장음표시 사용
371쪽
fecerit,subiugit,d: Misit tenebrasJ desistimas,tribus
diebus super AEgyptios & obscurauitJ . s. tota terram Egypti, ita quod nullus altu videre poterat f& no exacerbauit sermones suos Juacia Pharao promittebat paenitetia, deus remouebat plaga, mitigabat saeuitiem plagaria. Couertit aquas eoruJ. s. AEgyptioru insanguine,& occidit pisices eoruJqui ibi naturaliter nutriuntur. AEdidit terra eo Granasi& hocnc an tu extra
domos, sed etia in penetralibus4& cubicul is regia ipsoruJ. i. principii AEgypti. DixitJ. i. pcepit deus f& venit cynomyiaJ.s maior musca. s. caninas&sciniphesJ.i. muscae minutissimet, aculeis permolestae ut culices.
Id sinoibus finibus eoru J. s. Egyptior si Posuit pluuias eoru in grandine l.i. pro pluuia quaest udabat, facta est grado quae fruges arefecit igne c5buretri per choruscatione.i. flumina sua posuit sin terra ipsoruJua in illa plaga,grado & ignis pariter ferebantur. Ex percussitJgradine & fulminibus vineas eorti,& ficulneas eoru Jex vi gradinis & fulminia &cotriuitJ. i.co- fregit lignit J. i. multitudine lignoru finium eoru J.cin terra Hgypti. DixitJ. i. pcepit deus, & venit locu staJquet est paruit animal, habes crura retro lsigi ora,no satis in altu volas & brucus J scelus eius cuiusJ. s. lo custae & bruci no erat numerus pret multitudine. Et comeditJlocusta&brucus omne foenumJ. i. herba in terra eoruJ ut cibus iumentis deesset f& comedit oeni fructuJ segetu terrae eoruJ ut etia holes cibu nsi haberenti. Et percussitJ. Loccidendo fomne primogenituin terra eoruJ tam hosin il aialtu primitias Ois laboris eo GJ. i. ad oem labore valetes. ΓEt eduxit eosJdns de AEgypto .s filios Israel scia argento & auroJqa vasa aurea & argenteaquq ab AEgypt ijs mutati erat,pceptodni asportauerat & no erat in tribub' eoru infirmusJὀ: hoc fuit ingens dei beneficiti,ut oes simul ab scp impedimeto,possent egredi de AEgypto. Laetata est S.
gyptusJ .i. iEgyptij laetati sunt sin profectione eoruJde AEgypto, propter plagas quas patiebantur in Hebraeorum
372쪽
braeoru praesentia quia incubuit timor eoruJ. C. He braeoru super eosJ . L. AEgyptios. Ex hoc enim in ora primogeniti subito erat mortui, timebat oes alij moris filij Israel diutius detinerentur in terrea AEgypti. Et Expadit nube in protectioneJ& in refrigeri u DeoruJ.CHebraeoru cotra aestit &ardore solis p die &igneJ.i.collina ignis. s. expadit fui luceret eisJ contra tenebras per nocteJ ne per tenebras aberraret, & aios abiiceret. PetieriuJ. s. adeo remediu famis f& venit coturnixJ.i. multitudo coturnicus& pane caesi J. i. manade caelo destendente,& caeleste pane. s. sancta euchari. stiam significante staturauit eosJ in abundatia. Dirupit petraJ quia diuisa est ad percussione virgae Moysis&fluxeriit aquaeJ in tanta ab udantia,quod fabierutJ& fluxerui in siccoJ . i. in locis prius aridis dum inadita ut biberent holes & iumeta. His alit oibus benefi-chs deus comedat in Abraha meritu fidei. Seqturem, sam memor fuitJI recordatus est verbi sancti suiJ.i.
rit suuJ.i. seruii suiu fidele, q.d: Ista beneficia no fuerutilli populo impeta opter sua merita,sed potius ppter merita fidei Abrahae, &ad implendii promissione ei facta. Et eduxitJdiis populisi suuJ filios .s Abrahet duce Iosue in terra promissi5is in exultationeJqa mulis tu fuit gauisus populus,quado Iordanis in eoru tran- . situ fuit desiccatus &electos suosJeduxit in laetitia.J
Dicit electos,qa murmuratores percussi sunt. Exultatio est gaudiu exterius. Laetitia gaudiu interius, unde disserunt sicut timor & tremor. Timor est passio cordis.Tremor est effectus timoris .s. in corpore . Et de
dit illis regiones geliuJ.Lterra Chanaa ubi prius habitabat gelites, f&labores populorii possederutJoccupado ciuitates & vineas & alias possessiones quas illi cu labore sibi pparauerat. Et hic beneficia fecit eis deus Vt custodiat iustificati5es eiusJ.i .madata eius in lege tradita,quae iustitia cotinet,& obseruates ea iustos faciunt s& lege eius requiratJ& intelligat. Scieduz tamen
373쪽
tame quod hoc no erat principale piniussed possessio
terrae viventium,per illa principaliter intellecta.Praemisiens principale, est quid melius meritorio opere. Opus aut virtutis melius cli simpliciter qua quaecum possessio teporalis, ppter quod n5 potest esse virtutis pnatu principale. Et sic quado in veteri testametode' promittebat bona temporalia ut possessionem terrae Chanaan, superintelligebatur possessio terrae viventium per illam intellecta. PsALMVs CV. In hoc potaoypheta monet nos laudare deu. Ite agit de ivratitudine populi Israel pro beneficiis a deo illis exbibitis. Hortas ergo ad laudem dei dicit:
ore, Scopere. Ideo qna bon'Jest natura, & ipsis coiitetibus. Ideo etiasqna in setcul uJ.i.vscrin fine saeculi, est nata eiusJ qua usti; in fine saeculi miseris exhibet,cosolado in miseria, vel liberando ab ea: vel, sqm in Q. J.i .in eternu est nata eiusJua nemo sine deo potest esse beat vel qua in Q.J. i. in ternu est inia eid.i. beatitudo,qua dat eius naia. Et Quis loqueturJ. i. sis sufficiet loqui,digii Elauda do, potet iasdni J.i.ea quae ex sua potetia dc fortitudine operat. Et dicit pluraliter potentias a pler plures effectus. E t intellige salte duo
genera operu .s creatio is magna, &recreatiois maxima. Eius auditas faciet alijs annuciado ut audiat oes laudes eiusJ. i. oia quae laudabiliter tacitiq.d: Nullus. Cu sit potetit infinit , I maior ollaude. Quod si nullus sufiiciat enarrare laudes eius, salte hoc agat. s. iudiciu & iustitia, a fBeati J sunt in spe fu custodi ut iudiciu J.i. qui recte & discrete iudicat inter bona & mala opera f&J ita habita distret i5e facisit iustiti Mexeque-do in opere & recte agedo: vel qui custo. iudi .J.i .iudicat seipsos accusando f& faci. iusti.J deiide bonis suis laudado. Et virum sin ol teporeJ ex quo incipiunt veperseueret. Qui enim perseuerauerit v. in L hic Δ.erit. Et ut liqc faciamus, sMemeto nostri dileJ ut simus in
374쪽
IN L . O ALNORVΜ. III vel, in benepla. po. tuiJ.i. in merito sanctoru,qui tibi placet. Et visita nosJ per gratia sin salutari tuo J .i .in virtute tua saluatrice,& ad saluatione nostra, no ad danatione, sicut visitas reprobos: vel visi. nosJ p gratia rec5ciliando tibi in n. tuoJ. i. in filio tuo Iesu. Ipse estent saluator in quo peccata dimittutur,& aiet sanatur ut ab eo sanati, possimus& iudiciu custodire,& institia facere: unde sim' beati. Vista inuad hoc.f. Ad viden d si in bonitate electoria tuoruJl.Vt nos videamus in ea gratia virtutu, in qua sunt electi tui: vel f Ad vi.J in futuro. i. vi videamus per experientia te facie ad facie, vel nosmetipsos in bonita .el. tuo.J. i. qua praestas electis tuis: vel in bo.ele. tuo. J.i. cu electis tuis bonis,
quia ad visione solii perducentur electi, decedentes in bonitate finali fad laetadum l. i. vi laetemur de te,& in te in laetitia gentis tuaeJ . i. in consortio gentis beatae laetantis de te, quia illa visionem inseparabiliter comitatur delectatio sit nam a & laetitia. Et ut lauderisJa nobis Dum haereditate tuaJ.i .cum angelis & sanctis,q d: ibi nos esse facias, ubi te videamus, & de te, Sc late laetemur,sc te laudemus . Memento inu,& visita scnecesse est,quias Peccauimus cia patribus nostrisJ.i .sicut ὀc patres nostri, eorum.Limitando peccata in i ste egimusJ in proximia iniquitatem fecimusJcontrades. Deinde per enumeratione subiugit peccata quarpatres fecerni,1 qbus fit ij no recesserui,d: fratres nostri in Hgypto n5 intellexerui mirabilia tua'quet pro eis feceras in Egypto: quia si bene intelleximent,deo
firmiter de caetero adhetsi sient. Et no fueriat memores multitudinis miae tuae factae eis in liberatione eoru 1 seruitute Pliaraonis. EtJ ideo firritavertit in Moyse, deii dicetes: Forsita no erat sepulchra in AEgypto etc.
fascendentes J de AEgypto sin mare,mare rubriiJ deia perantes post tot mirabilia in AEgypto visa. sEtJ tamen d ns saluauit eosJ I periculis, non propter merita sua,sed tantum spropter nomen suumJ manifestanditia & glorificandua. but notam facereti ὀρ ostende i
375쪽
. ret potentia suaJ, s. Egyptios insequetes submergε- do,& filios Israel timentes saluando. Deinde ostendit quomodo eos saluauit,d: Et increpuit mare rubruJDo oce exteriori, sed occulta vi imperando,& sua divina potentia diuidendo f& exsiccatu estJ. i. aruit &Jtuc Ddeduxit eos in abyssisJ sicco vestigio sicut in de- sertoJqa ubi suerat abyssi aquarii,factu est siccitate ut desertit,ubin si sunt aquet. EtJperistum odii Calliauit eos de manuJ& potestate fodientisi i s. AEgyptiorum persequet tu eos ad occidendus&J sic redemit eos J. i. liberauit,ac si pretinio redemisset de manu inimici J. s.
. Pharaonis. Et operuit aqua tribulates eosJ. f. Pharaone & AEgyptios insequetes, submergedo eos, fVnus ex eis no remansit J scd oes mortui sunt& deleti. DEtJ tunc patres nostri scrediderunt verbis eiusJ . s. dei ScMoysi , qbus dixerat quod liberaret eos de AEgypt ijs,
s& laudauertit laude eiusJdicentes illud calicii: Catemus diro gloriose etc . Et licet deii laudauer utimi . rabilibus operibus suis,tam e Cito J mutati a credulitate sua & laude fecerutJ haec quae sequutur. s. sobliti sunt operit ei'J& beneflatoria, murmurates. Debueruleni cogitare lata erga se dei opera no sustinuerutJ nec expectauerunt cosiliu eius J. s. dei de ordinati 5e viatici per desertum,sed inordinato desiderio puenerunt; eius cosiliu . Denil Et c5cupierunt c5cupiscentiaJ. i. cibum iuxta cocupiscetia,& desiderium v. s. carnes in deserto Jvel eremo & tetaueruntdeu J . i. potentia di-ilina sin inaquoso J . i. in deserto ubi erat aquae penu ria, dubitates de dei potetia. EtJut sciret eu potetes decit eis petitione ipsorum J .f. carnes & aquas f& mi si e saturitateJcarnium usq; ad nausea Din aias eorti.J Saturitate vero sequitur dissentio,vel seditio : unde sub-ι egi 'ir, Et irritaveruntJ .i.,puocauerunt ad ira Moysen in castris J ubi erant honore ambiendo. Et hetc irritatio fuit pro sacerdotio Aaron & filioru eius: unde sequitur, Aaro sanctum d ni J. i. dno cosecratu ad fun-gedum sacerdotio. E t ideoΓAperta est terra & deglu
376쪽
IN LIB. PsALMORVΜ. I 8tiui .i .absorbuit DathanJ. L. cu tabernaculis suis &operuitJse super cogregatione AbiroJqetiacum suis perhi. Ambobus enim una erat causa, superbissimi des acrilegi schismatis. Et exarsit ignis in synagogaeo ruJ.i .in multitudine eis subiecta. f. in ducetis quiquaginta,qui thitribula tenetes, offerebat incestum, ideo odivino igne cosumpti sunt: unde subdit, flamaJex illis thuribulis exilies cobussit peccatores Jqui illicite sacerdotiu usurpaverat. Et sic a in incenso peccauersit, igne perieriit. ΓEt secer sitJ C. filii Israel vitulit in Orebi cuius vertex appellatur Synai in absentia Moysi, si assecenderat in mole ut Iegem acciperet f&J post fadorauertit sculptile J. s. eunde vitulti conatilem tanqdeu.s Et mutauertit gloria suad. s. deum veru & cultu eius, qui erat gloria eoru ,& in quo debebant gloriari,quia gloriosὸ eos eduxerat de terra AEgypti in similitudinem vituli comedetis foenuJ exhibetes eunde cultum imagini habeti similitudine vituli comedetis scenu, aestanimal irrationale,& per cosequens,diuinitate vacuus. Et ita idololatria comittetes, Obliti sunt deum
qui saluauit eosJde multis periculis & morte qui fecit magnaliad. i. magnas virtutes in AEgypto Jvares plagarii generibus iis immissis mirabilia)signa. s.& plagas in terra Cham J. i. in AEgypto, cuius populus descendit de Cham terribilia in mari rubro)Pharaonem& cxercitu eius submerge do &mare diuidendo. DEGA pter eoru ingratitudine & scelera dixit J. f. diis Moysi comina do ut disperderet eo sq. s. occidedo,qa digni erat oes perire. Et disperdidisset si no Moyses electus eius stetisset in cofracti ocJ. i. in plaga qua erat feriendi in cospectu eiusJut se ob ij ceret pro illis & mediatore ageret incessanter pro eis orando . Stetit ergo
sVt auerteretJ& placaret ira eius ne disperderet eosdvindicaturus se de lata ingratitudine & impietate f&J ipsi itero peccado et iii Opro nihilo habuerutJ. i. despexeruiiterra desiderabileJ. i. terra pro imissionis, lacte&melle fluente.ΓN5 credider ut verbo eiusJquo promi
377쪽
Expos I Troserat eos introducere in terra illas&murmuraverutintabernaculis suis Jdicetes, faciamus nobis duce & reuertamur in AEgyptii. Et dum murmurarent ino exaudier ut vocem diai J vehementer eos a murmure per Moysen prohibetis. i. nolueriit audire ut ei obediret. LEt eleuauit manu sua super eos J. i. parauit ut ita dica Potentia sua .s.cominado cis poena 2 morte. Ad hoc fui prosterneret eos in deserto Joccidedo oes murmi
ratores ginti annis & supra, pter Caleph & losue. EtJetia videlicereturJ superari faceret captiuitatib' et alijs modis se me eoru J. s. filios ac posteros in nationibusJet gentibus diuersis per circuitu eorum secdisperderet eos in regionibusJ. i. per diuersas regiones. Et initiati suntJ.i .cosecrati sunt BeelphegorJ. idolo gentis,quod colebatur in monte Phegor,puta cultui illius se applicates et comederin sacrificia mortuoru J.i .immolata hoibus mortuis quasi dhs. Et irritati eruteuJ.Cdeu in adiimetionibus suisJ . i. in malitia & prguaricationibus multis studiose ab eis inuetis et multiplicata est in eis ruinaJ. i. plaga mortis,sia fornicati sunt cum Madianitis. Et stetit PhineesJconantia mentis,et audacia corporis cotra idololatras,
et occidendo moechates et placauitJ . s. deii per suum bonum zelum Det cessauit quassatioJ. i. plaga a populo. ΓEt reputatu est et J hoc factu finiustiti Madeo , qui nouit quata id fecit populi charitate in generation prisciati in generationed subsequente, et usq; in sempiternuJquia merito huius iustitiae, co firmatut ei d ns pactu sacerdotii aeterni. Et adhuc factum illud recolitur in memoria iustitiae ipsius. DEtJ iterit irritaveruta. .i .ad ira prouocaueriat seud. s. deu fad aquas co tradictionisJcotentiose loquedo c6tra Moysen,ppleraquet defectia,et per coseques c5tra deii, et vexatus est MoysesJ. i. mete turbatus lyter eos, sicut irritates sua exacerbaverutJ.i .ad diffidelia vivo cauer ut spiis eiusJut
dubitater diceret,Nunqd de petra hac poterim vobis aqua educeres Haesitas de promissione dei Spter malitiam
378쪽
ditia populi,idco subdis: s Et distinxit in Iabijs suisJ.i.
mani Quostedit suo loquedi modo haesitatione cordis sui,& sic separauit hoc miraculii ab alijs miraculis, in qbus nullo modo dubitauit. illi asup dicticu in te ra ymissisiis intrassent, nodis perdido getes Jhabitantes in terra illa squas dixit dias illisJ. s. ut eas ex te m i naret ne eos ad idololatria traheret,& peccare faceret. Et comixti sunt inter getes Jpur cohabitatione dc mutua conubia f& didiceriit opera eoruJ mala pco- formatione inritu& moribus seruier ut sculptiliae
fenderut,ac seipsos sc alios grauiter let serui. Et imo-Ia uertit filios suos & filias suas eos occidedo daemo-nhsJquet in idolis colebatur. Et cisu dei ut sanguine in nocete cotra regula rustitiae & lege naturae I sanguine filioru suoru ct filiarii suaru J. i. paruulorii ad cosensu illius sceleris alienorus as sacrificauerunt sculptilibus Chanaan J. i. Chananeoria inter eos habitatui. Γ Et interfecta est terra in sanguinibus J. i. holes terreni habitates in terra. Et ponitur cotinens δ coleto, qfer Eoes
hoc pcto in ala mortui sunt. I psi eni sic faciedo, interficicbat alas suas & colaminata est in operib eoru J. i. ipsi coraminati sunt in operib suis & fornicati suntJavero sposo alarii recededo,& idolis si viedo,ac polliisti in adinuetionib'suisJ.i .in adulterinis su stitionib' suis. Et iratus cst furore dias,in J.i .c5tra populusui Jhoc est,ad motis irati & furentis excitauit potentiam sua ad vindicadum f& abominatus estJ.i.tanqua abominabilem detestatus est propter peccata sua hqreditatem suaJ.s populii Israel,que elegit in haereditatem sibi. Et tradidit eos in manusJ. i. in potestate geti uJuteis seruirent s& d nati sunt eorsi qui oderiit eos θ&sic ex odio pcedeti, grauius afflixeriit eos. Et tribulaueruleos inimici eoruJ poena inflicta date eis intelle . ctu saepe liberauit eos j dias,sicut patet ex decursu Iibri ludicii. Πpsi aut hanc in iam liberationis no at ten-
379쪽
dentes exacerbauertit euincosilio suoJ malo qdb buertit ut eo relicto idola sequeretur,& no madata te gis: & humiliati sunt in iniquitatibus suisJ. i. propter iniquitates suas. Et vidi dias oculo inlaescii tribularenturJflagello miseriar et audiuit oratione eoruJpro sua liberatione, subueni edo eis tanu poenitetibus .fEt memor fuit testam et i suiJ utiq; qterni, no veteris quod aboletur,sed noui quod cu Abraha in initio fidei nostrae pepigit. Causa ergo ne Israel pro debito peccati periret,est testametu nouu,ubi est diti ad uetus, qui est Abrahet mmissus, &poenituite uJ.i .ad modii poenitε-tis se habuit quado mutauit miseria eoru . Et hoc se- cudia multitudinem mi ae suarJ magis quam secudum merita eoru . Et dedit eosJ . sprqdestinatos de illo popillo in mi asJ. i. in beneuoletia&reueretia in co*ectu Oimu coeperat eosJ. i. getiu, ut qs prius despectui habebat, haberet in reuerentia & honore. Si enim oes p pter peccata sua occidi omisisset, no fuisset natus de eis Christus,& ita vana nudet rmissio . Deinde pcatur id quod futurii vidit. s. ut ecclesia de Oibus getibus cog regetur,& laudes aeternas catet: via de propheta in persona electorii dicit: Salvos fac nosJo dii ede' nosterJab Oibus periculis & miserijs,ne inimici vel vitiadnentur nobis f&Jut se lues sc5grega nosJ p gratia in psenti,& per gloria in futuro iudicio: vel cog . nosJ&alias oves in unitate fidei de nationibI. i. degetibus, ut fiat unu ouile Sc unus pastor. Ad hoc inu congregasVt coiiteamurJc5festio e tuae laudis nomini sancto tuo J. i. ad honore nossi ut in pretsenti f& gloriemur in Iaude tua in futuro.Vt coiiteamur in udicetes: Benedictus Jest diis de' IsraelJ. i. fideliti, videt ni deii in prς- senti per fide,& in patria per specie sicuti est,no quid si ad lepus, sed a saeculoJ.i. ab aeterno & usq; in siculii I.i .in aeternu, hoc nuc canit ecclesia dc tanto bono sibi
gratulas,hoc & sine fine canet illi,de qbus dicis: Beati
380쪽
de Iudaeis,st de getibus,cofitedo Sc co firmado id dixi
in laude dei fiat,fiatJ i. a me,ame,q.d hac lande cosentiet,&co spirabunt oes p destinati. P s A L. C VI. In hoc pulmo propheta apit de liberatis a diueois periculis,
Thyecialiter de uniuersali ecclasa,quae costat ex gentibus er Iudaeis in angulari lapide collectis. Et primo propheta comen daturus misericordiam dni,de quatuorlecialitertentationibus Iberantis,prixsomnes Melas monet ad confessionem, dicens:
Consitemini dia oJvos fideles ei gratias agentes
qui bonusJest dias& mauis gustatibus. qcrea inuit nos sibi similes, qui recreauit dissimiles,qui regit indignos,qiii coronabit immeritos. Cofitemini etia qm in saeculuJ.i .in aeternu est mia eius J quq ideo est super holes teporaliter ut ea sint beati in et ternit. Et quod ego dico de bonitate & mia eius, DicatJ.i .hocoicere debet proximis et redepti suntJ sanguine Chrint,vel libertati a malis tanupcio redepti id noJ. i. perdnm quos redemit de manuJ. i. potestate finimicid.i. diaboli,vel cuiuscum. Et de regi OibusJdiuersis coisgregauit eosJ in unitate fidei,& in una ecclesia. Cogregauit a sit A solis ortuJl. ab oriete & occasaJ.i .ab oc- cidete ab aquiloneJ. s. septetrioe & mariJ. i. ab austro, hoc est,ab Oibus plagis terrae,siue partibus msidi. Deinde exponitur prima tetatio quae fuit in getibus an te couersione .s.deuiatio & error,ubi est et fames,q.d: Redemit,cogregaui t quod necesse erat: quia ErraueruntJ no habetes via virtutis ipsi existetes in solitudineJ. i. sine deo, et deserti ab eo et in inaquosoJ.i .in men iis ariditate sine rore gratiet,et sine vera doctrina:
qa via quet est fides ciuitatis habitaculiJ.i .ecclesiet militatis in qua habitadii est n6 inueneru qa fidεn5 habuerut quae ducit ad ea.Ciuitas habitaculi, dicis militas ecclesia,qa est trasitoria et trasens,et no habet nisi habitaculu, qa est via. Ciuitas Hrd habitationis est ecclesia triti phans. E lipsi erat s Esurientes et sitietesJ qaerant sine cibo verbi dei et potu gratiae LetJ ideo fa iaeoru in ipsis desecid a bono interiori, caretes cibo et