S. Dorothei Archimandritæ Institutiones asceticæ, Balth. CorderI, Societatis Iesu theologi, noua interpretatione & notis illustratæ

171쪽

'sacile potes extinguere, per sileritium, per

orationem, per unicam cordis poenitu- , dinem: sin pergas fumum excitare, veluti , ' animando excitando cor tuum , eo quod tecum cogites: cur mihi hoc dixit', habeo & ego quod illi dicam : Ex hoc

congressu & agitatione cogitationum , corde quasi attrito , de calefacto , fit excandescentia seu accensio furoris. b Furor enita, ut 8. Basilius ait, est ebullitio sanguinis circa cox. Ecce factus est furor Deeandescen seu excandescentia , quam repentinam iram, seu bilem acutam vocant. Si igi- tur velis , potes etiam hanc extinguere , lantequam fiat ira permanens et sin vero perse res turbare Ec turbari , inveniris

smilis mittenti ligna super foco, atque itnem amplius succendenti, atque hoc eit quod dicebat Abbas Zosimas, qua do interrogatus fuit, quid sibi vellet di-. vonio ira sit nρν est furor, quiescitpug . . Harim initio Si quis enim initio turbationis, quando Pyrrimi incipit,ut diximus, fumisare & scintillas

aliquas emittere,praeveniens semetipsum accusaverit, & poenitentiae signum exhi- buerit , priusquam excandescat furor oriatur, pace fruitur. Ceterum , si postquam ortus est furor, minimὰ quieverit, ted pergat perturbari Hirritari reperitur, .ut diximus, similis ligna igni apponenti,

atque ardere perseverat, donec ingentes prunas effecerit. Quemadmodum igitur

prunae fiunt carbones , &seponuntur, at-

172쪽

DE INrvRIARUM MEMORIA. neque putrescunt , 'uantumvis aquam .

quis in illos cuniecerit. Sic eti c ira si e

diu dura vetit, fit in juriarum tenax me- ira orta ; Misi quis poste totum ejus sanguinem emunxerit, ab ea nequaquam liberatur.

Eccejam dixi quod sit inter haec diseH-

men, vos illud considerate. Ecce audistis quid sit pruna perturbatio. quid furor , riaru- -- quid ira, quid iniuriarum tenax memo- mo' ιβ ria. videtisne ut ab unico verbo quis in tantum malam uperit Z Si enim a pii R '

cipi' sibi culpam imputasset, di verbum

fratris sui tolerasset , neque semetipsum ulcisci , neque pro unico verbulo duo, . aut etiam quinque i cponere, nec malum pro malo reserre voluisset, utique ab omnibus his malis sese exemisset. Quamob- iarem semper vos moneo,ut passiones dum tenellae sunt exscindatis, priusquam a versus vos 'bfirmentur, & ad miseriam redigamini. Aliud enim est parvam herbulam evellere, & aliud magnam arbo-

Iem eradicare.

Nihil aeoue demiror, quam quod mi- Tmones Gnime intemgamus quid psallamus. Quotidie psallimus. A nobis ipsis imprecamur,& non intelligimus. Numquid scire debemus, quid psallamus i Qimniam dicimius; d Si reddidi retribuentibus :m hi naala : decidam metito ab inimicis meis inanis. Quid est, decidam ὶ Dum aliquis stat, potest adversario sito resistere , cx-dit, caeditur; vilicit, vincitur. Adhucri enim

173쪽

enirn stat. Si autem prius ceciderit, quo modo hemi jacens adversius hostem am- nlius pugnare poterit Z Et nobis i s ina-srecamur, ut non solum cadamus ab inis anicis nostris, veruin etiani ut inanes cor

ruamus. Dicamus itaque quid sit cadere quempiam ab inimicis siliis inanem. Ca dere , est non amplius habere potestatem resurgendi,ed ciubd humi iaceati Inanem

vea adere , est nihil amplius habere uerum se curare M

auandόque rursus ad confressum venit. soτ Dein de dicimus: Persequatur inimicus otnma imam meam, is comprehendat. ῖ' on H lsisti persepinuo, sed etiam coanpreheniat, eius mancipia. A in re qualibet . jaomnino succumbamus, & nos destruat, si reddiderimus retribuentibuS nobis ma- . Ia. Et non tantum hoc oramus , sed etiam, ut concubet in terram vitam mystram. Quad. est Vica nostra Z Vita nos Da sunt virtutes,

M optamus nc uicari in terram vitam

bini alti, ii terrenus , O . totam suam cogitationem l ens dest- xam in terram : Et gloriam meam in pulve - d ducat. Quid autem est gloria n mandatorum observationem animae in- ' hastituti Hoc igitur dicimus, ut faciat

stra , nisi cognitio quae per ι 'xvim

deducat, furiatque ustam di gloriam no- stram reumam,ut nihil secundum qui

174쪽

isapiamus , s ed omnia corporalia, omnia

carnalia, sicut illi , de quibus dicebat

Deus : Non perpanebisspiritu meuris ho- Gen.c. a. mnibus f is, quia carne uni. Ecce haec omnia dum psallinius, nobis ipsis impreco ni ut , si reddiderimus malum pro malo. Et quanta reddimus mala pro malis, & non curamus , sed promiscue agimus. Contingit autem ut quis malum pro a bis me u

malo reddat, non solum opere , sed et- malum pro

iam verbo de gesta:& aliquis quidem videtur opere non reddcre malum, invenitur autem verbo, sicut dixi , aut etiam

gestu reddere. Accidit enim ut quandoque gestum , aut motum, aut a echum aliquem edat, quo fratrem suum conturbet. Potest enim quis etiam aspectu aut motu fratrem suum offendere, quod item est malum pro malo reddere. Alius neque opere , neque verbo , ne que gestu, neque motu, malum proma 'lo reddere stud a s sed habet moeroremi . in corde suo adversus fratrem suum' ,α adversus ipsum exacerbatur. Videte quatum hi status inter se disserant. Alius nullam habot adverses sirem ita fῆι-- suum tristitiam : si tamen audierit quὁd du, illum quis affixerit, ves quispiam aliquando contra ipsum murmuraverit, aut

ipsum convitiatus suerit, continuo gau- det hoc audire, invenitur hoc modo reddere malum pro malo in corde suo. Alius nec in se malignitatem fovet, Meque gaudet audire contumeliam ad-H versus

175쪽

I 1 DO THEi Issetietur Io VIII. versus eum qui ipsum afflixerat, verum etiam assiigitur, si is assilistus fuerit non tamen libenter habet, si illi bene sit; sed istatur si illum honore & q uiete frui vi- larit. Et baec quoque species est memoriae tenacis iniuriarum, levior tamen ceteris Desiderat item aliquis quietem fratris sui, omniaque facere ad obsequium eius.& quidlibet ad commodum & pacem

e se eius referre satagit. Diximus autem ini- r - tio sermonis, accidere nonnumquam, ut b. T. quis edat signum poenitentiae, in se ta-

Qen moerorem aliquem adversus ipsim fovere perseveret: & dicimus eum, qui signum poenitentiae exhibuit , per hoc quidem iram sedasse, sed adversus m moriam iniuriarum nondum decertasse. -& alius qui si ab aliquo fuerit OG sensus, & exhibito poenitentiae signo sibi invicem reconciliati fuerint, pacem quidem cum eo habet , nec ullam de illo mali memoriam in corde fovet, sin vero pqst dies aliquot courigerit ab eo-gem in se dici quidpiam quo punga-' - itur, incipit etiam priorum meminisse, Se. non tantum propter posteriora, sed etiam priora turbari. Hic similis est homini comparatis vulnerato, ae emplastrum adhibenti quo: oro ii r quidem curatum & cicatrix obducta sit iocus tamen ipse vulneris adhuc debilior remanserit , ita ut si quando quis lapidem in illum coniecerit , locus iste toto corpore reliquo facilius laedatur, Minico incipiat sanausinem emittere, idem

176쪽

DE IN IvRIARVM a setiam huic accidit : vulnus habuit , Memplastrum apposuit, quod est pinniten' , tia , tamdemque vulnus id est, iram; . . . qcuravit, sicut & primus o Coepit etiam sollicitus esse de me qria iniuriarum euranda . studendo nullam omninb malam memoriam in corde suo retinere s Hoc enim est vulneri cicatricem obducere in nondum tamen persecte abolevit, sed residuas habet adhuc reliquias memoriae injuriarum, quae est cicatrix ex qua Deile totum vulnus recrudescit , quando corpus vel exiguam plagam ac ceperit. Debet igitur certare, ut etiam cicatricem persecte aboleat, adeo ut e Lin locus iste crinescat, neque deformitas ulla relinquatur nec omnino advewtatur in loco isto vulnus extitisse. . Quonam autem pacto rectἡ id prae' nia ectrinstati potest 'utive orando ex toto corde tiaris usi

pro eo qui irrogat affictionem, & dice- do: Deus auxiliare fratri meo , & mihi per eius preces : & sic pro fratre suo proces fundens , condolentiae, & cbaritatis, praeber argumentum s nec non humiliatur dum per preces eius auxilium postulat. Vbi autem commiseratio,& charitas,3c humilitas est, quid possit furor , aut

iniuriarum memotia,aut alia quaevis pas

so e Ecere / quemadmodum dicebar Abbas Zosimas : quod si diabolus universas malitiae suae machinas una cum . omnibus daemonibus moveret , omnes ejus versutiae cassae euaderent, diab

177쪽

rentur.

- ο ρ ρ , Dixit porro & alius senex, eum qui inimicis, orat pro inimicis immemorem. fore inri . ta iuriarum. Operamini igitur, & recte in- , telligite quae audivistis. Revera enim

haee ita sese habent , ut nisi ea opere ex e cueritis, termone haudquaquam. coH-prehendere possitis. iniis homo volens , artem addiscere, solo sermone illam con-- sequitur 'Primum utique operi incessan- incumbit , & sine distraelione inhaeret, faciendo & delendo, atque ita paulatim laborando ac perseverando addiscit artem, Deo laborem dc propositum

e etius intuente , ips ue cooperante. Nos autem artem artium solo sermone com- . parare velimus. ,. oyeri minimὰ intenti

Quo pacto id fieri possit Attendamus

- . igitur fratres nobis ipsis,& studiose strenueque operemur, dum adhuc tempus habemus. Deus det nobis meminisse de' servare quae audimus , ne in judicium nostium cedant in die judicij,

troeatur J Ira enim in arcano Dei se mone daemon nominatur, uti Procopius in lib. a. Regum cap. 2 . animadvertit

Quod sine dubio vidit s. Chryses omus. & fore E ex eodem sonte hauriens,in eam rem multa eloquenter gravissimeque dia, seutav

178쪽

utat serim.q6.de diversis; Irae, inquit, ' io αυoluuiarius daemon, insaniassontane ,m tis Cosi basisas desectio: qui irascitur diaboli Librium est, qdaemonum oscina, nequitia icorum dioiiu&c. ubi aliqua nid post suis co- loribus describit iratos, tabulamque ex .inponit ingeniosissime , de forda re longe pulcherrimam, & animi luminisebus dignam , quo Lectorem remitto.b Furor enim lut S. Basiliud alti est ebulli' phsa Mix

iis sanguinis circa GK.J Hae est medica ra - ira..tio, prompta ex eo,quod ut plurimum in iracundiae motu evenit. Anima enim ad functiones omnes suas in corpore duobus primis instrumentis utitur, spiritu singuine ,& calore utriushue. QDrum motiones notari facilia possunt in iis, quae animalia pathemata vocant Medici, cuiusmodi sunt timor, & ira. Nam per ti morem spiritus & surguntis intrδcina sum sontem suum reducuntur,& contra huntur quis fit, ut partes in superficie 'positae frigidae maneant suo calore 4 stitutae: per iram autem & distenduntur,& effunduntur, & calescunt. Est ergo

iracundia quidam ardor & motus ani- - mosae facultatis, in quo primum intiis accenduntur sanguis& spititus , deinde effunduntur , ac totum corpus inflammant,adeo ut Oepe gignant febres, aestus que morborum. Et quidem in communi usu de i racundia morbus dicituT, M. morbosi olim nominabantur iracundi,vr optimus auctor monet Tullius lib. H Tusciti

179쪽

Non Tusculanarum ita scribens : Bene igitur Costor stI nos i cavim omnia essent in morbis vitia, quod nullam erat iracundia foedius iracundos s los morbosos nominarunt. c Ira se diu perseveraverit ,st iniuriarurn tenax memoria. J Hinc' perenne odium , inauspicata soboles iracundiae , quae dies

atque noctes animum excruciat exedit-

que siquidem lan mater est odij , inquit

Salvianus lib. R. de gubernatione. Haec mi-io quibus cum eo liti- .get, a quo se putat accepisse injuriam di issic & chim eras videt, & hippocentau .. ros, & tragoediorum figmenta, barbaras

Odium ea

suboles iraiscundia.

somnia: & fictas audit voces disceptantis ininiici , & respondet, &connititur , α ardet, & spolia de victo legit , & mero ' in inani triumpho.Tum quasi evigilans, nihil se videt consecutum, nisi Ixioneum

Velut in rQta laborem, acerbum molestiae suctum horas malὰ collocatas. In e' ve-

statu, quid boni essicere potes F, aue Deo gratum, aut sibi utile , alisi e dulce

acjucundum.

ASixeddidi retriseuntibus mihi mala,&od Hoc Davidis insignem mansuetudinem: commendat, quo stab iis, in quos maximma beneficia contulerat, iniuriis assectu; non tamen ipses, ultus sit, . sed juxta

. Euangelicum praeceptum pro persequen- tibus oraverit, quod certe maximam tri- Mau. buit fiduciam Deum obsecranti, & ζει-

cacissima dispositio est ad quidlibet ab epi

180쪽

impetrandum. Vnde S. Augustinus sito αmore peracute locum istum expendix his Coxoro verbis Non ait si reddidi tribuentibiu ,3 sed . - retritirentibus. ui enim retribuit , j-

quid acceperat. Majoris autem patientia est nec ei mada rependere, qui acceptis beneficiis '. reddit mala pro bonis , quam se nuta cccepto beneficio nocere votuisset. Neicit vir i*stus, ulcisci, patitur aequo animo inimicos, libenter parcit no ntibus. . Novit enim . magnum sibi patientiae emolumentum evenire. Ditescit quippo vir iustus , patiensque inter inimicos , sicut illa Domi- iii arca, cum inter Philistaeos capta tenereretur, mirum in modum auro gemmisque locupletata α ornata fuit . Hoc ergo sen- su Pavid i Si umquam ultus me sum, in quiti exeam vacuus, indignus, sine ullo

meritorum lucro. Nec maius enirn mihi damnum cveniet i aux etiam maledictio.

Plura vide a nobis ad dictum D vidis locum annotata in Expositione Patrum