장음표시 사용
91쪽
RI A. LIBER I. caterii carmen a Virgiliano, quando 'uidem uis
trunque sex pedibus incedit .nunc inepta adiectione tripliciter supra demonstrata, quo facilius primae adumbrationis tegumentum exolUam: quare rhetorica uetera,licet ficta, non sic com posite ficta uideatur. Haec una iam prima incepta ratio ualebit, scilicet opus per se existens,no cuiuis insertum operi Ciceronis, nec alia magis causa sibi consentiens, quam uocabuli rhetorici similitudine.habet enim distincta uolumina ueterum & nouorum,ut opina
mini,in eadem tabularum & chartae compaginatione, eadem q; scriptione simul iuncta concertatione:no tamen in simili appositionis specie consistunt, uti modb de satyris uel epistolis dictum, sed alterum ab altero opus digno scitur. Etenim paria saepe uolumina inuicem colligantur,ut de Amicitia senectute Sc Paraodoxis: uet,ut de Arte amadi,& Remedio amoris. Adumbratur ergo fallacia, quae tamen eo
dem pacto, ut de Iuuenali & reliquis iam dictis adiudicari possit. Secuda adumbratio est
ex eo ipso auctore nouo descendens,qui minimum sane differt,quanquam differat a Ciceronis eloquio:in qua re non mirandum. Potuit
enim facile uel priscoru quispiam Romanus, uel Romani styli peritus,ut iurisconsultor pretcipue,uel quisquis ille phantasticus, Τullianis lectionibus assuetus,simillimum orationis ganus effingere:poterat etiam Lactantius,poterat Hieronymus ac Quintilianus in primis, eoq; facilius, quod ex rhetorica arte Ciceronis omnia fere praecepta,potissimem in iurisdiciali genere decerpsit: uario deinde ordine con fundensa
92쪽
esse ciceronis.ca DE PαLITIA LIT FRA- fundens,quo magis crederetur, Tullium ex seipso haud iniuria propria transtulisse: ut Virgilius aliquando de apibus,ti commorientibus in bello, seu figuris hominum deorum i medio conspectu evanescentibus, eosdem uarijs locis commemorat uersus, quod frequentius facit Homerus. At ego per Herculem multo
minus crediderim. sed audaciam stultitiam mmuliebrem ' quid haec tandem sibi uult laboriosa quidem, sed inanis ostentatio prorsusI. Nonne hoc simile est, ut inter quasdam stolidissimas aves ferunt, quae aliarum ouis incubantes , simul foetus proprios alienis parenti bus defer ut nutriendos φ Expeditis igitur duabus in hac fallacia contentionibus hinc pro contationis tertio loco argumenta subi jcia, quibus proculdubio illud opus Ciceronis no fuisse cogno 1cetis. Idem de partitionibus rheto xicis ad filium,ut arbitramini, a me dictili in telligatis, quod opus est dissimulatoris specie prae se ferentis. Est enim apud Tullium ingeniosa quaedam, nec reprehendenda sui ipsius gloriandi consuetudo, ut in singulis fere eius operibus,aliorumq; scripserit, mentio sentia tur,qua pene omnia cognoscimus, quot ab eo sunt edita. Aliquis igitur,uel potius iste demostret, qui rhetorica illa confinxit, sicubi apud Τullium ulla de ijsdem praescriptis rhetoricis mentio feratur: quam satis existimo hunc hominem cupidissime subornaturum, si occasio successisset aliqua mendacia Tullianis prolo sis inseredi. Sed quid eringeret fallax falsus vi in tot iam Ciceronis exemplaribus, quam latissime diffusis Ergo nec rhetorica uetera a
93쪽
RIA, LIBER I . . Τullio unqua memorantur,&quod infirmius est fallaciae tegumentum, ne noua quidem,ac prudenter, cum alia non prius edidisset. Quo fit ut Tulliana ad Herennium uetera potius,&xidicula, quod antiquiora fuerint: istius autem noua, quia recentiora dicere debeamus. Sed fac illa prius edidisse, nunquam ideo tam ab insurde & contumeliose Herennium ad tantum
uirum accessurum,rogitaturumq; arbitremur,
praesertim negocijs familiaribus impeditum ut ipse testatur) qui pro amicis sedulo opera nauaret: ac philosophiae potius studijs in cubiturum, si quod oci j praestaretur, si a Tullio iamdudum de rhetorica arte conscriptum extitis set. Vnde tantus furor' tanta postulatis immodestia' Quod si tale cuiquam orare no debuit, multo minus exorare debuerat. At uidete obin secro, ut alia fallacia aliam trudit. Fac Herennium peti jila: nunquid subinde temeritati eius Ciceronem obsequuturum putemus , tafrustra geminum laborem assumpturum φ potuit sane amico desipienti Tullius sapienter rospodisse: Quid tibi uis homo φ quid me uexas I
quid obtundis' iam diu a me rhetorica scis edita,ex ijs sume quq postulas. Eadem ratione de ossicijs,de Oratore, de caeteris operibus suis,
cuipiam nouum opus postulanti respondendum fuit. Haec enim Herennii causa constat a Cicerone prolata, quamobrem ex priscis rhetoricis dicendi arte consequi nequiret. Enim
uero si diligentius prologi serie aduertitis sTa
men tua nos C. Hereni uoluntas commouit,
ut de ratione dicendi c5 scriberemus)satis ad uerti potest,antea non scripsisse. Sequitur ue-IO, N
94쪽
ση. POLITIA LITER Aisro,&eo studiosius hoc negocium suscepimus. quod te non sine causa uelle cognoscere rhetoricam intelligebamus: quam scilicet rhetorica artem videtur prius nisi per Graecorum nebulas cognouisse, aut si ex alijs forte, non a Tullio adhuc praeceptore didicerat. Hete inquam, si pauca consideretis, nullo pacto Tullij uobis apparebit aliud in rhetoricis opus composuiΙ se. Denique Tullium fac non illius uoluntati, ut ipse inquit, sed importunitati morem gerusisse,& rhetorica tandem rescripsisse: unde tanta praesertim in oratore disertissimo taciturnitas tanta de se negligentiaφ qui omnium Ro-rum operum in procem ijs tam curiosas cur ea scribat, reddere solet approbationes, non ali qua saItem excusatiuncula assignanda fuit, quare,ad quid,in quo causarum genere priora conscripsisset y Quamobrem illud opus deterius,imperfectius,obscurius, incuriosus prae misisset,quod nuc utilius,copiosus, disertius, praesertim alijs officijs uel negocijs familiariis bus tantopere occupatus aggrederetur φ Si eis nim probabile opus fuerat, cur & aliud ab eodem genere & nomine subiunxit Si non pro babile,cur uos illud in primis commendare so
Ietis: aut cur Victorinus,ut asseritis illa tempestate doctissimus,super eo commentarios an notauit, frustra Iaborem assumens, quando quidem super nouo opere multo commodius
ac certius id munus obire potuisset' videbantur cuncti, quia uera diceret, sententiae principis assentiri.
95쪽
cis o D FRvSTRA LABOR uerunt,qui de funere dimidiaumas nupti s heroiia loco xiij. Aeneidis: er qui de Hortensibus metriia pariter loco quarti libri Georgicorum scripsere, existimantes idcirco Virgilium impersim opera reliquiisee, cum in eo genere omnia set ab eo studiose tractata. Item contra opinionem arguentium poetam ,si langius suo
perfuisset, s ad Augusti tempora descriptua
PAucis deinde interiectis diebus ad Vene
torum ciuitatem nobilissimam,Pado nauigauimus,componendae pacis gratia inter eos Adriatici maris accolas , & Insubriu ducem Philippum Mariam, proxime defunctu. Aderant in primis Leonellus,familiae Estensia decus, florenti iuuenta, torque aureo , aurata chlam3de conspicuus,sua & patris uice Nico lai semoris, pauciq; suorum electissimi iuue nes: item Cardinalis ut aiunt) ex Crucifero rum familia nobilissimus, post mortem quoque ingeti corporis infortunio clarior factus,
exciso de cadauere lapide, qui anserinum ouuquantitate superaret, pro cuius tumulo huiusmodi carmen ediderunt: Ille ego sum,lapide tenui qui corpore magnu, Et mea nunc magnus continet otia lapis.
Ad solem forte in speculatoria dista nobis de ambulatio fuit, quem locu Plinij more heliocaminum appellare possis. Hinc nonnulla nobilium uirorum marmoreis, auratisq; a frontistoicio parietibus aedificia. Tum continua in i
Pso lacu,quod canalet maius appellant , nauis
96쪽
gis DE POLITIA LITER A gia eommeantium perspicienda sunt. Eodem conuenerant eX decurionibus ciuitatis quida purpurati adolescentes, ut eius gentis moris est pars Leonellum principem uisuri, munera
praeterea parentum nomine conferentes,par, nobiscum de politia literaria c5 certaturi. Pret senserant enim nouae contentionis palaestra, quam Ferrariae coeperamus. continuo ab ijs de
de Homero primum,tunc de Virgilij magnitudine orta. Tunc Leonello unum ex ijs forthFranciscum Veneri u , utiliti facundial promptiorem interrogante, quibus in locis potissimum ij poetae maximi sublimius dixisse uiderentur: ijdem soci j que uno impetu responde runt, Omnia quidem pulcherrima: uerum in describeiadis nauigiis, pelagique tempestatibus,Homerum praesertim in Odyssea, &. Viris silium in ludis funebribus excellentiores ui-los, omnia nauis instrumenta, & gubernatorum &nautaria mysteria tractauisse: paucisq; ex Homero uersibus allegatis, in Virgilium familiarius conuersi memoriter carmina redde re, seu q; in primo de Eneae suorumq; periculis, siue in tertio saepius, alijsq; libris nauticδp er scri psi siet: sese mirabundos,cum non Vir
gilius,non ipse Homerus oculis captus,na uti cam artem eXercuerint, unde in eo genere uiaque adeo scientissime didicissent. Tunc Leoisnellus: Sunt ita,inquit, perspicui ingenij, ut etiam quae ipsi non uiderint, uel non eXercue rint, frequenti tamen confabulatione,praesertimq; in ijs artibus peritorum, eadem norunt,
tanqua sibi jpsis exercita memorare. Quod nisiua usu eueniret,multo minus homini caeco sci
97쪽
RI A, LIBERI. ε re contigisset:nec Virgiliu aliquando ad Graeiscos tras Delasse nobis ignotum est , si Horatio credimus. Quo minus poetae admirandi mihi uidentur,non solum auditu,uisuit; praesentiu, sed antiquorum etiam lectionibus multo magis instructi. Sic ab Homero Virgilius,Home-xus a priscis Graecorum edocti sunt. an qua Virgilius non uni mortalium generi, sed omnibus placere uisus, naturale usum studiosissime persequens. Itaq; si praeter nauticos & piis scatores,armigeri & agricolae, pastores, archi tecti,sacerdotes,astrono mi, pictores, denique plebei de principes opus eius audiant, quod cunq; genus hominum certatim idioticos mores libentius commindarint. At' venetus: O- Francipera viperaeprecium igitur nostra tandem aetatς ne nimia
phaeus Vegius scripsisse uidetur,qui ut omnia,
quae modo dicebas princeps apud Maronem,
quasi humanarum artium genera conspiceret, tertium decimum librum adiecit, in quo de funere regis Turni, pompa, dc Laviniae cum Actisnea nuptijs, haec tanquam a poeta uel oblita, vel imperfecta lucule ter exposuit. Tunc Leonellus & ipse Virgiliane subridens: Nihil, inquit noui audio: omnia haec in Marone praece Pi,atq; animo mecum ante peregi: quod si ideVegius percepisset,non censuisset utiq; frustra sibi laboreassumendu . neque enim adhuc Vegij scripta ad manus meas peruenerui. Caeterunihil minus in Virgilio deficere arbitror ad imperi AEneae declaratione in Italia, quamTurni funeris, & Laviniae nuptiaru descriptionem. Quippe ipsiusTurni confessione,Tua est Lavinia columc:&,Vlterius ne tende odiis:oia hete,s a licet
98쪽
εῖ DE POLITIA LITERAM licet per transitum, a petitis abunde recipiuntur. Sic Terentius Charini,& Philomenae nuptias non omnino reticuit, carptim memoras,
cum satis antea mores Charini descripsisset. nam dixerat ille, Tuus est nuc Chremes, facturum scio,quae uoles omnia.unde subditum, Intus tran sigetur, intus desponsabitur. An ideo scientissimum existimemus quempiam de ijs rursus nuptias illaturum Terentiansq; comoedi et scibiecturum,quasi poeta neglexeritφ Nempe iubtilium poetarum pictorumq eadem se
Te ars,haec eadem politiamo ut omnes omniuUultus eorum, quos describunt hominum aut pecudum,non manus, non pedes, non Omnes
denique corporis imagi Aes osteritent : sed ais lias alijs implicitas,latetes, attersas, & pronas iacentes, alias patentes penitus & arre has, ut in praeliorum picturis saepe videmus. itaques primum, quod ad regij funeris pompam at tinet, diligenter inspexeris, triplici serie,& quidem ornatissime, sicuti caetera apud Virgiliucoperias. Primum enim de Miseno,qui quan quam aeris inflatione nobilior, a poeta tamen
inducitur,quod AEneet regis tubicen suerit honoris supremi gratia a Troianis magnifice sepeliendus. Sed aduertite quaeso, si qui in poesi
scriptura,picturaq; doceri cupietes,quam mi Ta poetae solertia non usqueadeo ab Homero seruata,quem sane delectat etiam quaeque minima maximis inserere,& eadem saepe repete re.Igitur ne bis terq; idem inepte poneretur,
extremis Miseno dat utique in ipso litore deis functo integendi statim corporis exequias, breuissimum circumstantium luctum,feretri
99쪽
RI A, LIBER I. Θdepositionem,sacerdotis uerba nouissima, pyrae constructionem, auersarum fascium suppostionem,flammarum crepitudinem,exuuiaruodorumq; cocremationem , cineris postremo
sepulturam,& insignia tumulo apposita, clorum abeuntium collustrationem. haec omnia
postrema sunt sepulturet beneficia: bonorandi uero funeris elationem , quae primo sit,& comitantium pompam non dedit ad montς protinus sepulto,ubi mortuum offendissent. At
qui Pallati dat. Vidistis enim qui largissimus
primo luctus sociorum, cum exanimis in ca stra deferretur,quae mox aeneae, quae Phrygu& Iliadum circa eorpus iacens lametatior quae
deinde subleuandi feretri sedulitas, qui prosequetium ordines,& feralis pompae, armoruq; Captiuorum ostentatio, qui funalium globus ardentium usque ad Euandrum genitorem. nam ad hete amplificanda opus erat itinere. Vicissimq; ad excipiendum funus, ex Palantea urbe funerea multitudo proeessit:sepulturam autem reticet. At nihil noui uel iniuriae: superius enim id honoris genus exposuerat,siquidem a nobis picturam demonstrari,non intelligendum. porro Anchisae genitori annuales duntaxat exequias, tu ludorum funebrium celebrationes,quas minime alijs assignarit. Neque enim Homerus, quamuis in multis saepὶ
longissimis orationibusArgivorum ducibus, non etiam ipsi Sarpedoni Iouis genito sepulchrales pompas, quas eius occisori socioq; Α-ehillis imposuit:creterum regales in ludis ap- Paratus, magnificasq; Patroclo descri fisit exequias.Hectori autem largiorφs suorum lachrys 3 mas
100쪽
mas Sc foemineos ululatus aecommodans, ut qui ante parentum Ora,ante patriae moenia caesus distractiisq; fuisset. Ad hoc coram uxore,liberis, fratribus, cognatis, ciuibusque desertis, quorum nulla ad Patrocli funus attinerent.
Quid mirum igitur, si noster neque Megetio, filioq; Lauso,quem Kneas tanti tacit: filio Camillae, neq; Didoni,quibus humatione maxi
me opus fuit, supremos tamen honores no attribuit, nisi pertransitum ut,Me con rte nati eo cede sepulchro: uel,Miserandum corpus Marma Inspoliata feram tumuloraui,Moenia respiciens, quae iam infelicis Elisae Collucent flammis. Deniq; si Maronis opus diligentiuspro, evolueris 'euoluedum, multa eiusmodi ac subtilissima ratione perfecta deprehendas, ab alijs poetis minus forte considerata. Describit in quinto praemia, quae sit AEneas singulis partibus di stributurus in currendi certamine. ut, Gnosia bina dabo Spicula,& cllatam argento ferre bipennem. In fine uerb certaminis nulla fit mentio. quam rem' Quia supra monstratum &neam id omnino confecturum. Insuper cum
pro, primo trib' primis eximia dona descripsisset,ut priori phaleratum equum, secundo Amazonia pharetram cum aureo baltheo, tertio Argolicam galeam,alius subinde generis dona distribuit. ut Salio leonis exuuias,Niso clypeum Argoli- eum: Euryalo autem, qui forte primus euolauerat,nihil designare uidetur. Quid ita φ Quia mutato currentium ordine, quod artificiosis-smum .it, ordinem quoque munerum permutare constituit. At cur Euryalo nihil designatum Quia satis credibile est, eum pariter