quotidiano usui conueniunt,ut infante,adolescentem,senem li
557쪽
'eet incuruit,pro naturali mensura scribere, plariq; & imperiti iudicant, ut eis de effingedis,dcspacio quide corporis pro loci capedine copartito. quod non mediocri fit artificio,cu maiora praecipue minori loco sint imprimeda,ut in hisce nuc gemis cernimus, in qui b. ua maxim Ecogit adu si seiae barbatu,totoq; apparente corpore descripturus,ut aequa omnium membrorum parte cpsistat. ac maxime si foret infantis caput effinge du.&quod in minimis edicim', id e in maximis supra qua naturalis species indicat, debemus existimare: que ad modii aerea, marmoreaq; simulachra Caesaru, gentiliumq; deorum,passimq; Romanae antiquitatis uestigia humi reserata mostrantur, alia adhuc summis aut temploru aut turriu uertici b. statia: in
quibus licet ipsa per se maximae sint molis,l5gius tame suspicientiu oculis ita quam aptissime satis faciunt,ut nihil ad genaru pilos, nihil
ad oris manu uq: lineamenta pro comuni habitu deficiat, ueluti ea de pro naturali cosuetudi-xie facta P xime cerneres: quodq; in politia nostra iucundissim si, cubitali u characterri literas, quasi in libro ex more descriptas coralegeres.
At quanto inquam, perspicacius in effigianda
corporum nuditate φ Qtiam ob rem a poetis, Mab Homero, Virgilioq; praecipue,omnia naturalia depinguntur,uti portuum,insularum, pascuorum,arborum, ferarum,hominu , & omnigenum corporum ipecies: ipsoru ita super, quae pictura uideri nequeunt, sed mete per cipi, quq sola natura pingit,iato cu studio referunt, quo
scilicet &ipsoru poetaru sic ars in describendo,uti pictoisi in colorado, ' uel signari oru in
558쪽
o I DE POLITIA LITER A excidendo, uelut ante oculos posita discerni possit: imb uero perspicacius multo, subtiliusque. nam quae uis pilioris unquam tonitrus, fulgina,imbres,uentos, caeterasque tempestatu importunitates,ut poeta descripseritφ Quis serpentium sibilationem, auium concentus,
bollantium strepitus, gemitus quel cadentumlquis tot generum sonos in rebus esse, anima carentibus'nunc purpureos,nunc croceos aurorae colores'orientem solem,atque cadentes
noctis tenebras,tunamve lucentem φ 8e siderudentque tot varios motus,temporis & horarii terminos, colorationis artificio demostrabit Agite nuc,scriptorum ingenia, ut rem diuina, & pictoribus incomprehensibilem ne mire mur Ad ea redeamus,quibus humana manus assuevit. Dicimus nanque rerum nuditatem omnibus in picturis prqualere.nam & quae intuitu pudenda sunt,modesti tamen artificis e legantia sic apte componutur, ut ne oculis turpia sint,neue a naturali dignitate longius ab In Eunue.Act. Rodant.Ιnde Terentius: ' Noua forma oris, a see i colo= ςψxpu' languinis & succi plenum . non chla- mydatum, neq; paludatum indicauit.&illud, Memyco M T det me quotidianaru harum formarum.&, solita, τ Iuc quas demissis humeris matres luceas reddu t. eiplenum. Enimuero in describendis tam corporu quam morum imaginibus uidetis, quam sitide poeAeneid. s. ta scientissimus: ac illud sane Vimiiij in uersu
pulcherrimum,Credo equidem uiuos ducene de marmore uultus. sed hoc ad statuariam aristem, quae marmoribus & ebore,aereoque arti
rors remoὰ fςio flacile nititur, quod humani ' coloris est. e aemulari. At qui uero marmoratius in sa So, pictor
559쪽
stor in tabula perspicuos aeneae uultus,quam Aeneicti virgilius in charta depinxit φ Os humerosque Deo similis,&c.Namque ipsa decoram Caesariem nato geni trix,lum en que iuuentae Purpureum,&laetos oculis afflarat honores. Et illud poetq: Ardentesque notate oculos,qui spi . . ritus illi, Qui uultus,uocis de sonus, aut gresin se sus ' euntis. sed innumerae stant huiusmodi a- eunti. 'pud poetas picturae, ut non ab re dixerimus, maximum omnium apud pictores & poetas in nuditate rerum, hoc est naturali artificio, constare mmisterium.Nam quid seminudum, incuruum,rugosum, & si Terentiane pingero Evivia.
uolumus,uietum,ueternosum, colore mustelis
tr , dcc.ac barbatu magis quam infantulum fgnarius ille ebflauityut Plinius minor de Corinthio signo studiose commemorat suae biishliothecet. Quid aute capilli in sene raritatem,
caluitii nuditatem,artuumque,&singselorum membrorum ueluti tremorem quentiam &infirmitatem, ' Iotij materiaeue paueitatem exin Locuprimere coegit potius,quam uestimento panαDoso circumdatum,ut plerique miserandi se nes existunt, cum in minimis etiam gemmis coronatas ceruices aspi iam is ' nempe quod
corporum ornamenta,ut saepe repetam, quae
populo pro consuetudine placent, posteritati non conueniant. Eademque fine eruditorum oculis impedimenta,& pictoriae subtili ait:annosoque magis in corpore membrorum lineamenta, quam iuniore demonstrantur.uidetis que praeterea in quotidianis annulorum caesuris domorum insignia,heroumque circam scriptiones figurarii locis quantumuis angustissi
560쪽
sio DE POLITIA LITER Aismis.Videtis hoc in lapillo Gorgoneos utilitis
colubris inuicem eluctantibus: alia in parte uelatam cum re imgibus nauem in pelago, Praxitelis,ut credunt, opera, minimi lanes pacij, magniq; laboris scutuli nodi no minus apud Plautum Amphytrionis gemma legitur orientem Phoebum cum quadrigis ,regem in lolio sede tem instar apis. ipsaq; animalium insecto tu minima saepe emngi uademus, ut araneam cum musca. apiculam cum fuco, formicam cum triisticeo grano colluctantem , no studiose minusquam in ipso Phaethontiadum gummi comis pressa, ut Martialis memorat, mortalibus ad miranda. quae quidem ita fieri posse par est ab hominibus,tit a natura nobis data sunt essinissendi quaedam mira: Sc ut Iliadem librarius ille descripsit,auctore Plinio, quam geminis nucis crustulis includeret. Quin ijdem etia omnium uulgatissimi poetae,omnia quae uolui, e X-quisitius atque subtilius quam ipsi pictores de
semmarum caesores eringunt.Nam quis Polycletus,aut Ephranor quis Athenodorus ob nimiam fingendi subtilitatem Palladio nomine donatus Quis Pyrgoteles ardetis penitus ingeni j, cui Aleiandrum se transcribendum permitisse ferunt, cum paulo ante quibusdam minimis effingendis sic uisus aciem intendis
set,ut quam naturali artificio figurationem aliquando uisam asseuerant in sardonyche sp ac ij minimi,unguis humani Phoebu cum lyra,latis Teaq; corona, quas modulantem psallentemq- conciderit, seq; medium inter nouem Musaruchorum: cum aliqua totis fere corporibus,alia dimidiatis,quaedam parte capitis tantum uise Ientui