Breuis et pia Psalterij Dauidici, et canticorum ecclesiasticorum, & canonis missae explanatio, ex doctoribus ecclesiasticis. Nunc primum emissa in lucem per D. Ioannem a Pastura monasterij Gemblacensis priorem, ordinis S. Benedicti

171쪽

ΕXPos ITIO Iaccepta D.iu.J.i.laudis,quq assidua erit. Vnde,Beati qui habi .in do.t.d.insae.Claudabiit tesoblationesJ.i. minores sanctif& holocau.J.i.maiores,quos ignis diuinus coctosa umet.i .feruor charitatis,eriit tibi acceptabiles.Et lucJsancti angeli tui messores vela postoli,&alij praedicatores imponentuitu. .i.populos, iugo peccati solutos,quos ipsi praedicatores couerterunt ad fide superat.tuuJ.i. in coelesti Hierusale,cuius meminit canon mi SecudicviIube haec perserri per manus sancti angeli tui in sublime altare tuu, in conspectu diuinae maiestatis tuae. PSAL. LI. In hoc almo propheta describitreccatoris iniqui culpam: poenam'. ivssi uero,meritum ex praemium.In reruersor ergo protheta acerrime illos reprehensurus,dicit:

Vid gloriaris in malitia Jcu in bono tantus: n I gloriandia,q.d:haec tua gloriatio est pessima. quia propria est peccatiia,ex deliberata mali-

tia qui potens es in iniquitateJ.i.tupersecutor & amator m undi qui potenter exerces iniquitate, quae no est vera potentia, sed impotella, potest enim

deficere.Malitia aute exequitur per partes,cu subiungit: Tota dieJ.i assiduὶ iniustitiam cogitauit linguatuM.f. cordis. Linguae enim non est cogitare, sed cordis: sed per coniunctione istorii, notatur holsin- teperantis vox, qui ubi quid c5ceperit animo, statim illud effutiat, sicut dicitur Ecclesiast. ii. In ore fatuorum cor illorum etc. sicut nouacula acutaJ subtiliter&expedite fecisti doluJquia cn dilectionem simulas, frauduleter vulneras. Γ Dilexisti in iustitiam super benignitatem,' q.d: Non solum cogitasti & fecisti, sed etiam dilexillimalia,quod censeri debet summa malitia quia naturale est diligere bonis,&malitia odisse. Et iniquitate magis qua loqui aequitateJ.s dilexisti,q.d: Aut facis malia, aut dii no potes facere,di0s m Iu,aut quado nec hoc potes,Vis & cogitas malit. Dilexisti omnia verba pcipitationisJ .i. ad praecipitadsi

st deῆciendum innocenter os lingua dolosa, J id est,

172쪽

ε impudens & vafer . sed expressitis dicit vocans

eum, non tantum linguacem,sed ipsam linguam do Iosam,&est denotatio a membris, in quibus maxi-mἡ eminent , ut patronus pauperum in causa, dicitur lingua pauperum . Et subiungit celerem finem iniqui. Propterea deus destruet te in finem,J id est, fianaliter & irrecuperabiliter,etias differat. struet aut .

hoc modo; qa prius Duellet teJa teporalibus in qbus defixus eras,ac dignitatem tua auferet a te &Jpost semigrabit te,Jid est,emigrare, & transire te faciet D de tabernaculo tuod id est,de praesenti mundo, que diligis,vel de corpore,siue ecclesia, cuius consortiu amplecti debueras & radice tuaJ .i.anima tua, quq Viui ficat corpus sicut radix arborem: euellet s de terra viventiumJ.i.de beatitudine sanctorum, per aeternam damnatione.Deinde mutans persona, subiungit: VidebuntJ modo iustida .intelliget quia legut quid impendeat malis in fine timebutJ sibi multo plus qua antea,ne & ipsi pereant f&J in futuro super eu ridebunt 3.i. superiores existentes irrisione dignum iudicabunt, applaudentes diuinae iustitiae f& dicen Gapud se, ecce homoJ terrenus & carnalis, quantam punitionem sustinere cogitur squi non posuit deum adiutorem suumJ. i. no habuit fiducia,&spem inditor ideo merito delapsus est in infernu. Sed sperauit in multitudine diuitiarii suarumJ .i. in copia auri & asegenti,potentiae & gloriae, constituendo in illis finem num f& praeualuitJ cetteris,ad lepus modicum in Vanitate suaJ.Cin prosperitate & afiluentia teporalium: quae tamen transeunt velut Vmbra:vel, sprquat.in Va. suaJ. i. in acquirendo diuitias & transitoria, amplectando vanas res. Deinde post vituperationem iniqui& malorum,sequitur laus partis contrariae .s. bono

rum, q.d: Mali sperant in diuitijs. Ego autemJ dicit propheta in persona populi dei, perseverans continuE in domo Dei, fidest,in ecclesia sicut oliua fru

ctiferad in radice fidei, in pinguedine charitatis, &L iiij fructio

173쪽

fructificatione bonorii opero. Sicut oliua,nec in hy me,nec in aestate sua amittit viriditate,sic sanctus vir, nec in prosperis,nec in aduersis amittit virtutu dec

ressperauid non in diuitijs,vel honoribus:sed in nata deiJduratura inaeternuJpro .i. Jn saeculuJquod subsequetur saeculiJistius.i. non ad terrena adipiscenda, sed ad ea quae sunt aeterna. Et Confitebor tibiJconfessione laudis.i .laudabo te quia fecisti J miserico dia mihi in saeculuJ.i.ingternu pro collatis beneficijs:

Vel, Coii.ti .insae.quia se.Jhaec praedicta .s. quia speraui in ima inoeternu,&quia tribuisti mihi bona innumerabilia. Quis enim possit numerare bona tam

spualia quam temporalia quae dns nobis cosert' Jideo expectaboJcu patientia snomen tu uJ .i. renois tui,quod est Iesus,qui interpretatur saluator,q.d Expectabo salute tua qua exercebis in iudicio, quia tunc fatuabor.Et quare expectabo' qm bonuJ est nomen tuu.i.dulce & suaue,sed no nisi ijs qui corde gustant: vnde addit incospectuJ.i. in iudicio, & aestimatione sanctorii tuoruJqui gustant suavitate bonitatis eiusdsmphs vero terribile apparet & horrendum.

PsALMUS LII. In hoc almo propheta agit de quolibet peccatore in malis fuis obstinato: qui licet deu c teatur verbis factis tame negat.

Increpans ergo malas er improperas ait:

Dixit insipiensJ i omnis qui math agit in corde suoJ& apud se,& studio deliberat malitiet noest deusJsic enim operatur quasi cogitet deum nullii esse. Corrupti suntJoes tales ,corrupti5e,& vo Iutatibus peccatorii & abominabiles facti suntJ.i.odibiles deo,angelis sanctis,& bonis hoibus sin iniq-tatibus suisJ.i .in merito iniquitatu suaru:aded,ut noest qui faciat bonuJ meritori v.f. ἡ numero illoru.Sed sDeus de caeloJ.i per sanctas alas in quibus habitat, sprospexit super filios hosmJ. i.admonuiteos,quid herent esse iiiij hoim ratione utentiu sui videa .i.videri faciatssi est intelligensJdeu,per fidesaut requires

174쪽

IN LIB. Ps ΑLΜORVM. 8 deumJper bona operatione. Quales aut inuenti meis rint,subditur: foes declinaverutJa rectitudine iustititssimul inutiles facti sun id sibi , & alijs,&in idonei ad

cosequeda vita aeterna no est a faciat bonu,no est is pad unuJ.i.no est unicus nec quisqua illoria talis reperitur.Et sequitur cominatio malorii per fine.JNonne

naciter iniqtateJq.d imo sciet luc per poenς experie tia,qui modo scire noliti per cordis intelligentia. Et qui deuorat plebe meaJoccidedo,persequedo,& bonis spoliado vicibu panisJ.i.semper & assidue. In ci bis enim maducadis,nuc illu,nunc illii sumimus , sed panis quotidianus est. Et merito hoc eis eueniet, quiasDeu no inuocauersitJperpetnitetia. Et ideo fillic tr pidauertit timore ubi no fuit timorJhabendus: qa mala praesentis vitae timuerut tantu, no offensam diuina& mala aeterna. Sed quare hoc' fiam dissipauit deusJ.i.dissipari permisit ossaJ.i. vires & potentias alae,seu interiora bona eoru qui hoibus placentJ.i. placere in malo quaersit,&intendut confusi suntJ .i. cofundetur

aeterna cofusione, qa a regno dei separabutur quoniadeus spreuit eosJ.i.spernet est cies eos a cosortio sanctorii,& id quide iustE, quia ipsi prius spreuerunt deii.

Et ponitur pretieritu pro suturo ppter rei certitudine. Sed Israel saluabitur: unde sequitur, sQuis dabit ex SyonJ.i.ε caelo,ubi est clara dei visio,&speculati ossa- Iutare IsraelJ .i. salute, vel gratia salutare populo videnti deu . Nonne ipse dsis solus,que dixeriit stulti noesse dent buc5uerterit deus captiuitate plebis sua transfer edo eos ex praesenti Babylonia ad supernam Hierusale exultabit IacobJ qui hic luctatus est cotravitia & laetabitur Israel J qui hic deu in aenigmate cointeplatus est.Per Iacob , intelligutur activi,qui versantur in lucta.Per Israel,conreptatiui, qui deum vident

Per contemplationem. PSALMVs LMI. Propheta in hoe psalmo in persona cuiuslibellustiin tribui mane uelletatione expetu, clamas ad dam petes liberari Aeeri. Deus

175쪽

DEM in nomine tuoJ .i. per inuocatione sancti

nois tui, quod est Iesus liue saluator saluti me

faeJhic S peccatis, ab iniusta psecutione & in

Virtute tuaJ.i. in potentia tua fiudicameJ .i. discerne me a malis in praesenti mente,& merito , & in futuro Ioco &pmio. ' exaudi oratione meaJea ad effectu perducendo,qua peto in notetuo saluari,&in virtute tua iudicari LauribusJclemetiet & pietatistpercipe verba oris meid .i.ipsam oratione habitam corde & pro- Iata ore: ila ex verbis,cor iudicatur.Ideo aut oro. ΓQm alienid a veritate & virtute.s. mali sinsurrexerunt aduersum med persequedo & sortesJ .Ldaemones & a uersarij potentes squaesierutatam meaJ ad perdendii, s& non proposuerut deuante conspectu suuJquia timore dei postposito, quaesieriit me perdere. Sed propter istud no timeo,vel despero. Ecce enide' adiuuat apeJad bene operandii, vel tepore necessitatis et diis susceptor est alae meaeJ sustines illa,nuc, ne labatur in facinus,et postea ad gaudia aeterna pduces.Dein de I quens ad deu orado subiugii: Auerte mala inimicis meisJ.i.auerte a me malaquet ab inimicis c5tra me cogitata sunt:&fac redudare in illorii capitaJet in veritate tuaJ.i.iusto iudicio tuo Nisperde illos)sic ut non

possint perficere quod moliutur cotra me , sicut Ver citer .rmisisti,nepe innocetes te coseruaturit.Et ne prolatii benefichspmissis, ingratus inueniar. ΓVolutarinno coaete.Noeni placent deo coacta seruitia , ut dicio August. sacrificabo tibiJsacrificiu puret mentis,et boni operis tibi offeredo fetcofitebor tibiJconfessione Iaudis nomini tuodneJin quo speraui semper,et sal

cuncta quae ago ad laude et gloria nois tui facia qili honu estJ.i. no ob aliare si qd nihil melius illo nomine inuenia.Causa cofessionis debet esse ipsa bonitas noIs.l.rei nominis,etsola bonitas dei. Et hoc est v Iuniarih et gratis coiiteri. Ideo etiacofitebor nomini

tuo.ΓQiri ex omni tribulatione eripuisti medri nulla. tribui

176쪽

IN LIB. PSALΜORVM. 83 tribulatio me superior esset,sicut f & super inimicos meosJexultates despexitJ.i.deorsum&inserius aspexit oculus meu sursum tedes,& altitudine cordis ad te peruenies.Meteraptus ad deu,videt quod Ois vanitas est viscenu, & qui cofidit in dei bonitate, nihil facit inimicorum insidias. PSALMUS LIIII. Hic ulmus potest exponi,iustoratio iustiin tribulatione exus elis, ad deu prosua liberatione cofugientis, in cuius pers na dicit propheta: '

EXaudi de oratione meaJ p bonis assequedis f&

ne despexeris depcationem eaJ p malis euitadis sintende mihi & exaudi meJInculcat Verba, ut affectu insigne manifestet. Tunc dfis intedit & exaudit me,q uado id qd ego postulo, ad utili tale aiae meae tribuit.Et hoc ideo oro,qasCotristatus sumJ .i .simul ara& corpore tristas:vel, CG.sumJsensualitate&ratioesin exercitatione meaJ.i. in poenis& tribulationibus p quas mali me exercetf& coturbat sumJ.i .simul turbat' corpore & aia avoce inimiciJmihi insultatis f&a tribulatione peccatorisJflagel la inferetis . Ideo auteturbatus sum. fQrpJ ipsi inimici declinaverutJ .i. intorserui in meJp detractione & oblocutione finiquitatesJquibus abudabat:qa mala sua mihi imponebat, s&Jpro qa in iraJ.i.,ppter ira sua, no ob iusta causam fmolesti erat mihiJ molestias inferetes,quasi qd fecerisne ratione.Et p hoc Cor meu conturbatu est in meda pter proicta mala &formidoJ.i.metus mortisJ.s corporalis vel spiritualis, puta odij fraterni, quod est morsaiae sicut vita, est dilectio: cecidit sup mG qa timeba fraternu odiu incurrere eos corripiedo. Et inde TimorJanimi interioris f&tremo corporis foris prouenietis ex timore cordis svenerui sito meJ & me opprimul.Proprietas em mortis, est ut ea pri' time mus,indec5tremiscamuss&c5texerunt .i. circunde

derunt & oppresserunt me tenebrae,J id est, mali ho- . mines , qui Emphatich dicuntur tenebrae , maxim propter staternu odium: quia . Qui odit fratrem

suum

177쪽

suu in tene est. Et dixiJin ista exercitati 5 e & infirmitate positus,in corde meditado,& in oratione optadosus dabit mihi penasJ virtutu, & mo tion e,c5uertedo, desideria ad bonu sicut colubae J quae simplex est,&felle caret f&Jeis habitis,ac mete relictis terreniss-- laboJp coelestiu coteplatione,a tribulationib',& strepitu,miidi in solitudine f& reuesicaJ ibi in coteplatioe& amore Dei mei. Et no frustrabor Oratione mea. Na

rii desiderioria, ac carnaliu cogitationisi tumultib' &J sic elongatus smas in solitudincJ saltem metis:quiete metis impensius delectatus. Solitudo metis ab amoremudi & inquietatione vitioria,quet semp etia sine solitudine corporis,utilis est. Et ut hoc mihi cotingeret,sExpectaba patieter euJ .f. diam .i.nocolideba in viri bus meis,sed cofideba in dilo qui saluti me seci Scsalvabit a pusilanimitate spus3.i. ab inordinato timore, qui pusillanimitas Vocatur, ne cedere malis,& succubere in perturbationibus & tepestateJ.i .ab omni comotione , ne irascerer impetuosδ. Illos aute qui

se math extuleriit,fPraecipitaJo dneJa turre superbiet,& allatu dignitatis & honoris:& diuide ligilas eoruJne cocordes facti, aliqd cotra me machinetur so in vidi iniquitateJin actu & cotradictionemJ in verbissin

ciuitateJ.i.in societate&conuentu pravorii, nomini

christiano,& veritati cotradicentiu . Et haec iniquitas non est mometanea: sed Die ac nocteJ .i. assiduδsci cudabit eaJa cogregatione maloru sup muros eiusJ.Ωpraelatos & principes,qui deberet alios munire co-tra inimicos veritatis iniquitas.J Quicum enim aliufouet,&defendit in peccato ur' est ciuitatis iniquet,

s& laborJ in oppressionibus,est in medio eiusJ .i.in comuni plebe & iniustitiaJ in iudidos exercedis. Et nodefecit de plateis eiusJ sed publies fisit suraJ qa plus exigui si quid iniuriae illatu sit,quaacceperui & dede th& dolusJqa alios decipiut.Consequenter agit de inimicis occultis,qui sunt falsi fratres, d: sQuonia si inimis

178쪽

inimicus meusJaliquis apertus, & mani in maledixisset mihi J iniurias & opprobria inserendo f sustinuissem uti pJ.i.patientius tolerassem:ga iacula priuspretuita,minus ledere putatur. Et si is qui oderat med manifestδ& aperte super meJ.i .aduersum me magna locutus fuissetJ.i.superbε mihi insultasset, & minar tur quicquid posset fabstodissem me forsita ab eoJ c dens importunis verbis illius ut no erupendum mihi fuisset in cotentione. Tu verd homo unanimisJolim& unius mecu volutatis dux meusJ qui aliquado b ne monuisti,& boniacosiliu dedisti & notus meus,qai eade ecclesia mecu fuisti . Qui simul mecuJc5uersanseu aliis dulces capiebas cibosJ tam spirituales a comporales findomo deiJ . in ecclesia ambulauimus cuconsensuJcorporalis c5uersationis. Sed quia tales fata si fratres poena aeterna non euadent,mutado perinna, subiungit: Veniat mors super illosJ qui tales sunt.i. digni sunt qui moriatur morte aeterna f& destendane in infernu viventesJ .i. ta grauiter puniatur,ac si viiii cremaretur.Et merito hoc eis adueniret, Qua nequiistisJsunt in tabernaculis eoruJ .i.in corporibus eorti, Iubus illae peregrinatur& militat. Et in medio eoruJ.i .in corde,q.d:Nequitias quas ipsi perpetrant,ex aio faciut, & ta opere u cogitatione, nequitia pleni sunt. Itam illi qui tales sunt,pereul. DEgo auteJdicit iustus inter praedictas tribulationes, qstuas ad deu clamaui Jtanqua ad saluatore meu.Dns no audit susurrantes &diis saluabit meJ suo auxilio liberans me a peccato,&ab inferno. Et quia salvabit, iam ego ut n5 ingratus Vespere & mane & meridie,J q. d: tota die: vel sic, fVesp.J.i.in senectute & ma.J. i. in pueritia f& meri.J.i. in iuuetute,q.d Peroes dies vitae meae narrabo ScannuciaboJdiuina beneficia mihi collata,f& exaudiet voce meaJposthic in futuro,sicut fecit an tehac in pterito.Et ver4 exaudiet voce mea,qa Redimet in paceJquia amavi pace aiam meaJI viiijs ad Virtutes,sue ex

179쪽

raan primo aduetu redemit anima a culpa,& dedit et pace recociliationis. In secudo, redimet eam a poena,& dabit ei paceaeternitatis ab his qui appropinquant

mihiJad nocendu squonia inter multos erant mecuJ multa quide palea,sed pauca grana multi sunt vocati, pauci vero electi. Exaudiet deusJ me,&humiles exa tando in aeternitate & humiliabit illosJ.f. superbos, se exaltates, dehciendo in infernu.Ille qui est ante culM.t. aeternus,& qui potestola.Et merito humili bit, Non enim est illis comutatioJὶ malo in bonu .i. quia sunt in corrigibiles&obstinati, nec possiunt co- mutari set no timuerunt deuJ et ideo non declinauertit a malo in bonii.No timere deii, mortis initiu est. Et quia haec iniuste ab illis fiunt, subsequitur poena: ideo enim ext edit mann suaJa simili,ferire voletis.Et hoc in retribuedoJvindicta, secudii eorii meritu. Hoc est,ut retribuat eis poena debita peccato, quod fiet in

iudicio . Nec satis fuit eis non timere, nec comm tari,sed etia Cotaminaverunt testamentu eiusJ.i. Dei Iegem male viuedo, et scripturas eius male interpretando ideo diuiti suntJa bonis,merito in praesentist

diuidentur numero et loco,in futuro, ut no habeat cubonis partem testamento pacis .Et hoc ab ira vultus eiusJ.i .ab ipso irato,a diuisit eos,et diuidetur in lati ro,ut paleae a granis. N5 sic aut diuidiatur boni a deo: unde addit et appropinquabit cor ilIis .i.secreta volutas eius .f. dei,ad bonos appropinquabit. Cognitio aut volutatis dei,appropinquat ad holem p expositione sacrς scripturet:Vnde se itur. Molliti sun .i.intelligibiles facti sermones eiusJ.LDei, prius obscuri, et

ideo duri ad intelligedii fina oleuJ gasicut oleu fouet

carne,sic suauitas sermonii dei, fouet aiam etJ tamen

ipsi sunt iaculaJqa tanu sagittet corda hoim traffigue

et sertiit,et addet timorsi et amore inducut,duin pectora audietiu dirigutur: vel de adulatore exponi po

liut sermones aduladolet ipsi Ma.J qa parat decipere talibus

180쪽

ipso expecta, & nec a te vel ab alio pedeas & ipse te

enutrietJsacret scripturet Verbo,& Eucharistiet Lacrame-to,vel enutriet in fide& moribus,doctrina,&virtutibus Nasn5 dabit initernuJlicet ad tep' fluctuationeJ& cocussione fiustoJ qua holas inudant in auaritia Scalia vitia pserutur, sia etsi ad lepus fluctuet Sc tetetur, tame post tetatione fluetiiu:portuqetis insternu diis illi pparabit,& in qterna requie eu refouebit. Et subis iugit 'd impijs venturii sit. Tu verd deusJqui sanctos enutris deduces eosJ.Limpios in puteu interit . i.in tenebras submers5is,& puteu gehengetternae.Et verbdeduces,sia fViri sanguiniiJ .i.psecutores in nocetii Sesanguinis effusores &dolosJq p fraude decipiutatas,sno dimidiabui dies suosJ.Lvolutarios n5 adeo c5stitutos.i. n5 vivet in multos dies,queadmodu ipsi sperat,sed ad paucos dies: vel, sdimi. d.suosJut si quosdamale transegernt,reliquos curet recta traducedos. Et hoc no de Oibus intelligendu est, sed de illis tantu,quino timuerat deu.Illi ad eu modii ego aut sperabo in te diaeJ.i.non inmundo non in hole, ut illi,sed in te, spem mea constituam , & ideo ad aeternu perueniam. PsALMVs LV. In hoe psalmo propheta in ora ecclesiae veruIH lum,presἱ areeeatoribusscut 'ua in torculari,clamat addam,dicens:

psecutione maloru auerteda,ne deficia in tribulatione.Et quide indigeosqm conculcauit meJ.i .ex uno vicio in aliud pcipitauit shomoJ inimicus.Lproximus & etiam diabolust, stola dieJ .i. omni tepore Sc assidue spugnasJproxim' visibiliter,& diabolus inuisibiliter tribulauit meJsuis impugnationibus. Et repetit aptius DCoculcauertit med quasi pedib'vuafinimici meiJmudus p tribulationes: diabol p t talioeg:caro,p miserias Sc infirmitatesbota dieJ.i.toto tepore vitae m . Et necessc ςst ut miserearis sqn multa