장음표시 사용
331쪽
puniedueos es,& permanes in aeternuJὁ dneJqui in ampla maiestate tua deliberas apud te, quado traseat tepus impioria,& veniat tepus iustoria,quod in effectu apparet. Qua ecce inimici tui d neJ& repeti ita in ecce inimici tui per butJinae ternia, qui modo in voluptati bus Iliacosumunt cu diabolo & angelis eius f&dispergeturJ. i. a societate bonorii separabuntur oes qui operatur intuta teJim poenitetes,& liniata te pseuera tes. Illi ita peribui,sed no sciusti,vel ecclesia, de qbus subiungis: Et exaltabiturJ. i. roborabitur sicut um- cornis J qui tortitudine plurimu valet,& unico cornu aduersus quaelibet se defendit scornu meliJ . i. fides MV tus mea augebitur & roborabitur, ad resistendumoibus tentationibus f& senectus mea J . i. nouissima mea,erunt in mia uberi J. i. pingui seu fertili & abundanti, hoc est, in ubertatem sae dei. s. in laetitia& beatitudine a sae & corporis. DEG ideo iam nuc despexit oculus meus J interior finimicos meosJ . i. oes operates iniquitate f& in Gurgetibus in meJ. i. cotra me malignantibus J. i. malignε agentibus audiet auris meaJ supple vindicta seu punitione,cu dicetur eis: Discedite a me maled. in i g. arter. Iustus aut ut palma florebita hic odorifero virtutu, ut in futuro afferat frum dulcissimia. Vt enim palma cuius signit asperii est, & dura ces fruinis profert in summitate , sic iustus incipit ab asperitate laboris & poenitentiar, sed in fine,dulces Scama nos fructus aeternae vitae cocipiet, atq; sic demussorebit in futuro in stola corporis & aiae. Et sicut cedrus libani multiplicabit in operibus bonis, vel hic in gratia,vel in futuro in gloria. Cedrus enim alijs a boribus procerior est, nec putrefactioni obnoxia, & odore sirio fugat serpentes. Similiter iustus altior est exteris hoibus. s. imp ijs,& secudii opera bona, no est putrefactioni obnoxius,& ex eplo bonae vitae & fama fugat vitia ab alijs. Libanus aut candor interpretatur,
atq; ipse per candore & pulchritudine innocentiar αvirtutu ad hanc costendit dignitate Etila plures sutu
332쪽
risunt qui iustitiae via secuti fuerint: ideo addit plura- Iiter praemissam aperiens c5paratione . Plantati J nuc.Lipsi iusti. i. radicati & fundati in fide, & spe, & charitate fin domo dniJ. i. in ecclesia psenti, in qua quido est aspera radix palmae fin athras domus dei nostri florebuntJ. i. bene operabuntur in eade praesenti eccle-sa,quet unica via est ad vera dom um. i. ad superna patria,vel potius in atrijs do. d. nostri J. i. in atrijs caeli. s.
in initio resurrectionis filo rebvlJ. i. cospicui appare bs t Mi audient: Venite benedicti pa . etc. Sed interim Adhuc multiplicabuntur in senecta uberiJ . i. qui ita virtutes sectantur ut semper in melius proficiant. Foelix ille est qui crescit quotidi ε, qui senescit aetate, senescit & virtutibus f& bene patientes J . i. tranquil li seruntJ in praesentibus tribulationibus fui annuntientd& praedicet hic vel in futuro, perpetua laude dii praemia percipient, id quod sequitur: Hic quide Qm rectusJ i.iustus est diis deus nosterJ in tribulatione,&du premimur. Flagellans hic filios ut ladem coronet s& no est iniquitas in eod dii in praesenti parcit malis ut in futuro codenet. Sed in futuro Qim rect'do. deus nosterJ qui suis promissa seruat,& eos remunerat f&no est iniqui. in eoJ ut fraudet alique praemio. Noeni permittit ut hic patiatur quis propter se, quem n6 ibi ornet: vel, no est iniqui .in eoJdum malos damnat.
PsALMVs XCII. In boe psalmo propheta laudat Chri tu, ac regnu eius. f. ec crestae fundationem stabistatem, impugnationem. Propheta ergo ad laudandu deum omnes inuitans,dicit:
Dominus J .s. Iesus Christus verus homo,& verus deus regnauitJ.i .cu rex estet,innotuit,& severe rege praestitit: qa inquatu homo in sua re surrectione domini usuper omne creatura accepit, sed inquantu deus ab aeterno regnauit. Et Necore indutus estJcu corpus immortale, impassibile ,& gloriosum in sua resurrectioe assumpsit findutus est diis for
titudineJ quia impassibilis & immortalis factus est,
333쪽
diabolisim vicit & oppressit s& praecinxit fri virtute,
quando coetu & multitudine angelorii circudatus re meauit ad patrem: vel, praecinxit sed . s. fortitudine,ad liberandii patres qui in lymbo detinebatur . Eten G&per hoc firmauitJ. i. colirmauit in fide forbe terraeI.i. militante ecclesia, per orbem terrae diffusam. ardicitur orbis terrae, quia sicut extra orbem terrae, ni hil corporaliter vivit, ita extra ecclesia nihil est quod sp ualiter vivere possit squi no c5mouebituri ulla co-cussione a soliditate ii dei,& veritate. Hςc est nauis Petri, quet qui dec5cutit fluctib', sed submergi no potest. sParataJest sedes tuaJ. i. potestas iudiciaria super Omnem creatura extu c).f.i passione tua, qua meruisti illa sed tamefassculoJ. i. ab aeterno sine ullo principio teporis tu esJ. s. deus. Et ad p paratione sedis tuae. f Eleuaueriit flumina diaeJ. i. discipuli & praedicatores repleti spu s. per illoru pdicatione ta eximia arida coris da genti uirrigates .Et repetit eleuauertit flumina voce tuaJ. i. sortiter intrepido aio locuti sunt de Christo, ac eius fide feruenter praedicado, qui prius timuerant non dii impleti spiritus. Discipulis aut voce suam exintollentibus, & fide per totii mundia publicὸ praedicatibus. Eleuaueruid aduersus voce praedicati u sfluminaJ. i. illi qui in hoc mu do plurimu potentia valet ac fidem persequutur fluctus suos J. i. impetus comi nati inonii & persecution usa vocib' aquaru multarii' .i. miis norii populoru detrahentiu ad hoc incitati. Et cu illita aperta voce Christu pdicaret ac isti resisteret. ΓMirabilesJ factae sunt selationes marisJ.i. persecutiones a Tyrannis contra ecclesia.Sed mirabilis in altis diisJvidebatur tot & tanta miracula per sanctos operando ac ipsos fluctiis premedo, ut tande constitueretur pax in ecclesia,crescereti numerus fidelium. Testimonia
tuaJ . i. praecepta veritatis data a te sub testificationes credibilia facta sunt nimisJ.i .valdE: quia non solum veritate ipsa, sed etiam per attestationem miraculorum , & per bonam vitam ipsorum praedicatorum, confise
334쪽
confirmata sunt: vel, TestimoniaJquae prophetae de Christo testificati sunt, facta sunt vera,ac in Christo impleta. Et quia tam mirabiliter fundasti ecclesiam tuam,idcirco domu tuam 4 . s. ecclesiam Ddecet sanctitudo dneJ.i.eo quod scit sancta & munda, & quia tusis sanctus sanctorum qui eam inhabites. Et hoc in longitudine dierum,3 id est, imperpetuum: quia & si
multi cadant, domus tame ecclesiae stat in sanctitate fidei semper,nec commouebitur ,& in ecclesia triumphante non recipietur nisi quod sanctum est: vel, do. tuam decet san.J deduces eam fin longitu. dierum J.i. in aeterna beatitudinem: vel sic, do.tu.de.J. s. beatam virgine Mariam Odecet sancti.J. i.decens est,ut sit sancta & impolluta. Et hoc in longitud. dierumJ.i. sem per. Atm sic non credatur peccato originali subiacuisse,ut quidam dixerunt. PSALMVs XCIII. In hoc almo propheta exhortatur fideles ad patientiam,m de punitione madorum negantium dei prouidentiam adducit. Ξt primo propheta querimoniam infirmorum, quae est de gloria peccatorum assumit, praemittens unde illasanaripossit.I. quod, deus uindicaturussit in illor, ιnde dicit: .
DLua vitionum,' id est,punitionu quae Ideo i
stἡ infliguntur fdnsJ quia est iudex caeteris omnibus superior deus ultionum J. Et dicit planraliter ultionu, quia deus varijs modis punit malos, videlicet,in corpore,& anima,in praesenti,& in futμω.Atm hic deus ultionum liberὶ egitJ.i .aget in futuro,quia personam hominis non respiciet. Conuertit propheta sermonem ad dnm quasi desideret iudicium aduenire,subiugens: ExaltareJ veniesad iudiciu qui iudicasJ.i. iudicabis terramJ.i. terrenos,& terrena sapietes redde retributions tu qui maxima cu patietia reddis superbisJq bonos opprimul,& a peccare deliberata malitia non verentur. Et cum dicit superbis,r uelibet pctorem intelligit: M omne peccatu, origin εumit 1 superbia. Ac redde insi: quiasVsquequo pec catores anet erui,& in paIs pseuerabul.Et usquequq
335쪽
peccatoresJ no solii peccabui, sed & gloriabunturJde
salsa laeti citate, vel de peccatis suis, va no sufficit eiss soli peccet,& glorietur, nisi & alios ad peccadu alliciat: unde sesitur fETabutur& loquεtur iniquitatri, r. Iate& manifeste iniqua opera pdicabui: publice quas mala sunt suadetes, loquetulista, n5qiii boni sunt &sapientes,sed foes qui operatur iniustitiaJ mala. Et exponit quiciniustitia operetur. NasPopulsi tuu J6sdnelae iustost humiliaverit tJpdicti, ipsum cocul cado & vilipendendo. Et determinat que populud: f& haereditatem tua J.s.fideles,qui sunt pop. q. ele.do. in hae. sibi suexaueriitJ& molestiis affecerit t. f Vidua &aduenam interfeceriit,& pupillos occideriitJ ad litera, vel spoliando & auserendo eis illud quo vita tuebantur: vel, Vidua est ara poenites quae tuc interficitur cita vidui tale. i. casti tale & sobrietate deflectit. Per aduena,sgnificatur hi qui no quaeriit hic manete ciuitate Et per
pupillos, qui no habet diabolu pro patre,& cocupis.centia pro matre. Et dixerit quasi basphemates t novidebit dias J.i .no cognoscet, vel attendet nec intelliissetJ.i.no cogitabit de poena nobis infligeda fdeus I chbJ.i .christianorii & fideliu vitia supplatantiu , credentes prouidentia diat se ex tedere,etia usq; ad ista in feriora. Sed opeccatores IntelligiteJ. s. quet dica. Qui
estis sin spientes in populoJ vos intelligite qd erretiss& stulti aliquado sapiteJ. i. percipite .s. veritate, Ut smale antehac despuistis,ia ad sensum & ratione redeati,.Diligenter in il attedite quae dicturus sum: nasQyi plataui .i. formauit aureJ in te ut audias On5 audietJo. nuquid ea quae auditui sunt exposita no percipietisaut qui finxitJ .i. formauit focul uJ.Lin te, ut videas silo cosiderat'J i. nuquid ea quq oculo percipi utur n5 cognoscetiq.d: oino videbit. Qui corripit getesJpro malis quaec5miserui,puniedosnoarguetJ.i .iudicabit vos,& oes de impietatib=& mali iij sin iudicio suturo,q.d: maximE. Et qui docet holem scietiad subauditur
lio assequetur cande ipsam'Φd: Absit eni ut is o alios doctos
336쪽
doctos reddit, ut ille idem nihil scire dicatur:vnde seis quitur,fonsJeni scitJetia scogitati oes holmJ Ec almetiascit qm vanae suntJ.i. inutiles & stultet seu ad nimiu pronae. Et qua cogitatioes holm vanae sunt & prois nae ad malit, ideo cito declinant ad errores,nisi statim assit diuina correctio, ideo sequitur: BeatusJ& Delix est shomo quem tu erudieris dneJ ut puerum per flagella castigado,& mente illius illustrandos& de lege tuaJ.i.scripturis tuis & cetlesti doctrina, no de vanitatesdocueris euJut adultu, ut mandata tua intelligat,&opere perficiat, ac sic te docente,mala patienter ferre sciat. Docueris inu ad hoc Vt mitiges eiJ tribulationem.i. ut patieter ola serre discat fa diebus malisJquibus exultat mali, & fient boni.Mitiges ina donec fodiatur peccatoriJ superbo foueaJ-i .casus & interitus. Relicitas maloria,fouea est: qa cu deus peccatu impunitu relinquit, tuc homo cristas erigit aduersus illii,&cu reputat se magni ficu, cadi t: at m ex hac fovea, tendit ad morte per qua corpus demi ttitur i n fossam terret,&aia in fossam vel fouea gehennet vfm ad die iudicij, in quo simul corpus &aia detrudetur in gehenna ignis. Haec quide malis eueniet, sed boni variis donis orna- butur. Quia no repellet dns plebem suaJmadatis suis obediete,etiam si exerceat,ut det ei hqreditate aeternareta que diligit diis,corripit: & hqreditate sua no dereis linquetJquet in fidelibus sibi adhetretibus cosistit,quos in psenti fouet per gratia,& in futuro per gloria. Non derelinquet dico uoadusq; iustitiaJdiuina couertatur in iudiciuJ.i. sortiatur effectu in extremo iudicio, cum Oia reuocabritur ad vera norma iustitiae f& q iuxta illaJ.i.quilade illi sunt qui poterunt expectare timore diuinet iustitiae. Et respondet sori qui recto sunt eordeJ.i. qui diuinae volutati quae summa iustitia est, voluntate sua coformat.Sed qa iustus qui inter pecca- λ. tores versatur,timet ne fluctuet & vincatur, clamat de Quis cosurget mihiJ.i.pro me aduersus malignatesudansigna loquetes,& mala mihi iusseruiesbiit quis
337쪽
rx Pos ITI stabit mecuJadiutor ad sustinendu patienter saduerinsus operantes iniquitate'Jad subuertendit me,& opprimendum iustitia'q.d: Nullus est qui hoc possit, nisi deus. Quod & re ipsa ostendit,d: NisiJenim hoc ita se haberet quia dias adiuuit meJ . i. nisi adiutori u dni a fuisset mihi,c5tra tales paulo minusJ. i. ferὶ habitasset in inser noJ.i. in profundo vitioru, & in fovea qui destinata est peccatoribus fata meaJquet acilescebat malis consilijs male suasa,q.d Si consensissem iniquitati improboru , merito debuissem poenis gehennalibus tradi .Et si petas quomodo adiutus sim, respodeo. Si diceba deo p cofessionem,accusando me de peccatis,fmotus est pes me'J .i. affectio a via recta mia tua dna
adiuvabat meJretrahedo mea peccato,& me in bono opere c5firmado, qa cosessione Sc humilitate requiis ritβ amat deus. Et in tepore mla d ni adiuuit me: qm Secti dii multitudine doloru meoru in corde meoJ.Lexistentiu quas patior,ta P peccatisqila φpter pressuis ras & tetationes huius seculi sco solationes tuet laetificauersitatam meaJ. Nam quo labores sunt grauiores, lato sunt suaviores cosolationes. Et verε delapsu dolenduerat.NasNunquid adhaeret tibi sedes iniquitatis'J. i. An aliquis ex ijs qui magni sunt,sedebit teculq.d: Non, quia non habitabit iuxta te malignus squi fingisJ. i. facis laborem J Sc dolorem sin praeceptoJ.i. qui praecipis illis laboradu esh in bonis operibus,qui
semel tibi adhaerebiat. Et hoc totu ea de causa facis, verequie alibi qua hic,quetrat. Et quia per multas tribuislationes oportet nos intrare in regnu dei, hinc colligo quod no erut tecum, sed peribunt impij & iniqui, quibus modo parcis. Si enim flagellantur filij, quid
sperare audeant serui nequissim it Et quamuis cum malis non habet quod agat deus, tame ad aliquid reis seruantur.Nam per illlos exercetur boni,& erudiantur ad vitam,& demum ipsi mali,descendant in igne gehennae: unde sequitur, Captabud. i. frequenter Sc
338쪽
IN LIB. PsALMORVM. I 'ut eu decipiat, & ad peccatu inducat, f&Jcum animae non possimi nocere sanguinem in noctenteJquasi sceleratus essetfc5demnabuntJ per iudiciu iniqua morte vilegim' multis factu. Et quare totu hoc fiat, & deus fieri permittat,subiugedo declarat,d: EtJ.i. qa,sic factus est mihiJamictione sulfinenti dns in refugii Jco-tra peccata,eotra pericula,cotra tormesa, ut dein si sim securus.Na ubi periculta inteditur,qugredum est refuist tu.Na qui semper scelix est,& spe gaudet psenti, non facith recordatur dni. Recedit spes taculi,& venit spes deis& deus meusJfactus est sin adiutori u spei meaeJ-i. nimiru dum speraui in ipso .Speraui β adiutus sum, Iadhaec in spe futurorii adiuuat me, ne in ea deficia,sed speratassi aeterna consequar. Et quid tande fiet de in iis quis. DEtJecontrario reddet illisJ Ciniquis & imp ijssiniquitate ipsoruJ. i. poena pro iniquitate perpetratas& in malitia eorti J.i .no secudu bonu,quod ab illis cimali sunt ruenit,honorat eos, a etia malis nouit bene uti,sed secudii malu quod sectati sunt di sedet eosJ Q suo regno & gloria Deparabit, in qua separatione incomphefibilis miseria apparebit. Atq; id poterit,qasdisperdet eosJ i.diuersis poenis pdet,qa in ala & coris pore perdet. Qui est dns deus nosterJque no putat cu-: are res humanas,ac ubi relucet diuina iustitia , quam exercebit tepore oportuno. P s A L. X C IIII. In boe psalmo propheta anit de aduentu Christi, er uiuitat popuIa ad dei laurem venerationem, ne indurati eius Inruriarant indignationE. Propheta ergo quas ad magnas epulas illos inuitaret, dicit: Ο uos oes itemini uos esse popula deip fide,
enixeJper gradum fidei appropinquando:vel,
veniteJ cum magna affectione mentis & deis uotione cordis exultemus J interius mentesdnoJ.i.in dito, non in saeculo fiubilemus deo salutari nostro, id est,gaudeamus supra modu in dnono is stro Iesu Christo vero saluatore nostro ,no in mundo deceptore nostro.Exultatio,est latitia in metequet apis pareat in corpore.Iubilare Vcro, est gaudiu conceptu
339쪽
ENPos ITIovoce testari,& quod verbis explicari no possit. Pro occupemus J. i. prqueniamus stacie eius J. i. c6 spectum venturi iudicis in cofessioned peccatorii nostroria, ne ' inimicus accusando nos praeueniat, atq; in cofessione
Iaudi sinu,&gratiaru actionis de suis beneficijs ne in iudicio nos danet talis ingratos f& in psalmisJ .i. in calicis spiritualibus,vel in bonis operibui iubilemus eiJ& illi serviamus. Et merito debemus haec exhibere Christo, QuaJ ipse est deus J& per coseques magnus insJd norit,cu tanta potentia praeditus est.Nullus ensest qui possitiquari magnitudini. i. poteti et eius,cuius magnitudinis,nullus est finis f&J ipse est rex magnus. Ipse eni ola regit & gubernat super oes deosJ participati Oe,no natura, qm no repellit diis plebe suaJ christiana , qua proprio sanguine redemit, ob ea causam,sQuia in manu eius J .i. potestate, ordinatione, fiunt oes fines terraeJna pugillo. i. potestate quada cocludito em latitudine terrae, & altitudines moti siJ . i. excelsi moles ipsius suntJ.i. in potestate eius , quassecudum alia intelligentia ipse cospicitJ utpote dias qui cospiaciat opus fuit,vel intelligit hic vocatione gentium,d:
Quia in ma.e.sunt O. fines terretJ. i. gentes: qa vocavit ad se oes gentes,ut ex olbus nationibus totius orbis fieret unus populus qui sanctus foret s& alti t. mo. J. i.
terrenae & sublimes huius saeculi potestates, qui prius auersae Ideo erant ips.suntJ. i. eas fidei subiectas possidet.Idm ideo Q in ipsusJ.i .in potestate eius fest ma-rG& merito: qa f& ipse fecit illud J cogregas aquas in unu locu siccaJ.i .arida. s. terra smanus eiusJ .i. potestas eius operativa, quae nuc manus, nuc Verbu eius
dicitur sormauerutq& disposueriit, qua fluctibus obis rui no permittit:vel Qin ipsi.J& sub eius dominio est ma.J.i.mudus f& ip .se.il.J ut quando velit surgat , et
quando velit quiescat et siccaJ. s. ecclesiam,quq imbro gratie sitit,nimiru ut fructificet ma .eius r.Jqua non sinit fluctibus tentationu opprimi, nec nos ultra q uapossumus tentari. Cu ergo talis et tanta faciat,nolite
340쪽
longὲ stare vita Sc moribus, sed Venitri propius affectibus Sc passibus metis appropinquado, dc de virtute in virtute proficiendo sadoremusJ per deuolsone singulare venerado dc procidamusJcorpora & costi et iasei humiliando ante dfim s& ploremus' de voluptatibus admissis ipsum implorado ante diam Jper puritatem mentis qui fecit nosJad imagine Sc similitudine suam quia ipse est diis deus nosterJSc c5ditor,dans se
nobis per suam benedicta incarnatione, qui solus est adorandus. Et nosJ sumus populus pascuae eiusJquesecit,& pascit corporaliter& spirituali ters&oues manus eiusJ notantia sanguinis sui precio redeptae, sed Scpotestate suae manus factae. Sutrius quippe populus Scoues,sed hac coditione, ut videlicet HodieJ.i .nuc, te pore gratiae semper,quod piens suit David in spu , si voce eius audieritis J.i. Si obedieritis voci et .s. Christipse nuc loquetis,qui pcones ante solebat mittere. Quae alit sit vox Christi cui obedieda sit, subdit dices in persona eius: nolite obdurare corda vestraJ.i. ne ita sitis lapidei,ut no credatis,vel n5 obediatis madaistis meis. Monet ne obduretur,ne illis contingat quod patribus illorii euenit:vnde subditur, fSicut)factu est in irritationeJ. i. in prouocatione facta secundu dieq.i.in diebus ὀc tepore stentationis Jfactae sin desertoJinc eni eade vobis eueniet si rebelles fueritis. I Ubi te-tauertit me patres vestriJputaueriit me no posse pstare tuae illis promisera sprobauerut meJ s. ad facere pos. em & videriitJ.s oculis suis ,& no credideriat mente Opera meaJquae magnae virtutis fueriit, da lata Sc tastupenda miracula feci. Ia ergo ne posthac illos imit mini, Quadraginta annisJ.L.qbus duxi eos per deser tu offensiusJ.i. implacabiliter iratus Jui generationi illiJ.c ppter incredulitate Sc murmurationes eoru.Et tame secudualia litera sproximus fuiJ in virtutibus Scsignis,ac beneficiis multiss&dixi semperJtuc arguedo per ministros,& nuc per me Sc apostolos fili errat coma a. deliberata malitia & volutate eo dis . sEt istix non co-