장음표시 사용
461쪽
inu Dauid .i. Christus,d:fSi introieroJ. i. no introibo,
hic eni ponitur si pro no,hebraico more sin tabernaculisi domus tuarJ.s ceti estis habitationis. Eissi ascederoJ. i.no ascenda finiectia strati meiJ.i .ad dextera patris,ubi est requies & finis laborii. Et Si dederoJ. i.n5 dabo somnii oculis meisJ .i. requie triduanar mortiss& palpebris meis dormitationeJqd minus est u dor-gnitatio. EtJ nec requie temporib' meisJ . i. no prius
ascenda cruce,morti a ximus Idonec inuenia locudnotabernaculu deo IacobJ. i.donec ecclesia sancta pdic
tione sit fundata .Hoc inmisit Christus,& impletu est. Na Ecce audiuimus eaJ. f. ecclesia fila ephrathaJ . i. in ip phetis frugi seris futuroru . Ephrati taeni interptatur ubertas fruhisera:vel Ecce audi.Jpg phetas Jadfuturasin EphrathaJ. i. in Bethlehe in q natus est ipse aedificator& fundator, inuenim' ea in capis 'luqJi. in humilib' getibus incultis, qui modo facti sunt capi arabiles,vomere pdicationis,et deo fructificates. Nec ta- minuenimus, sed perseuerado in malitia,etia sIntroi-bim'Jp fide in tabernaculu eiusJ.f.dni dei Iacob, nos qui in una domo ecclesiet a diam aggregamur,et p charitate vivis lapidib et sinis colungimur, et tunc dolis dei efficimur,et adeo habitamur .Et adorabim' in Ioco ubi steterunt pedes ei'J .Ldei .i. in q praedicationes apostolicet audiunt, et stabilitas fidei qua credim reis peritur, quae tanq pedes sustetat totu corpus ecclesiae. Et quia ola in caelestis patri et requie habeda, facere debem', recthsubiungit: ssurgeJ omneJa morte et insoris. Revertere in requie tuaJascedendo in coetu . Et noso tu tu,sed tu primo e deinde arca scrificatiois tutJ.i.uniuersa ecclesia,qua sanctificasti sanguine tuo. Quet
arcadicitur: qain ea est inana.i .sacrametu eucharistiq. In ea tabulet legis. i. doctrina veritatis.In ea virga Aaro.i. potestas sacerdotalis. Et te eunte ad patre, sacerdotes tui J.Lregale sacerdotiu induatur iustitiaJ fidei .i.Gde,quia iustus ex fide vivit, Greg. Sicut vestimetum 1 stigore , sic iustitia defendit a morte set sanctitura.i. membra
462쪽
mebra tua accepto pignore spiritus s. exulten .i. laetentur testimonio bonae c5sci gliar,&spe resurrectiois quaepcessit in capite. Et sic accipit eosde sacerdotes iaanctos .f. fideles quibus dicis: Vos genus ele. rega. G. gens sanctaetc.vel Sacerdotes tui Ji .plati ecclesie induanturi .i. undiq; circudetur finstitiaJ alijs virtutibus
quae sunt ornamenta alae.Et inde Lancti tuiJ. i. minores & subditi fideles sexultetJ te laudado de caesestibus bonis. Deinde ex persona ipsius a phetae rogado deupatre pro reliquijs Israel, subdit: fPropter David se uti tuuJ.i. propter illii qui de semine David forma seris vile sus epit sit 5 auertasJpenitus a Iudaeis facie Christi tuiJ.i.notitiam iiij tui incarnati,q.d: Propter me ode' pater Iudaeos,licet Christu crucifixerint,penit' norepellas,sed salua ad minus reliquias. Et bene dicitur
.rpter David serviatilia: ila Iurauit diasJ.i. per semetisipium firmauit DavidJ illi actualis veritate promissuonis impledae &J ideo snostustrabitur cuJ decipiodoin ymisse .lurauit inqua,d: de fructu ventris tuiJ.i. filiu virginis natu de stirpetua sponaJrege supersede tuaJ Iudaicae plebi spualiter psidente,iuxta illud angeli ad Maria:Dabit illi dias se.Da.p.eius: quia quos David rexit teporaliter,eos Chriae rexit spitaliter: vel de Christo sic accipe, Iura. do.Jpat' DauidJ.i. Christosuerit.& n 6 Leu JM ea no euacuat,se dimplet,d: de
Ductu ven. t. po .f. sede tua .i. illos quos ad fide paries, o Christe facia reges sui,seipsos bene regentes,nsi tame oes,sed Si custodierint iiij tuiJper te & tuos,in si- de ipgeniti testametu meuJ. i. pactum baptismis& testimonia meaJ.i .pretcepta vitor haecquet docebo eosJper te & tuos. Ipsi fE t si iij eoru J .i. successores & imitatores eoru fusq; in saeculii sedebunt super sede tu M.t. participes crut tuq beati tudinis,&qternas sedes accipiento hoc usq; in setculu.i.in eternum.Nos sumus Ductus ventris eius, is spiritualiter tanqua ex utero senerauit. Hqc aut pmisit deus gratis,& no pro meri
463쪽
s. nos fecit elegit ea in habitatione sibi J ubi spualiter habitet qui ubiq; est Flegit inq dices ipso facto. HetcI.f. ecclesia,est requies meaJubi .s requiesco .Et hoc in saeculusaeculiJqadurat in aeternu. Et filicJ. i. in ecclesia habitabo J perseuerater.No merito meo,sed qiBJgratis elegi ea jdas gratia & benedictionem. Vnde apertἡ subiugii: Vidua eiusJ. i. illa aiam quq marito antiquo .Ldiabolo vel mudo,vel carnali sensilipenitus viduata est,& mudano auxilio & cosilio destituta est I benedicensJbenedictione gratiae in psenti benedicaJbenedictione gloriae in futuro. Et pauperes eiusJ.Lecclesie .i .humiles spu, no piumentes de se, sed de deo, n5 habentes elatu spm saturabo panibus Jnuc sacra scriptura & sancta eucharistia,& in futuro ceti estis patri cibis& re ipsa. Et Sacerdotes eius J. i. genus electu. Loes fideles, se ipsos deo offeretes findua salutari J. i. Christo, secudu illud apostoli, Qui cum in Christo ba .est. Christu induistis. Christu aut indui, est eius virtuti b'& moribus ornari: &J ideo sancti eiusJper es sanctificati .cijde qui & sacerdotes exultationeJ interna exultabulls psali gaudio, ex hoc fidei indumeto:vel Sacer.ei'J.i. platos ecclesiet sacra dates. i. sacra meta ministrates indua salutariJ. i. Ghristo & gratia spirit s. ut honesti αidonei sint ad n istradu& docedit: vel finduata. J. i. poenitetia finali vel charitatequet sola meretur saluters&Jinde stit ei'J i. subditi,in baptismo sctificati exul.
exul.J.i .iugiter, vel diis liciter.s interi' vel exteri',vel in psenti& in futuro. Et etia ideo exultabul,qafli luc .Lin ecclesia D pduca cornu DavidJ i. exteda altitudine regni Christi, d in illis extedi quibus dictu est,beati pauperes spu q.V.est reg, cetiorii. Et etia ante hoc paraui Jad hic pficteda lucernaJ.CIoane, erat lucerna luisces & ardes Christo meoJ manifestado. Ioes Raotista a deo dicitur lucern apparata Christo, qeu in huc mu- di tenebris illustrauit,vel veri illustreaeclarauit. In iis' inicosJant iusJ.i. Christi aduertarios aduersantes ei
464쪽
viderIt diam in sua maiestate, csi eos in fine saeculi inuoluet interit' & calamitas,qb'&dicetur: Discedite 1 me ma.in i g.aeter. Sed ad cosolatione iustorii subiugitur super ipsum autJ CChristusefflorebit sanctificatio mea.J Flos sanctificationis,est gloria diuinitatis. Hossesificatiois,est nouitas resurreAiois. Na quasi aruerat diis in passioe,cu vero resurrexit a mortuis,ia cetpit florere sinctificatio eius: vel de ecclesia sic: Ita sublimabo ecclesia.Sed Inimicosei'J.Lecclesiae indua c5.Jvisu.ssup ipsum autJ CChristia integruf& fio.J.i.appareter florebit sancti.meaJ.i.effectus sistificati6is meq.Lgloria intus in ala,& exteri' in corpore coctrinata: vel sustipsum autJ.i. Christu caput efflo.J.i. efficaciter&exiseelleter florebit sanctifi.m .d . i. potestas sanctificandi,qm solus Christus sanctificauit per sanguinem suu ec-elesia, iuxta illud apostoli, Christus dilexit ecclesia,&seipsum tradi. p ea ut illa schificaret. PSAL.CXXXII. In hoe psalmo propheta agit de unitate er comedationestaternae charitatis ecclesia m christiana religionem aedifieantis.
t bile est habitare fratres no fratres dicit corpore sed mete, no carnales,sed spitales sin unuJ fidelimete & syncera charitate habere cor viau,& aiam una. Ista psalterij verba, iste dulcis son ista suauis melodia, velut tubaspus sidiuersos corpore in unu c5gregauit& monasteria plurima peperit Aug.Propriἡ hoc c5uenit monasterijs & fratribus in unu cohabitatibus, nomodo corde,sed etia corpore.Ita aut est bonii & iucu- dii habitare fratres in unu . sicut unguentiaJ .i.vnctio
spus s. q suit prius sin capiteJ Christo. Et dicitur hoe 1 similitudine regia & sacerdotu si in veteri testamento in figura inungebatur qdJunguetu spostea desceditJ eapite Christo in barbaJ& determinat in cui' barba,
Ibarba AaroJ.LChristi veri sacerdotis. Noster Aaro, noster sacerdos est Chrs. Hic stipm obtulit in sacrifi-ctur nobis,&resurges ascedit in caelia,& venit spus si capite in barba eius .i.in sortes&persectos, is barba
designat Na barb/maturitate grauitat'fortitudine α
465쪽
persectione designat . s. in apostolos & alios primitiuos sanctos, a familiarius Christo capiti suo adhetren tes, prius in via si habitare carperiit,& primos impetus saeculi sustinuerui, nec vinci potueriit. Γ odJungue- tu postea desceditJab illis in ora vestimetiei s Christi. i. in oes fideles qui erunt usq; in fine in udi. Fidelesens dic suur vestes Christi, quia nuditate et ' fide nostra vestim',& religioe honoram', sicut vestimetadiim: vel descedit usq; ad ora. i. vsq; ad nos,ad quod fines saecu-culoru deueneriit. Na de plenitudine e. oes n. accepimus. Hoc alit ad fratres habitat in viau,no est suis meritis, sed ex dei dono & gratia,ideo subiugit: sicut ros
hermoJ.i .gratia Christi. Ros enim venies de caelo,est gratia. Hermo vero interpreta destructio seu anathema. A Christo ergo est ros gratiae, qua fratres in unu habitat,qui prius exaltatus est in cruce, postea in citosqui descedit in molem SyonJ. i. in sancta ecclesia,quet,ppter altitudine vitae & speculat ione coelestis patriae,no immerito & mos & Syon appellatur. Ideo aut bonuest&iucudii habitare fratres in viis. Qua illicJ.Linsta tribus in viisi habitatibus,& ubi est talis unitas is ternet charitatis madauitJ& praecepit diis benedictioneJ sua, p multiplicatione gratiae & pinotione virtuo tum in psenti etJmadauit & promisit vitaJper collatione gloriar,& multiplicationem praemiorii in futuro susim in sarculuJ.n in aeternu duraturam. Serua ergo concordiam si visa domino consequi benedictionem& vitam. PSALMVs CXXXIII. In hoe ρμγοPpheta oes fideles er maxime sacerdotes er ministros ecclesiae ad laude dei inuitat, ei' benedictione optut,dri CceJ tot beneficijs circa nos visis nuncJ.i .sine
tardatio et benedicite diaoJ laudado ,& gratias agedo oesserui dia iJ in unu adunati,& unaniis miter habitates in domo dei. Et vos specialiter, Qui statis'. i. stare debetis. No eni discurrere debet ecclesia ministri ad venationes & aucupia sicut milites,nec ad inegotia terrena sicut mercatores Γin domo dilidad diuinum
466쪽
ulnii obsequisi estis Ideo electi:vel vos dico Qui sta.J.i.n5 succubitis ad impulsum tetationu.i. perseueratis sin do .dniJ.i. in ecclesia. Et si statis sin atrijs dom' dei nostriJ. i. in latitudine charitatis,ubi nullus angustatur. Atria dicu tur ampliora domus spacia. Sta in charitate, Scstas in atrijs .Et In noctibusJquantii ad officiu nocturnii extolliteJ. i. leuate manus vestrasJcoris poris,gratias agetes, & manus Operis bonu facien tes. Et hoc sin sanctaJ.i. intentione sanctorii Sc qternoriis& benedicite dnoJcaelesti,gratias ei decollatis bene a ficijs referentes,& nil boni vobis,sed tota deo tribue-tes,deus odem no indiget nostra benedictioe,sed ideo iubemur benedicere: qa cum ipse a nobis benedicitur eius in nos benedictio retorquetur. Vnde Sc populo'que ad benedicedit induxit, ipse aequὸ benedici optat q.d:Dixi benedicite, & ut hoc possitis: fBenedicat tediisJ benedictioe quet est ex SyoJ.i.de caelesti Hierusalem. Quod potest,qa ipse est q fecit cetiu &terra l. i.ὶ-feriorem Sc inferiorem creaturam, dc ideo potens est
enedicere. PSALMUS CXXX iri. Di hoc armo propheta invitat ori fideles ad dei Lude, maia Pasia et beneficia inius comemorandociat uatem idolorum deis struenta,er cultores redarguendo. icens:
Audate nomen diliJ.i.rε nois sui Sc potetia eius
ipsum quatu potestis extolledo laudib'. Deinde'q Sc quare laudare debeat, subdit: flaudate seruidnmJq.d: vos serui,& quia serui estis,laudate dnm cui
oes tenentur seruire,pro beneficio creationis, deptiisonis,& generalis gubernationis, alioquin nisi laudet offendiit,cu ipsi serui sint,& ille dns.Deide quales sintu laudare diam debeat,docet: sinsistatis in domo dni in atrijs domus dei n ostriJq.d: vos serui laudate et statis Sc perseueratis,no vacillatis nec ruitis. Illi stare diis cutur si in madatis eius perseuerat,et in fide no ficta,&spe firma ac charitate syncera deo seruiui,& eius eccle
ntiost dnqex se & in se, a quo ola caetera bona,cui usFF bonitas
467쪽
bonitas no qualitas est,sed natura, psalliteJ operasso& catando nomini eiusJ.i .ad laude nois eius,no quε-ren tes gloria vestra qm suauedest nome ei'.i. res nosseius. s. ipsi gustati & experto.Suauis est dns in pcepto,cia iugii eius suave & o .e.leue.Suavior in 'mis B.Suavissim' in pmio. Ideo aut laudare eu & et psallere debemus,qa ista quae sequutur secit. s. Qin IacobJ .i.luctatem cotra peccatu elegit sibi dnsJgratia no merito
vi esset de familia eius IsraelJ .i. quecum fidele,deum fide videntε in possessione sibibi .ut possideret eu possideretur ab eo .Et merito eu suadeo laudadu & ei pallendii. Quia ego eognouiJ&scio sq, magnus est diisJ in se.Ωpotestate 3c virtute,qubim est,& osa c5tinet,& cuius magnitudinis no est finis f& de noste est fpraeoibus dijsJ.i .super oes deos, qui sunt in caelo Min terra,est magnus & potes .c super holes sanctos Mangelos qui dij digni sunt vocitari . Et verὲde' nosterest deus magnus,& hoc probat effectus:quia OIa quq- eum voluit dnsJ volutate beneplaciti fiscitJ .i. inesse
Oduxit,seu creado ex nihilo,suefaci&o ex materia in caeloJspualia &in terraJcorporalia.Et no solii in cet- lo&in terra, sed& sin mari &inoibus abyssiq.i. in .planditate Oceani maris,ut pisces & aues etc.veINIaquet .vo.do.se. in coeloJ luciferii & coplices eῆciedo,&bonosco firmado sic in terraJAda& Euade paradiso terrestri emittεdo,terra diluuio submergedotin mariJ super illud ambulados&in Oibus abyssisJ vinctos de symbo educedo. Deinde enarrat q fecit,q.d:Fecit quae voluit,& ipse est Educens nubesJ.Lmediate corporae testi si calore ab extremo terretJ.i. mari oceano,qd est termin'terret habitabilis ubi ut pluri mu generatur nubes.Et de talibus ffulgura in pluuia fecit i. fulgura & tonitrua in dictis nubibus generata per resolutionε nubium pluuia couertit, ut qfulgure terruit,pluuia reficeret. Ipse est etia fQui producit vεtos de thesauris suisJ.i.de occultis & latentibus causis,quia quacauia fiat vetus,vel de ii thesauro editus sit, nescis. Ipse
468쪽
est quipcussit primogenita AEgypti ab hose uso ad pec'J. i. hoim & pecorii. Ipse est etia qui Emisit signa& rdigiaJ quae pier usitatu naturet cur sit m coti lagunt, sicut de istis erat plagis in medio tuiJ6 Actgyp ted pro populi Israel liberatione in Pharaone & in oes seruos eiusJqs post multas plagas in mari rubro submersit. Ipse est etia Qui pcussit getes multasJoccupates terra
filijs Israel inmissam f& occiditJ . i. occidi fecit freges
fortesJfilijs Ista et resistetes, videlicet Seo rege Amoris rheorii,& Og rege Basan Jquipcussi sunt.1 Ivloyse citin hiberet filios Israel p fines suo stra sire Sc oia regna ChanaaJquar pcussit deus sub Iosue,ubi triginta viaii reges intersecit. Et dedit terra eoru J . s. regii & geti sishqreditatri. i. hau editario iure possideda nocuicum, sed si sta et populo suoJex caeteris nationib' electo. Et quia ex his factis, est a filijs Israel specialiter laudabilix couersio addnm sermone subiugii: O fDAeJu mirabilia ia enumerata fecisti nometitu in et tem siJest laudabile a nobis dite memoriale tuu J. i. memoria mirabiliu tuorii pira an et in generatioe & generationea . i. in
generatioibus singulis sibi succedetibus. Ideo aut lauis
dabilis & laudadus est de' Quia iudicabit dns populusuuJ in psenti,separado bonos a malis,fideles ab infidelib',ia in futuro danado malos ad poena, & sit bue-hedo bonos ad gloria & in seruis suis Jobedietibus. i. electis ΓdepcabiturJ. i. deprecabilis & placabilis erit:
Mad eoru pces qui in ei seruitio pseuerat inclinatur, ut eo statu ad iterna salute exaudiat quoru vita ab oratione no disicordat. Deinde adducitur ratio diuinae
laudis ex falsitate idoloru , qa p fecta laus veritatis est, destruere falsitate,q.d:Deus noster est magnusi SimulachraJaut. i. idola geriuJquet ipso deo coliu,sunt a gentia dcauru,opera manu ultoura. Os habent & non. loquentur,oculos habent & no videbuiJ de his habessu p. in hoc Psal. in exitu Ise etc. Aures habent & non audient, neq; enim est spiritus in ore ipsorum ut sup.
469쪽
adorado.Et ita fit.Tales eni aures habet,& no audine deii ad ipsos clamate.Oculos habet & no videt p fide, os habet & no loquutur fidei veritate:sed ὁ vos q estis Dom'IsraelJi.viaetes fide deu benedicite diaoJligua dc vita: quia benedictio linguae no sufficit nisi adsit Scbenedictio vitet.Domus Israel,uniuersos fideles &co- gregatioes moru deri oculis metis inspicietes,significat. Sed ia ad distinctione ordinii respicit cii subiugii: Et in domo Israel pcipue, 6 dois AaroJ.i .sacerdotes&ppositi benedicitedno J benedictione laudis. Nee solli sacerdotes & ppositi,sed ὁ vos Dom'LeuiJi.oes boni ministri,qui oes estis de domo Levi fbenedicitednoJeu laudado pcetteris populis ex officio vobis imposito. Et oes qui timetis dnmJ ex omni gete & populo fbenedicite dnoJ ut sicut maiestatem metuitis, ita eum charitate laudet. Et quia oes generaliter sunt domus Israel, ideo omnes una voce dicamus quod sequitur: BenedictusJ sitfdns ex SyonJquet interpretatur speculatio .i.ab ecclesia militante, deu per fidem speculante. ta nobis, a quadiu in spe vivimus, sumus in Syon: qa speculamur qdveniet si habitat in Hierusalem Jcaelesti,quq interptatur visio pacis,ubi videbimus eu in aeterna pace,ipso donate. PsAL. CXXXV. In hoc psalmo propheta inuitater exhortatur oes ad laude deἱ Ppter diuersa ipsus beneficia plurimis misericorditer eollata.
Confitemini dilo Jcofessione laudis. i. colitendo laudate dnm qin bonusJest in se,& quo sicuta fonte omne bonii fluit in nos, bonos nos facies.Itecofitemini dno qm in aeternuJ.Ω hic& in si turo est smia eiusJ qa hic parcit & ibi coronat,hic dat gratia & ibi gloria. In quolibet versu hui' psalmi mia dei repetis : qa quicqd hic dicis,ad mlam dei refertur, quae ora operatur,& sine qua no subsistitur, sia dei estinia omne qd possumus, & clementia qd viuim'. Deinde ostendes excellentia illius cui cofiteri nos monet subdit: Confitemini deo deoruJ.i.vero & excellentideo, inter eos q dij appellatur,ut sunt angeli dchoies,
470쪽
qui dij participati vh dictitur. Et ideo cofitemini lanx
in aeterni J est finia eius.J Et qa ista causa cosessionis ponitur in fine cuiussi bet versus, ideo p singulos verius in principio subintelligedii est,c5fitemini dno, vefinis singuloria versuti reserarad principita, alioquin
no cog rueret repetitio huius, qm in aeternu mia eius.
Igitur cofitemin id fio fQui facit mirabilia magna solus. Solus deus mirabilia facere dicitur: aa quae perhoies vel angelos filit,ipse facit. mi fecit cetiosJ. Laereu, igneu,aethereu, sedereu, cristallinu ,em pyrium sinintellectu J. i. in sapientia sua,qd& deo ibus alijs intelligi debet,qm osa in sapientia fecit. ΓQui firmauit terra super aquas.JTerra dicitur super aquas fundata,eos, aquis circu fluentibus supereminet,sicut dns suppuleii sedit. i. iuxta puteu: vel ideo firmari super aquas dicitur: qaqua tu cum fodiatur in terra, semper reperitur aqua. χη fecit luminaria magnaJ.s.sole&Iuna,quM maiora sunt inter caetera luminaria. Deinde ostedit ad
quε usum & fine ista Iuminaria fecit. Quia fecit Sole in potestate diei Jut pesset diei &sua luce,de die o Iail lustraret. Et dicitur potestas diei : ila eo ola declaratur, unde dicitur in dies est latio solis super terra. Et fecit Luna &Jetia stellas in potestate noctisJ Vipsint nocti,& sint lux noctis,illulirenim nocte sua luce. Deinde ponitur inuitatio ad laude dei ex beneficijs diuinis collatis populo Israeli sub figura nostri,q.d: C5fitemini ei Qui pcussit AEgyptuJ. s. noue plagis scu primogenitis eoru Joccidendo primogenita eoru qd in decima plaga est factu . Qui eduxit Israel de medio e ruJ. L. AEgypti ors,inter sis captiui detinebatur. Eduxit inu In manu potenti & brachio excelsoJ .i. potentia inuincibili & singulari. Qui diuisit mare rubru.J Noti, aq ua sit ru bea vel rubra, sed littora eius sin diuisionesJ. s. duodecim secundu numerii duodecim tribuit, yrsingulet tribus suas vias meadi haberent, & sine impedimento tra sirent. Et eduxit Israel per mediii eiusl.s .maris sicco pede, praebens eis iter siccae. qa aqua eis