장음표시 사용
81쪽
ab eis,& quidem soluto stylo memoriae madata sunt.Porro quae ad historiam spectant, me irice descripta,tanta adeo in graecis dicedi scribendit uel fingendi potius lasciuia fuit, ut in philosophia, quoniam de utraqonfinita pari ter uolumina temper extiterunt,electiora quq dam Platonis,eiusq; discipuli Aristotelis, uel eius aemuli Xenophontis puto sussicere: quo xum scripta numeratim, alioruq; philosophorum apud Laertium late demonstratur. Qitanquam & haec a nostris magna ex parte latine transcripta sentio,praecipue Pqdiam Cyri a Pogio pro socero meo rege Alphonso: ipsumque Laertium pro insigni cive Florentino Cosmo, Medicorum familiae, a monacho Ambroso translatum. Sic in eloquentiae genere Demo-shenis,&Lysiae Platonisq orationes, & epi stolae lating factae sunt,pr ter eius decerniummi philosophi de Republ.libros,ut abs te V eo ronensesqpe audiui,per Vbertu Decembriuidi translatos,huius Angeli nostri genitorem,qui Mediolanensium primus aetate nostra graecas literas dicitur ex praeceptore Chrysol ora didicisse. Idem de Republica ex selibros quatuor ad praesentem Insubrium duce, ad Philippum, Mariam edidisse. Sic in historia transferri nuce audio Herodotum atq; Thucydidem, ingentia opera,a Laurentio valla. uos seu latinos, seu graecos habuerimus, inter graecos tamen historicos uti praestantes recipiamus. Alio fixurium ab alijs latinis graecos auctores, ut Ptolemaeum graecum auctorem, cosmographum. Item in Mithmetica & astronomiad α alios
82쪽
DE POLI ΤIA LI TER A alios graecorum ueteres. Nam posteaquam uastata a Barbaris infidelibus Constantini ciuitate,caesoq; eius imperatore optimo uiro, Despotis frater Romam cum gentis eius reliquijs c5fugisset,uix credibile est, quam multi nostrorum pene Graeci effecti sint:quasi in Attica uel Achaia consueti, facultateq; compererint graeca uolumina pertractandi. Ita quicquid in auctoribus graecis optimum nostris apparuerit, euestigio distorquebitur.Ergo de grqcis fatis. Tum Fel trinus hilarior : Quam subito nobis Leonelle,de latino Barbarus nuper uidebaris in graecorum explicatione. Sed perge quaeso de latinis,quae restant opera recensere. Cur e nim de theologiae libris, seu diuinae legis scriptoribus,nulla abs te mentio, quod in eorum
lectione praesertim saepe delecteris φ non & ij nostram attingent bibliothecam AB EODEΜ NONNULLA DE SA- erae legis Scriptoribus item in caIce de nostrae tempe statis auctoribus quaedam breuiter. Pars IX. D quem nihilo segnius placido uultu Leonellus. Dixi superius,5 charissimi, si meministis,quosdam nostrorum esse, qui contemptis reliquis scientiarum stud ijs,
pontificio iuri seu facris tantum monumentis incumberent:sed horum utiq; uita religiosa,in qua se sibi magis proficere qua in nostra, quam secularem uocant,arbitrantur. At nobis de ciuili magis elegantia quaestio mota est,eadem fere ratione iuris ciuilis libros praeterij:
83쪽
quorum eognitio sane ita apud oratores nostros praestans, urbanitate facundial Romana non abhorrens,ut apud ipsos iurium cosultores multo quqstu foecundissima.quo quidem essectum est,ut eius generis libroru, nec non medicinae tractatione populare carmen ederet.Ex alijs paleas, hoc est artibus poeticis uel oratorijs, quae quidem non corporeae uΟ-Iuptatis causa,sed ingeniosae eruditionis . ani
mi q; delectationis,& Iogaeuae posteritatis fratia perquiruntur: existis collige grana, ut in quiunt:hoc est,ex popularibus institutis, quotidianaq; in uulgus necessitudine. Verum,ut attigi modum eum in ciuilium Iegum auctoribus,eiusdem Romani styli sit auctoritas. Nonnullos pretierea,tametsi non legum magistros aduertimus, quos in bibliotheca habere non pigeat in eo genere pauca, sed praestantiorum uolumina. Sic Scapud me ipsum aliquot esse percepistis digniores ex Hi pocraticis medicanis annotationes n eo genere ex Plinio maiores tres libros. Est & astronomi et subtilissima contemplatio,eiusq; generis disputatio periucunda. Verum enim sacrς legis uolumina enumerare distuleram,n5 ut infimae,cum de re altissima sint,sed materiae a nostris remotioris: uideris quippe nonnullos hac tempestate probatissimos uiros ex uestro ordine,caet*rlim seniores eius scientiae libris praecipue deseruientes: tametsi me iuuene quoq; ijs de studijs ora tionibusq; continuis ad dominum operam dare non ignoretis,cum superioribus annis eius generis praecepta parcius attigissent: quorum
mortalitas alijs consuetudine ostendisse uide
84쪽
sq. DE POLITIA LIT IRA Atur id scientiae genur, excepto sacro ordine
senioribus potius conuenire, qui de Deo tandem ac diuinae religionis cultu tanquam in ultimo uitae stadio propensius meditentur: nec ab re ijdem seniores a nobis eXponutur, quos
graece presbyteros nominat. Quamobrem ad senectutem praeparare uelut sepulchralia monumenta,non alienum a politia nostra eenseor
ut electiora quςdam Ambrosii, Augustiniq;,cuius de Ciuitate Dei licet maximum opus, idesummopere delectabile: sed praecipue Hiero nymi,cuius omnia diuina,pr clara,Tullianam sunt opera.In quo genere sunt qui Lactantium,&Chrysostomum pariter ab Ambrosio, a monacho translatum,&Cypriani Climaciq; Forte chroma epistolas eodem coetu abigendas uelint. Deleci . nam clima clatur erudita senectus potissimum in Euagecus iste quis liorum Psalmorumq: graeca lectione. Vidi ex fuerit, nescio. nostroru Ordine cum priuatos tum principes, qui secum ueteris noviq; testamenti monumeta,quq Bibliam appellant,minimo quidem copacta uolumine gestaret. Sed ut antea dixi,ad remotiora artibus & motibus nostris studia me distrahitura . nam quo magis enumeranda uolumina ,delectatioribus iamdudu explica tis abibliotheca nostra longius euagabimur. Hic Reatinus pride ab eodem Leonello equestri ordine donatus: Satis superq; princeps memorasti, inquit. Miramur tum quo pacto. neq; enim per obliuionem quorundam nomina*peraq; praeterieris, qui hac aetate eruditissimi multa scripsere. nam praeter nouas e graecis uoluminibus traductiones, quas modo memoTabas, MalioIum extant epistolarum libri, ora tionesi
85쪽
trones,prosarum & carminum uoIuminam Anne commemoratione tua illustrari meruerusi& intra bibliothecam nostra admitti φ Cui Leonellus ore summissis: De priscis auctoribus, ac optimis doctoribus a nobis quaestio orta est, tametsi de nostroru pausis per inuidentiam e-.tionem modo faceremus. Scimus Sc abs te Thoma composita egregie ustumina.Quod si qui nouis etiam scriptoribus tanquam rerum nouitate capiantur, eorum sententiam non reprehedo: nobis quoq; novi placent auctores, modo pro ueterum more loquantur. Sed quinam isti Antique enim emendatissimeq: scribentes paucissimos quidem repereris. Coele rum recte dixisti, illorum esse illustranda mois numenta .Quamobrem diuturnitate opus est,&iudicia posteritatis expectare : tunc illa de se tempora tanquam in frugibus maturitate Percepta,ingenia eorum ueluti autumnalium sapores licentius arbitrabuntur.
AB EODEM LEONELLO MIRIFIace,qu)d rhetorica,quae dicuntur uetera, non Tulli fueruntines de re militari libellus qui ciceroni inscribiabitur .neq, Ouidij,quem de uetula aiunt: neq; Iuuena lis Suora , quae ultima de militia notaturineque catoκnis opus metricum, quod ludimagistri catonem nomia nant:neque epistolia Senecae,quae inscribuntur ad riualamseu Pauli ad Senecam ac de plerisque librorum ine
ptiis, apocophis indigne suppositis.
86쪽
Eo dum forte die post uespertinam coenaistionem, quemadmodu superiora remo tis e prandio mensis acta fuerant,cum ad suburbanum palatium Belilore,ut aiunt,pedestres una tenderemus,Nicolaus Stroiia,uir eloquentiae non imperitus,inter omnes incoepit: 'Hodierna ex te admirati sumus die,ornatissime princeps,in auctoribus numerandis, cum solertiatum memoria. na quanqua alias abs
te delibroru rationibus, dc bibliothecis diseserta tum meminerimus,nunquam tamen disertius quam hodie tractatu arbitror, tu qubdper cuiusq; fere praestantissimi dignitatem expedite transcurreris .veruntamen in designandis rhetoricis Ciceronis nescio, qua de causa rhetoricorum duntaxat ad Herennium mentio prodita est: Ihetorica aute uetera a nouis,
non ipsa rursus a partitionibus rhetoricis distinxisti,quae ad filium Ciceronem inscribun tur.Meminisse praeterea debuisti insignes comentarios super rhetoricis ueteribus a Victo xino scriptos, qui Hieronymi magister credi tur:& horii nulla abs te facta memoratio. Caeteri qui aderant omnes ferὲ iuniores nam Veronensis aberat idem assentire uisi.Tum Leonellus: Cum de rhetorica arte, inquit, ad Herennium memorarem, omnia Ciceronis uolumina,quq sunt quatuor in eo genere,inclusisse mihi uideor. Audeo igitur iure meo dicere, quod forte miremini, rhetoricorum illud opus ueterum, ut dicitis, ex Cicerone non pro- dijsse:non prosecth magis quam de re militari libellum, ineptijs refertum, quae praesentis aeui uulgaritati,qua ueteru dignitati coueniat magis:
87쪽
imagis: non magis quam ab Ouidio, quod de uetula opus aiunt, contemptissimum sane&xudi scriba compositum: ad hoc non 'agis qex Iuuenali satyram illam seu satyrae imagine apographam, ad Gallum nescio quem de militia notatam: non magis quam a Hieronymo epistolas quasdam, quas in calce suaru, aliusq; Ripturae manu & auctoris positas aduerti: nomagis quam ex Plinio maiore nonnullas Abraham,Hebrgorumq; superstitiones interpositas:non magis quam ex Seneca & Paulo epistolas prodijsse, quae uicissim editae memoratur, etiam attestante Hieronymo, si sic prodidit, bono magis in ea parte uiro quam iudicia- Tio.Quanquam eandem appositiuum scriptorem,ut uarium ostentatorem, ita Hieron7muinduxisse deprehenditur,quo falsa falso magis testimonio defenderet. Facile est enim phrae
Deticorum commentationes aperitis deprehendi,nihilq; minus antiquis philosophis creditum: in quorum numerum etiam Anneum,
Neronianiq; temporis studiosos adscribimus, quam Christianam religionem seu publice si ue clandestine agere maluissent, teste etiam ilis Iorum tempoxum Suetonio, qui nihil a Nerone famam dixit magnificentius, quam quod Christianae sectae professores interimeret. Sςd ordinem repeto non magis quam a Catone, uel Censorio uel Vticense, quod Catonis dici solet opusculum metrice scriptum,in quo pueri solent moraliter erudiri. Nam si Catonianuest , quo pacto in eodem de Virgilio, uidio,
Lucano mentio facta, qui citra Catonum temPOra prodierunt , non magis quam ab A sopo
88쪽
DE p I' IA Lir ERA Iatino : quoniam de uero ac graeco hodie trais Aauimus ultimam fabulam, quam puer lege bam, de pueris cum lepore ludentibus, alieno metri styli genere paedagogice adhincta me
omnia quidem uanitate referta, a phraeneticis excogitata,qui sic latitates inani gloriae tegumento, apud imperitos eXultare uoluerunt. Atque eiusmodi leuitates ita solenta subtilicitibus deprehendi, imo uero a mediocriter doctis,uti quempiam sorte alius caudam anima lis equinae caudae complicantem, quo una eademq; cauda uideatur, ilico rideremus. Tunc omnes Leonellum talia dicentem multo magis admirari, expectareq;, quonam tandem disputatio eius euasura foret in rhetoricis: neq; enim mihi qui tunc aderam, neque quibusdadubium apparebat eam satyram Iuvenalis nomisse,& quaedam ab eo memorata,inepte supposita. Caeteriam de rhetoricis ueteribus ominnes addubitare, ac ille disputatione continua re, cum iam ingresso Bel flore palatio,constra
iisq; sub ingenti lauro sedilibus sic perrexi trEnimuero error hic multo plus adoleuit ob duplicem iniectam adumbrationem, quo mi
ius discerni solitu: sed a me liquido patefiet. Frincipio rhetoricorum opus, quae uetera dicitis,ex se ipso est,seu per se existens, nulli alii coniunct um uolumi ni,uti de satyra modo dictum uel de Pauli & Senecae, Hieronymiq; epistolis: & hanc primam dicimus adumbrationem . nam non illorum auctorum eas esse, quibus appositae sunt, ineptias, tria indicia mani festat , quae mox aperiam: uertim enim recor
demini unum paulo superius adumbrationis locum
89쪽
R1A, LIBER Τ' - . Ioeum definitum. Primum, quod no eiusdem penitus styli esse doctioribus appareat , licet plerisq; : sed minus doctis apparere uideatur,& ut ipse Tullius in ossicijs inquit: Quamuis De Olyc.ls.ι
paululum in tibijs aut fidibus discrepet, id ta men a sciete solet deprehendi. Secundit, quddfinem operis illius, quicunq; si in auctoribuseautus, facile considerat: ita quod cuique finidebito adiunctum sit,omne id superfluum arbitratur & alienum, non autem ab eodem au et ore descendere. Tertium, quod saepe uidere cotingit eiusmodi uolumina antiquissime scripta,in quibus aut non sunt eae suppositiones, quae Graeci para grammata dicunt: quonia uel
illorum operum librarii docti ijsdem ineptijs
assentire non ausi sunt,uel quia forte per eam
tempestatem nondum tales extarent appofi
liones: aut si antiquis uoluminibus insertae sint, facile deprehendit recentioris librarij manu descriptas. Iisdem sane indicijs non unquapercipi licet, Iuvenalis codices uetustissime scriptos, in quibus illa postrema satyra uel noinserta est, uel alius inscriptio e supposita. Sed
quanquam a nobis de rhetoricorum ueterum Iuppositione praesens ac maior disputatio est, hoc tamen in loco ueluti praesentiori confii tanda est cuiusdam Commetatoris in Iuuena lem uerbosa contentio. nomen aberat, sed ex audacium grege paedagogorum accipitur, super eadem satyra,de qua nuc mentio est, te mirari plerosque asseuerantes, eam non esse Iuuanalis.Caerei iam duo se habere argumenta, cur Iuuenalis esse credatur. Vnu, quod in longin quam militiam relegatum poetam constaret,
90쪽
6o DE POLITIA LITER Ais odio Paridis Pantomimi, in cuius exercitio ut se suosque milites adhortaretur, munia rei militaris qηtulisse. Iam hoc repulsione dignua quasi nesciamus, quicunq; fuerit illius satyrae supplantator, eiusdem protectorem inermem dc ieiunum,qualemςunque sibi occasione uendicasse: neque enim sinς colore uel lineamen to pictorestingit. Reliquum est, quod sibi frinmissimum repetisse diceret Seruium doctissi mum autorem,ex eadem satyrauersum allegare Iuuenalis, ubi dicatur: Expectandus erit, qui lites inchoet annus. Haud equidem memini carmen hoc in Seruium percurrisse.Quod si ab eodem utique exempli gratia sit allegatu, Commentatoris imprudentiae indulgendum censeo,non tam forte quaerentis, an Iuuenalia foret, quam ad expositionis su ae propos tum adducentis. His annexis,annectit Commentator ille blandiloquus . Nam & in reliquarum quoque satyrarum expositione satis superbe contendit,nullas eos sese habere rationes, qui non Iuuenalis esse diceret, quam ut sapientio res ob id uiderentur. O stultissimam proposiationem,cum negligentissima ratione.perinde ac turpe sit quantocunque doctissimo, eam satyram Iuvenalis profiteri, modo ipsius foret. ac cur reliquas, quae Iuuenalis sunt, eius essecocedamus φ an quod per hanc confessionem
insipientiores haberi uelimus 'Sed quid circuitionibus opus, styli ratio manifestat, graui tasq; mirifica Iuvenalis, qua penitus illa uacat fama, quae ab imperitis non intelligitur. Est di hoc,quod praeter Iuuenalis morem breuior existat.nec enim imperiti differre putant Gual