장음표시 사용
361쪽
ΕXPos ITIO iatat se sum,et exeris fui ori tales et creaturas ad glorifieada dev.f. proster magnificitia ipsius,qua euideter ostidit in multis eius mirabilibus et magnalibus. I t primo inciries a seipso dicit:
eia pro tantis beneficijs quae hic narratur. Et co- uertens sermone ad ipsum, ostedit causam quarest benedicendus. Quia ὁ diae deus meusa qui semperes magnus in te& in tua natura sinagnificio es veli menterJ. i.tatae excelletiqes, ut O tua maiestate, nulla creatura digia Ete possit laudare. f Maiores eni omni laude: unde aut magnificatus sit demo strat, cu subdit: fCofessioneJi. laude angeloria & hoim, oimi creaturarii & decoruJ.i. pulchritudine induistiJ in creatura productione & ordinati one. i. apparuisti in eis la dabilis & decorus, qavndit habes creaturas quae tecofitetur. i. laudat,ac decoru & gloriosum ostendunt.
mi in te es amictusJ .i .coopertus lumineJ ineffabilis sicut vestimetoJua lux undissi tibi est, q habitas Iucε inaccessibile, qa oia colitentur,de singulis cosequeteragit. Et primo de caelo,d:Tu es fExtendes caelum sicut pelle.J Videtur eni coetu sydereii extendi super hemis phaeris nostru , quas telori u su tegis aquis superiora eiusJ. i. caelum cristallinum , quod est supra sidereum, quod dicitur aqueo, eo si, conuenit cu aquis in trans parentia seu limpiditate, sicut caelum empyrium dicitur igneum, non quod sit igneum, sed splendidum, O sic aliquo modo couenit cu igne in splendore.ΓQui ponis nube asceium tuu Jad litera. Dns visibi liter asce dit in cari ii,& scriptu est quod nubes suscepit eu b o. e.& ferebatur in coetu squi ambulas super penas ventoruJad ii tera, velocitatem veti per pinas significata d ns superat agilitate operationis qui ubiq; psens est,sa velocius qua veti currat,operatur. Qui facis spus J.i. spirituales substatias tibi alisistetes,essse angelosJ.i. nucios tue volutatis, cu eos mittis .spiritus enim nomen naturae est,angelus nomen officii f& ignε uret Iispiritus supremi ordinis a. Scrutan qui interpretantur dum
362쪽
tantur ardentesin facis ministros tuosJ cu vis: Vel, deministros tuosJfacis ignem uren.J.i.ardentem, quia angeli leguturfrequenter apparuisse in specie ignis,ut Moysi in rubo, & in translatione Heliae, & in auxilio Helisaei. Et dicit ignε urente, quia angeli ardent charitate,& sunt efficaces ad executio nevolutatis diuine.
sQui fundasti terra super stabilitateJ & Basim fiaJ .i.
immobilitate centri sui,dando ei virtute & firmitate, per qua stat, tanu ab illa sustentata,& in illa fundata: undefnsi inclinabiturJvel comouebitursintaculusγcilliJ.i. in aeternu a loco suo totali,& 1 centro mundi, in quo eius virtus sustentiva conlistit. Quamuis enim transeat secundsi qualitatem, n5 tamen secundu sub stantia. Abys usJ. i. Oceanus,qui dicitur abyssus propter sui ipfunditate sicut vestimentuJsit famiictus eiusI.c terrae ex ot parte,sia Oceanus circudat terra undissi, excepta Vna parte,quae remansit arida,propter vitam hoIm & aIaltu terrestriti sup moles stabulaquaeJpluuiales, quς generatur ex nubibus: vel, super mon .sta. aquaritepore diluuij,ubi ponitur futuru pro praeteri io,vel hoc futuru erat,restredo ad lepus q terra fundata fuerat.Sed hoc no diu:qasAb Icrepatioe tuaJosdneI .secsidii ordine volutatis tuet fugientJ& recedet.La- qu diluuij ad locu destinatu .Etsa voce tonitrui tuiJi. isti terribilis & sicci formidabutJ.i. quasi formidates cessabui ut appareat terra, ua per tales vetos cessau riit. Quibus aquis cessantibus. fAscediit moles & des cendiat capiJ.i .per hunc recessum aquarii, apparuit in terra ascessis motiu & descessis,seu planicies caporu, a
prius latebat sub aquis sin loco que fundasti eisJ.i. secundia loca,in 'bus eos a principio iundasti. Ideo aut aquq no conant magna vi erupere,qa Terminia posuistiJs aquis oceani & alijs,cocludedo eas littorib'fquε no tra redieturitraseudo loco suo,& vltra pcededosnem couertetur operireJ.i. no reuertetur amplius ab
alueis suis ut operiat sterraJsicut in diluuio fecerunt.1ed ad fit in terramudata,seatur: ἱQui emittis S ma.
363쪽
nare facis sontes in coit allib'J.i .in locis terrae humialibus inter mediu moti uJ. L. in c5vallibus pertransibat aquaeJortet ex illis fontib'. S peeni sontes primo fluunt,et deinde flumina faciunt. Et de his fontibus et aquis Potabsit oes bestiet agri J.i .aialia regionia expoctabiit onagrid. i. asini sylvestres in desertis existentes sin siti suaJut reficiant per huiusmodi fontes et flumina up J. i. iuxta eaJquet dicta sunt. s.c5valles ac mO-tes et flumina volucres caeliJaerei habitabulJet mo rabia tur de medio petrarii set nemoria Ddab ut vocesJ.i. cantabunt congaudentes vicinitati ubisiunt nutriti. RigasJ etiam 5 deus insites desuperioribus suisJ.L de aquis in superioribus partibus coeli generatis: ciaco ualles et campi, rigantur fontibus et fluminibus,sed moles indigent rigari pluuijs, ut ibi etia crescat herbaaialibus de fructu operii tuoruJ.i. de effectu pluuiar, quae est opus tuu batiabitur terra . i. Decundabitur. Terra in Q sic irrigata, Producens Densi tumetisJ.i .ad
pabulia et nutrimen tu iumen torii et herbam seruituti holmJ .i. iumentis quae in cultura terrae serum ni hominibus, hoc aut est necessariu , Ut per eo rii labore seducas panem de terraJ. i. st umentit,unde fit panis,uest horni nutrimen tu etJ similiter vinii Jeducas ut letificet cor hoisJno inebri et, sed sobrios reddat,& spiritualem laetitiam inducat. Vt educas etiam de terra oleu, VtJhomo exhilaretJ. i. laetificet lacie in oleoJhoc dicit,ua oleuest codimentu ciborii, et tunc gaudet homo in mensa quando habet codimentii. Et liqccodi meta,faciut panem comedi, qui roborat holem:
unde subdit, &J ut fpanis cor hois cofirmet3 corpus
reficiedo. Satura buturJ etia fligna capiJ. i. ad satietatem nutrientur ex terra sic irrigata f& cedri libaniJsimiliter saturabuntur quas platauitJsidias: qaoia ligna & arbores sunt creaturae eius illicJ in cedris passeresJ minuta alatia, volatilia coeli fit idificabulJ& qeiacent Herodij domusJ. i. nidus. s. petra quae est domus
364쪽
mouentur m5tes excelsi ceruisJsiint refugiit & firmamentum spetraJin via subterranea, est frefugium heri natiis in qua se abscondit, quia heri natius silue heritius est animal infirmum & pauidum. Herodius dicitur gallice griniat,& dicitur dux passerum vel auium eo modo loquendi quo leo dicitur rex animalium. Fecit luna in teporaJci. ut per ea distinguatur teporassol cognouit occasum suu) qa ita statis teporibus,&ordinath vadit ad occasum ac si haberet intellectum.
Posuisti tenebras per occasum solis f& facta est noxJ in hemisphaerio nostro in ipsaJ. s. nocte spertrasi butori bestiae syluqJad quirendu alimentu. Quosast generaliter dixerat bestias, deinde in catulos diuidit &Ieones. Catuli leonuJno solii leones pertrasi but ruingientes).i .seruetes &cu rugitu anhelates ut rapiantJ
praeda aliqua & quaerat adeod cuius est oibus prouidere esca sibi necessaria. Ista ergo facilit in tenebris &in nocte.Na Ortus est sorJsuper terra f&Joriete sole, statim cogregati suntJ cessantes & desinetes quaerere praedas& in cubilibus suis collocabuturi . s. ut gestae impet' notaci edo. Et tuc in ortu solis Exibit homoJ de quiete & ocio sed op' suud faciedus& ad operatione sitaJcotin uada fuscp ad vesperaJ& tenebras, quado iteru cessabit. His Oibus inspectis, pheta& ois homo credes exultat,& admirado exclamat: Quia hic pdicta fecisti. Qua magnificata suntJ& magna & multa,quia explicari no possunt, humanii sensum excediit sopera tuaJ5NneJad litera, ois creatura a te facta J o Ia in Lais pientia fecisti J.i .in Christo. Ipse enim est dei virtus &dei sapietia,per que ad litera deus pater,quicqd in te ra,in mari,& in coelo est,creauit: 'el ista in Lap.J. i. pienter. Sic eniloquiitur Hebraei fecistiJ i disposuisti, simpleta est terra possessione tuaJ .i. hoibus & aialibus quae sunt dei creaturae hoc mareJ . s. Oceanus in quod fluut oes aquae,similiter impletu est tua possessione & creaturis magnu& spatiosumJrsunditate&latitudineΓmanibusu.1. locis.Et dicit manibus, eo m
365쪽
quas expasas manus habeat,& in se cuncta suscipiat. Et illi J.f. in mari sunt reptilia) & pisces diuersorugenei si quoru no est numerus J notitia humana. Et in hoc mari sunt Aialia pusilla cs magnis J. s. pisces paseui & magni. Sunt enim in mari coete grandia,quorum magnitudo est quatuor iugeru terrae, ut dicit Plinius: Etl illicJ.Lin mari naues pertransibutJad traij cienduliotes& bona eoru . Et pter haec a talia,est etia in mari quod superatoia .s.fDraco isteJ .i. coetus, cuius magnitudo excedit magnitudine aliors a saltu terrestriu& marinoriisque formastiJd deus ad illudendum ei.JCu enim coetus vult transglutire pisces, illi instinctu naturali,sugi ut versus ripa, ubi natare no potest propter aquae parui tale:& ideo cinius eos insequens, impingi t in terra,& ibi a piscatoribus occiditur, & sic illusus sua spe frustratur. 4 Mystice vero per illusion εeceti dicta. intelligitur illusio daemonis, quia credens Christu in se deuorare in sua passione, & mebra eius rem porali persecutione perdere, fraudatur, & remanebit post iudiciu religatus in in serno, quia non erit amplius ad exercitiu beatorii in aere caliginoso solaJ.Luiuentia super terra & in aquis te expectan naturaliter ut des illis escamJ pro naturae sustentationesin temporeJ . s. oportuno.Sicut enim animalia creata sunt ideo, ita ex creaturis dei refici utur. Dante ted .i.cum dederis illisJ.Lescam colligend eam saperi
tete manum tuamJ.i. largiter te tribuente, sicut ho- mo largus,dicitur manum aperta habere somnia implebuntur bonitateJ . i. reficientur benignitate tua. Et econtrario: Auertente aut te facissi denegando pro
dictam diffusione bonitatis tuae sturbabunturJ .f. fame,imo per istum modii fauseres spiritum eoruJ quo vivificantiir & deficientJruendo in morteJ & in pul-liere suum J. i. in materiam suae primae originis reue tentu per putrefactionε. Emittes spiritu tuuJ.i. dabis tuae volutatis imperiu, & effectu s&J q uae mortua suntl creabunturi .i, de nouo formabutur L in eadem
366쪽
IN LIB. PSALΜo RV Μ. II 3 specie,secundu cursum naturet & renovabis iacie teris xxJ.i .statu terrenorii & mortaliu in aialibus volati
Iibus & alijs per subtractionε alimeti perditis. Et qa adeo sunt omnia bona,ergo SitJ & duret gloriadniJ. i.
glorificetur dns pro ta multis & magnis beneficijs. Et no ad lepus,sed in saeculuJ.i .ab si termino & inoete nu. Et laetabitur dns in operibus sitisJ .i. in creaturis ad sua gloria ordinatis. Qui respicit terra,& facit ea tremereJ ut patet in terrae motu procedente ex ordi natione diuina qui tangit molesJaltos,tactu fulguris fumigantJ.i. minu emittunt ex illo igne fulguris, hoc factu est,cu descederet diis in nrote Synai ad dadalege,& adhuc saepe fit ad incutiendii nobis timorem. Oia aut pdicta de ordine creaturarii & prouisi5e viue liu,ad hoc Iducta sunt,ut ex eis rationalis creatura as.
surgat ad laude dc honore conditoris.His ergo pdictis qui fecit dns, inspectissCatabodnoJ. i.laudabodnm,no in lingua tantu,sed sin vita meaJ.i. ex iustitia & operibus vitae mes psalla deo meoJ i. ad honorem dei mei quadiu sumJ in psenti.No enim in futuro operaari licebit. Vnde rogo, ut Iucundii sit eiJ.i.cora eo suave Sc placitu seloqui unieuJin cofessione laudis, ego vero delectabor indnoJtanu in summo bono, & in nullo alio delectabor, & exeplo meo vivocati. Deficiat peccatoresJqui. Lin se peccati, terraJ.i .a terrenis operibus & peccatis deficiat,ne ia sint qd prius erat MiniquiJq peccat in proximii. s. deficiat sita ut no sinta iniqui,sed iusti,iuxta illud: Verte impios & no eriit.Ωimph. Et,p his Oibus beneficijs Benedic ala meadnoldc sic terminat canticii sicut incepit ipsum, qa laus dei semper durare debet. PsALMUs C Ii M. In hoc Valmopybeta inultat fidelis ad det laude pro diseris si beneficiis populo Israeli diuersis temporibus exhibitis.
Confitemini dilol consessione laudis .i. laudate
dnm vi beneficijs ab eo obtetist& inuocate no- me eiusJpro alijs obtinendis,quia gratitudo depretieritis beneficijs prouocat de d largiendii plura:
367쪽
Ex Pos ITIO sannuciate in tergetes opera eius Jpo te tiar Sc bonit iis diuinae declarativa. s. creationis,recreationis,viti- onis ,remuneratio is DCatate ei Jvoce& corde, Spsal-
Iite eiJ in operatioe bona. Ore quippe catas, psalteri Oasu manib= psallitur. Et sc narrate Oia mirabilia eiuvobis cognita & manifesta. Et laudamini in note sancto elusJ. l. bene operemini ex in letione gloriς divinetn Og pri et, sic ut ex illis operit,' laudemini in note diti, ad queopa illa sunt directa. Liter cor quiet retii; diim 1 .i . iucunde quaeratur, & magis amore u timore ei seruiatur q uaeri teJ desiderado & bene operado DdnmJ inpin tu, no aliqd pter ipsum & co firmamini)in inusti-- one, nec cessetis propter tetatione: qa o is siquetrit,inuenit. Forti eni & firmo aio opus ei in seruitio det,qaut dicit Hiero. maxima pars christianae religionis co- stat in aso quaerite facieJ. i. psentia eius OsempJ& sine intermissione in hac vita, ut ea videre possitis in alia. Memeto te mirabiliu eius q uete fecitdfiiijs Israel, educedo eos de AEgypto. Et sipdigia ei'J memeto te maiora. s. miracula, sibus aliud futurii significabat, sicut de manna,& de aqua qua eduxit de petra f& iudicia oris eius Jquq ipse pcepit per Moysen fieri,& secudii ea iudicari. ΓSeme Abraha).i .vos uestis scine Abrahet secu-du fide, debetis ista memorari. Abrahae inu specialissserui eiusJ.Ldni. Et q estis ffiiij IacobJ .i. imitatores luctadoco traxitia,& superado ea ,similiter debetis ista memorari Iacob dico felecti eius J. s. dni, que elegit in figura,reprobato Esau primogenito . Et debetis memorari: sa Ipse diis deus nosterJ.s est per fide&cultu qui fecit haec mirabilia. Et etia, qa in uniuersa terraJno tantu in Iudaea sun t iudicia eiusJ & pcepta iusta ac recta,& ubiq; pdicantur iudicia eius. Ideo etia debetis esse memores,aa Memor fuit testam et i suiJ noui .s. in saeculuJ. i. in aeternii duraturi,impledo promissa in eosverbi qd madauit in mille generationesJmasur i. i. iii oes ubiis ex fide est vivendu . Et ponitur numerus finitus pro infinito,ila numeri irasciaetes millenariti, nouerό
368쪽
nonni nisi replicationes eius vel partiu eius. adiis erit in generatio generationi succedit,iadiu madatu est vivere ex fide,hoc est,uerbii dei quod p dicamus,ut iu-'stiis ex fide vivat,& huic fidei hqreditas aeterna in novo testameto promittitur. Quod disposuit ad AbrahaJ& pepigit et rini tisido,d: In semine tuo b. oes geiates. No quod Abraha testametu nous legerit, sed ipseMε,nouu testamentis disponentedito habuit s&Jmemor fuit iuramenti suiJ id disposuit ad Isaac de quo dixit Abrahae: In Isaac vocabitur tibi semε. Et statuit illudJ.Ctestam eluet verbii fidei ipsi IacobJ adhuc luctanti in pceptuJpcipiendo ei , Ut firmiter crederet ira Iud implendus& Israel J.i. Iacob, ia Israel facto sin te
stamentuJA. Omismum faeternuJ.i.aeternaliter masurii. Dices tibi o Abraha,Isaac,& Iacob sdabo terra Chanaan J.Lpromissio iis .i.'per ea significatur .s. aeter na haereditate. Et hoc sic.L funiculuJa. mesura diuisi onis citi libet copetente thqreditatis Vestrae .i.iure litis reditario possidenda Moc aliquid aeternu significat. . terra uiuentiu ,quae electis secudii exigentia diuersorii meritoria, per diuersas masioes in ligreditate distribuitii .Dedit eni eis terra pmissionis in figura iternet haereditatis. Et sicut funiculo distributa est terra promissiois in diuersas partes,ita in domo talesti,diuerset
sunt masiones .Deinde exequitur historia veritate notissima,qid: Hoc omisit de' fCuJadhuc essentJ.Abraha, Isiac, et Iacob numero breuiJ et paruo pauci Ri-miJad inhabitadu terra illa et incol l. i.aduenet et peo regrini eiusJ.f. terret Chanaan,no diti erandi genet. Et pertransierutJinde,dispositione dei degeteJ .f. Cha naan in genteJaltera T. AEgyptia et deregnoJvnovi terrae promissisiis ad populit alteruJ .Lalterius regni .LAEgyptioria. Et deus N5 reliquit .i. nopmisit homine nocere eisJ .c patriarchis notabili nocumeto et eorripvit pro eis reges3vt regem AEgypti ,ne noceret
Abrahae, et rege Gerare,ne noceret Isaac, et alios ne nocerent Iacob, dicens eii:per tale correptione m
369쪽
ngdo: ProlitetagereJexteriori iniuria christos meosI.i. unctos meos, unctione spissati .s gratia speciali. Et benedicit christos, quia ia tuc christiani erant etsi l
tenter: unde in euagelio Abraha exultauit ut vide.di. m. vidit,& gauisus est.Nullus enim citra hanc fide,vel ante incarnatione, vel post,deo recociliatus est. Vnus
enim mediator dei & hoim, homo Christus Iesus s&in prophetis meiq.i .contra prophetas meos Onolite malignariJ i.interiori affectu iniuriari & malediceti Deide narrat quomodo factu sit ut trasrsit, d: Et vocavitJde' fame sup terraJ.i .secit ut fames esset.s.septε annis,de qua habeturin Genes. Et quomodo vocati infame,exponit,d: &J-i.qa osi firmamentu panisJetc5firmat cor hois cotriuitJ.i.cosumpsit, propter hoc transierunt. MisitJ.i mittiyraeordinauit ante eosJ.c Iacob & filios eius virvJ. s. Ioseph. Verὲ virit,ua mataeulo pectore & robore,fortiter colepsit bladitias mu- Iieris in seruuvaenundatus est Ioseph J Ismaelitis,priis
mo a fratribus,& ab Ismaelitis principi AEgypti.ΓHumiliaverutJ AEgypth in copedibusJ. i. vinculis spedes
eiusJqa ob falsam accusatione dnae tuae,fuit in carcere e5iectus. Et praeter hac afflictione corporis fferesJ.i. tribulatio durae necessitatis pertransit aiam eiusJ vede Maria dicitur, quia c5pedibussereris,non solii sese amictus in corpore, sed etia in mente timore mortis, quavis no exciderit a virtute patietiet. Et in hac tribuislatione fuit Donec veniret verbum eiusJd. copter tur interpretatio somnioria,quae fuit verbii eius, sicut dicentis,& dni sicut inspirantis: unde sequitur, Eloinquisi dniJ .i. verbii dei inspiratii ei per spiritu si inflamauitJaccendit Samauit seuJ interius mente eius iI-
luminando de occultis.i. vivaciter incitauit eu vi suis
tura diceret. misit rexJPharao ioc cognito ad priciis
370쪽
&familiarum & principeois possessionis sua quia
praesecit eum toti terrae AEgypti. Non lautii autem,ut haberet cura temporaliu,sed& Vt erudiret principes eiusJ .LPharaonis Γsicut semetipsum 'de diuinis,quo rii notitia illi non habebant. Non est enim credenduviait August. tantii propheta intendisse operi tem oratis, ita quodno intederet operi spiritualium Seenes eius prudentia doceretJquia no solii docuit eos de diuinis , sed etiade rebus familiaribus,& de futura fame,ac de frumentis custodiendis. EtJeo scevecto,
sintrauit Israel J.s. Iacob cum iiiijs suis & familia fin EgyptumJad mandatu Ioseph vi posset vivere tem pore famis & IacobJqui est & Israel accolaJ .i. colonus &aduena fuit in terra Cham J . i. in AEgypto, eo quod Mitsraim , quod Hebraeis significat AEgyptum, fuit filius Cham , Genecio. EtJibi fauxit populum
suum vehementerJ.i.filios Israel, quiano intrauerunt
nisi O .aiet,& paruo teporis spacio interiecto, exceptis paruulis& mulieribus f& firmauit eu super inimicos eiusJper magnalia,quado in manu poteti per signa dc portenta dei sui educti,suspiciedi,& honorabiles facti sunt. CouertitJdeus i. couerti permisit. No em deus cuiusqua peccati vel mali est auctor cor eoruJLAEgyptiora suapte spoth peruersum, nomalii immittedo, sed gratia infundendo fui odiret populii eiusJ . s. filios Israel cum augerentur f&J ut dolii facerent in seruos
eiusJut opere & labore minueretur & obrueret, & velabore eo lino remunerarent. Sed ad eorii liberatio-mis, sMisitJdns Moysen serusi susid ad leuadii labores grauissimos populi sui,& ad liberaait eu de AEgypto,sScipsum AaronJ etiam squem elegitJ ut esset ei co-
adiutor. fPosuit in eisJ.LMoyse& Aaron legatis suisiverba signorum suorum,Jid est, mirabilium minois rum &J etiam prodigiorumJid est, mirabilium maiorum, quae aliquid portendant futurorum s in terrachan .i. in terra AEgypti, hoc est, madata ad Pharaone
qus fueriit signoru 2 prodigioru causa. Que aut signasu. u fecerit,